Wykład I   

Mikrobiologia – (łac.micros - mały, bios – życie, logos – nauka) zajmuje się morfologią, budową komórek, fizjologią wewnątrzkomórkową, przemianami życiowymi, warunkami rozwoju.

Grzyby kapeluszowate też zaliczamy do mikroorganizmów.

Nie wszystkie mikroskopijne organizmy są mikroorganizmami.

Jak działają mikroorganizmy na środowisko?
Są to organizmy jednokomórkowe, ale przemiany maja podobne do organizmów wyższych.

MIEJSCE DROBNOUSTROJÓW W PRZYRODZIE

Różnice między grupami organizmów:

PODZIAŁ ORGANIZMÓW (HACKEL, 1866r.)

1.      VIRIALES – (wirusy) niepełne cechy organizmów żywych, nie trawią, nie mogą się same odżywiać ani rozmnażać, nie wykazują życia, brak metabolizmu, element pośredni pomiędzy materią ożywioną a nieożywioną.

2.      PROCARIOTA – (CARION – jądro) – organizmy jednokomórkowe nie posiadające jądra komórkowego, podwójna nić kwasu nukleinowego bezpośrednio w cytoplazmie. Należą tu: bakterie, sinice, rykestje.

3.      EUCARYOTA – (EU – prawdziwy) organizmy zawierają wykształcone jądro komórkowe, zawieszone w cytoplazmie. Należą tu: rośliny, zwierzęta, człowiek, drożdże, pleśnie, grzyby.

INFORMACJA O WYSTĘPOWANIU CHORÓB I INNYCH ZJAWISK

Negatywne i pozytywne skutki działania mikroorganizmów:

·         Chiny 4000 lat temu – ospa

·         Babilonia, kodeks Eszmana – wścieklizna

·         Grecja, Hipokrates – malaria i gruźlica

·         Egipt 2000 lat p.n.e. – piwo

·         Egipt 200 lat p.n.e. – wino

Mało jest chemicznych przyczyn psucia się żywności, głównie przez mikroorganizmy.

Obserwowano:

·         Psucie się żywności, pasz

·         Choroby zwierząt (wąglik)

·         Odradzająca się żyzność gleby (regeneracja po upływie czasu).

Rozwój optyki

·         1235 – Roger Bacon - okulary

·         1590 – Jan i Zachariasz Jensen - mikroskop

·         1635 – 1703 – Robert Hooke zobaczył komórki roślinne (dość duże)

·         1632 – 1723 – Antoni van Leeuwenhock (ojciec mikrobiologii) w 1686 drobnoustroje

·         70 lata XIX w – Abbe i Zeiss – mikroskop optyczny o zdolności rozdzielczej 0,2mm

·         30 lata XX w – Rusk – mikroskop elektrodowy, duże powiększenie i duża rozdzielczość 0,0001mm

JEDNOSTKI MIARY W MIKROBIOLOGII

TWÓRCY MIKROBIOLOGII:

LUDWIG PASTEUR (1822 – 1895) – Francuz, chemik z wykształcenia (wykrył izomerię kwasów organicznych). Stworzył metodykę badań mikrobiologii. Opracował: metodę:

- wyjaławiania (pasteryzacja),

- czystych kultur (zbiór komórek jednego gatunku),

- zwalczania wąglika i szczepionkę przeciw wściekliźnie.

Wprowadził: sterylizację szkła w suszarkach i sterylizację pod ciśnieniem, nowe pożywki (podłoże do hodowli mikroorganizmów). Wykrył przyczynę ginięcia jedwabnika oraz zaprzeczył teorii samorództwa.

ROBERT KOCH (1843 – 1910) – wykrył prątki gruźlicy oraz wyizolował przecinkowca cholery. Zastosował żelatynę i agarową pożywkę. W 1905 otrzymał nagrodę Nobla.

JÓZEF LISTER (1827 – 1912) – odkażanie. Udowodnił, że należy odkażać rany.

DYMITR IWANOWSKI (1864 – 1920) – 1892 wirusy, wykrył wirusa.

FERDYNAND COHN – wykrył przetrwalniki, uczeń Pasteura.

JOHN TYNDALL (1820 – 1893) – tyndalizacja, czyli wyjaławianie podłoża.

GRAM – barwienie (ściany komórkowe bakterii barwi).

SERGIUSZ WINOGRADSKI (1856 – 1955)

ILIA MIECZNIKOW (1845 – 1916) – wpływ drobnoustrojów na organizm człowieka.

ALEKSANDER FLEMING - 13.02.1929 Wykład w Medicine Research Club, wykrył antybiotyki – penicylina. Zjawisko antybiozy czyli przeciwdziałania między różnymi mikroorganizmami.

Lata 50 XX wieku to odkrycie DNA i RNA

POLACY:

LEON CIEŃKOWSKI (1822 - 1887) – cukrownictwo, gęstnienie syropów, psucie się.

ADAM PRAŻMOWSKI (1853 – 1920) – bakterie brodawkowe w glebie.

Inni:

SYNIEWSKI – fermentacja

CHRZĄSZCZ – gorzelnictwo

JOSZT – enzymy w przemyśle spożywczym

WACŁAW DĄBROWSKI – SGGW – twórca katedry mikrobiologii na akademii rolniczej. Jego uczniem był EUGENIUSZ PIJANOWSKI.

MAJCHRZAK

PODZIAŁ MIKROBIOLOGII:

·         PRAKTYCZNY:

1.      Ogólna

2.      Gleby

3.      Przemysłowa (techniczna) – zastosowanie:

·         W procesach fermentacyjnych (wytwarzanie różnych związków np. aminokwasów)

·         Żywności (zapobieganie drobnoustrojów psujących żywność).

4.      Lekarstwa

5.      Weterynaryjna

6.      Sanitarna (związana z higieną życia np. oczyszczanie ścieków).

7.      Hydromikrobiologia

·         ZE WZGLĘDU NA ORGANIZMY:

1.      Wirusologia

2.      Bakteriologia

3.      Mikologia – nauka o grzybach

4.      Protozoologia – pierwotniaki

5.      Algologia – algi

WIELKOŚĆ KOMÓREK (śr nie widoczne w mikroskopie świetlnym 10 – 50nm):

WIRUSY                                                         10 – 50nm

BAKTERIE KULISTE                             Æ0.5-1.0mm

PAŁECZKI                                                         Æ0.5-1.0mm, dł. 1 - 4mm

BAKTERIE SIARKOWE                             dł. do 100mm

DROŻDŻE                                                         1 - 10mm

CIĘŻAR KOMÓRKI BAKTERII               5x10...