BITWA STALINGRADZKA - 23 sierpien 1942 r. - 2 luty 1943 r. - kw.pdf - kw - marcymonka

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 1 of 5

BITWASTALINGRADZKA23sierpień1942r.2luty1943r.

[ Ozzymo ]

Preludium

WielkawojnatrwałajuŜtrzecirok,anicniewskazywałonato,Ŝebymiałasięku

końcowi. Armia niemiecka po zajęciu Polski, Norwegii, Danii, Francji, Belgii,

Holandii,Luksemburga,JugosławiiiGrecji,wspomaganaprzezarmiesojuszników:

Węgrów, Rumunów i Włochów, 22 czerwca 1941 r. przystąpiła do realizacji

operacji "Barbarossa" wojny ze Związkiem Radzieckim. Taktyka Blitzkriegu

przyniosłaNiemcombłyskotliwezwycięstwa.Nawiosnę1942r.frontprzebiegałna

liniiLeningrad,WielkieŁuki,Wiaźma,Kirow,Orzeł,Kursk,Taganrog.Hitlerjednak

nie był zadowolony z przebiegu wojny. Miał świadomość, Ŝe jego armie, poza

kilkomawiększymimiastamiUkrainyiBiałorusi,niezdobyłynic.Leningrad,mimo,

Ŝe jego mieszkańcy ginęli tysiącami z głodu, ciągle się trzymał. Próba zajęcia

Moskwy skończyła się fiaskiem. Hitler miał uzasadnione pretensje do swoich

generałów.Tooniodwiedligoodpomysłujaknajszybszegozajęciakaukaskichpól

naftowych. W skutek ich presji Hitler, który wiedział, Ŝe jest marnym wodzem,

skierował główne natarcie na północ. Nie przyniosło to oczekiwanych efektów,

natomiastznacznieograniczyłowartośćbojowąWermachtu.Stałosiętakdlatego,

Ŝedoniemieckichczołgówzaczynałobrakowaćbenzyny,eksportowanejzRumunii.

Powoli, ale nieubłaganie natarcie hitlerowskich wojsk tęŜało, aby na wiosnę '42

zostało tymczasowo zatrzymane. Hitler nie mógł dopuścić, by Armia Czerwona

przejęła inicjatywę, dlatego opracował wraz ze swoim sztabem plan wyjścia z

impasu uderzenia na Kaukaz, zdobycia pól naftowych w Baku, przy

jednoczesnym zajęciu Stalingradu, waŜnego ośrodka przemysłowego i węzła

kolejowego. Rozkaz Hitler zawarł w swojej dyrektywie nr 41. Armie rozpoczęły

przygotowania.

Przedbitwą

Większośćatutówbyłowrękachniemieckich.Przerzucilinapołudnieczteryarmie,

wtymdwiepancerne.DwieznichmiałyuderzyćnaKaukaz.Pozostałedwie:6

Armia(dowódcagen.majorvonPaulus)i4Pancerna(dowódca gen.major

Hoth)otrzymałyrozkazzajęciaStalingradu.Armielądowewspierała4Luftflotte.

Ogół sił Niemieckichnawschodziewtymokresietook.5 mln. Ŝołnierzy,3164

czołgi i działa samobieŜne, 4000 samolotów. Około 40% tych sił zostało

przerzuconychnapołudnie,zczego5255%zostałoprzeznaczonychdozdobycia

Stalingradu.MoraleŜołnierzybyłodośćwysokie,mimoiŜbylijuŜodrokuwboju

nawschodzie.Zima,którejtakobawialisięNiemcy,byłajeszczedaleko.

Niemiecki plan przewidywał, Ŝe miasto zostanie oskrzydlone z dwóch stron 6

Armia od północnego zachodu, a 4 Armia Pancerna od południa. Na skrzydłach

ustawiono3i4ArmięRumuńską,oklasęniŜsząodniemieckiej.Armiemiałyjak

najszybciejzająćmiasto,apotemjaknajszybciejuderzyćnapołudnie,wstronę

Baku.

Sytuacja Rosjan przedstawiała się nieco gorzej. Większość czołgów przerzucono

podMoskwę,dlategonapołudniubyłoniewielenowoczesnychmaszyntypuT34.

Oddziały sformowane były w większości z poborowych. Co gorsza, brakowało

karabinówiamunicji,anawetŜywności.Zakładyprzemysłowe,którenapoczątku

http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/stalingrad.html

2008-04-06

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 2 of 5

wojnyprzeniesionozaUral,dopierocoosiągnęłymaksymalnawydajność.Trzeba

teŜ pamiętać, Ŝe ZSRR straciło ogromne tereny, gdzie mieszkało większość

obywatelitegopaństwa.Ludzie,wobawieprzedwojnąuciekalinawschód,dlatego

trudnobyłouzupełniaćstratyludzkie.Rosjaniemieliwrękachjednakjedenatut

pogodę. Wiedzieli, Ŝe najgorszym wrogiem Wermachtu nie jest mróz, a deszcz.

Słabo rozwinięta sieć dróg podczas jesiennej pluchy bardzo spowolni niemiecki

marsz. Poza tym w mieście czołgi traciły swoją wartość bojową mogły słuŜyć

jedynie jako osłona dla piechoty. Zwłaszcza czołgi niemieckie, które były

przystosowane do szybkich manewrów, nie nadawały się do walki w mieście.

Obronę miasta powierzono rosyjskiemu specowi od walki w miastach gen.

Czujkowowi.Rosjanie,mimoŜeniebezobaw,pełnąparąrozpoczęliprzygotowania

doobrony.

gen. Czujkow

BitwaoStalingrad

Niemcy podeszli pod miasto, które zostało zamienione w twierdzę. W kaŜdym

domustacjonowałokilkuŜołnierzy,nadachachukrylisięstrzelcywyborowi.Nawet

pod ziemią, w kanałach, na Ŝołnierzy Wermahtu czekali czerwonoarmiści.

Większość ulic zaminowano, by uniemoŜliwić przejazd czołgów. Miny miały być

główną, obok butelek z benzyną (koktajli Mołotowa), bronią przeciwpancerną

Rosjan.

OprócztrudnejdooszacowanialiczbyŜołnierzyradzieckich(liczbywahająsięod1

do 2 mln.) w mieście pozostało część mieszkańców ok. 200 tys. osób. Stalin

celowokazałpozostawićwmieściecywilów,abypomagaliwgaszeniupoŜarówi

budowiebarykadŜołnierzom.PrzerzuconoteŜdoStalingradzkiegoportunaWołdze

wszystkie barki rzeczne, które miały dostarczać zaopatrzenie i uzupełnienia zza

rzeki.

23sierpniaNiemcywkroczylidomiasta.Zostalizupełniezaskoczenifanatyzmem

Rosjan.CzerwonoarmiścidobrzepamiętalirozkazStalina"anikrokuwtył".Musieli

walczyćiniemoglisięwycofać,poniewaŜwprzeciwnymraziezostalibyostrzelani

przezkarabinymaszynoweustawionezaichplecamiprzezoficerówpolitycznych.

BojeokaŜdydom,kaŜdąulicęikaŜdąbarykadęwykrwawiałysiłyniemieckie.Ich

czołginieprzydałysięnanic.Balisięnawetznichwyjść,bowprzeciwnymrazie

zestrzelili by ich snajperzy. Musieli teŜ penetrować kanały, gdzie Ŝołnierzy

radzieccy mieli swoje siedziby. Co prawda mogli liczyć na samoloty, ale gruzy

domówteŜbyłydobrymmiejscemdoobronydlaRosjan.Frontprzesuwałsięw

Ŝółwimtempie.KiedywreszcieujrzeliWołgęizdawałosię,ŜezwycięŜyli,Czujkow

posyłał do boju wszytskich Ŝołnierzy, pozostając w sztabie sam, bez Ŝadnej

ochrony.Iznówmusielisiecofnąćokilka,kilkadziesiątmetrów.

Rosjanie marli tysiącami. Średnia długość Ŝycia szeregowca w tym mieście,

kompletnie zniszczonym przez artylerię, wynosiła24 godziny. Nigdy nie podano

http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/stalingrad.html

2008-04-06

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 3 of 5

liczbyofiarbitwystalingradzkiej.PodobnoStalinbałsię,ŜejeŜeliprawdawyjdzie

na jaw, to zbuntują się wszyscy Ŝołnierze. Dopiero niedawno ogłoszono

szacunkowe liczby. Z odtajnionych dokumentów wynika, Ŝe zginęło ok. 8 mln.

Ŝołnierzy radzieckich. Nie wiadomo do końca, czy ta niewiarygodna liczba jest

przesadzona.Faktemjednakjest,ŜeNiemcyzostalizwiązaniwalkąnadługiczas,

czego nie przewidział Hitler. Co gorsza, dla jego armii zaczynało brakować

zaopatrzenia, głównie ropy i smarów. ZauwaŜyli to radzieccy stratedzy i

postanowiliwykorzystać.Zaplanowalioperację"Uranus".

Operacja"Uranus"

Marszałka śukowa moŜna śmiało uznać za najzdolniejszego dowódcę II Wojny

Światowej.Zaplanowałoniprzeprowadziłwiększośćoperacji,którenaprzełomie

194243 roku doprowadziły do okrzepnięcia frontu, np. bitwę pod Moskwą.

ZauwaŜyłonwstalingradzkiejbitwieszansęnaodrzucenieNiemcówodkaukaskich

źródełropyiprzechylenianaswojąstronęniekorzystnegodotychczasprzebiegu

wojny.

Na czym polegała zaplanowana przez sztab marszałka operacja, której nadano

kryptonimUranus?śukowdostrzegłto,czegoniewidziałiniechciałwidziećHitler,

aprzedczymostrzegałagoniemieckageneralicjafrontpołudniowybyłzadługi.

Füherbyłzręcznympolitykiem,alemarnymstrategiem.Uparłsię,abyniemiecka

ofensywaprzebiegaławdwóchkierunkachrównocześnienaStalingradiKaukaz.

Oficerowie Wehrmachtu doskonale wiedzieli, Ŝe front nie wytrzyma takiego

napięcia i ostrzegali go przed tym, ale zdanie Hitlera tytularnego Naczelnego

Wodza przewaŜyło. W dodatku Rosjanom przyszły z pomocą dwie sprzyjające

okoliczności: alianci zachodni i zima. 2 listopada rozpoczęła się bitwa pod Al

Alamein,którąwygraliBrytyjczycy.CoprawdaHitlerniemyślałodsyłaćdoAfryki

oddziałówzfrontuwschodniego,aleklęskaNiemcówoznaczała,Ŝebędziemusiał

tamwysłaćoddziałynowoformowane,aconajwaŜniejszeuzbroićjeiwyposaŜyć.

Część nowych czołgów pojechała więc do Afryki, zamiast na wschód w

decydującym momencie, kiedy waŜyły się losy wojny. Nie to było jednak

najwaŜniejsze. Nadchodziła rosyjska zima, ta sama, która pogromiła Napoleona

ponad dwieście lat wcześniej. Hitler albo ją zbagatelizował, albo nie miał

wystarczającychśrodków,bydaćŜołnierzomzimowewyposaŜenie,tj.mundury,

więcejŜywnościipaliwa.

JeŜelichodziostrategicznewykonanie,tośukowplanowałprzeprowadzićjątak:

uderzyćodpółnocynabroniącąniemieckiegoskrzydłaarmięrumuńską,któranie

mogłastawiaćskutecznegooporuwobecogromnejdysproporcjisił,aodpołudnia

na niemiecką 4 Armię Pancerną, która nie miała moŜliwości manewru, wobec

braków w zaopatrzeniu. Po zamknięciu kleszczy Armia Czerwona miała nękać

systematycznymiatakamiokrąŜonychNiemców,aŜcinieskapitulują.Wziętopod

uwagę moŜliwość dostarczania zaopatrzenia poprzez most powietrzny, choć w

zimowychwarunkachiprzybrakupaliwawydawałosięmałoprawdopodobne,Ŝe

okrąŜonesiłyzachowajązdolnośćbojową.Takwięczgromadzonowojskaiczekano

naodpowiednimoment.

OkrąŜeni

19ListopadanadeszławyczekiwanaprzezRosjanchwila.Wydanorozkaznatarcia.

Napozycję3i4armiirumuńskiej,poponadtrzygodzinnymostrzaleartyleryjskim

i rakietowym, runęło pięć sowieckich armii. Natomiast na niemiecką 4 Armię

Pancernątrzyarmie.RumunijuŜpotrzechgodzinachwalkirzucilisiędopanicznej

ucieczki,Niemcywytrzymaliok.5godzin.Armieśukowaparłyniepohamowaniena

zachód. Niemcy nie mieli juŜ czym załatać frontu sprawdziły się najgorsze

http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/stalingrad.html

2008-04-06

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 4 of 5

przeczuciaoficerówzOKW(OberkomandoderWehrmachtniemieckiegosztabu).

Wobec zagroŜenia okrąŜeniem dowódca 6 Armii Niemieckiej gen. von Paulus

poprosił Hitlera o pozwolenie na wycofanie się. Hitler kategorycznie mu tego

zabronił. Był on ciągle dobrej myśli, gdyŜ Göring zapewniał go, Ŝe uda mu się

stworzyć most powietrzny, który pozwoli na funkcjonowanie okrąŜonych

oddziałów. Tak więc Niemcom wyśliznęła się z ręki okazja do wycofania,

przegrupowania i kontrofensywy. 25 Listopada Rosjanie zamknęli pierścień.

RozpoczęłosięoblęŜenie6Armii,któremiałozdecydowaćolosachbitwy,wojnyi

świata.

Klęska

W stalingradzkim "kotle" znalazło się ok. 150 000 ludzi. Paulus oświadczył, Ŝe

potrzebuje ok. 300 ton zaopatrzenia dziennie, aby utrzymać się na stanowisku.

MostpowietrznyGöringamógłzapewnićmujedynieod60do90ton.Zapasyte

wystarczałyjedynienautrzymaniewsprawności15%20%sił.Oznaczałoto,Ŝe

resztaarmiibędziegłodować,zanimnieprzyjdzieodsiecz.Atamiałanadejśćw

osobie generała Eriha von Mansteina, któremu Hitler wyznaczył zadanie

odblokowania 6 Armii. Nie było to łatwe, gdyŜ Manstein dostał pod rozkazy

jednostki albo całkiem "zielone" dopiero co utworzone, albo zbyt zmęczone

walką, by móc stawić czoła Rosjanom. Niemiecka "misja ratunkowa" ruszyła

jednak. Nie przyniosła ona Ŝadnych wymiernych rezultatów. Co prawda

Mansteinowi udało się zbliŜyć do pozycji niemieckich na ok. 50 km, operacja

jednakniemiałaszansypowodzenia,gdyŜHitlerzabroniłnacieraćswojejarmiiod

drugiejstronykotła.Wtensposóbofensywaniemieckazałamałasię,aManstein

musiałsięwycofać.

Sytuacja oblęŜonych stawała się tragiczna. Dopóki Ŝołnierze otrzymywali racje

Ŝywnościowe, mogli trwać na stanowiskach obronnych, ale zapasy kurczyły się.

Kiedyskończyłasięamunicjairesztkipaliwa,porzucilionicałysprzętwojenny:

czołgi, działa, CKMy i rozpierzchli się. MoŜna powiedzieć, Ŝe 6 Armia przestała

istniećnadługoprzedkapitulacją.

Gen.vonPauluswielerazykontaktowałsięHitleremwceluuzyskaniazgodyna

próbęwydostaniasięzokrąŜenia.Odpowiedźzawszeprzychodziłatasama:"Füher

nie zgodził się na wycofanie wojsk". Paulus, jako lojalny Ŝołnierz, musiał się

zastosować do poleceń Wodza i odprawić radzieckich parlamentariuszy, którzy

oferowali rozejm. Wobec takiej postawy Rosjanie przystąpili do ostatecznej

ofensywy.10stycznianastąpiłmiaŜdŜącycios.PraktyczniebezbronnychNiemców

zalała fala Rosjan. Dwie radzieckie armie po godzinnym ostrzale artyleryjskim

zaatakowałypozycjeniemieckie.22IPaulusdepeszowałdoHitlera:"Niezdołamy

juŜ powstrzymać naporu Rosjan. Nie jest teŜ moŜliwe otrzymanie amunicji od

sąsiednich frontów. śywność się kończy. Ponad 12 000 rannych pozostaje bez

opieki. Jaki rozkaz mam wydać Ŝołnierzom, którzy nie mają amunicji i są pod

zmasowanym ogniem artylerii, czołgów i piechoty?" depeszował Paulus do

Berlina. W odpowiedzi Hitler mianował generała feldmarszałkiem, zachęcając go

tymsamymdosamobójstwa(nigdywcześniejniemieckifeldmarszałekniewpadłw

ręce wrogów). Nowo mianowany feldmarszałek nie zdecydował się jednak na

odebraniesobieŜycia.31styczniapoddałsięRosjanomdoniewoliwrazzeswoim

sztabem. Walki trwały nadal na północy, ostatecznie zakończono bitwę pod

Stalingrademdopiero2lutego,choćźródłarosyjskiepodają,ŜeŜołnierze,którzy

nie złoŜyli broni, walczyli jeszcze dwa tygodnie później. Ze 150 000 ludzi

zamkniętych w kotle do niewoli poszło 91 000. Od 5 do 7 tysięcy zdołało się

wydostać na samolotach (najcięŜej ranni i personel fachowy, np. inŜynierowie,

lekarze itd.) Ponad 60 tysięcy przypłaciło Ŝyciem marzenia Hitlera o Wielkich

Niemczech.

Niewola

http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/stalingrad.html

2008-04-06

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 5 of 5

Tylkoco20ŜołnierzniemieckiwalczącypodStalingrademmiałwrócićdodomu.

Niemcy obawiali się rozstrzelania za popełnione w Rosji zbrodnie. Jednak Stalin

zabroniłmasakry,gdyŜobawiałsięreakcjimocarstwzachodnich.Mimotojeńcy

musieli przebyć w zimowych warunkach kilkadziesiąt kilometrów do obozów

przejściowych.TenmorderczyszlakpochłonąŜycie20tysięcyludzi.Kiedydotarli

na miejsce przeznaczenia i przeczekali zimę, załadowano ich na wagony i

przetransportowanowgłąbZSRR,gdziepracowalijeszczedziesięćlat.Dopierona

początku lat pięćdziesiątych kanclerz NRF Adenauer wystąpił o repatryjacje

więźniówwojennych.PrzeŜyłoledwie7tysięcyludziz150ciotysięcznejarmii.

Skutki

Bitwę Stalingradzką uznaje się za przełom w II Wojnie Światowej. Niemcy nie

odnieśli juŜ Ŝadnego strategicznego zwycięstwa. Kolejna decydująca bitwa pod

Kurskiem równieŜ została przegrana. Armia Czerwona ruszyła na zachód i

niepowstrzymanieparławkierunkuBerlina.6CzerwcawNormandiirozpoczęłasię

inwazja aliancka na kontynent. Amerykanie, Anglicy i Francuzi, po zdobyciu

przyczółków ruszyli w głąb Francji. To był koniec III Rzeszy. 8 V 1945r. szef

niemieckiego sztabu naczelnego, gen. Alfred Jodl podpisał akt kapitulacyjny,

kończącyIIWojnęŚwiatowąwEuropie.

Feldmarszałek von Paulus, po oddaniu się do niewoli został przywódcą

stworzonegoprzezRosjankomitetu"WolneNiemcy",którynawoływałniemieckich

Ŝołnierzy do złoŜenia broni. Po wojnie powrócił do NRD i pracował nad

utworzeniemjejsiłzbrojnych.Zmarłw1957r.

Marszałekśukow,genialnystrategiwykonawcaoperacjiUranuszostałdowódcą1

Frontu Białoruskiego, który w 1945r. zajął Berlin. Po wojnie dowodził radziecką

strefąokupacyjnąBerlina.WlatachpięćdziesiątychpopadłwniełaskęuStalina,

który chciał się go pozbyć. UniemoŜliwiła mu to przedwczesna śmierć. śukow

zmarłw1974r.

Literaturawykorzystana:

B.Wołoszański"TajnawojnaHitlera",wyd.Colori,Warszawa1997

W.Weir"50bitew,którezmieniłyświat",wyd.Amber,Warszawa2001

Pracazbiorowa"Encyklopediaszkolna:Historia",wyd.WSiP,Warszawa2001

SkomentujnaForum

SerwisHistorycznyHistoriaRosji

http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/stalingrad.html

2008-04-06

BITWA STALINGRADZKA - 23 sierpien 1942 r. - 2 luty 1943 r. - kw.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: