WYKŁAD - 1 -
23.03.2011 r.
Piętra systemu nerwowego:
1) rdzeń kręgowy – najniższe piętro – integracja czynności odruchowych;
2) pień mózgu – regulacja czynności zautomatyzowanych – trwanie biologiczne – oddychanie, sen, łaknienie, pragnienie;
3) kora mózgowa – najwyższe piętro – reguluje czynności związane z psychospołecznym funkcjonowaniem – mówienie, czytanie, pisanie, funkcjonowanie w relacjach społecznych.
Pochodzenie kalectwa:
1) mózgowe
2) rdzeniowe
3) stawowe.
Medycynie zawdzięczam technikę badania i dyscyplinę naukowego myślenia (…) Dzięki niej nauczyłem się wiązać mozolnie rozproszone szczegóły w logiczny obraz rozpoznania. I bogaty w doświadczoną świadomość o potędze praw natury, geniuszu badawczej myśli ludzkiej staje wobec niewiadomej: dziecko – Korczak.
Aleksandrowicz J. – Nie ma uleczalnie chorych.
zdrowie – wg Aleksandrowicza – jest nie tylko kategorią biologiczną, ale i społeczną,
obyczajową i kulturową osadzoną w realiach czasu i przestrzeni;
choroba – Wg Rosem – choroba nigdy nie objawia się, jako czysta przyroda, ale
zawsze kształtują ją stosunku społeczne;
choroba i kalectwo – zdarzenie w życiu człowieka, który dla dzieci i młodzieży
stanowić może zagrożenie życia dla rozwoju; dla dorosłych zagrożenie w
spełnieniu ról społecznych;
Czynniki stałe tkwiące w chorobie i kalectwie:
1) BÓL
Wymiary bólu:
* ból jako sygnał, zwiastun procesów toczących się w organiźmie
- ból dla człowieka jest zbawienny – zmusza do zainteresowania się zmianami
zachodzącymi w organiźmie
* ból, jako zjawisko toczącego się procesu leczenia – jest eliminowany;
ból – wg Towarzystwa Badania Bólu – nieprzyjemne przeżycie, towarzyszące
istniejącemu lub zagrażającemu uszkodzeniu tkanki;
Rodzaje bólu:
a) somatyczny – wrażenia zmysłowe – faktyczny ból – fizjologiczny;
b) psychiczny – odbieramy ból przez pojedynczego człowieka, psychika może potęgować odbiór bólu;
c) mieszany – psychosomatyczny.
Rodzaje bólu totalnego wg Winkler:
* fizyczny – najczęstsze u dzieci i młodzieży
* emocjonalny - najczęstsze u dzieci i młodzieży
* duchowy – najczęściej u osób dorosłych
* socjalny - najczęściej u osób dorosłych.
2) LĘK
strach – uprzedmiotowiony, pojawia się przed czymś konkretnym;
lęk – jest pewnego rodzaju postawą, nie ma konkretnego przedmiotu, spodziewa
zdarzenie – „martwienie się na zapas”.
3) OGRANICZENIE AKTYWNOŚCI:
a) po doznaniu uszkodzenia
b) jako następstwo choroby i kalectwa
c) obiektywna, subiektywna.
WYKŁAD - 2 -
6.04.2011 r.
Źródła zagrożeń:
1) Czy jest to kalectwo, czy stan stabilny, postępujący
2) w procesie leczenia – błędy w sztuce medycznej (żeby zagrożeń był, jak najmniej)
· podejście podmiotowe – osobowe
· podejście rzeczowe – większe zagrożenia – upodmiotowienie, ważne jest traktowanie pacjenta jak partnera
3) stosunek najbliższego otoczenia – Jak jest traktowane dziecko/osoba dorosła dotknięta kalectwem? Czy warta jest inwestowania? Czy najbliższe otoczenie akceptuje go biernie, czy czynnie?
Akceptacja bierna – niech się chowa, ale bez podejmowania rehabilitacji,
trudno stało się – żyje, niech żyje, ale proces rehabilitacji jest
zbędny;
Akceptacja czynna – korzystna, polepsza stan, zmienia sytuację.
4) postawy społeczne – stosunek społeczności do osób z kalectwem; Czy osoba
otrzyma szansę na leczenie, rehabilitację, czy też nie;
- jeśli pieniędzy nie starczy dla wszystkich to osoba z kalectwem ujawni się, jako
konkurent na drodze do pieniędzy;
Rodzaje wg źródła:
1) pochodzenie mózgowe
2) pochodzenie rdzeniowe
3) pochodzenie stawowe
4) pochodzenie pourazowe – uraz mózgu, rdzenia, stawów;
Kryterium wg czasu wystąpienia:
1) wrodzone
* dysplazja stawu biodrowego (zwichnięcie stawu biodrowego)
Czynniki pojawiają się wcześnie, niewykształceni się panewki ujawnia się w
okresie porodu.
- niewielka dysplazja – ustala się
- dysplazja stawu biodrowego – często u dziewcząt;
* stopy szkopate, końskoszkopte – często pojawia się u chłopców w bardzo wczesnej fazie okresu zarodkowego/końcowej fazie ciąży (poważne złamania stawu)
* zajęcza warga, wilcza paszcza – rozszczep podniebienia
* kręcz karku
- wady w wykształcaniu się kręgów szyjnych
- stany zapalne mięśni, które utrzymują w pozycji pionowej dziecka prawo – lewostronne
- leczenie zachowawcze: rozgrzewanie, masaże, utrzymywanie kołnierza ortopedycznego
* wrodzone wady palców, rąk i nóg
- dodatkowe place (dobrze wykształcone/szczątkowo), ubytki w postaci szczątkowej
* amputacje wrodzone – 4 a 7 tydzień ciąży
- zwykłe amputacje – kończyna się nie pojawia
- fakomelie – 35 a 50 dzień ciąży
- amedia – bez rąk
- dysmedia – bez nóg;
2) nabyte w trakcie porodu
3) nabyte w życiu osobniczego: urazowe, pochorobowe.
WYKŁAD - 3 -
20.04.2011 r.
WYKŁAD - 4 -
11.05.2011 r.
Odmienność somatyczna:
· niskorosłość
· wysokorosłość
· deformacje twarzy
· otyłość – 5% z przemienną materii; 90% - psychiczne uwarunkowania
· deformacje sylwetki
· transseksualizm – w ciele jest psychicznie inna postaci niż z wyglądu zewnętrznego – wygląd kobiety, zaś osobowość mężczyzny i odwrotnie;
Poczucie odmienności może dotyczyć:
· cech fizycznych
· cech umysłowych
· emocji
· umiejętności społecznych;
Modele zachowania się w sytuacji kalectwa i choroby:
· kalectwo i choroba jako destrukcja
- najbardziej niekorzystny model
- przyjęcie choroby jako załamania się życia – kompletna klęska
- najczęstsza faza;
· kalectwo i choroba jako wyzwolenie
- niekorzystny model
- kalectwo i choroba traktowana jako usprawiedliwienie w codziennych sytuacjach – zwalnia od wielu różnych obciążeń traktowane jako wymówka;
· kalectwo i choroba jako nowe wyzwanie
- model pojawiający się najrzadziej
- przejście z powyższych modeli do nowych wyzwań;
Model radzenia sobie ze stresem:
1) model zadaniowy – skoncentrowanie się na zadaniach – pojawił się problem (kalectwo/ choroba) i musza się z tym problemem wzmagać – muszą znaleźć sposoby, aby się z tym zmierzyć – model najbardziej pożądany;
2) model personalny/emocjonalny – skoncentrowanie się na swoich emocjach, lubią pokazywać swoje cierpienie – oczekują litości;
3) model unikania – bagatelizuje się problem, a zajmuje się czymś postronnym, nie myśleć, nie zajmować się tym problem (choroba/kalectwo);
Czynniki wpływające na psychikę osób z dysfunkcją ruchu.
· każdy stan kalectwa, choroby w sposób specyficzny, niepowtarzalny, kształtuje jej psychikę – konsekwencją tego jest konstruowanie epileptyka, reumatyka
· stan choroby, kalectwo nie pociąga ze sobą różnic jakościowych
· każdy stan chorobowy, kalectwa wpływa na psychikę;
a) wewnątrzpochodne – wynikają z samego kalectwa, bądź choroby związane z toczącym się procesem chorobowym
§ przeciążenie układu nerwowego, procesy somatyczne wyznaczające stan chorobowy
§ kalectwo – czucie ustrojowe, osłabia system nerwowy
§ organizm chorobowy poszukuje adaptacji do jego stanu
§ zmiany warunków wewnątrz – somatyczno – nerwowo – psychicznych – kruchość układu nerwowego
§ podatność na przemęczania, nadmierne pobudzenie, chaotyczność procesów emocjonalnych,
zakłócony rytm życia przez chorobę
§ ważna jest sprawność i współpraca pierwszego i drugiego układu sygnałowego
§ współpraca korowa i podkorza;
b) zewnątrzpochodne – wynikają ze zmienionego środowiska przyrodniczego i społecznego osoby kalekiej i chronicznie chorej
§ stan choroby, kalectwa zmienia środowisko – zmiana życia
§ zmiana w organizmie – przekształcenie stereotypów, podporządkowanie innym
§ uzależnienie od pomocy.
3
aliensda30