Warsztaty - Gitara klasyczna i jazz 2.pdf - GITARA KLASYCZNA - B3371

POZIOM TRUDNOŚCI

GITARA KLASYCZNA I JAZZ WARSZTATY

TRUDNY

Gitara klasyczna i jazz (2)

Beautiful Love

Victor Young

Marcin Olak

- absolwent warszawskiej Aka-

demii Muzycznej. Gra na gitarze

klasycznej, akustycznej i elek-

trycznej. Koncertuje i nagrywa

solo i w zespołach: od formacji

jazzowych, poprzez orkiestrę

symfoniczną, aż do klasycz-

nych zespołów kameralnych.

Więcej informacji na stronie:

www.marcinolak.art.pl

Jakoś tak się złożyło, że w kilku ostatnich numerach Świata Gitary praktycznie całe warsztaty są

poświęcone jest harmonii i akompaniamentowi. To zrozumiałe, jeśli weźmiemy pod uwagę jak

ważna to umiejetność. Wszyscy mistrzowie: od Joe Pass’a, poprzez Williama Levitt’a, aż do

Ala Di Meoli i Pata Metheny’ego, podkreślają zgodnie, że jest to absolutnie podstawowa funkcja

gitary jazzowej. Tym ciekawsze jest to, że w publikacjach dotyczących akompaniamentu

w jazzie bardzo rzadko znajdujemy konkretne przykłady palcowania akordów.

Gitarzysta, który uczy się gry akor-

dowej najczęściej korzysta z jakiejś tabeli

„chwytów”: taka metoda jest dość szybka i

skuteczna: zapisany akord zostanie zagrany

poprawnie, w powszechnie akceptowany

sposób. Natomiast łaczenie akordów będzie

zupełnie przypadkowe - to, w jaki sposób

będą poprowadzone poszczególne głosy w

akompaniamencie bedzie skutkiem ubocz-

nym opanowanych palcowań... W jazzie

natomiast bardzo ważny jest tzw. voicing,

czyli właśnie prowadzenie głosów. Przeanali-

zujmy przykład 1:

Oczywiście wszyscy rozpoznajemy pal-

cowania akordów z górnego systemu: stare,

dobre, sprawdzone... Akordy brzmią czytel-

nie, lecz trudno dopatrzeć się jakiejś melodii

w poszczególnych głosach. W dolnym sys-

temie podałem przykład jazzowej realizacji

tego przebiegu. Poszczególne akordy rozbu-

dowałem o upper structures w taki sposób,

żeby połączyć akordy nie tracąc panowania

nad ruchem głosów. Zwróć uwagę na na-

przemienny ruch w basie (d - g - c - a - b - e

- a), chromatykę w górnym głosie (e - es - d)

i melodię w kadencji.

W jaki sposób dobierać do akordów up-

per structures? W tabeli podałem najczęściej

stosowane zamienniki akordów: np. zamiast

akordu C możesz zagrać Cmaj6, Cmaj6/9...

Ale uwaga: im bardziej rozbudowany akord

(im wiecej ma upper structures), tym mniej

przypomina swoją postać wyjsciową - cza-

sem może po prostu nie pasować! Dlatego

stosuj te akordy, których brzmienia jesteś

pewien. Po prostu słuchaj uważnie, i jeśli

jakaś forma akordu nie pasuje do danego

utworu - nie graj jej. Pamietaj też, że zamiast

rozbudowanej postaci akordu zawsze mozesz

zagrać jego prostszą wersję.

Przykład 1

→

3/2005 l www.swiatgitary.com.pl

WARSZTATY GITARA KLASYCZNA I JAZZ

AKORD: MOŻLIWE ZAMIENNIKI:

Cmaj

Cmaj6, Cmaj czasem Cmaj9, Cmaj6/9, Cmaj7b(#)5...

Rozbudowując akord pamietaj o kilku

podstawowych zasadach:

1. dobry akord to taki, który pasuje do

melodii, i który ci się podoba: ostatecznym

kryterium jest zawsze twoje ucho.

2. możesz alterować (podwyższać lub

obniżać o pół tonu) wszystkie składniki

akordu z wyjatkiem tych, które decydują o

jego funkcji harmonicznej, a więc: prymy

(decyduje o “tożsamości” akordu), tercji

(określa tryb akordu: dur czy moll) i w

akordach durowych i dominantowych

septymy (pozwala odróznić jedne od dru-

gich).

3. nie musisz grać wszystkich składników

akordu, jesli jest to niewygodne (czasem

zresztą jest to niemozliwe): najczęściej po-

mija się kwintę (chyba, że jest alterowana),

w bardziej rozbudowanych akordach (11,

13) można pominąć nonę.

Gitarzysta jazzowy uczy się palco-

wań każdego akordu w kilku formach,

co umożliwia opanowanie swobodnego

prowadzenia głosów przy stosunkowo

niedużym nakładzie pracy. Oczywiście

warto pamietać, że podane w tabeli akor-

dów wzory nie zawsze wystarczą, i że cza-

sem trzeba wyjść poza schematy – dlatego

ucząc się akordów trzeba zadbać też o

teorię. Gitarzysta powinien znać poszcze-

gólne składniki akordów i wiedzieć, gdzie

na gryi e można je zagrać (czyli znów

wracamy do warsztatów Harmonia dla

gitarzystów J. Koeniga...)

C9, C11, C13, czasem C7b(#)5, C7b(#)9...

Cm7, Cm6, Cm9, czasem Cm/maj7, Cm7b5...

Palcowanie akordów, forma I:

�

��

�

��

�

��

�

��

� �

��

�

W ponizszych tabelach podałem dwie

formy palcowania akordów – oczywiście

mozliwosci jest o wiele wiecej. Al di Meola

w swojej książce A guide to chords, scales

& arpeggios, podał dziesięć (!) form pal-

cowania, zastrzegając przy tym, że to nie

wyczerpuje tematu... Zauważ, że w poda-

nych palcowaniach nie ma wogóle pustych

strun – dzieki temu akord można swobod-

nie przesuwać (zagadnienie przesuwania

akordów zostało omówione w drugiej czę-

ści warsztatów Sztuka Akompaniamentu

Z. Pawiłojcia). Zwróć uwagę na podstawę

akordu (oznaczoną kwadratem) – dźwięk

znajdujący się w tym miejscu trzeba pod-

stawić pod X w nazwie akordu.

�

��

�

��

�

��

�

��

Oznaczenia stosowane w diagramach:

��

�

��

�

��

�

www.swiatgitary.com.pl l 3/2005

GITARA KLASYCZNA I JAZZ WARSZTATY

Wróć teraz do przykładu 1, spróbuj

zagrać podany obieg harmoniczny na kilka

innych sposobów! Pamiętaj o tym, że im

wiecej form palcowania danego akordu

znasz, tym ciekawszy i bardziej zróżnicowa-

ny akompaniament będziesz w stanie zagrać.

tematów jazzowych na gitarę solo. Najpierw

zagraj melodię – naucz się jej na pamięć.

Potem naucz się akordów, postaraj się zagrać

je na kilka sposobów, i przede wszystkim

osłuchaj się z harmonią utworu. Następnym

etapem jest już próba grania całości: do

granej melodii najpierw dodaj bas: może to

być pryma akordu lub jakis inny, charakte-

rystyczny składnik. Następnie postaraj się

wypełnić środek. Nie musisz za każdym ra-

zem grać wszystkich składników akordu, ale

w każdym miejscu utworu powinieneś wie-

dzieć, jaki akord w tym momencie powinien

byc zagrany, i które jego składniki zagrałeś, a

które ominąłeś.

studiował między innymi w ... Warszawie!

Gdy zmarł jego ojciec, tenor Chicago Ope-

ra Company, dziesiecioletni Victor wraz z

siostrą pojechał do swych dziadków, którzy

mieszkali w stolicy Polski. Być może wska-

zuje to na istnienie polskich korzeni tego

artysty? Jesli tak, to utwory tak słynne jak

Stella by starlight czy When I fall in love

moglibysmy uznać za choćby w jakimś stop-

niu polskie ;-)

Ćwicząc palcowania akordów unikaj

mechanicznego powtarzania “chwytów”

– koniecznie staraj się zapamietać, gdzie w

ćwiczonym układzie znajdują się poszczegól-

ne składniki akordu: pryma, tercja, kwinta,

septyma, itd. Dzieki temu bedziesz lepiej

orientował się w położeniu poszczególnych

dźwieków na gryi e i ich funkcji w róznych

tonacjach, będzie to także bardzo pomocne

przy uczeniu się improwizacji!

Young studiował grę na skrzypcach w

Warszawskim Konserwatorium Muzycznym,

a zadebiutował na deskach warszawskiej

Filcharmonii Narodowej. Jego pierwszy

występ był tak wielkim sukcesem, że jego

opiekun podarował mu skrzypce Guarnerie-

go z 1730 roku! Przed wybuchem Pierwszej

Wojny Światowej Young wrócił do USA,

gdzie oprócz działalnosci koncertowej zajął

się kompozycją – jest autorem muzyki do

ponad 300 hollywoodzkich i lmów, a w swo-

im dorobku ma miedzy innymi 20 nominacji

do Oskara...

Jako materiał do pracy proponuję Ci

dziś piękną balladę Vitora Younga, Beautiful

Love, z 1931 roku. Victor Young, genial-

ny amerykański kompozytor i skrzypek,

Świetnym ćwiczeniem pozwalającym

ćwiczyć akordy i voicing jest opracowywanie

Palcowanie akordów, forma II

Grając tę balladę zwróć uwagę na cha-

rakterystyczny dla swingu kadencję, tzw. II

– V – I. W pierwszym takcie utworu (nie

licząc przedtaktu) mamy akord Em7b5,

zbudowany na II stopniu damy D-moll. W

nastepnym takcie jest dominanta – A7, czyli

akord zbudowany na V stopniu. W trzecim

takcie dominanta rozwiązuje się na tonikę,

Dm7 (I stopień). Zauważ, że podobna ka-

dencja występuje w taktach 5,6 i 7 (ale w

innej tonacji, w F – dur), następnie w taktach

8 i 9 (znów w D – moll)... Postaraj się znaleźć

pozostałe kadencje II – V - I w tej balladzie!

�

��

�

��

�

Piękne, wręcz wzorcowe wykonanie

Beautiful Love możesz znaleźć na płycie Best

of Bill Evans.

�

��

� �

O akordach i akompaniamencie w jazzie

można by jeszcze długo pisać. Omówione tu

podstawy powinny wystarczyć jako wstęp

do grania starego, dobrego swingu z lat trze-

dziestych XX wieku... Od tamtego czasu jazz

bardzo się rozwinął: tradycyjny system dur

– moll jest coraz rzadziej spotykany, częściej

możemy natknąć się na różne skale modal-

ne, symetryczne, orientalne, że o fakturach

politonalnych i harmolodycznych teoriach

Colemann’a juz nie wspomnę. Jeśli zainte-

resowało Cię granie jazzu, czeka Cię jeszcze

długa i piękna podróż w krainę harmonii.

�

��

�

��

�

Tymczasem my porzucimy omawianie

akordów, by w następnej części zająć się pod-

stawami improwizacji i skalami.

�

��

�

Keep swingin’!

�

Marcin Olak

�

��

3/2005 l www.swiatgitary.com.pl

WARSZTATY GITARA KLASYCZNA I JAZZ

Przykład 2 - VICTOR YOUNG / opr. M. OLAK: Beautiful Love

www.swiatgitary.com.pl l 3/2005

Warsztaty - Gitara klasyczna i jazz 2.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: