Władysław I Herman
W czasie rządów Bolesława, Władysław pozostawał w cieniu. Zarządzał wtedy Mazowszem. Będąc na uboczu nie zawarł małżeństwa dynastycznego. Ożenił się z jakąś Polką, prawdopodobnie a rodu Prawdziców. Około roku 1070 urodziła ona Zbigniewa. Nie wiadomo kiedy wstąpił na książęcy tron, prawdopodobnie stało się to dopiero w roku 1082, czyli rok po śmierci Bolesława Śmiałego. Władysław nie sięgał po władzę dopóki żył brat. Zatem nie stał na czele buntu przeciwko królowi. Władysław nazwał swojego pierworodnego syna imieniem starszego brata, do kraju sprowadził jedynego bratanka. Na dworze książęcym zachowano dobrą pamięć o wygnanym królu.
Po objęciu władzy książęcej poprawił stosunki z Czechami. Ważną rolę odegrała w tym żona Wratysława, a siostra Hermana, Świętosława. Doprowadziła ona do małżeństwa Władysława ze swą pasierbicą, Judytą. Było to możliwe dopiero po rozwiązaniu pierwszego małżeństwa Władysława. W ramach poprawy stosunków polsko-czeskich, powrócił do płacenia trybutu ze Śląska.
Cesarz Henryk IV wykorzystał zamieszanie po wygnaniu Śmiałego i wymusił na Hermanie rezygnację z aspiracji do korony królewskiej.
W 1086 roku książę sprowadził do Polski syna zmarłego króla oraz wdowę po nim. Ruch ten pozwolił mu odnowić przyjazne stosunki w Węgrami. Miało to jednak jeszcze jeden wymiar, otóż władca Polski manifestował dla sąsiadów jedność rodu panującego. Co było odpowiedzią na roszczenia Wratysława do zwierzchnictwa nad Polską. Książę ten, za zgodą Henryka IV, koronował się w 1086 roku na króla Czech i Polski.
W grudniu tego roku zmarła Judyta, co jednak nie zepsuło relacji z Czechami. Stało się to cztery miesiące po narodzinach Bolesława. Syn ten był bardzo wyczekiwany i wymodlony. Książęca para długo oczekiwała potomka, w tej sprawie zwrócili się o wstawiennictwo do św. Idziego. Do klasztoru Saint-Gilles wysłali swojego kapelana z cennymi darami. Modlitwy i ofiary odniosły skutek. Kiedy kapelan powrócił Judyta była już brzemienną.
[31] O postach i modlitwach w intencji narodzin trzeciego Bolesława.
Przeczytawszy tedy list i odebrawszy dary, opat i bracia przesłali wzajemnie dary ofiarodawcy i odprawili trzydniowy post z litaniami i modlitwami, błagając wszechmocny majestat Boży, aby spełnił pobożne prośby wiernych, którzy teraz tak wielkie dary mu przysłali, a wiele więcej jeszcze ślubowali, bo w ten sposób podniesie chwałę swego imienia u ludów nieznanych, a sławę swego sługi, św. Idziego, rozszerzy daleko i szeroko.
Ciebie prosimy pospołu, ozdobo ziemskiego padołu, Sług twych wysłuchaj próśb w niebie, które zanoszą do ciebie! I daj nam dziecię za dziecię, za martwe żywe daj przecie, Zachowaj dziecię ze złota, daj żywe z matki żywota!
Po cóż [mówić] więcej? Jeszcze mnisi w Prowansji nie skończyli [postu], a już matka w Polsce cieszyła się z poczęcia syna! Jeszcze posłowie stamtąd nie odeszli, a już mnisi przepowiadali, że pani ich [właśnie] poczęła. Dlatego wysłańcy jeszcze prędzej i bardziej ochoczo wracają do domu, przekonani, że zapowiedź mnichów się spełni, i cieszą się z poczęcia syna, lecz radość ich jeszcze większą będzie, gdy się urodzi.
W roku 1088 Władysław poślubił siostrę cesarza Henryka IV, Judytę Marię. Według Anonima książę ożenił się, ponieważ miał chore nogi i małego synka.
W 1089 roku zmarł Mieszko, syn Bolesława. Prawdopodobnie został otruty za sprawą palatyna Sieciecha, politycznie związanego z księżną Judytą Marią. W tym samym roku z dworu wydalono Zbigniewa, odesłano go do żeńskiego klasztoru w Saksonii. W tym czasie zdecydowanie wzrósł wpływ Sieciecha na Hermana.
W 1090 roku książę wraz z Sieciechem wyprawili się na Pomorzan. Dzięki zwycięstwu palatyna Polska odzyskała Pomorze Gdańskie. Późniejsze porażki wojewody na Pomorzu, wzmogły opór przeciwko niemu.
W 1092 roku Herman przestał płacić trybut Czechom. Książę Brzetysław udzielił wtedy schronienia wygnanym przeciwnikom Sieciecha. Zasugerował on, aby porwać z klasztoru Zbigniewa i wywołać bunt w obronie jego praw dynastycznych. Buntowników wsparli także możni śląscy, na czele z komesem Magnusem.
Bunt skierowany był przeciwko Sieciechowi, ale posłużenie się przedstawicielem dynastii uderzyło także we władcę. Zamieszanie w Polsce wykorzystał Brzetysław, który najechał Śląsk i zajął ziemię kłodzką. Władysław Herman zwrócił się o pomoc do Władysława Węgierskiego. Zamiast tego doszło jednak do tego, że Węgrzy próbowali porwać Bolesława Krzywoustego i Sieciecha, aby pomścić śmierć Bolesława Śmiałego i małoletniego Mieszka.
W tym momencie książę zdecydował się porozumieć z buntownikami. Uznał Zbigniewa za prawowitego potomka i wydzielił mu jako dzielnicę Śląsk. Kiedy tylko nastroje się uspokoiły, a Sieciech przeciągnął na swoją stronę wielu możnych śląskich, Władysław zaatakował Śląsk i zmusił Zbigniewa do ucieczki z Wrocławia. Udał się wtedy do Kruszwicy, tam jego stronnicy sprowadzili na pomoc Pomorzan. W bitwie z oddziałami książęcymi został pokonany i został więźniem Sieciecha.
Na wiecu w Gnieźnie w 1097 roku doszło go ugody. Herman pod naciskiem biskupów i możnych przywrócił Zbigniewa do łaski.
Później synowie Władysława sprzymierzyli się przeciwko ojcu i wyruszyli na niego. Książę wtedy wydzielił dla każdego z nich dzielnicę, dla siebie zatrzymał Mazowsze i Małopolskę oraz zwierzchnictwo nad całym państwem.
W 1099 roku obaj synowie księcia wystąpili przeciwko Sieciechowi, oskarżyli go o knucie spisku osłabiającego dynastię. Herman jednak twardo obstawał przy swoim palatynie. Oddziały księcia i jego synów spotkały się pod Żarnowcem. Nie doszło jednak do bitwy, ponieważ Władysław zgodził się usunąć Sieciecha z urzędu. Swojego słowa jednak nie dotrzymał. Udało się to dopiero w 1100 roku. Sieciech został wygnany, a jego dobra skonfiskowano. Książę nie powołał nowego palatyna i rządził osobiście.
Książę Władysław I zmarł w 1102 roku, pochowano go w płockiej katedrze. Nie uregulował jednak sprawy następstwa tronu.
Damian2101