Łowiectwo- jest regulowanym przez prawo i wykonywanym z uwzględnieniem korzyści materialnych planowym gospodarowaniem zwierzyny i kierowaniem rozwojem zwierzostanów. Przyczynie się do ochrony przyrody. Dzięki staraniom o utrzymanie zdrowego, zróżnicowanego gatunku zwierzostanu w gospodarce uzasadnionym zagęszczeniu a także o trosce o ochronę gatunków zagrożonych wyginięciem.
Ustawa łowiecka 13 X 1995 – łowiectwo jako element ochrony środowiska przyrodniczego oznacza ochronę zwierząt łownych (zwierzyny) i gospodarowaniem ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki roślinnej, leśnej i rybackiej.
Zwierzyna w stanie wolnym należy do skarbu państwa.
Cele łowiectwa: *ochrona zachowania różnorodności i gospodarowaniem populacjami zwierzyny, *Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego na rzecz poprawy warunków bytowania zwierząt; *Zachowanie najwyższej kondycji osobniczej i wysokiej jakości trofeum *Spełnienie potrzeb społecznych.
Dokumentacja prowadzona w łowiectwie:
*roczne łowieckie plany hodowlane; wieloletnie łowieckie plany hodowlane (co 10 lat) – sporządzają je specjaliści.
Nie można polować w: *parki narodowe; *kulty religijne; *centrum miasta, *obszary przemysłowe.
Jak można poprawić byt zwierzyny:
*tworzenia stałych i określonych osłon dla zwierzyny np. krzewy, drzewa; *wzbogacanie naturalnych baz żerowych; *zachowanie naturalnych zbiorników wodnych; *prawidłowe prowadzenie gospodarki leśnej; *właściwe zastosowanie zabiegów agrochemicznych; *utrzymanie ciągów ekologicznych; *utrzymanie struktury płciowej i struktury wieloletnej zwierzyny; *ochrona zwierzyny przed pojazdami.
Obwód łowiecki – obszar o sztucznie wyznaczonych granicach. W naszym kraju mają średnicę od 5 do 7 tys ha. Są one odpowiednio ponumerowane i wydzierżawione od skarbu państwa. Obwód polny łowicki – tereny zasiedlone stanowią mniej niż 40 % tereny zasiedlonego
Obwód leśny- tereny zasielone staniowią więcej niż 40 % terenu zasiedlonego. Łowiska – obszar o naturalnych granicach środowiska naturalnego. W zależności od rodzaju środowiska w łowisku, będziemy wyróżniać tyle rodzajów łowisk.
Najczęściej spotykane to: *leśne; *polne, *wodobagienne
Jakość łowiska zależy od: *bazy pokarmowej;
*obecności wody; *szaty roślinnej
Mamy 3 klasy łowiska bonitacyjnych:
*łowisko dobre (sarna polna, zając); *łowisko średnie (surowe warunki klimatyczne, gorsza gleba, mało upraw, uprawy nazielone); *łowisko słabe (piaszczaste gleby, kuropatwa); łowiska wodobanienne (kaczka krzyżówka, muszą być wodne zbiorniki w postaci stawów lub małe jeziorka. Są trzy klasy)
Pojemność łowisk- ilość zwierząt danego gatunku, która może występować na danym łowisku bez wyrządzania szkód gospodarczych.
Zależy od: *jakości siedliska; *struktura wiekowa drzewostanów; *strefy ekotomu (granica przejścia jednego środowiska w drogie); *jakości żeru (szczególnie żer pędowy – dla jeleniowatych, jest to młode pędy roślin); *struktura wiekowa i płciowa populacji.
Jednostka przeliczeniowa pojemności łowisk:
1 j j (1 jednostka jelenia)
zapotrzebowanie pokarmowe 1 jelenia na 150 dni zimy: 1jeleń=0,5 żubra=0,3 łosia=2 daniele=5 saren.Zwierzyna czarna – dzik
Zwierzyna grupa- łoś, daniel, jeleń, żubr
Zwierzyna drobna – zając, bażant.
Wyznaczanie pojemności łowisk: *typ siedliska;
*wielkość kompleksu leśnego; *struktura wiekowa drzewostanu; *kształt kompleksu leśnego.
Zagęszczenie- ilość osobników przypadająca na 1 jednostkę powierzchniową. Przeliczamy grubą zwierzyna w sztukach na 1000tys ha.
Zagęszczenie zależy od: *od pory roku – na jesień największa; *gatunku zwierzyny; *atrakcujności biotopu. Reguła Lagoo- wewnątrz populacji występuje mechanizm osiągający swoje optimum przy określonej liczbie zagęszczenia populacji.
Wpływ gospodarki na jakość łowisk leśnych:
Podstawowe czynniki: *naturalne warunki terenu przyrodniczego- szata roślinna, zasoby wody, klimat, ukształtowanie terenu; *Różnokierunkowa działalność człowieka – gospodarka łowiecka, przemysłowa- prowadzi do zmian nieodwracalnych środowiska, i do zmian mogących poprawić byt zwierzynie.
Człowiek wyrąbał lasy tam gdzie była lepsza gleba oraz wysuszył zbiorniki leśne z wody. Prowadził zasielenia. Duży nacisk kładzie się na drzewa dominujące w drzewostanach – świerki. Pogorszenie warunków leśnych czyli światłowych i osłonowych prowadzi do niekompletnych warunków żeru.
Łowiska leśne- zawarte drzewostany o różnym urozmaiceniu wieku i gatunku, duża lepsza warunkowość świetlna, znacznie urozmaicona szata roślinna. Dobre stosunki obszarów wodnych.
Rodzaje łowisk leśnych:
Umożliwiają naturalna bazę żerowa
Poetka łowiecka- śródleśna powierzchnia nasłoneczniona, uprawiana rolnictwo i obsiana lub osadzona atrakcyjną dla zwierzyny paszą żerową, podaje się żer pędowy – to co wychodujemy i zostawimy dla zwierzyny. Poletka klasyczna- umożliwianie leśnej bazy żerowej przy wprowadzenie atrakcyjnej dla zwierzyny roślinności. W dobrze zagęszczonym łowisku ich powierzchnia nie powinna być mniejsza niż 0,1 %. Występuje w pobliżu dziennych stoi i żerowisk zwierzyny. Poletki te powinny być rozmieszczone regularnie, aby nie były przenoszone choroby i żeby zwierzyna się nie skupiała w 1 miejsciu – kłusownictwo. Poletki powinna być konkurencujna pod względem atkakcyjności płodów z położonymi przy lesie poletkami uprawnymi. Powinno się stosować wewnętrzne przenoszenie grodzeń, jest to konieczne, gdyż decyduje o atrakcyjności żerowisk. Powinna składać się co najmniej z dwóch kwater. Poletka wielokwaterowa – wysadzone różną roślinnością na różnych odległościach, by zwierzęta mogły wychodzić na pola np. dziki.
Rośliny w poletkach: *zwierzyna łowna- lucerna, koniczyna, łupin pastewny, wykojarka, ozima, owies, rzepak, żyto, kukurydza, groch i ich mieszanki., kapusta pastewna, ziemniaki topiny.
*Dziki – łupin pastewny, mieszanki strońcowych, owies, kukurydza, ziemniaki, topinowy.
*Bażant - kukurydza, prosa, słonecznik.
Właściwe zabiegi w poletkach:
Poletka pędowa (ogryzowo-zgryzowa)- duże znaczenia dla wzbogacienia bazy żerowej przeżuwaczy w monotonnym na ogół krajobrazie lasu. Jeleniowate znajdą tu żer pędowy, atrakcyjny ze względu na nasłonecznione miejsca. Na tych poletkach przeznacza się przede wszytskim wszelkie istaniejące w drzewostanie luki, halizmy, cieki wodne. Ważny jest dobór gatunków \, uwzględnienie ich atrakcujność żerową dla zwierzyny oraz odporność na zgryzanie, polegające na dużej sile regeneracji – jarząb, osika, wierzby, kasztanowce. Dużą aktakcyjnością mogą być octowce i moszeniec południowy. Większa powierzchnia poletka powinna być czasowo grodzona. Łączki łowickie- niezwykle cenne i atrakcyjne elenenty bazy żerowej. Łąki śródleśne wymagają intensywnych zabiegów agrotecznicznych a zwłaszcza regulowania stosunków wodnych i intensywnego nawożenia, corocznego wysadzania. Nie powinno być dużego poziomu wód, najlepiej niewielkie ilości zbiorników. Na łakach powinno być niewiele traw wysokich, które szynko twardnieją i przestają być atrakcyjne jako żer. Przeważać powinny miękkie trawy. W celu uniknięcia szkód na skutek zgryzywania celowo obsadzone je obrzeża atrakcyjną roślinnością krzewistą, zapewniąjącą żer pędowy. Poletka zielona- wszystkiego rodzaju powierzchni z trwale zioeloną roślinnością. Są to powierzhcnie nasłonecznione lub dobrze naświetlone jak holizny, płazownyny, pasy pod liniami napięcia. Tylko niekiedy należy tą paletkę posiewać odpowiednią roślinnością. Zazwyczaj wystarcza nawożenie mineralne w tym wapniowe oraz wykoszenia starej, niewykorzystanej przez zwierzynę roślinności. Poletka wzbogaca bazę żerową bez uszczególnie na powierzchni produkcyjnej drzewostanów, wspomagają ruch zwierzyny i umożliwiją korzystanie z żerowisk nawet w porze dziennej. Poletka produkcyjna- są to powierzchnie, na których produkuje się karmę lub składniki do przyżądzania karmy np. kiszonki, nie muszą być zlokalizowane w głębi kompleksy leśnego. Znacznie lepsze warunki są oddalone od lasu, gdzie są lepsze warunki glebowe.
Nawożenie drzewostanów: Stosowanie w młodych stadiach rozwojowych drzewostanów, oraz jest możliwe stosowanie ich w drzewostanach bliskorębnych. Nawożenie wpływa na przyrost masy drzewnej i wpływa na produkcję biomasy runa. Wzmaga się wzrost poziomu żerowiska w atrakcyjność. W drzewostanach sosnowych stosuje się nawozy azotowe, rzadziej fosforowe i potasowe.
Urządzanie łowisk polnych: *poprawa warunków osłonowych; *schroniska w postaci zakrzewień i i zadrzewień śródpolnych o charakterze stały; *idelany to pas o kształcie silnie wydłużonym, szerokości max 20m, a w warunkach silnej pospodarki ronlej śa to pasy do 10m.
Idelany pas to: * Stera I – żywopłot zbudowany z niskich, kolczastych, gęstych krzewów o bujnym wzroście krzewy – strefa zaporowa około 1m – porzeczka czarne, róża fałdzistolistne, porzeczka żółta.* Strefa II – stanowi powierzchnię lęgową (1-1,5m), niezakrzewiona, silnie zadorniona i porośnięta roślinnością – świerk. * Strefa III – zagajnik (1,5m), składa się z gęstego średniej wysikości drzew i krzewów, najlepiej owocowych, chętnie zjadanych przez ptaki i zwierzynę – tałuwa, głóg, czeremcha amerykańska, rekitnik zwyczajny, kalina koralowa.* Strefa IV – centralna – tworzą ją 3 pasy drzew (szerokośc 2m) – 2 rzędy wierzb, świerk i jarzębina, dąb.
Stosuje się też schroniska: *jednoroczne – pozostające na okres zimy nie wykaszane pasy wysokiej roślinności uprawnej np. kukurydza, kapusta pastewna. Zwierzyna znajduje tu schronienie przed drapieżnikami i niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi oraz urozmaicają one żer. *Sztuczne – tworzy się zygzakowatą linię utkniętych w ziemię palików, wysokości około 1,5m, łaczy się je górą poziomo żerdziami, na których zwierza się wieszchiłakimi w dół galęzie świerków, przystypując u dołu ziemią. Daje to schronienie kuropatwom przed wiatrem i śniegiem.
Urządzanie łowisk wodno-bagiennuch:
1.liczebnoś lęgowych kaczek krzyżowych zależy od powierzchni lustra otwartej wody zbiornika, od długości dostatecznie urozmaiconej linii brzegowej. 2.Poprawa liczebności wysepek i półwysepek, poprawia urozmaicenie linii brzegowej. 3.Powiększenie liczby roślinności brzegowej – trzciny. 4.Zwalczanie drapieżników w czasie lęgów. 5.Produkcja sztucznych gniazd, które powinny zależeć przede wszystkim od konkretnych lokalnych warunków terenowych, dostępności odpowiednich materiałów i możliwości wykoniwania. 6.Najbardziej trwałe są kosze wklinowe i skrzynki drewnianie. 7.Powinno się stosować wyściółki na gniazdo i siano lub słoma
8.Pora ustawienie gniazd powinna nastąpić nie później niż okres topnienia lodu. 9.Zabieranie gniazd ze zbiornika na wrzesień - październik. Przechowywać przez okres zimowy pod dachem.
Urządzanie zbiorników przemysłowych:
Wprowadznie lepszych warunków dla roślinności wodnej – tatarak, jeziorogłówka, strzałka wodna, pałka szerokolistna, rzęsa wodna.
Dokarmianie: Stworzenie takiej bazy żerowej, aby w warunkach normalnie przebiegających zim uzupełnianie jej karmą sztuczną było całkowicie zbędne. W tych warunkach zimą dokarmianie staje się koniecznością, zwłaszcza przy obecnym wysokim na ogół zagęszczeniu zwierzyny grubej.
Przyczyny dokarmiania:Uzupełnianie ubogiej w okresie zimowym bazy żerowej i w tym samym ułatwienie zwierzynie przetrwania niekorzystnego okresu bez większych ubytków naturalnych i spadku jakości osobniczej
Zmniejszenie rozmiarów szkód wyrządzanych przez zwierzynę w tym okresie w drzewostanach i na polanach. Zwolennicy dokarmiania: 1.poprawa bytowania zwierzyny, poprawianie jakości zwierzyny. 2.aby zwierzyna nie padała w wyniku braku pokarmu. 3.zima jest okresem ciąży u dzików i dokarmianie powoduje lepsze warunki dla rozwoju płodu. 4.poroża u rogowatych zimą kształtują się a dokarmianie pomaga w ubytkach pokarmu. Przeciwnicy dokarmienia: 1.zwierzyna jest przystosowana tam gdzie żyje a dokarmianie jest sztuczne. 2.karma sztuczna zmienia zwierzętom upodobania żerowe.
Rodzaje karm: Pasza obojętna – stanowi powyżej 0,7 jednostek owsianych: 1.pasza obojętna sucha- najatrakcyjnijsza dla zwierzyny jest siano roślin motylkowatych (lucerna, koniczyna, seradela). Siano łąkowe jest chętnie pobierane pod wpływem, że pochodzi z łąk utrzymanych na wysokiej kulturze. Jest to mała ilość wody i duża ilość składników pokarmowych. 2.Pasza objętościowa soczysta – okopowe, kapusta, jarmuż i kiszonki. Duża ilość wody a mała ilość masy suchej.
Pasza treściowa- duża ilość wody jest prawie taka sama jak duża ilość treści pokarmowej, masy suchej. Wartość skrobi wynosi powyżej 0,7 jednostek owsianych. Należą do nich: ziarno zbóż, kukurydza, naiona roślin strączkowatych, owoce i naiona drzew liściastych.
Niektóre rodzaje karm: Liściarka - atrakcyjna karma, najbardziej zbliżona do naturalnego żeru. Na liściarkę pozyskuje się 1roczne ulistnione pędy drzew i krzewów w okresie do I dekady czerwca. Jest ona pozyskiwana w mijsach najbardziej nasłonecznionych, bo mają naikiększą wartość odżywczą. Składa się z pędów malin, słonecznika, topinamburu. Kiszonki- najodpowiedniejsza karma dla jeleniowatych: *świeże 1roczne ulistnione pędy drzew o krzewów 80%, pędy borówki czernicy 10%, świeża kora drzew 5%, dodatek płynnej melasy 5%; *zielonki z żyta i kukurydzy, mieszanki trwa, kapusta pastewna 50%, młode ulistnione pędy gatunków zgryzowych i runa leśnego, głównie borówki oraz świeża kora sosonowa i świerkowa 50%; *rośliny pastewne, mieszanki traw 40%, pędy drzew oraz maliny i jeżyny 40%, boróki czernice i wrzos 10%, gałązki świerku i sosnowe 5%, świeża kora świerkowa 5%.
Sposoby dokarmiania : Aby ustalić zapotrzebowanie zwierzyny na pokarm należy uwzględnyć 2 czynniki: *liczba dni w których żer naturalny jest dla zwierzyny niedostępny; *liczna dni w których zwierzyna znajdzie tylko połowę potrzebnego jej żeru. Jeleń – 25 kg owsa i 60 kg siana, dzienne zapotrzebowanie na kiszonki 2,5-3 kg; Daniel – 15 kg owsa i 30 kg siana; Sarna – 5 kg owsa i 12 kg siana; Dzik – 25 kg owsa i 50 kg ziemniaków; Zając – 1 kg siana z koniczyna, i 4 kg okopowych, 5 kg stokówki; Kuropatwa – 1 kg paszy teściowej 2 kg marchwi; Bażanty – 3 kg paszy treściowej i 3 kg okopowej.
Zasady dokarmiania: XI do połowy XII wykładamy małe dawki karmy objętościowej suchej i soczystej, aby zwierzynę przyzwyczaić do punktów dokarmiania. Dzwki te stopniowo zwiększamy, by największą intesnywność dokarmiania osiągnąć w I i II. Szczególnie trzeba dbać o dziki gdyż okres zimowy to okres intensywnego rozwoju płodu. W tym okresie podajemy pełne dzawki karmy treścowej i pozostałe zasoby karmy objętościowej suchej. W marcu należy podawać prawie wyłącznie karmę objętośćiową suchą, ułatwia to przyjście na żer naturalny. Dwa sposoby dokarmiania:
Bezpaśnikowo – karmę wykładamy na ziemię albo zawieszamy na krzakach lub drzewach
Zalety – nie ma kosztów budowy paśników, jest to naturalny sposób pobierania pokarmu
Wady- straty w karmach, dowożenie karm, część karmy jest niszczona przez samą zwierzynę np. depcząc. Paśnikowa
Zalety- rzadziej dowożony pokarm, pokarm jest lepiej wykorzystany przez zwierzynę, można obserwować zwierzynę za pomocą ambon.
Wady- znaczne koszty przy budowie, mniej miejsc na ułożenie pokarmu, większe skupisak zwierzyny co ułatwia trop kłusownikom.
Paśniki- urządzenia służące do dokarmiania zwierzyny: *paśnik z magazynem; *paśnik drabinkowy; *paśnik samoczystny
Dwa ostatnie dla jeleniowatych. Dzik – dokarmia się w dołach, przykrytych gałęziami.
Dokarmianie letnie- zabezpieczenia pól przed wyjadaniem.
Pasy zaporowe- prostokątne wyorane w ziemi na okraju lasów i pól. Występuje się tam pokarm.
Bażanty- posyby zlokalizuje się w pobliżu krzewów, zacieków wodnych.
Kuropatwy- butki – dwa jescia, które mają też za zadanie ochronić je przed drapieżnikami czy zaspami. Zające – wbija się palik w ziemię z przyczepioną sosnówką.
Podawania soli – roczny zapas:
Jeleń – 3 kg Daniel – 1,5 – 2 kg Sarna – 1 – 1,5 kg.
Inwentaryzacja zwierzyny:
Znajomość aktualnej liczebności zwierzyny i jej dynamiki ma podstawowe znaczenie dla opracowania i stosowania właściwych zasad i metod gospodarowania populacjami, a więc dla optymalnego pozyskania zwierzyny, minimalizacja szkód łowieckich, dostosowanie liczebności zwierzyny do pojemności żerowej łowisk, a także dla właściwego zagospodarowania łowisk.
Określanie całkowitej liczebności populacji jest możliwe tylko w odniesieniu do niektórych zwierząt zasiedlających charakterystyczne środowiska o wyraźnie zaznaczonych granicach. Będą to przede wszystkim zwierzęta duże, łatwe do zaobserwowania i występujących w małych populacjach np. łosie, żubr.
Znacznie więcej trudności stwarza liczenie połowia jeleni, daniela czy dzików, bo ich arsenały życiowy jest bardzo duży, a tylko częściowo ograniczony charakterem środowiska.
Najlepiej inwentaryzować wiosną, bo jest to po łowach i ostrych warunkach zimowych.
Metody oceny liczebności zwierzyny: * Metoda Lotnicza- dla zwierząt dużych, zasiedlających otwarte i półotwarte krajobrazy- łoś, wilki w przeżadzonych lasach. Można stosować dla ptaków wodnych zimujących na większych zbiornikach. Może być także dla dzików w okresie letnim, kiedy zwierzyna przebywa na dużych terenach. * Metoda odłowów i znaczeń- w terenach leśnych, jest to pewna liczba osobników, ich obserwacja, a następnie zastosowanie pewnej formuły – Indeks Lincolna. N=M(N+1)
X+1
N- szacowana wielkość populacji; M- liczba osobników zonakowanych i wypuszczonych powrotnie do łowiska; n- ogólna liczba obserwacji
x- liczba obserwowanych zwierząt znakowanych.
* „Kalendarz złowień”- metoda oparta na znakowaniu i ponownym lub wielokrotnym odłowie bądź obserwacji osobników. * Metoda przepędzeń zwierzyny z wybranych terenów- z uwagi na konieczność posługiwania się liczną liczbą naganiaczy i ściśle stałych obserwatorów powierzchnia pędzenia nie może być zbyt wielka z reguły obejmuje 1-2oddziałów leśnych. Metoda ta jest wadowa, bo wymaga dużej liczby ludzi.
NP.- oznaczenia liczebności z pędzeń
NT – liczebność ustaloną na podstawie tropienia.
Współczynnik ten wynosi: Sarny – 1,4-3,5; Jeleń, daniel, łoś- 1,7 – 2,5; Dzik – 1,5
Inwentaryzacja zwierzyny w łowiskach leśnych:
* Jeleń i dzik- metoda tropienia – polega na liczeniu tropów zwierzyny po świeżym opadzie śniegu na wytyczonych trasach inwentaryzacji, obejmuje pewnie części łowiska. Różnice w liczbie tropów wejścia i wyjścia daje liczbę zwierzyny w otropionej części łowiska. Sieć tras inwentaryzacji powinna być możliwie gęsta, tropienia należy dokonać w ścisłym miejscu ostoi zwierzyny. Jeleń i łoś- mała sieć tropów, daniel – duża sieć trow.
* Daniel- metoda tropienia- z uwagi na mniejszy arsenał życiowy zagęszczenie tras inwentaryzacji powinna być większa niż w przypadku jeleni i dzików. Stosunkowo mniejsza płochliwość Danieli oraz wykorzystywanie żerowisk na powierzchniach otwartych również w porze dziennej stwarza szansę dość dokładnej oceny liczebności obserwowania bezpośredniego chmar i pojedynczych osobników.
* Sarny – metoda próbnych pędzeń- umożliwia ona uzyskanie dokładnych informacji o strukturze płciowej i wielkości populacji. Obserwatorzy ustaniwnia do okoła co 50m, naganiacze co 30-50m. Można nią też liczyć zające. * zające- metoda próbnych pędzeń- należy jednak skupulatnie notować wyniki polowań zbiorowych na zające w poszczególnych sezonach, gdyż na ich podstwaie uzyskujemy obraz zmian liczebności populacji zajęcych. * drapieżniki – wielki – metoda tropień- na podstawie tropy jest przeważnie dość trudne gdyż watanda posuwa się z reguły top w trop. Wytrawny tropiciel idąc najczęsciej pod trop poszukije miejsca w którym wahta omija przeszkody terenowe lub przekracza szerokie drogi. * Rysie- metoda tropień- wyniki tropień powinna być skorelowania w całym kompleksie leśnym, aby uninąć możliwości ponownego liczenia tych samych osobników w sąsiednich łowiskach. Rozległość obszaru rocznej aktywności tego drapieżnika jest wprwadzie mniejsza niż wilka ale może osoągnąc do 25km. * Lis- metoda liczenia nor i kontrola ich zasiedlenia- przy dobrej znajomości terenu na ogół znana jesy lokalizowana nor. W czasie zalegania pokrywy snieznej zasiedlone nory nietrudno określić na podstawie tropów ale i plamach żółtego pisaku przy wylotach, plamy te postały w wyniku otrzebywania się zwierzyny tuż po opuszczaniu nory.
* borsuk – kontrola nor- w jesieni nory zajęte poznajemy po śladach włóczenia liści i ściółki leśnej do nor. W zimie u okien nor zajętych bo pokrywa śniegowa jest najczęściej podtopiona.
* kurki leśne- podczas toków- i zimna na podstawie żerujących stad. Najłatwiej policzyć koguty podczas wieczorowych zapasów. Lub podczas toku. * bażanty- powiska polna, metoda bezpośrednich obserwacji, blisko posypów i zakrzewień.
Liczenie zwierzyny na łowiskach polnych:
* sarna- liczenie powinno odbywć się w marcu, kiedy sarny zgrupowane są jeszcze w stadach o małej ilości składu i liczebności, bytują na określonych arsenałch. Słaba wegetacja roślin nie utrudnia obserwacji i może być ona prowadzona na dużych odległościach. Nalepiej liczyć przez 2-3 osoby. * zając polny- metoda toksacji pasowej- na mapie obwody zanaczamy pas taksacji, którego długość jest uzależniona od łącznej powierzchni obwodu, liczyć należy bowiem objąć na 5%powierzchni obwodu. Trasą toksacyjną porusza się 7 ludzi w jednakowych odstępach na pasie szerokości 100m, liczą oni płoszone z pasa zające. Po przejściu całej trasy zające dzieli się przez liczbę kilometrów trasyi mnoży przez 10 otrzymuje się i średnie zagęszczenie zający na powierzchni 100ha . * Kuropatwy- metoda liczenia – u schyłku zimy, w okresie liczenia do zesony lęgowego występuje śmiertelność naturalna. Dlatego wynik liczenia zmiejsza się o 10%. Liczenie par lęgowych może na określić w sposób mniej dokładny w czasie okresu lęgowego. Można też przeprowadzić trasę tyle ze o szerokości 200m. Po przeliczeniu otrzymuje się 10% zagęszczenie kuropatw przelicza się na 100Ha dzieli się przez simę kilometrów i mnoży przez 5.
Inwentaryzacja ptactwa wodnego:
Liczebność par lęgowych krzyżówek najlepiej określić w pewnej połowie kwietnia, kiedy jest pewność, że są pary lęgowe. Liczy się pary lęgowe przebywające na danym zbiorniku wodnym w ciągu dnia. W końca kwietnia i na początku maja obecnośc
kaczek pozwala w przybliżeniu oszacować liczbę kaczek wysiadających. W biotopach o znacznej powierzchni i dużym zagęszczeniu lędowych kaczek przydatna może być metoda wyznaczania powierzchni próbnych.
Określanie wieków pozyskanej zwierzyny:
* szczęka- pozbaiona jest siekaczy, mają tylko powierzchnię chrząstkową. Pokarm pobierany jest językiem ; * żuchwa- ma 3 pary siekaczy, 1p kłów i 3p zębów przetrzonowych i 3p trzonowych. Czasmi występują grandle- szczątkowe kły. Siekacze są ustawione pod kątem. Za kłami znajduje się wolna przestrzeń zębowa bez zębów a za nią żeby trzonowe i przedtrzonowe. Strona wewnętrzna zębów trzonowych oddzielona jest rejestrami. Zęby boczne mają białą barwę, jednak z czasem są zabarwian przez sok roślinne. Wewnętrzna krawędź jest wyższa. Glębokość, wyrazistość rejestrów oraz barwa uzębienia określa nam wiek zwierzyny. U przeżuwaczy wysępują zęby mleczna i stałe jest to metoda określania wieku za pomocą wymiany uzębienia mlecznego na stałe. Zęby siekacze- inicisivi, Inicisici; Zęby- kły – canini, Canini; Zęby – przedtrzonowe- premolales, Premolales; Zęby trzonowe – molares, Molares.
Ocena wieku na podstawie zużycia zębów przedtrzonowych i trzonowych:
Wiek: 1 rok Wiele osobników ma jeszcze zęby mleczne. Tak więc zęby mleczne przedtrzonowe są bardzo mocno zużyte, a p3 jest trójdzielna. Gdy następuje już zmiana uzębienia na stałe, to zęby przedtrzonowe są jasne ( w porównaniu z zębami trzonowymi) i nie widać na nich śladów starcia. Pewne zauważalne zużycie wykazują M1.
bulka2000