Prognozowanie zrozumiałości mowy w hałasie podczas stosowania ochronników słuchu.pdf

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 7-8/2004

dr inż. EWA KOTARBIŃSKA

mgr inż. EMIL KOZŁOWSKI

Centralny Instytut Ochrony Pracy

– Państwowy Instytut Badawczy

Prognozowanie zrozumiałości mowy w hałasie

podczas stosowania ochronników słuchu

W artykule przedstawiono metodę przewidywania zrozumiałości mowy w hałasie podczas

stosowania ochronników słuchu. Jest ona oparta na metodzie SIL . Wyniki obliczeń zrozumia-

łości mowy w ochronnikach słuchu porównano z wynikami badań procentowej zrozumiałości

mowy wykonywanych w laboratorium. W badaniach uczestniczyło 53 słuchaczy, którzy

używali czterech wzorów ochronników słuchu. Badania te potwierdziły, że prognozowanie

zrozumiałości mowy podczas stosowania ochronników słuchu może być wykonywane za

pomocą przedstawionej metody.

Predicting speech intelligibility when hearing protectors are worn

The article presents a method of the predicting speech intelligibility with hearing protectors based on

the SIL method. The results of the prediction were compared with the results of laboratory subjective

tests. The percentage of words understood correctly was tested with on 53 listeners with four different

models of hearing protectors. This observation provides evidence that the preliminary veriﬁcationofthe

proposed method of the predicting speech intelligibility with hearing protectors has yielded a positive

outcome.

oktawowych o częstotliwościach środko-

wych 500, 1000, 2000 i 4000 Hz.

W przypadku, gdy słuchacz stosuje

ochronniki słuchu, wartość parametru SIL

oblicza się odejmując od uśrednionego,

skorygowanego charakterystyką A pozio-

mu ciśnienia akustycznego sygnału mowy

pod ochronnikiem, w pasmach oktawo-

wych o częstotliwościach środkowych

500, 1000, 2000, 4000 Hz, uśredniony

poziom hałasu pod ochronnikiem.

W tabeli 1. przedstawiono relacje

pomiędzy oceną poziomu zrozumiałości

mowy i wartościami parametru SIL .

Wprowadzenie

Wiadomo powszechnie, że stosowanie

ochronników słuchu w hałasie pogarsza

zrozumiałość mowy. W środowisku pracy

zrozumiałość mowy często warunkuje

bezpieczeństwo pracownika. Dotychczas,

zgodnie z obowiązującymi przepisami [1]

oraz wymaganiami norm [2, 3], ochronni-

ki słuchu są dobierane do wielkości cha-

rakteryzujących hałas bez uwzględnienia

problemu zrozumiałości mowy. Zgodnie

z wymaganiami normy ISO 9921:2002

[4], w sytuacjach, w których zakłada się,

że pracownik jest ostrzegany przed nie-

bezpieczeństwem prostymi komunikatami

(krótkimi zdaniami) wypowiadanymi

głośno ( L A = 72 dB) zrozumiałość mowy

musi być co najmniej słaba (poor), nato-

miast przy założeniu, że pracownik jest

ostrzegany przed niebezpieczeństwem

pojedynczymi słowami, również głośno

wypowiadanymi, wymagana jest zrozu-

miałość co najmniej dostateczna (fair).

Do oceny zrozumiałości mowy w ha-

łasie podczas stosowania ochronników

słuchu mogą być zastosowane dwie

podstawowe metody: eksperymentalna

metoda subiektywna procentowej zrozu-

miałości mowy oraz metoda obiektywna

SIL ( speech interference level ) przydatna

do prognozowania.

Metoda SIL

pognozowania zrozumiałości mowy

Metoda teoretycznego przewidywa-

nia zrozumiałości mowy w warunkach

bezpośredniej komunikacji w hałasie

wykorzystuje związek pomiędzy wid-

mem sygnału mowy i widmem hałasu.

Parametr SIL jest to różnica pomiędzy

poziomem dźwięku A sygnału mowy

i średnią arytmetyczną poziomów ciśnień

akustycznych hałasu tła, w pasmach okta-

wowych o częstotliwościach środkowych

500, 1000, 2000, 4000 Hz, zmierzonych

w miejscu słuchacza.

Poziom SIL określany jest wzorem:

Metoda subiektywna

procentowej zrozumiałości mowy

Procentową zrozumiałość mowy

deﬁniuje się jako iloraz liczby wyrazów

prawidłowo zrozumianych przez słu-

chacza do liczby wszystkich wyrazów

wyemitowanych podczas testu.

Procentową zrozumiałość mowy moż-

na wyrazić następującym wzorem:

gdzie:

P – liczba prawidłowo zrozumianych

wyrazów

Q – liczba wszystkich wyrazów wyemi-

towanych w teście.

SIL = L S,A – L SIL (dB)

gdzie:

L S,A – poziom dźwięku A sygnału

mowy w punkcie obserwacji

L SIL – uśredniony poziom hałasu

(w punkcie obserwacji), dla czterech pasm

oktawowych o częstotliwościach środko-

wych 500, 1000, 2000, 4000 Hz, który

można wyrazić następującym wzorem:

Tabela 1

RELACJE POMIĘDZY OCENĄ POZIOMU

ZROZUMIAŁOŚCI MOWY I WARTOŚCIAMI

PARAMETRU SIL (wg ISO 9921)

Ocena

zrozumiałości mowy

SIL , dB

Doskonała

L SIL = ¼ · ( L 500 + L 1000 + L 2000 + L 4000 ) (dB)

gdzie:

L 500 , L 1000 , L 2000 , L 4000 – poziomy ciś-

nienia akustycznego hałasu tła w pasmach

Dobra

15 ÷ 21

Dostateczna

10 ÷ 15

Słaba

3 ÷ 10

Zła

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 7-8/2004

Sygnałami testowymi mogą być listy

składające się z fonemów, spółgłosek

i samogłosek, wyrazów nieposiadających

znaczenia słownego (logatomów), wyra-

zów pochodzących z danego języka oraz

pełnych zdań. Test może mieć charakter

zamknięty lub otwarty. W czasie testu

zamkniętego słuchacz ma do dyspozycji

odpowiedzi, które porównuje z własnymi

odczuciami. Podczas testu otwartego słu-

chacz nie ma możliwości porównywania

odpowiedzi, korzysta jedynie z własnej

wyobraźni.

Metoda ta zapewnia dużą obiektyw-

ność wyników, zwłaszcza gdy stosowane

są listy logatomowe. Jednak jak inne

metody subiektywne ma ona podstawową

wadę, jaką jest zależność wyników od

stanu psychicznego oraz ﬁzycznegoosób

biorących udział w teście.

W tabeli 2. przedstawiono relacje

pomiędzy oceną poziomu zrozumiałości

mowy i wartościami procentowej zrozu-

miałości mowy.

pogłosu tak, aby nie miał on wpływu na

wyniki eksperymentu. Wartości średnie

czasu pogłosu komory (średnia z 21 punk-

tów pomiarowych; dwa położenia źródła

dźwięku) wraz z odchyleniami standar-

dowymi, po wprowadzeniu adaptacji

akustycznej, przedstawiono na rysunku

1. Schemat blokowy stanowiska pomia-

rowego przedstawiono na rysunku 2.

Tor nadawczy układu pomiarowego

składał się z odtwarzacza kompaktowe-

go marki SONY, na którym odtwarzane

były sygnały testowe zawierające próbki

wyrazowe. Sygnał z CD doprowadzany

był do wzmacniacza mocy typu Macro-

-tech 2400. Dźwięk emitowany był przez

głośnik G 1 o mocy 60 W. Równolegle

odtwarzany był hałas tła. Tor ten składał

się z: generatora szumów B&K 1049,

dwukanałowego wzmacniacza mocy typy

Macro-tech 2400 oraz dwóch głośników

G 2 , G 3 każdy o mocy 350 W.

Rozstawienie głośników przedsta-

wiono na rysunku 3.; głośnik G 1 – od-

twarzający listy wyrazowe, ustawiono

przed słuchaczem, natomiast głośniki G 2

i G 3 – odtwarzające hałas tła, ustawiono

symetrycznie – po lewej i prawej stronie

miejsca słuchacza (R).

Tor odbiorczy układu pomiarowego

stanowił analizator dźwięku typ B&K

2144 połączony z przedwzmacniaczem

typ B&K 2669 oraz mikrofonem typ

B&K 4190 ½” umieszczonego w punk-

cie R (rys. 3). Tor ten służył do pomiaru

poziomu sygnału mowy emitowanego

z głośnika G 1 oraz kontroli poziomu i cha-

rakterystyki częstotliwościowej sygnałów

zakłócających emitowanych z głośników

G 2 i G 3 .

Grupa odsłuchowa

Grupa odsłuchowa została wybrana

zgodnie z następującymi wymaganiami:

– wybrani słuchacze są reprezenta-

tywni dla środowiska pracowników,

z punktu widzenia płci, wieku, poziomu

wykształcenia

– słuchacze posługują się językiem

polskim na co dzień i jest to ich język

ojczysty

– słuchacze posiadają prawidłowy

słuch; jako kryterium przyjęto ubytki

słuchu nie przekraczające 20 dB w za-

kresie częstotliwości poniżej 2000 Hz

i 25 dB w zakresie częstotliwości 2000

Hz i powyżej

Rys. 1. Czas pogłosu pomieszczenia odsłuchowego

w funkcji częstotliwości

Metodyka badań

Stanowisko badawcze

Pomieszczeniem odsłuchowym była

komora pogłosowa, która zapewniała zmi-

nimalizowanie wpływu dźwięków oraz

drgań dochodzących z zewnątrz. Wyko-

nano odpowiednią adaptację akustyczną

komory, mającą na celu obniżenie czasu

Rys. 2. Układ pomiarowy wykorzystany podczas

subiektywnych badań zrozumiałości mowy

Tabela 2

RELACJE POMIĘDZY OCENĄ POZIOMU

ZROZUMIAŁOŚCI MOWY I WARTOŚCIAMI

PROCENTOWEJ ZROZUMIAŁOŚCI MOWY

(wg ISO 9921)

Ocena

zrozumiałości mowy

Procentowa

zrozumiałość mowy, %

Doskonała

>98

Dobra

93 ÷ 98

Dostateczna

80 ÷ 93

Słaba

60 ÷ 80

Zła

<60

Rys. 3. Rozmieszczenie głośników w pomieszcze-

niu odsłuchowym

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 7-8/2004

– słuchacze są dobierani bez względu

na rozmiar oraz kształt głowy i uszu;

w badaniach nie mogą brać udziału oso-

by z oczywistymi nieprawidłowościami

budowy głowy, wpływającymi na dopaso-

wanie nauszników przeciwhałasowych.

Po wykonaniu odpowiednich badań

audiometrycznych, do testów zrozumia-

łości mowy zakwaliﬁkowano 53 osoby.

Słuchacze zostali zapoznani z procedurą

badań, stanowiskiem badawczym oraz

zostali poddani treningowi.

Tabela 3

TŁUMIENIE DŹWIĘKU NAUSZNIKÓW PRZECIWHAŁASOWYCH BILSOM LOTON

2401

Częstotliwość, Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000

Tłumienie dźwięku, dB 14.8 12,9 15,2 24,8 34,2 32,0 36,1 28,4

Odchylenie standardowe, dB 4,7 3,0 2,0 3,1 3,1 3,1 2,9 3,7

Tabela 4

TŁUMIENIE DŹWIĘKU WKŁADEK PRZECIWHAŁASOWYCH HOWARD LEIGHT

MAX-LITE

Częstotliwość, Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000

Tłumienie dźwięku, dB 26,6 26,6 27,6 29,7 27,4 32,6 42,7 43,0

Odchylenie standardowe, dB 5,2 5,2 5,2 6,6 6,5 5,0 3,9 3,9

Sygnały testowe

Zastosowano dwa rodzaje sygnałów

testowych:

– sygnał mowy, który stanowiły od-

twarzane listy wyrazowe

– hałas tła – szum różowy, średnio-

częstotliwościowy, wysokoczęstotliwo-

ściowy.

Zastosowano pięć list wyrazowych

opracowanych w Instytucie Podstawo-

Tabela 5

TŁUMIENIE DŹWIĘKU WKŁADEK PRZECIWHAŁASOWYCH E-A-R SOFT

Częstotliwość, Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000

Tłumienie dźwięku, dB 30,8 30,8 36,1 39,2 39,5 35,8 42,2 46,1

Odchylenie standardowe, dB 6,5 6,5 6,7 3,7 3,9 4,9 3,1 3,3

Tabela 6

TŁUMIENIE DŹWIĘKU WKŁADEK PRZECIWHAŁASOWYCH E-A-R FLEXICAP

Częstotliwość, Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000

Tłumienie dźwięku, dB 22,8 20,4 17,5 16,5 20,6 31,8 36,9 34,8

Odchylenie standardowe, dB 6,4 6,3 3,5 3,8 4,6 4,8 4,9 8,3

wych Problemów Techniki PAN dla

celów audiometrii mowy [5]. Każda z list

wyrazowych zawierała 40 słów. Zrówno-

ważenie semantyczne oznacza wykorzy-

stanie w listach wyrazów występujących

w języku polskim najczęściej. Wpływa to

na uniwersalność testu oraz uniezależnia

jego wyniki od poziomu wykształcenia

słuchacza. Wyrazy zawarte w listach to

jednosylabowe rzeczowniki.

Poziom dźwięku A sygnału mowy

(mierzony w miejscu, w którym znajduje

się słuchacz) został ustalony na 78 dB

i 84 dB. Sygnał mowy o poziomie 78 dB

jest określany jako bardzo głośny, zaś

sygnał o poziomie 84 dB odwzorowuje

poziom mowy odtwarzanej elektroaku-

stycznie.

Na rysunku 4. przedstawiono widma

trzech stosowanych w badaniach hałasów

tła. Poziom dźwięku A hałasów tła był do-

bierany w zakresie od 68 dB do 93 dB.

Ochronniki słuchu

W badaniach stosowano nauszniki

przeciwhałasowe BILSOM LOTON

2401 oraz trzy różne wzory wkładek

przeciwhałasowych: HOWARD LEIGHT

MAX-LITE ﬁrmy Bacou-Dalloz, E-A-R

Soft i E-A-R FlexiCap ﬁrmy Aearo.

Ochronniki te charakteryzują się zróżni-

cowanymi wartościami tłumienia dźwięku

w paśmie mowy. W tabelach 3., 4., 5. i 6.

zostały przedstawione wartości tłumienia

dźwięku wraz z odchyleniami standar-

dowymi stosowanych w eksperymencie

ochronników słuchu (katalog).

Rys. 4. Widma hałasu tła stosowanego podczas

badań: a) szum różowy, b) hałas średnioczęstotli-

wościowy, c) hałas wysokoczęstotliwościowy

Warunki pomiarowe

Pomiary procentowej zrozumiałości

mowy w hałasie podczas stosowania na-

uszników przeciwhałasowych BILSON

LOTON 2401 oraz wkładek przeciw-

hałasowych MAX-LITE wykonywano

dla sygnału mowy o dwóch poziomach

dźwięku A 78 dB i 84 dB. Sygnał mowy

o poziomie dźwięku A 78 dB był zakłócany

szumem różowym o poziomie dźwięku

A 75 dB, 78 dB, 81 dB i 84 dB, natomiast

sygnał mowy o poziomie dźwięku A 84 dB

był zakłócany szumem o poziomie 81 dB,

84 dB, 87 dB i 90 dB.

Pomiary procentowej zrozumiałości

mowy w hałasie podczas stosowania

wkładek przeciwhałasowych E-A-R Soft

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 7-8/2004

Tabela 7

WARUNKI POMIAROWE PANUJĄCE PODCZAS BADAŃ ZROZUMIAŁOŚCI

MOWY

Ochronniki słuchu

Rodzaj hałasu tła

Poziom

dźwięku A

hałasu tła,

Poziom

dźwięku A

sygnału mowy,

Nauszniki

przeciwhałasowe

BILSOM LOTON 2401

szum różowy

75, 78, 81, 84

szum różowy

81, 84, 87, 90

Wkładki

przeciwhałasowe

HOWARD LEIGHT

MAX-LITE

szum różowy

75, 78, 81, 84

szum różowy

81, 84, 87, 90

Rys. 5. Relacje pomiędzy wartościami procentowej zrozu-

miałości mowy i wartościami SIL

Wkładki

przeciwhałasowe

E-A-R Soft

hałas

średnioczęstotliwościowy

68, 83

Wkładki

przeciwhałasowe

E-A-R FlexiCap

hałas

wysokoczęstotliwościowy

78, 93

i E-A-R FlexiCap wykonano dla sygnału

mowy o poziomie dźwięku A 78 dB.

W przypadku wkładek E-A-R Soft sygnał

mowy był zakłócany hałasem średnioczę-

stotliwościowym o poziomie dźwięku

A 68 dB i 83 dB, a w przypadku wkładek

E-A-R FlexiCap hałasem wysokoczęsto-

tliwościowym o poziomie dźwięku A 78

dB i 93 dB.

Wszystkie zaistniałe warunki pomia-

rowe przedstawiono w tabeli 7.

Uzyskane wyniki badań w postaci wy-

pełnionych przez słuchaczy kart zostały

przeanalizowane w celu określenia liczby

prawidłowo zrozumianych słów. Zmie-

rzoną procentową zrozumiałość mowy

określono jako średnią arytmetyczną

z szesnastu wyników.

Rys. 6. Zrozumiałość mowy w hałasie podczas stosowania

nauszników przeciwhałasowych BILSON LOTON 2401

w funkcji stosunku sygnału do szumu; poziom dźwięku

A sygnału mowy 78 dB, poziom dźwięku A szumu różo-

wego: 75 dB, 78 dB, 81 dB, 84 dB; × – wyniki teoretyczne,

● – wyniki eksperymentalne

Wyniki badań

W celu porównania wyników pomia-

rów z wynikami teoretycznego przewi-

dywania zrozumiałości mowy w hałasie

podczas stosowania ochronników słuchu,

przeprowadzono obliczenia wartości pa-

rametru SIL we wszystkich zaistniałych

warunkach pomiarowych. Następnie,

zgodnie z zależnościami podanymi

w normie ISO 9921, dotyczącymi relacji

ilościowych pomiędzy wartościami SIL

i odpowiadającymi im wartościami pro-

centowej zrozumiałości mowy, obliczono

przewidywane teoretycznie wartości pro-

centowej zrozumiałości mowy i porówna-

no je z wynikami eksperymentalnymi. Na

rysunku 5. przedstawiono relacje ilościo-

we pomiędzy wartościami procentowej

zrozumiałości mowy i wartościami SIL.

Porównanie wyników pomiarów

z wynikami teoretycznego przewidywania

zrozumiałości mowy w hałasie, w przy-

padku stosowania ochronników słuchu

BILSOM LOTON 2401, HOWARD

LEIGHT MAX-LITE, Soft i FlexiCap

przedstawiono odpowiednio na rysunkach

6 – 10.

Procedura pomiarowa

Właściwe pomiary zrozumiałości

mowy poprzedzane były tzw. treningami

słuchaczy, których celem było zapoznanie

osób biorących udział w badaniach z pro-

cedurą badań. Treningi słuchaczy polega-

ły na odtwarzaniu specjalnie dobranych

par wyrazowych, tzw. par minimalnych,

w których wyrazy różniły się tylko jedną

głoską (np. rok – kok). Miało to na celu

zwrócenie uwagi słuchacza na charakte-

rystyczne różnice między poszczególnymi

słowami, w obrębie określonych struktur

fonetycznych. Treningi słuchaczy odby-

wały się w warunkach, w których nie był

emitowany sygnał zakłócający i słuchacz

nie używał ochronników słuchu.

Właściwy test polegał na słuchaniu

kolejno przez 16 słuchaczy list wyrazo-

wych odtwarzanych na tle szumu, który

symulował rzeczywisty hałas tła. Słuchacz

stosujący ochronniki słuchu miał za za-

danie zapisywanie na przygotowanym

formularzu usłyszanych wyrazów.

Rys. 7. Zrozumiałość mowy w hałasie podczas stosowania

nauszników przeciwhałasowych BILSON LOTON 2401

w funkcji stosunku sygnału do szumu; poziom dźwięku

A sygnału mowy 84 dB, poziom dźwięku A szumu różowe-

go: 81 dB, 84 dB, 87 dB 90 dB; × – wyniki teoretyczne,

● – wyniki eksperymentalne

Rys. 8. Zrozumiałość mowy w hałasie podczas stosowania

nauszników przeciwhałasowych HOWARD LEIGHT

MAX-LITE w funkcji stosunku sygnału do szumu; poziom

dźwięku A sygnału mowy 78 dB, poziom dźwięku A szumu

różowego: 75 dB, 78 dB, 81 dB, 84 dB ; x – wyniki teore-

tyczne, ● – wyniki eksperymentalne

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 7-8/2004

Rys. 9. Zrozumiałość mowy w hałasie podczas

stosowania nauszników przeciwhałasowych

HOWARD LEIGHT MAX-LITE w funkcji stosun-

ku sygnału do szumu; poziom dźwięku A sygnału

mowy 84 dB, poziom dźwięku A szumu różowego:

81 dB, 84 dB, 87 dB, 90 dB; x – wyniki teoretyczne,

● – wyniki eksperymentalne

Soft i E-A-R FlexiCap ﬁrmy Aearo. Sy-

gnałami zakłócającymi był szum różowy

oraz hałas średnioczęstotliwościowy

i wysokoczęstotliwościowy, o poziomach

dźwięku A w zakresie od 68 dB do 93

dB. Dla każdej „sytuacji akustycznej”,

w której badano eksperymentalnie pro-

centową zrozumiałość mowy, obliczono

wartość parametru SIL , którą – zgodnie

z wymaganiami ISO 9921 – przeliczono

na procentową zrozumiałość mowy. Wy-

niki pomiarów procentowej zrozumiałości

mowy w hałasie podczas stosowania

ochronników słuchu porównano z wy-

nikami obliczeń. We wszystkich 20 ba-

danych przypadkach różnice pomiędzy

wartościami procentowej zrozumiałości

mowy prognozowanymi i średnimi

wartościami zmierzonymi były mniejsze

od wartości odchyleń standardowych.

Fakt ten upoważnia do wniosku,

że metoda prognozowania zrozumiałości

mowy w hałasie podczas stosowania

ochronników słuchu została zweryﬁko-

wana eksperymentalnie.

Wstęp

Kontynuując cykl artykułów o między-

narodowych źródłach informacji o bezpie-

czeństwie i ochronie zdrowia w miejscu

pracy, przedstawiamy zasoby informa-

cyjne jednej z najbardziej aktywnych

instytucji związanych z bezpieczeństwem

i higieną pracy – Kanadyjskiego Centrum

Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (Cana-

dian Centre for Occupational Health and

Safety – CCOHS).

Misją CCOHS jest pełnienie roli

Kanadyjskiego Centrum Doskonałości

w dziedzinie ochrony przed wypadkami

i chorobami zawodowymi oraz informacji

o bezpieczeństwie i higienie pracy.

CCOHS

w roli Kanadyjskiego Krajowego

Centrum CIS

Instytucja ta od 1979 roku pełni także

rolę Kanadyjskiego Krajowego Centrum

Informacji o Bezpieczeństwie i Higienie

Pracy CIS, działając w ramach międzyna-

rodowej sieci 135 krajowych i współpra-

cujących centrów CIS.

Nadrzędną instytucją w tej sieci jest

Międzynarodowe Centrum Informacji

o Bezpieczeństwie Pracy i Ergonomii

CIS, które działa od 1959 r. przy Mię-

dzynarodowym Biurze Pracy w Genewie,

które jest sekretariatem Międzynarodowej

Organizacji Pracy (ILO).

Kanadyjskie Centrum CIS w ramach

współpracy z Międzynarodowym Centrum

CIS opracowało i utrzymuje m.in. portal

internetowy dla wszystkich krajowych

i współpracujących centrów CIS ( www.

ciscentres.org ), udostępnia w ramach

swojego portalu encyklopedię bezpieczeń-

stwa pracy ( The ILO Encyclopaedia of

Occupational Health and Safety ), a także

międzynarodową bazę piśmiennictwa

o bezpieczeństwie pracy CISDOC.

CIS na pierwszej stronie portalu

CCOHS zamieściło bezpośrednie linki

do portalu dla wszystkich Centrów CIS

( www.ciscentres.org ) jak i do encyklopedii

ILO [2, 3].

Uwzględniając zmieniające się po-

trzeby użytkowników wiele produktów

opracowanych jest w języku angielskim

i francuskim, i są one udostępniane w róż-

nych formach (materiały drukowane, płyty

CD, DVD, Internet).

Rys. 10. Zrozumiałość mowy we wkładkach prze-

ciwhałasowych w funkcji stosunku sygnału do szu-

mu, poziom dźwięku A sygnału mowy 78 dB, hałas

tła – szum średnioczęstotliwościowy i wysokoczę-

stotliwościowy odpowiednio o poziomie dźwięku

A : 68 dB i 83 dB oraz 78 dB i 93 dB; x– wyniki

teoretyczne,  – wyniki eksperymentalne, wkładki

E-A-R Soft, ● – wyniki eksperymentalne, wkładki

E-A-R FlexiCap

PIŚMIENNICTWO

[1] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki

Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie

ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

DzU nr 21, poz. 94, 1998

[2] PN-EN 458:1999 Ochronniki słuchu. Zalecenia

dotyczące doboru, użytkowania, konserwacji, co-

dziennej i okresowej

[3] PN-EN ISO 4869-2:2002 Akustyka. Ochronniki

słuchu. Część 2: Szacowanie efektywnych poziomów

dźwięku A pod ochronnikami słuchu

[4] ISO 9921:2002 Ergonomics. Assessment of

Speech Communication

[5] Pruszewicz A., Demenko G., Richter L., Wika T.

Nowe listy artykulacyjne do badań audiometrycznych .

Część I i II, „Otolaryngologia Polska”, 1994, wolumin

XLVIII, nr 1

Podsumowanie

W celu zweryﬁkowania metody pro-

gnozowania zrozumiałości mowy w ha-

łasie podczas stosowania ochronników

słuchu przeprowadzono badania labo-

ratoryjne procentowej zrozumiałości

mowy w hałasie w czasie używania na-

uszników i wkładek przeciwhałasowych

o zróżnicowanych charakterystykach

tłumienia dźwięku. Badania wykony-

wano z udziałem szesnastu słuchaczy.

Sygnałami testowymi były listy wyrazowe

o poziomie dźwięku A 78 dB i 84 dB.

Stosowano nauszniki przeciwhałasowe

BILSOM LOTON 2401 oraz wkładki

przeciwhałasowe: HOWARD LEIGHT

MAX-LITE ﬁrmy Bacou-Dalloz, E-A-R

Publikacja opracowana w ramach proje-

ktu celowego zamawianego (PCZ 16-21)

pn. „System analizy wydarzeń wypad-

kowych w środowisku pracy dla potrzeb

proﬁlaktyki” doﬁnansowywanego przez

Komitet Badań Naukowych oraz Mini-

sterstwo Gospodarki, Pracy i Polityki

Społecznej w latach 2001 – 2004. Wyko-

nawca: Centralny Instytut Ochrony Pra-

cy – Państwowy Instytut Badawczy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: