A.Klein N.Sekunda K.Czernielewski - Chorągwie polskie pod Grunwaldem.pdf

(7666 KB) Pobierz
459433126 UNPDF
ANDRZEJ KLEIN NICHOLAS SEKUNDA
KONRAD A. CZERNIELEWSKI
1410
BANDERIA APUD GRUNWALD
CHORĄGWIE POLSKIE POD GRUNWALDEM
POLISH BANNERS AT GRUNWALD
459433126.004.png
Andrzej Klein
Nicholas Sekunda
Konrad A. Czernielewski
BANDERIA APUD GRUNWALD I
Chorągwie polskie pod Grunwaldem
Polish Banners at Grunwald
459433126.005.png
COPYRIGHT ® 2000 BY Alexander s.c.
Wszystkie prawa zastrzeżone, włącznie z prawem powielania
książki w całości lub częściach w jakiejkolwiek formie.
Ali rights reserved, including the right to reproduce
this book or portions thereof in any form.
KONSULTACJA NAUKOWA
ACADEMIC CONSULTANT
prof. dr hab. Marian Głosek
TŁUMACZENIA ORYGINALNEGO ŁACIŃSKIEGO TEKSTU ROCZNIKÓW JANA DŁUGOSZA
TRANSLATION OF THE ORIGINAL LATIN TEXT OF JAN DŁUGOSZ'S ANNALS
Nicholas Sekunda
REDAKCJA, PROJEKT OKŁADKI, OPRACOWANIE GRAFICZNE, PRZYGOTOWANIE DO DRUKU
REDACTION, COVER DESIGN, LAYOUT, PREPRESS
Piotr Fibakiewicz - Alexander s.c.
WYDAWCA / PUBLISHER
Alexander s .c.
skr. poczt. 45
90-987 Łódź, Poland
tel. +48 501 967 581
Wydanie I / Edition I
ISBN 83-912334-0-5
Printed in Poland
459433126.006.png 459433126.007.png 459433126.001.png
Bitwa pod Grunwaldem, stoczona 15 lipca
1410 roku między wojskami polsko-litewsko-
ruskimi a wojskami Zakonu Krzyżackiego,
wspomaganymi przez rycerzy zachodnioeuro-
pejskich, odbiła się szerokim echem w Euro-
pie i zawsze interesowała historyków wojsko-
wości. Narody biorące udział w tej bitwie
przez wieki nawiązywały i odwoływały się do
chwały oręża swoich współziomków.
Zaprezentowana praca Banderia Apud
Grunwald - Chorągwie polskie pod Grunwal-
dem autorstwa Andrzeja Kleina - artysty pla-
styka, Nicholasa Sekundy - archeologa, ab-
solwenta angielskich uczelni oraz Konrada
Czernielewskiego - historyka, absolwenta U-
niwersytetu Łódzkiego, tylko z pozoru wyda-
je się wydawnictwem popularnym. Praca o-
parta jest na wnikliwej analizie dzieł kronika-
rza Jana Długosza, herbarzy średniowie-
cznych, a także literatury przedmiotu. Nie-
stety, ani chorągwie, ani ich rysunkowa do-
kumentacja nie zachowały się do naszych
czasów. Ich rekonstrukcja oparta została
0 źródła pisane oraz ikonograficzne innej ka-
tegorii, czy nawet nieco późniejsze malarstwo
batalistyczne. Autorzy za każdym razem sta-
rali się przybliżyć Czytelnikowi pierwszopla-
nową postać poprzez podanie jej krótkiej
charakterystyki, a także historii rodu, do
którego należała. Andrzej Klein, świetny
znawca militariów średniowiecznych, ilustra-
tor licznych prac Profesora Andrzeja Nadol-
skiego i Profesora Andrzeja Nowakowskiego,
w tym cieszącego się dużą popularnością Al-
bumu grunwaldzkiego, z wielką precyzją przed-
stawia uzbrojenie i oporządzenie okresu bit-
wy pod Grunwaldem.
Stąd też ze spokojem mogę polecić Czytel-
nikowi ten album, gwarantując prawidłową
rekonstrukcję sylwetek polskich rycerzy z cza-
sów Grunwaldu. Należy nadmienić, iż jest to
część pierwsza. Część druga - zawierająca syl-
wetki i chorągwie wojsk Zakonu Krzyżackiego
i ich sprzymierzeńców - jest również przygo-
towywana do druku.
The battle of Grunwald, fought on 15 July
1410 between the Polish, Lithuanian and
Ruthenian forces and the army of the Teutonic
Order, supported by knights from Western
Europę, reverberated throughout Europę and
has always interested military historians. The
nations, which took part in this battle, have
always cherished the memory of their country-
men who bore arms in that battle.
The present publication Banderia Apud
Grunwald - Polish Banners at Grunwald, the work
of the artist Andrzej Klein, Nicholas Sekunda,
a British trained archaeologist, and Konrad
Czernielewski, a historian and graduate of Łódź
University, appears to be aimed at the popular
market. It is, however, based on careful analysis
of the work of the chronicler Jan Długosz, medi-
aeval armorials, and other literary sources.
Unfortunately neither the banners themselves,
nor any drawings recording their appearance,
have survived down to the present day.
Consequently their reconstruction has been
based on written sources as well as on represen-
tational evidence dealing with other events, and
even somewhat later military art. The authors
have constantly strived to bring the main figurę
in each illustration to life for the reader, by giv-
ing details of the individuals involved and of the
clans to which they belonged. Andrzej Klein,
a renowned authority on Maediaeval warfare,
shows the arms and equipment of the period of
the battle very accurately. He was also an illus-
trator of the numerous works of Professor
Andrzej Nadolski and Professor Andrzej
Nowakowski including the Grunwald Album
which has enjoyed great popularity.
Consequently I can recommend this book to
the Reader with confidence. I can guarantee that
it shows realistic reconstructions of how Polish
knights looked at the time of the battle of
Grunwald. It is worth mentioning that this is
but Part I of the whole work. Part II, which will
show the standards and warriors of the army of
the Teutonic Order and their allies, will shortly
appear in print.
Prof. dr hab. Marian Głosek
Prof. dr hab. Marian Głosek
459433126.002.png
WSTĘP
INTRODUCTION
Zamiarem autorów i wydawców Banderia
apud Grunwald było pokazanie chorągwi
wojsk walczących 15 lipca 1410 roku na po-
lach Grunwaldu. Część pierwsza wydawni-
ctwa ukazuje chorągwie Królestwa Polskie-
go i Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz
oddziałów sojuszniczych, natomiast CZĘŚĆ
druga pokaże znaki bojowe armii Zakonu
Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu
Niemieckiego, popularnie zwanego zako-
nem krzyżackim, oraz jego sojuszników.
Chorągwie polsko-litewskie opisał Jan
Długosz w swoim najsławniejszym dziele
Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae
(Roczniki czyli kroniki słatunego Królestwa
Polskiego ). Ponieważ opisy wyglądu cho-
rągwi i herbów w Rocznikach są dość lako-
niczne, autorzy zmuszeni byli sięgnąć tak-
że do innych źródeł, w tym późniejszego
dzieła Jana Długosza Insignia seu clenodia
Regni Poloniae, zwanego popularnie Klejno-
tami. Jest to najstarszy z zachowanych
polskich herbarzy. Chociaż brak w nim
rysunków herbów, Długosz bardzo dokła-
dnie opisał godła rodowe rycerstwa pol-
skiego, ziem i kapituł. W Klejnotach znaj-
dują się również informacje o pochodze-
niu rodów rycerskich, niekiedy uzupełnio-
ne opisem kształtów klejnotów herbo-
wych. W drugiej połowie XV wieku po-
wstało kilka rękopiśmiennych kopii Klejno-
tów, a w następnym stuleciu zaczęto doda-
wać do nich barwne ilustracje. Do naszych
czasów przetrwał herbarz, zwany Stemmata
Polonica, przechowywany obecnie w Biblio-
tece Arsenału w Paryżu. Zachowały się też
dwie kopie Klejnotów z 1575 roku z rysun-
kami poznańskiego złotnika Erazma Kamy-
na.
The aim of the authors and publishers of
Banderia apud Grunwald has been to show the
banners of the armies fighting at Grunwald on
15 July 1410. Part I of this publication portrays
the banners of the Kingdom of Poland and the
Grand Duchy of Lithuania as well as allied
units, whereas Part II shows the battle stan-
dards of the Order of the Most Holy Mary
Mistress of the German House - popularly
known as the Teutonic Knights, as well as
their allies.
Jan Długosz described the Polish-
Lithuanian banners in his most famous work
entitled Annales seu cronicae incliti Regni
Poloniae (Annals or chronicie of the illustrious
Polish Kingdom ). Unfortunately in the Annals
we only have rather laconic descriptions of
the appearance of the banners and the
emblems placed on them. For this reason the
authors have been forced to refer to other
sources. One of these is the later work Insignia
seu clenodia Regni Poloniae, popularly called the
Klejnoty (Crests). This is actually the oldest
preserved Polish armorial. Unfortunately
there are no drawings of the coats of arms
there, but Jan Długosz described the coats of
arms of Polish clans and districts very accu-
rately. Also to be found there is information
about the origin of the knightly clans, some-
times supplemented with a description of the
shape of their heraldic crest. In the second half
of the fifteenth century a number of manu-
script copies of the Crests came into being,
however coloured illustrations only began to
be added to them in the next century. An
armorial called the Stemmata Polonica has sur-
vived in the Library of the Paris Arsenał down
to our times. Two copies of the Crests from
1575 with drawings by the Poznań goldsmith
Erasmus Kamyn have also survived.
At this point it is worth making a few
remarks about Polish mediaeval heraldry. The
Polish heraldic system was different from that
used in western European countries, where
Poświęćmy nieco uwagi polskiej heral-
dyce średniowiecznej. Polski system heral-
dyczny różnił się od systemu używanego na
zachodzie Europy, gdzie każda osoba lub
rodzina szlachetnego pochodzenia miała
4
459433126.003.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin