Edukacja językowa w przedszkolu - zabawy.
Przygotowały: Agnieszka Załoga, Magdalena Szymańska, pedagogika D531
1. Zabawy wspomagające wymowę:
v Gra mimiczna z wykorzystaniem lusterek
Dzieci siedzą w kole na dywanie, każde z nich trzyma w rękach lusterko. Do każdego wypowiedzianego przez nauczycielkę zdania mają zrobić odpowiednią „minę”, wyrażającą ich uczucia i oglądają swoje miny w lusterku, np.
· „Ewa dostała prezent od babci”
· „Bartek zgubił swój ulubiony samochód”
· „Za oknem pada zielony śnieg”
· „Zobaczyłem groźnego, dużego psa” itp.
v Wesoły języczek jedzie na bal:
Dzieci siedzą w kole wraz z nauczycielem. Nauczyciel zaczyna opowiadać historie o języczku który dostał zaproszenie na wspaniały bal. I zaczął przygotowania do tej uroczystości. Najpierw przejrzał się w lustrze. Każde z dzieci przegląda się w swoich lustereczkach. Następnie umył ząbki. Języczek „jeździ” po ząbkach, najpierw górnych później dolnych. Potem pomalował szminką usta. Teraz języczek maluje usta najpierw górną wargę, potem dolną. Potem przypudrował policzki- dzieci delikatnie uderzają rączką o policzki by rozluźnić mięśnie twarzy. Następnie wsiadł do karocy- naśladowanie dźwięków końskich kopyt. Na balu tańczył z górnymi ząbkami i dolnymi- wysunięty język na zmianę górnych i dolnych zębów. Zmęczony języczek wsiadł do karocy- stukot końskich kopyt i wrócił do domku. Powiedział wszystkim „dobranoc”- wychylił się z buzi najpierw w lewą później w prawą stronę i poszedł spać- schował się do buzi. Zadaniem zabawy jest poprawa artykulacji dźwiękowej - gimnastyka mięsni twarzy i języka.
v Głuchy telefon:
Dzieci siedzą w rzędzie jedno obok drugiego. Pierwsze dziecko wymyśla zdanie i mówi na ucho do siedzącego obok kolegi. Zabawa trwa do momentu aż wiadomość dotrze do ostatniej osoby. To właśnie ona ma powtórzyć głośno całe zdanie. Warunkiem udanej zabawy jest mówienie cicho ale bardzo wyraźnie.
2. Zabawy wzbogacające słownik dziecka:
v Brakujące elementy :
Nauczyciel daje dziecku obrazki, na których brakuje jakiegoś elementu i ono ma odpowiedzieć czego nie ma i dołożyć, np.; dom-drzwi, kotek-ogona, twarz-oczu, nosa, itp.
v Stary niedźwiedź mocno śpi:
Jedno z dzieci kuca skulone i udaje śpiącego niedźwiedzia. Reszta dzieci chodzi w koło "niedźwiedzia" i powtarza słowa
Stary niedźwiedź mocno śpi, stary niedźwiedź mocno śpi, my się go boimy, na palcach chodzimy, jak się zbudzi to nas zje, jak się zbudzi, to nas zje. Pierwsza godzina niedźwiedź śpi, druga godzina niedźwiedź chrapie. trzecia godzina niedźwiedź łapie!
i w tym czasie niedźwiedź się budzi i "rzuca się" w stronę dzieci. Dzieci uciekają, żeby nie dać się złapać niedźwiedziowi. Dziecko, które zostanie złapane przez niedźwiedzia, zostaje "niedźwiedziem". Zabawa ta kształci słuch i poczucie rytmu. Rozwija umiejętności językowe, dziecko ucząc się tekstów piosenek na pamięć, łatwiej opanowuje składnię i poszerza słownictwo.
v Ogień, ziemia, powietrze, woda:
Dzieci siadają w kółku. To dziecko, które ma rozpoczynać zabawę (jest prowadzącym) - staje w środku koła. Prowadzący rzuca piłkę do któregoś z dzieci, siedzącego w kręgu i woła jedną z czterech propozycji: ogień, ziemia, powietrze, woda. Dziecko, które złapało piłkę (chusteczkę) musi szybko powiedzieć jakie zwierzę żyje w wymienionym przez prowadzącego żywiole (woda, powietrze, ziemia), np. woda - delfin. Wtedy to dziecko staje w środku koła i gra toczy się dalej. Ta osoba, która złapie piłkę (chustkę) przy słowie ogień nie mówi nic. Jeżeli się pomyli "za karę" idzie do środka.
3. Zabawy doskonalące wypowiedź pod względem gramatycznym:
v Słowa (zabawa przeznaczona dla dzieci starszych):
Każde z dzieci otrzymuje kartkę z wypisanym rzeczownikiem lub czasownikiem. Zadaniem jest odpowiednie zaklasyfikowanie danej nazwy i ustawienie się w grupie rzeczowników lub czasowników.Rzeczowniki to : tancerka, kucharka, dziecko, ogrodnik, nauczyciel, koń, pies, żaba, pomidor, róża, drzewo, książka, półka. Czasowniki to: tańczy, gotuje, płacze, sadzi, uczy, ciągnie, szczeka, skacze, dojrzewa, kwitnie, rośnie, leży, wisi.
Dzieci starają się połączyć w pary tworząc w ten sposób krótkie zdania. Tancerka tańczy. Kucharka gotuje. Dziecko płacze. itp. Każda para odczytuje swoje zdanie. Następnie każda para próbuje rozwinąć swoje zdanie. Ładna tancerka tańczy na scenie. Wesoła kucharka gotuje pyszną zupę. itp.
v Zgadnij co to?
Zadajemy pytanie opisując dany przedmiot, rzecz jaką mamy na myśli, a druga osoba odgaduje, o czym mówimy, np. co to jest? - jest koloru zielonego, rośnie na ziemi, w lecie trzeba ją kosić - odpowiedź: trawa. Opisując dziecku przedmiot, rzecz, naprowadzamy je na rozwiązanie zagadki. Z kolei dziecko zadając pytanie bardzo się stara dokładnie opisać samodzielnie wymyślony przedmiot. Zabawa uczy i rozwija wyobraźnię oraz uczy dziecko jak prawidłowo formułować zdania. Można zawęzić koło odgadywanych przedmiotów w zależności od wieku dziecka i potrzeb zabawy, np. w samochodzie możemy opisywać tylko rzeczy znajdujące się w wyposażeniu auta (kierownicę, lusterka, fotele, pasy itd.). Gra ma nieograniczone możliwości.
v Idzie pies, idzie kot, idzie kaczka…
Zabawa ta tylko z pozoru jest zabawą ruchową, dziecko osłuchuje się z poprawnym zadawaniem pytań. Dziecko ma naśladować styl poruszania się różnych zwierząt. Zaczynamy od zwierząt, które dziecku są bliskie (np. psa, kota, kaczki) Pytamy się: Gdybyś był kotem, to w jaki sposób zbliżył byś się do mnie?” albo „Gdybyś była jaszczurką, to jak uciekałabyś przede mną?”. Następnie niech dziecko samo wymyśli, jak będzie się poruszać, a na koniec niech opowie co, co to miało być za zwierzę.
v Dziwne przejażdżki zwierząt:
Osoba dorosła wymyśla fikcyjne zdanie o podróżującym zwierzaku np: „Żółw jeździ do szkoły autobusem”. Teraz niech dziecko powie coś równie nieprawdopodobnego o innym podróżującym stworzeniu. Osoba dorosła niech odpowie znów stwierdzeniem typu: „A krowa po zakupy pojechała na rowerze”. Zabawa może trwać do póki nie stanie się męcząca.
4. Zabawy wspomagające rozumienie wyrażania relacji:
v Kacper mówi wam:
Nauczyciel wybiera jedno dziecko, które będzie Kacprem, a reszta dzieci będzie go naśladować. Przed pokazaniem kolejnej czynności Kacper wypowiada słowa: Kacper mówi wam np. klaśnijcie nad głową. Jeżeli Kacper nie poprzedzi czynności magicznymi słowami, wówczas dzieciom nie wolno go naśladować. Które z dzieci się pomyli odpada z gry.
v Poszukiwanie przedmiotu:
Chowamy fant i ustawiamy dziecko na linii startu. Potem kierujemy, np. idź 2 kroki prosto, potem skręć w lewo, idź 5 kroków, a potem skręć w prawo. W taki sposób doprowadzamy dziecko do przedmiotu. Wesoła zabawa gwarantowana, a dziecko będzie super dumne z siebie, że potrafiło dojść do celu.
v Lekcja anatomii:
Kładziemy na podłodze arkusz, na którym kładzie się dziecko, odrysowujemy je. Następnie prosimy dziecko by pokazało nam gdzie ma nos itd. A potem mówimy by narysowało kontur nosa, uszu, paznokci, zębów, włosów, pępka. Trudniejszym stopniem zabawy jest narysowanie przez dziecko łokci, kolan, podbródka, pięty. Pod koniec dziecko umieszcza podpisy poszczególnych części ciała we właściwych miejscach.
v W pudełku poza pudełkiem:
Na początku trzeba uświadomić różnicę dziecku między pojęciami „wewnątrz” i „ na zewnątrz”. Potrzebujemy dużego pudełka (może ono istnieć tylko w wyobraźni.) Poproś dziecko aby znalazło się wewnątrz pudełka. A Ty w tym czasie zamkniesz oczy na 10 sekund. Następnie zamknij oczy i poproś by znalazło się na zewnątrz. I tak dalej.
v Głośno…cicho…
Siadamy na podłodze i bierzemy do obu rąk grzechotki, tak aby każdy uczestnik miał w każdej ręce po jednej grzechotce. I wszyscy razem mówimy głośnoooooo i grzechoczemy grzechotkami ile sił w rączkach, następnie mówimy cichoooooooo i przestajemy grzechotać. Początkowo dziecko nie rozróżnia, kiedy ma być głośno i chicho i grzechocze jak mu się podoba, ale po kilkunastokrotnej zabawie dziecko bawi się świetnie, potrafi nie grzechotać gdy mówimy cicho i grzechotać gdy mówimy głośno. Przydaje się to potem w codziennym życiu, bo dziecko rozpoznaje znaczenie tych słów. Dzieci uczą się rozpoznawać ciszę i hałas, zabawa poprawia koordynację ruchową i dzieci dostrzegają, że maja wpływ na hałas i ciszę.
5. Zabawy wspomagające odkrywanie elementów opowiadania:
v Wymyślanie własnej historii zabawki:
Nauczycielka kładzie na dywanie misia. Opowiada wstępna historie np. ,,Misia bardzo bolał brzuch bo zjadł dużo cukierków…”, następnie prosi dzieci, aby dopowiedziały swoją wymyśloną historyjkę, tworząc w ten sposób opowiadanie o misiu.
v Chmurowe skojarzenia:
Zabawę przeprowadzamy poza pomieszczeniem. Najpierw musimy wytłumaczyć dziecku skąd się biorą chmury, potem wskazywać obłoczki o rozmaitych kształtach i strukturach. Pytamy się dziecka, o czym myśli, gdy spogląda na chmury. Warto jest zachęcić dziecko do wspólnego układania opowiastek i obłokach i niebie.
v Nowe zakończenie starej bajki:
Wybierz jedną z ulubionych bajek dziecka. Przeczytaj ją albo opowiedz. Kiedy będziesz się zbliżać do finału, przerwij i zaproponuj dziecku, żeby wymyśliło nowe zakończenie – wariackie albo poważne.
6. Zabawy rozwijające mowę dialogową:
v Teatr cieni:
Nauczycielka prezentuje cienie różnych przedmiotów. Z zaciekawieniem pyta : „ Co to może być?”. Każde z dzieci ma możliwość wypowiedzenia się. Następnie pyta się dzieci: „ A dlaczego uważasz że jest to właśnie ten przedmiot…?”. Gdy żadne z dzieci nie zgadnie. Nauczyciel wybiera jedno z nich, które będzie ekspertem. Pokazuje mu ten przedmiot i teraz dzieci zadają pytania tej osobie. Zabawa trwa do czasu, gdy przedmiot nie zostanie zdemaskowany.
v Sklep:
Zabawa ta wiąże się z matematyką, ale w równym stopniu ćwiczy mowę dialogową. Dla młodszych dzieci będzie to liczenie w zakresie 10. Każde z dzieci dostaje po 10 kasztanów czy kamyków – będą to nasze pieniądze, jeden z wychowanków będzie osobą sprzedającą. Będzie on stał za stołem zastawionym różnymi przedmiotami (towarem), przy których będzie cena za sztukę. Mniejszym dzieciom będziemy musieli pomagać. Chodzi tu o pytania typu: „ Ile to kosztuje?” Odpowiedzi: „2 kasztany”. Lub: „Poproszę 2 muszelki.” Odpowiedź: „ Proszę bardzo dwie muszelki kosztują 4 kasztany.” Odpowiedź: „Dziękuje bardzo.” Itd. Zabawa ta uczy współpracy i uprzejmości. Rozwija fantazję, umiejętności językowe i matematyczne. Umożliwia postrzeganie tej samej sytuacji z różnych punktów widzenia, co służy rozwojowi zdolności empatycznych i tolerancji.
v Znikające przedmioty:
Kładziemy na stole sześć różniących się od siebie przedmiotów. Prosimy dziecko by odwróciło się tyłem. My w tym czasie schowamy jeden z nich. Potem prosimy by się odwróciło i pytamy się go jaki przedmiot zniknął. Po uzyskaniu odpowiedzi dziecko znów się odwraca. Następnie chowamy kolejną rzecz i znów pytamy czego na stole już nie ma. Kontynuujemy grę, aż schowamy ostatni przedmiot. Teraz rozmawiamy z dzieckiem o tym co zniknęło pierwsze jaki miało kształt i kolor.
v Zabawy w pytania i odpowiedzi:
Nauczyciel zadaje dziecku pytanie np.: czego tu brakuje? Dziecko spoglądając na obrazek opowiada pełnymi zdaniami, co widzi, a co jego zdaniem powinno jeszcze się tu znajdować.
v Ludzie są dobrzy:
Prowadzimy rozmowę z dzieckiem o tym że każdy człowiek ma w sobie choć trochę dobra. Prosimy dziecko by zastanowiło się, jak można okazać życzliwość, szacunek- bo szacunek należy się każdej osobie, niezależnie od jego wyglądu, sposobu życia czy przekonań. Rozmowa ta ma na celu nauczenie gotowości do kontaktów z ludźmi i tolerancji. Namówmy dziecko by wyobraziło sobie czyjeś życie przykładowo osoby niepełnosprawnej. Odszukajcie w tej osobie zalety, zastanówcie się wspólnie jakie może ta osoba lubić rozrywki. Często powtarzaj dziecku że w ludziach przede wszystkim należy szukać dobra.
v O ...
pedagogikad531