ementor36.pdf

Od redakcji

Szanowni Czytelnicy „e-mentora”,

Na rozpoczęcie nowego roku akademickiego oddaję Państwu do lektury kolejny numer naszego dwumie-

sięcznika. Bieżące wydanie rozpoczyna prezentacja dobrych praktyk w zakresie zapewniania jakości kształcenia

na kierunkach ekonomicznych na przykładzie działań Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Artykuł ten

stanowi dopełnienie prezentacji konferencyjnych dwóch seminariów Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków

Ekonomicznych, poświęconych Procesowi Bolońskiemu i wyzwaniom stojącym przed szkolnictwem wyższym.

Ostatnie z nich miało miejsce w murach UEK.

Polecam Państwu również szczególnie dwa artykuły związane z potencjałem, jaki niesie ze sobą sieć interneto-

wa. Pierwszy poświęcony jest badaniom nad technologiami wyszukiwania w czasie rzeczywistym, drugi natomiast

omawia aktywność administracji samorządowej w sieci na przykładzie województwa małopolskiego.

Rekomendacji godna jest ponadto recenzja publikacji An Introduction to Distance Education , szeroko omawiającej

najistotniejsze obszary metodyki i technologii nowoczesnej e-edukacji. Warto podkreślić fakt, iż wśród twórców

tego bestsellera są autorzy, których Czytelnicy „e-mentora” mieli już okazję poznać na łamach naszego pisma.

Na zakończenie prezentacji numeru chciałbym zwrócić Państwa uwagę na jeszcze jedno opracowanie – po-

święcone problematyce nadmiaru informacji w procesach edukacyjnych. To ważny, dotychczas niezbyt szeroko

omawiany w „e-mentorze” temat. Polecam lekturze i refleksji.

Korzystając z okazji zapraszam wszystkich zainteresowanych na obrady kolejnej, VII już edycji środowiskowej

konferencji pt. Rozwój e-edukacji w ekonomicznym szkolnictwie wyższym . Tym razem rolę gospodarza pełnić będzie

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Spotkanie zaplanowane jest na 18 listopada br. Więcej informacji, w tym

kartę zgłoszeniową na konferencję, można znaleźć na stronie www.e-edukacja.net.

Marcin Dąbrowski

redaktor naczelny

Aktualności

Webinside.pl: Jaki będzie internet w roku 2025?

Firmy Cisco oraz Global Business Network przedstawiły raport Ewolucja Internetu . W wyniku trwających ponad rok badań,

gromadzenia danych i wywiadów opracowano cztery różne możliwe scenariusze rozwoju sieci w ciągu najbliższych 15 lat.

PAP: Uniwersytet Śląski uruchomił platformę kontaktu ze szkołami

Uniwersytet Śląski w Katowicach uruchomił stronę internetową będącą platformą kontaktu i współpracy ze szkołami

średnimi. W ten sposób uczelnia chce realizować jedną ze swych misji, która zakłada kreowanie postawy uczenia się przez

całe życie.

Edunews: E-podręcznik, czyli co?

W oczekiwaniu na pierwszy polskojęzyczny e-podręcznik do dowolnego wykorzystania zaostrza nam się apetyt. Codziennie

bombardowani przez informacje podawane w formie przekazu multimedialnego i coraz częściej interaktywnego, oczekujemy

wiele po takim narzędziu edukacyjnym. Jak projektować takie nowoczesne e-narzędzia dydaktyczne?

Gazeta.pl: Czytniki e-booków sprawiają, że ludzie czytają więcej

Ankieta została przeprowadzona w maju przez firmę Marketing and Research Resources Inc. na grupie 1200 właścicieli

czytników e-booków, na zlecenie firmy Sony. Pośród badanych 40 proc. zadeklarowało, iż po zakupie zaczęli czytać więcej

książek niż wtedy, gdy mieli do nich dostęp jedynie w wersji papierowej.

InternetStandard: Oxford English Dictionary już tylko online

Wiele wskazuje na to, że nie ukaże się drukiem następne, trzecie wydanie legendarnego słownika Oxford English

Dictionary. Wydawca – Oxford University Press – poinformował, że przygotowywane od 21 lat wydanie, tzw. OED3, uka-

że się prawdopodobnie już tylko w internecie. Do ostatecznego ukończenia prac (słownik przygotowuje obecnie ponad

80 leksykografów) potrzeba jeszcze ok. 10 lat.

eSchoolNews: Ed-tech innovators share their vision for education

From ideas on how Web 2.0 tools and game-based learning environments can help schools move beyond the industrial-era

model of instruction, to the key question that should define successful teaching and learning in the 21st century, eSchool

News TV recently captured the insights of several education technology leaders in a series of video interviews you won’t

Więcej doniesień z najważniejszych wydarzeń w e-learningu i ICT dostępnych jest

w serwisie: wioska.net – codziennie nowe informacje nt. e-edukacji .

październik2010 3

metody, formy i programy kształcenia

System oceny dydaktyki

na uczelni ekonomicznej

– doświadczenia Uniwersytetu Ekonomicznego

w Krakowie

Jan W. Wiktor

Kształcenie – obok prowadzenia badań naukowych i pełnie-

nia funkcji wychowawczej – jest głównym komponentem

misji każdej uczelni, każdej szkoły wyższej. Stanowi wartość

o znaczeniu autotelicznym, ale i zarazem instrumentalnym.

Uczelnia wyższa – uniwersytet – ma dążyć do poszukiwa-

nia i głoszenia prawdy, sprzyjać uczciwej, nieskrępowanej

i poważnej dyskusji nad zasadniczymi problemami współ-

czesnego świata i służyć formowaniu dojrzałej osobowości

młodego człowieka. Niniejsze opracowanie stanowi spoj-

rzenie na zagadnienia jakości kształcenia na Uniwersytecie

Ekonomicznym w Krakowie (UEK) właśnie w tej perspek-

tywie – organicznych funkcji uczelni i roli dydaktyki w jej

funkcjonowaniu.

Obok zasadniczego, autotelicznego wymiaru po-

ziom dydaktyki – a więc jakość kształcenia – posiada

wymiar instrumentalny. W Polsce w wyniku procesów

transformacji edukacja, także na poziomie szkoły wyż-

szej, stała się „produktem” – podlegając mechanizmowi

gry rynkowej i stając się przedmiotem transakcji sprze-

daży. Po roku 1990 zaczął się rozwijać dynamicznie

i niezwykle żywiołowo rynek usług edukacyjnych. Na

skutek określonych rozwiązań legislacyjnych struktura

podmiotowa szkół wyższych uległa zasadniczej zmia-

nie. W takich warunkach jakość kształcenia stała się

istotnym elementem funkcjonowania szkół wyższych,

dobrem na swój sposób skomercjalizowanym, płasz-

czyzną rywalizacji poszczególnych instytucji sektora,

w tym narzędziem konkurowania o studenta w nowej

roli – klienta, nabywcy usługi edukacyjnej.

We wspomniane wyżej zadania szkoły wyższej

wpisuje się trafnie misja Uniwersytetu Ekonomicznego

w Krakowie – Rerum cognoscere causas et valorem 1 . Jej

znaczenie uczelnia upatruje nie tylko w odniesieniu

do sfery badań naukowych służących poszukiwaniu

prawdy w życiu gospodarczym, w funkcjonowaniu

systemów ekonomicznych, lecz także w upowszech-

nianiu tej prawdy: naszym głównym zadaniem jest

bowiem dawać uniwersalne wykształcenie, łączyć wiedzę

zawodową z wiedzą ogólną o charakterze metodologicznym

i teoretycznym 2 .

Zasadniczą płaszczyzną udostępniania takiej

wszechstronnej wiedzy jest dydaktyka. Student

w toku studiów jest odbiorcą naszych usług edukacyj-

nych. W procesie dydaktyki uniwersytet przekazuje

mu szeroką, interdyscyplinarną wiedzę, pozwalającą

– w oparciu o podejście holistyczne – znajdywać

wciąż nowe, twórcze rozwiązania przyszłych proble-

mów społecznych i gospodarczych. Stwarza warunki,

w których absolwenci mogą tworzyć atrakcyjne

strategie rozwoju swoich przedsiębiorstw, instytucji

i organizacji, a także projektować skuteczne sposoby

realizacji tych strategii w obliczu pogłębiających się

i mających coraz szerszy zasięg procesów interna-

cjonalizacji i globalizacji. Na to, jak skutecznie to

czynią i będą czynić, ma w dużej mierze wpływ jakość

procesu kształcenia.

Formalne rozwiązania i wymagania

w zakresie jakości kształcenia

w szkole wyższej

Kwestie zasygnalizowane tytułem niniejszego pod-

rozdziału są powszechnie znane – dlatego ich opis

zostanie ograniczony do najważniejszej konstatacji.

W wymiarze formalnym zagadnienia jakości kształ-

cenia są elementem ustawy z dnia 27 lipca 2005 r.

Prawo o szkolnictwie wyższym , podlegają opiniom

i decyzjom Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego

oraz Państwowej Komisji Akredytacyjnej. W myśl

obowiązujących regulacji prawnych jakość kształcenia

odnosi się w zasadzie do oceny stopnia zgodności

treści nauczania z obowiązującymi standardami,

zawartymi w stosownym rozporządzeniu ministra

(z dnia 12 lipca 2007 roku). Szczegółowe zagadnienia

zawarte w formularzu PKA obejmują ocenę:

• stosowanej polityki i procedur w zakresie za-

pewniania jakości studiowania,

• procedur okresowej ewaluacji i przeglądu pla-

nów oraz programów nauczania, a także efektów

ich realizacji,

1 Łac. poznawać przyczynę i istotę rzeczy.

2 Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie – misja, http://nowa.uek.krakow.pl/pl/uczelnia/o-uniwersytecie/misja.html,

[26.07.2010].

4 e-mentornr4(36)

System oceny dydaktyki na uczelni ekonomicznej

• procedur oceniania studentów (stosowanych

form i kryteriów weryfikacji wiedzy oraz oceny

wyników kształcenia),

• procedur zapewnienia poziomu kadry naucza-

jącej,

• stosowanego na uczelni systemu informacyjne-

go, umożliwiającego gromadzenie, analizowanie

i wykorzystywanie opinii studentów, m.in. na

temat jakości kształcenia, możliwości zatrud-

nienia,

• sposobu publikowania informacji, m.in. na temat

ofert kształcenia, posiadanych uprawnień, toku

studiów, „planowanych efektów kształcenia”.

System zapewniania jakości kształcenia w wymia-

rze szerszym obejmuje kompleks zagadnień, które

warunkują – zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio

– jakość usług edukacyjnych. Są to uwarunkowania

o charakterze:

• technicznym – odnoszące się do materialnych

warunków świadczenia usług dydaktycznych

(np. sale, wyposażenie w sprzęt audiowizualny,

estetyka),

• organizacyjnym (rozkład zajęć w czasie seme-

stru, przerwy, „optymalizacja” harmonogramu,

kwestie kumulacji zajęć na studiach niestacjo-

narnych),

• osobowym (sposób realizacji obowiązków zawo-

dowych przez inne niż pracownicy dydaktyczni

grupy pracownicze – pracowników obsługi,

dziekanatów, biblioteki).

Obejmuje zatem te wszystkie komponenty, które

składają się na koncepcję działań marketingowych

instytucji o charakterze usługowym (formuła 5 P).

Ten obszar troski o jakość usług edukacyjnych

w zakresie kształcenia studentów na wysokim po-

ziomie wpisuje się ściślej w programy strategiczne

i operacyjne uczelni i jej poszczególnych podsystemów

organizacyjnych (wydziałów i innych jednostek).

System jakości kształcenia w wymiarze węższym

obejmuje zagadnienia bezpośrednio związane z pro-

cesem dydaktycznym. W takim ujęciu stanowi trzon

wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształce-

nia Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Organizacyjnym wyrazem działań uczelni w zakre-

sie tworzenia wewnętrznego systemu zapewnienia

jakości kształcenia jest utworzenie na mocy decyzji

rektora w październiku 2008 r. Biura Pełnomocnika

Rektora ds. Jakości Kształcenia. Podstawowe funk-

cje Biura wyrażają się w programowaniu i realizacji

zadań związanych z zapewnieniem i doskonaleniem

jakości procesu dydaktycznego realizowanego na

uczelni.

Wewnętrzny system zapewnienia jakości kształ-

cenia na UE w Krakowie obejmuje trzy podstawowe

i wzajemnie powiązane obszary problemowe:

1. kształtowanie planów i programów studiów,

2. ewaluację procesu dydaktycznego,

3. ocenę rezultatów i sposób ich wykorzystania

(rys. 1).

Koncepcja systemu oceny jakości

kształcenia na Uniwersytecie

Ekonomicznym w Krakowie

Uczelnia w całości przyjmuje formalne rozwiąza-

nia, konstytuujące zewnętrzny system zapewnienia

jakości w szkolnictwie wyższym w Polsce. Podejście

formalne, określające zewnętrzny system zapewnienia

jakości kształcenia, nie jest jednak wystarczające.

W odniesieniu do jakości procesu dydaktycznego

na UEK przyjęto, iż jakość kształcenia określana jest

poprzez stopień, w jakim proces dydaktyczny speł-

nia stawiane przed nim wymagania i oczekiwania,

z uwzględnieniem celów i uwarunkowań tego procesu,

w tym przewidywanej sylwetki absolwenta – wiedzy,

postaw i umiejętności, a także treści kształcenia zawar-

tych w standardach nauczania i wyzwań wynikających

z krajowych ram kwalifikacji. Elementy te – cele, wyma-

gania i oczekiwania – odnoszą się zarówno do kwestii

merytorycznych, jak i innych elementów dydaktyki

szkoły wyższej: jakości przekazu wiedzy, komunikacji

społecznej i całokształtu relacji interpersonalnych

pomiędzy nauczycielem a studentem. W konsekwen-

cji wewnętrzny system na UE w Krakowie obejmuje

zespół zasad, elementów i procedur zmierzających do

zapewnienia należytej jakości nauczania, jego ciągłej,

systematycznej ewaluacji opartej na zobiektywizo-

wanych zasadach i kryteriach oraz do formułowania

kierunków i sposobów poprawy oraz doskonalenia.

Nasz system uwzględnia dwa wymiary jakości procesu

kształcenia: wymiar szerszy oraz węższy.

Rysunek 1. System jakości kształcenia na UE w Krakowie (ujęcie węższe)

Źródła i mechanizm

tworzenia

System ewaluacji

Sposób wykorzystania

Plany

i programy

studiów

Przebieg

procesu

dydaktycznego

Rezultaty

Zespół egzo- i endogenicznych uwarunkowań procesu dydaktycznego uczelni

Źródło: opracowanie własne

październik2010 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: