Z teorii florystyki. Barwa.pdf

Z TEORII FLORYSTYKI. BARWA

Barwa należy do podstawowych elementów składowych kompozycji florystycznej.

Za pomocą barwy można w kompozycji wyrazić temat, wywołać emocje, budować

przestrzeń. W systemie oceny prac florystycznych ustanowionym przez FLORINT barwa

stanowi aż 20% sumy punktów i jest jedynym wyodrębnionym środkiem wyrazu

artystycznego szczegółowo analizowanym przez sędziów. Na temat barwy dyskutowano

od zawsze, napisano masę książek, wymyślono wiele teorii. W literaturze poświęconej

florystyce na ogół funkcjonuje jedna – teoria barw Jana Ittena oparta na powszechnie

znanym, składającym się z 12 części, kole barw.

Koło barw Jana Ittena

→ Barwy podstawowe

Są to trzy główne barwy w kole barw w najczystszej formie: żółta, czerwona,

niebieska. Barwy te nazywane są jako generatywne kolory pierwotne, barwy zasadnicze

lub barwy pierwszorzędowe. Są one podstawowe w tym sensie, że żadnej z nich nie

można otrzymać w wyniku zmieszania z innymi barwami i żadna nie posiada

jakiegokolwiek wspólnego elementu z dwoma pozostałymi.

→ Barwy pochodne

Pomiędzy barwami podstawowymi w kole znajdują się barwy pochodne, nazywane

drugorzędnymi, złożonymi, pośrednimi lub wtórnymi. Są to pomarańczowa, zielona,

fioletowa. Powstają one w wyniku zmieszania w równych częściach sąsiadujących barw

podstawowych:

żółty + czerwony = pomarańczowy

niebieski + żółty = zielony

czerwony + niebieski = fioletowy (nazywany także purpurowym).

→ Barwy trzeciorzędowe

Jeżeli połączy się barwy pierwszorzędowe i drugorzędowe, wówczas otrzyma się

barwy trzeciego stopnia, które zajmują pozostałe miejsca w kole barw.

Łączenie barw

→ Monochromatyczne

Polega na łączeniu odcieni jednej barw, np. jasnoniebieski + niebieski +

ciemnoniebieski. Ten rodzaj kompozycji kolorystycznej nazywany jest także jako harmonia

monochromatyczna ton-sur-ton, harmonia małych kontrastów lub harmonia zgodności

tonów.

→ Analogiczne

Dopasowuje się do siebie barwy leżące bezpośrednio koło siebie w kole barw, np.

żółty + żółtozielony + zielony. W literaturze ten sposób łączenia barw określany jest jako

harmonia polichromatyczna ton-sur-ton, harmonia barw sąsiadujących i podobnie jak

wcześniej, harmonia małych kontrastów.

→ Komplementarne

Polega na tworzeniu kontrastowych połączeń barw, które w kole znajdują się w

prostej linii naprzeciwko siebie. Najsilniejsze efekty uzyskuje się zestawiając barwy

podstawowe i pochodne, w proporcjach: czerwony + zielony (50% : 50 %), żółty +

fioletowy (25% : 75%), niebieski + pomarańczowy (70% : 30%). W przypadku kombinacji

złożonych z trzech barw w układzie komplementarnym łączy się barwę podstawową z

barwami trzeciorzędowymi znajdującymi się po obu bokach barwy naprzeciwległej, np.

żółty + niebieskofioletowy + czerwonofioletowy. Jeżeli w kompozycji mają być użyte cztery

barwy to wpisuje się do koła barw kwadrat lub prostokąt – ich boki wskazują barwy, które

ze sobą tworzą podwójny kontrast komplementarny, np. zielony + żółtopomarańczowy +

czerwony + niebieskofioletowy. Kontrast komplementarny nazywany jest inaczej jako

kontrast dopełniający, harmonia barw dopełniających, a także harmonia dużych

kontrastów.

→ Kontrast „kolor kontra kolor”

Ten rodzaj kontrastu dotyczy barw czystych. Najsilniejszym przykładem jest

kombinacja trzech barw podstawowych: żółtej, czerwonej i niebieskiej. Kontrast ten bywa

nazywany harmonią trójkątną ponieważ barwy w nim użyte tworzą układ trójkąta

równobocznego wpisanego w koło barw.

→ Kontrast kolor – nie kolor

Czerń i biel nie znajdują się na kole barw dlatego nie są uważne za kolory,

podobnie jak wszystkie odcienie szarego. Czerń interesująco kontrastuje z ciemnymi,

ciężkimi barwami (np. bordo), biel z lekkimi, pastelowymi (np. róż).

→ Kontrast ilościowy

Stosowany przy kompozycjach bardzo bogatych kolorystycznie, wręcz wzorzystych,

w których niektóre barwy tylko się akcentuje, inne stanowią zaś dominantę. W celu

zrównoważenia efektu pomocny jest opracowany przez Goethego system punktacji: żółty

– 9, pomarańczowy – 8, czerwony – 6, zielony – 6, niebieski - 4, fioletowy – 3. Punkty

wskazują że np. barwa niebieska musiałaby w kompozycji mieć dwa razy większy udział

niż pomarańczowa, żeby osiągnąć ten sam efekt ilościowy.

→ Kontrast jakościowy

Ten kontrast jest utworzony przez barwy czyste i złamane. Barwy czyste to w

pierwszej kolejności barwy podstawowe. Są proste, surowe w przeciwieństwie do barw

złamanych, które charakteryzują się większą subtelnością i naturalnością.

→ Kontrasty „ciepły-zimny”, „jasny-ciemny”, „aktywny-pasywny”

Ze względu na temperaturę można wyróżnić barwy ciepłe jasne (np. jasnożółty),

ciepłe ciemne (np. fuksja), zimne jasne (np. limonkowy), zimne ciemne (np. oliwkowy),

neutralne (np. szary). Barwy ciepłe jasne dają kompozycji energię, mają przyjazny i

aktywny charakter, mocno rzucają się w oczy. Barwy ciepłe ciemne budzą skojarzenia z

tradycją i odprężeniem. Zimne jasne nie skupują uwagi, dają poczucie ładu i spokoju.

Barwy zimne ciemne są pasywne, wyrażają stabilność i jakość.

Kontrast "jasny-ciemny"

Propozycja podania pomidorów koktajlowych, w które umieszczono kwiaty nasturcji

Tekst, kompozycje i zdjęcia: Piotr Salachna

Kierownik Podyplomowych Studiów Florystyka ZUT Szczecin

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: