Pytania od 1-31
KRĘGOSŁUP zbudowany jest z kręgów ułożonych jeden nad drugim. W płaszczyźnie czołowej jest prosty, w płaszczyźnie strzałkowej ma kształt litery „S”. Uwypuklenie ją tworzące to krzywizny (fizjologia): LORDOZA (krzywizna, zwrócona do przodu)-odcinek szyjny i lędźwiowy oraz KYFOZA (odgięcie, krzywizna zwrócona do tyłu)-odcinek piersiowy, krzyżowy i ogonowy. Skrzywienie to patologia, np. skolioza. GARB=skolioza+nadmierna lordoza lub kyfoza. Kręgosłup musi być ruchomy. Pełni funkcję amortyzatora, zmniejsza wstrząsy. Można go podzielić na odcinki: szyjny (7 kręgów), piersiowy (12 kręgów), lędźwiowy (5 kręgów), krzyżowy (4-5 kręgów) i ogonowy (u dzieci 4-6 kręgów, a u dorosłych kość ogonowa-guziczna-4 kręgi złączone). Kręgów w kręgosłupie jest 31-33. Budowa kręgu: trzon kręgu (przenosi ciężar) i łuk kręgowy. Między łukiem a trzonek znajduje się otwór kręgowy. Suma wszystkich tych otworów tworzy kanał kręgowy, w którym znajduje się rdzeń kręgowy. Od łuku kręgowego odchodzi 7 wyrostków: poprzeczne (parzyste), stawowe górne (parzyste), stawowe dolne (parzyste) i jeden wyrostek kolczysty. ODCINEK SZYJNY (7kręgów)-cały znajduje się w lordozie szyjnej. Trzony mają kształt czworoboków z zaokrąglonymi kątami, otwory kręgowe są trójkątne, wyrostki kolczyste krótkie, na końcu rozdwojone, wyrostki poprzeczne posiadają otwory. Od tej normy odstępują 3 kręgi szyjne: kręg pierwszy (ATLAS, szczytowy)-podtrzymuje on czaszkę i łączy się z nią za pomocą stawów; nie ma trzonu, ani wyrostka kolczystego, składa się z 2 łuków: przedniego i tylnego, nie ma wyrostków stawowych górnych i dolnych, posiada jedynie dołki stawowe górne i dolne, kręg drugi (obrotowy)-dzięki niemu możemy wykonywać ruchy głową na boki; oprócz swojego trzony posiada dodatkowy trzon, tzw. ząb kręgu obrotowego i kręg siódmy (wystający)-znajduje się na karku, posiada wyrostek kolczysty długi, nierozdwojony, jest dobrze wyczuwalny. ODCINEK PIRSIOWY (12 kręgów)-cały znajduje się w kyfozie piersiowej. Trzony są okrągłe, w kształcie serca, otwory kręgowe okrągłe, wyrostki kolczyste długie i cienkie, zachodzą na siebie. Na górnych pow. trzonu znajdują się zagłębienia wyrostka, tzw. dołki żebrowe. Pomiędzy trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe, które amortyzują wstrząsy. ODCINEK LĘDŹWIOWY (5 kręgów)-znajduje się w lordozie lędźwiowej. Trzony mają kształt nerkowaty, ziarnko fasoli, otwory kręgowe są trójkątne, wyrostki kolczyste krótkie i szerokie. Kręgi lędźwiowe posiadają wyrostki żebrowe (wyrostki dodatkowe, odpowiadające poprzecznym, ale te są króciutkie). Pomiędzy trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe. KOŚĆ KRZYŻOWA-utworzona jest z 4-5 kręgów krzyżowych. Ich zrost następuje z chwilą osiągnięcia dojrzałości płciowej. K. krzyżowa ma kształt trójkąta. Wyróżniamy w niej podstawę, wierzchołek i 2 pow.: przednią (miedniczną)-jest wklęsła, zwrócona do miednicy małej, ma 4 pary otworów krzyżowych przednich i grzbietową-jest wypukła, występują na niej wyniosłości, zwane grzebieniami. Po środku znajduje się grzebień krzyżowy pośrodkowy, który powstaje ze zrośnięcia się wyrostków kolczystych. Po jego obu stronach znajdują się grzebienie pośrednie, powstałe ze zrośnięcia się wyrostków stawowych oraz 4 pary otworów krzyżowych tylnych, od których powstaje grzebień krzyżowy boczny (ze zrośnięcia się wyrostków poprzecznych). Część boczna kości krzyżowej (uchowata) służy do połączenia z kością biodrową. ODCINEK OGONOWY-u dzieci tworzą go 4-6 kręgów, a u dorosłych kość ogonowa-guziczna-4 kręgi złączone.
MIEDNICA to pierścień kostny utworzony przez 2 kości miedniczne (prawą i lewą), wchodzące w skład obręczy biodrowej oraz kość krzyżową i kość ogonową. Z przodu kości miedniczne łączą się spojeniem łonowym. Kość miedniczna składa się z 3 kości: biodrowej, łonowej i kulszowej. KOŚĆ BIODROWA składa się z: trzonu i talerza. Talerz jest pow. pośladkową (zewnętrzną), do której przyczepiają się mięśnie. Druga pow., zwrócona do miednicy, to pow. krzyżowo-miedniczna, która składa się z dołu biodrowego, powierzchni uchowatej i guzowatości biodrowej. Brzeg górny talerza kości biodrowej to grzebień biodrowy, w którym znajdują się 3 listewki kostne, tworzące wargi: zew., wew. i kresę pośrednią. KOŚĆ ŁONOWA to część przednio-dolna k. miednicznej. Składa się z: trzonu, gałęzi prawej i gałęzi lewej. Gałęzie te łączą się poprzez spojenie łonowe. Na g. prawej znajduje się guzek łonowy, a od niego odchodzi grzebień łonowy. KOŚĆ KULSZOWA zajmuje część tylno-dolną k. miednicznej. Składa się z: trzonu i gałęzi kości kulszowej, na której znajduje się kolec kulszowy i guz kulszowy. Między gałęziami kości łonowej a gałęzią kości kulszowej znajduje się otwór zasłonowy, wypełniony błoną zasłonową.
KOŚCI RĘKI (to tylko kości dłoni): kości nadgarstka (są to kości krótkie), kości śródręcza i kości palców. NADGARSTEK składa się z 8 kości: szereg bliższy: k. łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta i grochowata, szereg dalszy: k.czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata i haczykowata. Szereg bliższy łączy się z kością promieniową. KOŚCI ŚRÓDRĘCZA: są to kości długie-posiadają trzon i 2 końce-bliższy, który jest podstawą i dalszy, który jest głową; jest ich 5. PALCE zbudowane są z paliczków: bliższego, środkowego i dalszego. Paliczki to kości długie-posiadają trzon i 2 końce-bliższy, który jest podstawą i dalszy, który jest głową. Koniec dalszy paliczka dalszego nosi nazwę guzowatości paznokciowej. Wyróżniamy palce: kciuk, p.wskazujący, środkowy, serdeczny i mały. Kciuk ma jedynie 2 paliczki: bliższy i dalszy, nie ma zatem środkowego.
KOŚCI STOPY: kości stępu, kości śródstopia i kości palców. KOŚCI STĘPU-są to kości krótkie, jest ich 7: k.skokowa, piętowa (największa, tworzy guz piętowy na którym opiera się ciężar ciała i do którego przyczepia się ścięgno Achillesa), sześcienna, łódkowata i 3 kości klinowate: boczna, pośrednia i przyśrodkowa. KOŚCI ŚRÓDSTOPIA-jest ich 5, są to kości długie-posiadają trzon i 2 końce-bliższy, który jest podstawą i dalszy, który jest głową. KOŚCI PALCÓW- zbudowane są z paliczków: bliższego, środkowego i dalszego. Paliczki to kości długie-posiadają trzon i 2 końce-bliższy, który jest podstawą i dalszy, który jest głową. Koniec dalszy paliczka dalszego nosi nazwę guzowatości paznokciowej. Największy palec-paluch-posiada tylko 2 paliczki: bliższy i dalszy, nie ma zatem środkowego.
TWARZ KOSTNA to kości podłoża twarzy(przedniej części głowy) Rozciąga się ona od łuków brwiowych i gładzizny (granica górna) do brzegu dolnego trzonu żuchwy (granica dolna). Budują ją: żuchwa i szczęka (2 podstawowe kości twarzy),2 kości jarzmowe i 2 kości nosowe. O szerokości twarzy decyduje rozstawienie k. jarzmowych, które tworzą również wyniosłość policzkową. W obrębie ściany przedniej twarzy znajduje się otwór oczodołów, które mają kształt czworościenny piramidalny. W oczodole znajduje się gałka oczna z narządami dodatkowymi i naczyniami dokrewnymi. Pomiędzy oczodołami znajduje się otwór gruszkowaty, który prowadzi do jamy nosowej, i który pokryty jest skórą i chrząstkami. SZCZĘKA to najważniejsza część trzewioczaszki. Posiada trzon, w którego wnętrzu znajduje się komora-zatoka szczękowa, powierzchnie: policzkową, oczodołową, nosową oraz wyrostki: czołowy szczęki, jarzmowy, zębodołowy i podniebienny. ŻUCHWA posiada trzon (pow.zew),otwory grudkowe, przez które przechodzą nerwy, guzowatość bródkową, brzeg górny-zębodołowy i dolny. Od tyłu trzonu żuchwy odchodzą symetrycznie 2gałęzie żuchwy. Miejsce to określa się kątem żuchwy. Gałąź żuchwy rozdziela się na 2 wyrostki: dziobiasty (z przodu) i kłykciowy (z tyłu)-składa się z głowy i szyjki, łączy się z kością skroniową-jest to połączenie stawowe (ruchome)-jedyne w czaszce. PODSTAWĘ CZASZKI (pow.wew) stanowi kość klinowa, widoczna na pow.wew. Kształtem przypomina ona motyla, posiada skrzydła większe i mniejsze, trzon, dół przysadki mózgowej oraz otwór wielki pośrodku k.potylicznej. Podzielona jest na 3 doły: dół tylny czaszki (znajdują się w nim móżdżek, płaty potyliczne obu półkul mózgowych i pień mózgu), przedni czaszki (płaty czołowe obu półkul i opuszka węchowa) i środkowy czaszki (płaty skroniowe, podwzgórze i przysadka mózgowa).
KOŚCI TWARZOCZASZKI wchodzą w skład kości trzewioczaszki. Zaliczamy do nich: żuchwę, szczękę (2 kości szczęki), 2 kości jarzmowe, 2 kości nosowe, 2 kości małżowiny, 2 kości podniebienia, lemiesz i 2 kości łzowe.
KOŚCI MÓZGOCZASZKI budują jamę czaszki, która otacza mózgowie. Dzielą się na: kość czołową, kość potyliczną, kość sitową, kość klinową, 2 kości skroniowe i 2 kości ciemieniowe. Kości mózgoczaszki połączone są szwami (połączenia nieruchome, stałe).
POŁĄCZENIA STAŁE (NIERUCHOME) KOŚCI-pomiędzy kośćmi znajduje się tkanka zespalająca. W zależności od budowy histologicznej tych połączeń wyróżniamy: więzozrosty, chrząstko-zrosty i kościozrosty. WIĘZOZROSTY-t.zespalającą jest t.łączna; występują np. w zębodołach (osadzenie korzeni zębów). Są to także szwy w obrębie czaszki: gładki (podniebienie), piłowaty (sklepienie czaszki) i łuskowy. Więzozrosty sprężyste to więzadła żółte, łuki kręgowe (wiążą je ze sobą). Więzozrosty włókniste to błony międzykostne, włókna kolagenowe. CHRZĄSTKOZROSTY- t.zespalającą jest t.chrzęstna. Są to np. krążki międzykręgowe (dyski). Występują również w kościach długich oraz na podstawie czaszki, łącząc poszczególne części czaszki. KOŚCIOZROSTY-t. zespalającą jest t. kostna. Są to np. kręgi krzyżowe, czy kość miedniczna.
STAWY są to połączenia ruchome kości. Składają się z 3 pod-stawowe elementy: jama stawowa (wolna przestrzeń), dzięki której możliwy jest ruch, powierzchnie stawowe, znajdujące się na końcach kości: główka stawowa (pow.wypukła) i panewka stawowa. Obie te pow. pokryte są warstwą t.chrzęstnej szklistej, aby zmniejszyć tarcie do minimum oraz torebka stawowa-błona łączno-tkankowa zbudowana z t.łącznej; składa się z 2 warstw: błony maziowej (warstwa wew),która produkuje maź stawową, zmniejszającą tarcie do minimum oraz błony włóknistej (warstwa zew),która pełni funkcję ochronną. W stawach występują również elementy dodatkowe, niestałe, tj: więzadła stawowe-pasma zbudowane z t.łącznej, biegnące na zewnątrz torebki stawowej, czasami wewnątrzstawowo, wzmacniają torebkę stawową, ustawiają kości w odpowiednim położeniu anatomicznym, nie pozwalają na przestawianie się kości, ścięgna stawowe-występują wtedy, jeśli nie ma więzadeł, a gdy jest duża ruchomość kości, krążki stawowe-występują niekiedy w jamie stawowej i dzielą ja na 2 oddzielne komory; występują w podstawie obręczy barkowej, wyrównują nadmierne krzywizny stawowe i dają stawowi większą ruchomość, łąkotki-są także stawy, które posiadają niekompletne krążki, jest to w stawie kolanowym, posiadającym łąkotki, które poszerzają pow. stawową panewek i działają także jako amortyzatory, fałdy maziowe (kosmki maziowe)-pow. jest pofałdowana; zwiększają one pow. wydzielniczą, aby było produkowane więcej mazi oraz pow. wchłaniania (resorpcyjną), kaletki stawowe-uwypuklenia błony maziowej na zewnątrz poza torebkę stawową, wypełnione mazią oraz obrąbek stawowy. PODZIAŁ STAWÓW: W zależności od ilości kości go tworzących: proste-utworzone przez 2 kości, np. staw ramienny, biodrowy, czy skroniowo-żuchwowy, złożone-utworzone przez co najmniej 3 kości, np. staw łokciowy, kolanowy, czy skokowy. W zależności od kształtów ich powierzchni stawowych: kuliste-typowa główka o wycinku kuli, a panewka jest jej odbiciem): wolny-panewka jest mała i płytka, nie obejmuje całej pow. główki, np. staw ramienny lub panewkowy-panewka jest głęboka i obejmuje główkę poza równik, zawiasowe-jedna kość posiada wyrostki, które obejmują drugą kość, w tych stawach wykonujemy jedynie ruchy zginania i prostowania, np. staw ramieniowo-łokciowy, kłykciowe-pow. stawowe mają oś długą i krótką, wokół osi długiej wykonujemy ruchy zginania i prostowania, np. nadgarstek, występują prostowniki, a wokół osi krótkiej wykonujemy ruchy odwodzenia i przywodzenia, np. staw szczytowo-potyliczny, siodełkowe-pow. stawowe obu kości są wypukło-wklęsłe, np. staw śródręczno-nadgarstkowy kciuka, śrubowy-staw szczytowo-obrotowy, między pierwszym a drugim kręgiem szyjnym, płaskie-pow. stawowe są płaskie, kości przesuwają się jedynie względem siebie, np. staw krzyżowo-biodrowy, nieregularne-pow. stawowe mają liczne krzywizny, występują tu krążki śródstawowe, zwiększające ruchomość stawu w obrębie obręczy barkowej, np. staw mostkowo- obojczykowy, czy obojczykowo-barkowy, obrotowe-kości obracają się równolegle do siebie, wykonuje się tylko ruchy obrotowe. W zależności od ilości osi obrotu: jednoosiowe-np. staw zawiasowy, obrotowy, czy śrubowy, dwuosiowe-np. staw kłykciowy, czy siodełkowy, wieloosiowe-np. stawy kuliste, czy stawy obręczy barkowej.
STAW RAMIENNY to staw prosty, kulisty wolny i wieloosiowy. Główką stawową-głowa kości ramiennej, a panewką stawową-wydrążenie stawowe łopatki, które jest pogłębione i poszerzone przez obrąbek stawowy. Ruchy: w osi poprzecznej-zginanie i prostowanie, w osi strzałkowej-odwodzenie i przywodzenia, a oprócz tego ruch obrotowy do wewnątrz-obracanie i ruch obrotowy na zewnątrz-odwracanie.
STAW ŁOKCIOWY to staw złożony, tworzą go 3 kości: promieniowa, łokciowa...
Bronus86