makro_opracowanie_v1.2.pdf

Makroekonomia – opracowanie

1. Ruch okrężny w gospodarce

Schemat Ruchu Okrężnego w Gospodarce pokazuje przepływy (strumienie) rzeczowe i pieniężne

(finansowe), dokonujące się między czterema grupami podmiotów gospodarczych:

gospodarstwami domowymi

przedsiębiorstwami

państwem

zagranicą

Oznaczenia

Y - dochody za usługi czynników produkcji

B - transfery dla gospodarstw domowych

C - konsumpcja

T d - podatki bezpośrednie

S - oszczędności

T e - podatki pośrednie

I – inwestycje

X - eksport

G - wydatki państwa na dobra i usługi

EX = X - Z - eksport netto

-1 -

autorskie opracowanie materiału z Makroekonomii z mgr Piotrem Pietraszewskim

opracowanie Olek

Rozpoczynamy naszą analizę, eliminując z rozważań państwo i możliwość dokonywania

transakcji z zagranicą. Tabela 1. zawiera prostą klasyfikację różnych transakcji

przeprowadzanych między gospodarstwami domowymi a przedsiębiorstwami w gospodarce

zamkniętej, w której nie występuje państwo. Gospodarstwa domowe dysponują czynnikami

produkcji lub inaczej nakładami niezbędnymi w procesie produkcji. Dysponują m.in. własną

pracą, którą mogą wynająć (sprzedać) przedsiębiorstwom w zamian za płace. Wiemy, że

gospodarstwa domowe są także faktycznymi właścicielami przedsiębiorstw. To gospodarstwa

domowe właśnie wykładają pieniądze jako indywidualni przedsiębiorcy, udziałowcy w

spółkach czy akcjonariusze w zamian za prawo do uczestniczenia w zyskach przedsiębiorstw.

Wynika stąd, że choć na pozór może się wydawać, iż pozostałe czynniki produkcji, tj. kapitał i

ziemia, znajdują się w posiadaniu firm, w ostatecznym rozrachunku ich właścicielami są

gospodarstwa domowe.

Dysponują czynnikami produkcji, które

dostarczają przedsiębiorstwom

Gospodarstwa domowe

Wykorzystują czynniki produkcji

dostarczane przez gospodarstwa

domowe do wytwarzania dóbri usług

Przedsiębiorstwa

Otrzymują dochody od przedsiębiorstw

w zamian za dostarczane czynniki

wytwórcze

Płacą gospodarstwom domowym za

wykorzystanie czynników produkcji

Wydają dochody na dobra i usługi

wytwarzane przez przedsiębiorstwa

Sprzedają dobra i usługi gospodarstwom

domowym

Tabela 1.

Jak wynika z tabeli 1. gospodarstwa domowe oferują przedsiębiorstwom podaż usług

czynników produkcji, przedsiębiorstwa zaś wykorzystują te czynniki do wytwarzania dóbr i

usług. Tym usługom odpowiadają pewne płatności. Gospodarstwa domowe otrzymują

dochody z tytułu świadczonych usług (płace, opłaty z tytułu dzierżawy/najmu, zyski),

wypłacane przez przedsiębiorstwa za dostarczone i wykorzystane czynniki wytwórcze.

Następnie gospodarstwa domowe wydają swoje dochody na zakup od przedsiębiorstw dóbr i

usług, dając tym samym przedsiębiorstwom pieniądze potrzebne do zapłacenia za usługi

czynników wytwórczych wykorzystane w produkcji. 1

-2 -

autorskie opracowanie materiału z Makroekonomii z mgr Piotrem Pietraszewskim

opracowanie Olek

źródło D. Begg, Makroekonomia s. 23

2. Makroekonomiczny bilans dochodów i wydatków

C + I = produkt

produkt = dochód (Y)

Y = C + S

C + I = C + S

I = S

Wniosek. W gospodarce zamkniętej bez udziału państwa oszczędności gospodarstw

domowych [S] finansują inwestycje przedsiębiorstw [I] .

3. Gospodarka zamknięta z udziałem Państwa

Budżet Państwa - plan finansowy, określający dochody i wydatki państwa (sektora publicznego)

w danym przedziale czasu (roku budżetowym)

DOCHODY BUDŻETOWE WYDATKI BUDŻETOWE

- podatki - wydatki na produkty i usługi G

bezpośrednie (dochodowe, majątkowe) T d - wydatki transferowe (renty, emerytury,

pośrednie (konsumpcyjne) T e zasiłki, stypendia, subwencje) B

- cła, opłaty skarbowe - wydatki na obsługę długu publicznego

- kary, mandaty, grzywny, (spłatę odsetek od długu)

- dochody z majątku państwowego (zyski z

przedsiębiorstw państwowych, czynsze

dzierżawne, odsetki)

- dochody ze sprzedaży (prywatyzacji)

majątku państwowego

- zysk z NBP

- dochody z funduszy UE

4. Saldo budżetu państwa

równowaga budżetowa: dochody budż. = wydatki udż.

nadwyżka budżetowa: dochody budż. > wydatki budż.

deficyt budżetowy: dochody budż. < wydatki budż.

5. Źródła finansowania deficytu budż. (krajowe lub zagraniczne)

sprzedaż obligacji Skarbu Państwa

kredyty w bankach komercyjnych

pożyczki od rządów obcych państw i instytucji międzynarodowych

-3 -

autorskie opracowanie materiału z Makroekonomii z mgr Piotrem Pietraszewskim

opracowanie Olek

6. Dług publiczny (krajowy i zagraniczny) - zadłużenie Skarbu Państwa wynikające z przeszłych

deficytów budżetowych

C + I + G - T e = produkt

produkt = dochód (Y)

Y + B - T d = C + S

C + I - T e + G +B – T d = C + S

I + [(G +B) - (T e - T d )] = S

Wniosek. W gospodarce zamkniętej z udziałem państwa oszczędności gospodarstw

domowych finansują inwestycje przedsiębiorstw oraz deficyt budżetu państwa

[(G +B) - (Te - Td)].

7. Gospodarka otwarta z udziałem państwa

Saldo bilansu handlowego

równowaga handlowa: eksport = import

nadwyżka handlowa: eksport > import

deficyt handlowy: eksport < import

C + I + G - Te + X - Z = produkt

produkt = dochód (Y)

Y +B - T d + X - Z = C + S

C + I - T e + G +B - T d + X - Z = C + S

I+ [(G +B) - (T e - T d )] + (X - Z) = S

Wniosek. W gospodarce zamkniętej z udziałem państwa oszczędności gospodarstw

domowych finansują inwestycje przedsiębiorstw, deficyt budżetu państwa oraz deficyt

handlowy zagranicy w obrotach z danym krajem (równy nadwyżce handlowej danego kraju w

obrotach z zagranicą ( X - Z ).

8. PKB – Produkt Krajowy Brutto

Produkt krajowy brutto (PKB) - miara wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze

zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem; w

określonym okresie (np. roku). PKB obejmuje tylko produkcję rejestrowaną statystycznie i

przechodzącą przez rynek (pominięte zostają np. produkty i usługi wykonane we własnym

zakresie i na własne potrzeby w gospodarstwie domowym jak również efekty działalności

gospodarczej tzw. szarej strefy).

-4 -

autorskie opracowanie materiału z Makroekonomii z mgr Piotrem Pietraszewskim

opracowanie Olek

PKB to suma wydatków na dobra finalne:

PKB = Y = C + I + G + X - M

dobra finalne - gotowe, nie podlegające przetwarzaniu

dobra niefinalne (pośrednie) - częściowo przetworzone, zużywane przy produkcji innych dóbr,

np. surowce, półprodukty

Uwaga! Nie sprzedana w danym okresie część produkcji tworzy przyrost zapasów w

przedsiębiorstwach. Sprzedana w danym okresie produkcja, wytworzona w poprzednich

okresach, oznacza ubytek zapasów. Zmianę zapasów można włączyć do szeroko rozumianych

inwestycji (traktując jako inwestycje w zapasy) lub wyodrębnić jako dodatkową pozycję (ΔZ):

PKB = Y = C + I + ΔZ + G + X - M

PKB to suma wartości dodanych w przedsiębiorstwach

wartość dodana - przyrost wartości dobra na danym etapie ciągu produkcyjnego

koszty rzeczowe są wynikiem zużywania dóbr pośrednich.

dobra finalne + dobra pośrednie = produkt globalny produkt globalny - zużycie dóbr

pośrednich = suma wartości dodanych = PKB 2

PKB to suma wynagrodzeń za usługi czynników produkcji (suma dochodów właścicieli

czynników produkcji).

zachęcam do zajrzenia do D. Begg s. 26-29

-5 -

autorskie opracowanie materiału z Makroekonomii z mgr Piotrem Pietraszewskim

opracowanie Olek

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: