Morawski W. Szawłowska S. - Wojny rosyjsko-tureckie XVII-XX wiek.pdf

(2114 KB) Pobierz
988111741.017.png
Spis treści
Wstęp 7
Początki konfliktu. Wojna czehryńska (1674-1681) 11
W szeregach Świętej Ligi. Wojna 1686-1700 23
Wyprawa nad Prut. Wojna 1710-1711 37
Rosjanie odzyskują Azow. Wojna 1735-1739 51
Wojna polska (1768-1774) i upadek Krymu (1783) 65
Suworow pod Izmaiłem. Wojna 1787-1792 77
Na uboczu wojen napoleońskich. Wojna 1806-1812 95
Rosja w obronie Greków. Wojna 1828-1829 111
Wojna krymska (1853-1856) 129
Rosja w obronie Bułgarów. Wojna 1877-1878 153
Na frontach pierwszej wojny światowej 169
Stosunki rosyjsko-tureckie od zakończenia pierwszej wojny światowej ... 189
Wskazówki bibliograficzne
200
Władcy Rosji i imperium osmańskiego od połowy XVII wieku
204
Kalendarium
205
Summary
211
Peziume
212
Ózet
214
5
988111741.018.png 988111741.019.png 988111741.020.png 988111741.001.png 988111741.002.png 988111741.003.png 988111741.004.png 988111741.005.png 988111741.006.png 988111741.007.png 988111741.008.png 988111741.009.png 988111741.010.png 988111741.011.png 988111741.012.png 988111741.013.png 988111741.014.png 988111741.015.png
Wstęp
Konflikt rosyjsko-turecki należał do najdłuższych w Europie. W ciągu prawie
250 lat oba państwa stoczyły jedenaście wojen; Rosja wygrała siedem, Turcja
- trzy, przy czym dwukrotnie samodzielnie, a raz dzięki wsparciu koalicji euro­
pejskiej. Wynik zmagań podczas pierwszej wojny światowej wypada uznać za
nierozstrzygnięty. Dla Rosji walka z Turcją była przedłużeniem wcześniejszych
konfliktów z islamem i dalszym ciągiem wyzwalania spod panowania tatarskie­
go. Oczywiście w późniejszych konfliktach znaczenie czynnika religijnego ma­
lało. Bezpośrednie zaangażowanie Moskwy w sprawy tureckie było rezultatem
powstania Chmielnickiego i utraty przez Rzeczpospolitą kontroli nad Ukrainą.
Wejście Rosjan na Ukrainę uczyniło z nich głównych sąsiadów chanatu krym­
skiego. Co więcej, od początku XVIII w. w sytuacji przekształcenia Rzeczypo­
spolitej w faktyczny protektorat rosyjski Rosjanie mogli atakować posiadłości
tureckie również z terytorium Polski.
W Rosji silne było poczucie misji dziejowej polegającej na tym, że należy
uczynić wszystko, aby doprowadzić do wyzwolenia kolebki prawosławia - Kon­
stantynopola. W XVIII w. dobudowano do tego ideologię filohelleńską, zastąpio­
ną później przez panslawizm. Wszystko to powodowało, że konflikty z Turcją
były popierane przez społeczeństwo rosyjskie. Wątpliwości mogły budzić środ­
ki i metody, ale nie cel zasadniczy. Szczęśliwie dla Rosji tylko jedna wojna przy­
padła na okres maksymalnej potęgi Turcji, czyli przed 1683 r. Wszystkie pozo­
stałe toczyły się w okresie powiedeńskim. Przewaga Rosji w kolejnych konflik­
tach stawała się coraz bardziej przytłaczająca. Turcja nie radziła sobie również
z nielojalnością własnych słowiańskich i prawosławnych poddanych. Rosja po­
pierała na Bałkanach, później na Zakaukaziu, narody, które chciały uzyskać
niepodległość i wyzwolić się spod panowania Turcji. W miarę emancypowania
się tych narodów zawężało się pole konfliktu, ponieważ Rosja i Turcja przesta­
wały być sąsiadami. Zwróćmy uwagę, że po raz ostatni Rosja walczyła z Tur­
cją na Bałkanach w latach 1877-1878. Podczas pierwszej wojny światowej
front między obu państwami przebiegał już tylko na Zakaukaziu. Powstanie nie­
podległych państw zakaukaskich w 1991 r. ostatecznie, jak się wydaje, zlikwi­
dowało sąsiedztwo rosyjsko-tureckie.
Pod względem ideologicznym konflikt w XX w. również przybrał inną postać.
Po pierwszej wojnie bałkańskiej Turcja ostatecznie uwolniła się od balastu
swych bałkańskich posiadłości. Równocześnie sformułowana została ideologia
7
Wstęp
panturanska, adresowana do pokrewnych Turkom, muzułmańskich narodów
żyjących w Rosji. Było to coś w rodzaju tureckiej odpowiedzi na panslawizm.
Choć wyglądało na to, że wynik pierwszej wojny światowej nie satysfakcjono­
wał żadnej ze stron, osiągnięty kompromis okazał się trwały. W latach
1939-1947, choć były we wzajemnych stosunkach silne napięcia, ZSRR i Tur­
cja nie wystąpiły przeciw sobie.
Praca ma układ chronologiczny, poszczególne rozdziały odpowiadają kolej­
nym wojnom. Ostatni rozdział przedstawia rozwój stosunków rosyjsko-ture-
ckich po zakończeniu ostatniego konfliktu zbrojnego, do którego doszło pod­
czas pierwszej wojny światowej. Narrację uzupełniają wstawki prezentujące
kluczowe problemy, biogramy najwybitniejszych postaci itp. W pracy konse­
kwentnie stosowano kalendarz gregoriański, daty według kalendarza juliań­
skiego podawano jedynie w tych wypadkach, kiedy miało to znaczenie. Książ­
ka kończy się wskazówkami bibliograficznymi i kalendarium.
988111741.016.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin