Podręcznik Nacjonalizmu cz. 2.pdf

Jednodniówka Narodowa - jednodniowka.com

Strona 1

Artykuły > prof. Wiktor Poliszczuk > Podręcznik nacjonalizmu ukraińskiego cz.2

Autor pobieŜnie tylko, bezpodstawnie w kontekście ideologii, wspomina prace M. Hruszewśkiego i Stepana Rudnyćkiego, chociaŜ nie mają one

Ŝadnego odniesienia do doktryny Doncowa, jednakŜe, skoro juŜ mówi on, na przykład o S. Rydnyćkym, jako o tym, który wskazał na aspekt

geograficzno-terytorialny Ukrainy (s. 77), a więc odnoszący się ewentualnie do polityki, a nie ideologii, to powienien był teŜ powiedzieć, Ŝe

według tego autora etnograficzne terytorium Ukrainy ma sięgać 1.200.000 km², jednakŜe taka informacja w dobie obecnej nie odpowiada

przypominaniu ekspansywnych zamiarów OUN. Autor pośrednio tylko pisze, Ŝe S. Rudnyćkyj w swych publikacjach z dziedziny geografii

przyczynił się nie tylko do podniesienia wiedzy na temat obszarów zamieszałych przez ludność ukraińską. A chodzi, jak powiedziano wyŜej, o

obszar 1.200.000 km², w tym, naturalnie, o naleŜące do Polski, Podlasie, Chełmszczyznę, Nadsanie i Łemkowszczyznę. Jest to wyraźne

podbudowywanie pretensji nacjonalizmu ukraińskiego do tzw. „Zakurzonia”.

Wspominając o Wiaczesławie Łypynśkym, Autor wskazał, Ŝe Łypynśkyj występował przeciwko nacjonalistom, którzy, według niego, podŜegali

do nienawiści narodowej. Nawet w tej prawdziwej informacji Autor stosuje chwyt z zasobów socjotechniki: tylko według W. Łypynśkiego

nacjonaliści podŜegali do nienawiści narodowej (s. 79), a więc, według Autora, nacjonaliści wcale do nienawiści narodowej nie podŜegali,

chociaŜ nieretuszowany punkt 8. Dekalogu nacjonalisty ukraińskiego brzmi: Nienawiścią i podstępem będziesz przyjmować wroga Twojej

Nacji.

Autor, celem złagodzenia znaczenia doktryny D. Doncowa, bez jakichkolwiek podstaw pisze, Ŝe po zakończeniu pierwszej wojny światowej

Doncow dał się poznać jako polonofil i uwaŜany był za przedstawiciela nurtu reprezentowanego przez S. Petlurę. Oba te twierdzenia Autora są

wyssane z palca, nie odpowiadają one rzeczywistości. Autor nie zauwaŜa faktu, Ŝe D. Doncow w Austrii oŜenił się z, pochodzącą z Halicji,

córką popa greckokatolickiego i z tego powodu wystarał się o zezwolenie na pobyt w Polsce w charakterze bezpaństwowca, który nie mógł

naraŜać się władzom Polski, aby nie ulec ekspulsji z terenu państwa, Autor nie zauwaŜa, Ŝe Doncow szereg razy zmieniał swoje sympatie do

ruchów społeczno-politycznych, od socjalizmu, poprzez demokrację, monarchizm, powrót do demokracji, aŜ zatrzymał się na nacjonalizmie

ukraińskim, Ŝe w Ŝadnym razie Doncowa nie moŜna klasyfikować jako polonofila, bo byłoby to sprzeczne z jego, ogłoszoną w 1926 roku,

doktryną nacjonalizmu ukraińskiego. Autor powinien teŜ wiedzieć, Ŝe Doncow w Ŝyciu prywatnym nie utoŜsamiał się z narodowością ukraińską,

będąc w Polsce międzywojennej, rozmawiał ze znajomymi emigrantami-Ukraińcami, po rosyjsku, Ŝe Doncow nie znał ukraińskiego języka

literackiego. Całkowitym nieporozumieniem jest wskazywanie przez Autora na Doncowa, jako na tego, który rzekomo był przedstawiecielem

nurtu reprezentowanego przez S. Petlurę. Symon Petlura i Dmytro Doncow, to ludzie przeciwstawnych sobie obozów, Doncow, co prawda,

słuŜył S. Petlurze, ale tylko do czasu obalenia URL, ale na terenie Polski Doncow juŜ był po stronie nacjonalistów ukraińskich. Autor, mówiąc o

„polonofilstwie” D. Doncowa, wyraźnie stoi w sprzeczności z faktami, co potwierdza bezpośredni obserwator poczynań nacjonalizmu

ukraińskiego w Polsce. Józef Łobodowski pisze o Doncowie: Jak wyglądał jego stosunek do Polski w ciągu tych siedemnastu długich lat? Nie

mógł być pozytywny ... Nie moŜna było w tych warunkach oczekiwać od takiego pisarza jak Doncow, przyjaznego, lub chociaŜby neutralnego

stosunku.[1] Czy taka opinia o stosunku D. Doncowa do Polski coś mówi Autorowi? JeŜeli nie on sam jest pomysłodawcą „polonofilstwa”

Doncowa, to nich by wskazał na źródło takiej oceny.

Nie jest prawdą to co pisze Autor, mianowiecie, Ŝe według Doncowa Rosja jest głównym wrogiem Ukrainy (s. 81), a powtarza to on

wielokrotnie, aby umniejszyć rolę Doncowa w kontekście Polski. W związku z ideologią nacjonalizmu ukraińskiego w postaci doktryny D.

Doncowa rozwaŜania o sympatiach czy antypatiach wobec innych narodów są bezprzedmiotowe, dla Doncowa wszystkie nieukraińskie nacje-

narody były wrogami Ukrainy, o czym mowa będzie dalej.

O roli pracy D. Doncowa Nacionalizm Autor pisze, Ŝe w okresie międzywojennym wywarła ona ogromny wpływ na ewolucję poglądów

młodego pokolenia Ukraińców mieszkających na zachód od Zbrucza, szczególnie w Galicji Wschodniej (s. 82). JednakŜe Autor nie pisze - dla

jakiego pokolenia młodych Ukraińców (moŜe teŜ młodych ukraińskich komunistów?) i jakiego rodzaju był to wpływ. Doradcy Autora (a musiało

być ich wielu), jak widać, nie dostarczyli mu bardzo waŜnego źródła dotyczącego tego zagadnienia, mianowicie numeru 1. czasopisma

Probłemy[2], w którym bezpośredni uczestnik wydarzeń, członek Organizacji WyŜszych Klas Gimnazjów Ukraińskich, Mychajło Demkowycz-

Dobrianśkyj, występujący pod pseudonimem M. Łahodiwśkyj, napisał: Doncow, jak utalentowany kupiec na rynku, dobrze orientował się jaki

towar staje się modny, na który towar jest największy popyt, jakim towarem moŜna zdobyć największy rozgłos dla firmy oraz moralny i

materialny kapital dla jego właściciela ... Stosunek Doncowa do religii, do świata wartości absolutnych był co najmniej negatywny, Ŝeby nie

powiedzieć wrogi. Jaskrawo negatywny stosunek do religii wyraził on w swej broszurce „Szkoła i religija” ... W głównym swoim utworze

„Nacionalizm” Doncow sformułował tezę o amoralności w nacjonalizmie jako jednej z głównych zasad ideologii nacjonalistycznej i bronił jej

zawzięcie gdy go atakowano ... Czego w Ŝaden sposób nie udało się propagandzie komunistycznej, tego dokonał Doncow ... Doncowowi

przypadł wątpliwy zaszczyt, Ŝe to on usankcjonował amoralność w metodach walki politycznej w naszym narodzie ... Doncow był tym, który

wagą swego wpływu przewaŜył stosunek sił i zdecydował o wyniku walki o wyzwolenie bestii w ukraińskim człowieku.

Tej pozycji bibliograficznej Autor nie wykorzystał, bo mu nie pasowała do koncepcji wybielania OUN i umniejszania znaczenia roli doktryny

Doncowa. Autor nie wykorzystał teŜ innego, waŜnego dla oceny D. Doncowa i jego doktryny, Ŝródła, mianowicie rozmyślań o Doncowie

wspomnianego juŜ wyŜej Józefa Łobodowskiego na łamach paryskich Zeszytów Historycznych[3]. J. Łobowowski w okresie międzywojennym

obracał się w ukraińskich środowiskach intelektualnych, on to napisał, Ŝe młodzi nacjonaliści ukraińscy z OUN widzieli w nim (Doncowie –

W.P.) przywódcę z powszechnej nominacji, ideologa o niewątpliwym autorytecie, niemal narodowego proroka. Tego nie kwestionował nikt,

nawet Ŝaden zdeklarowany oponent. A tymczasem Autor wyraźnie osłabia pozycję D. Doncowa, jego wpływ na ukraińską młodzieŜ

nacjonalistyczną. Autor pominął charakerystykę D. Doncowa daną w 1997 roku przez organ OUN Bandery Szliach Peremohy[4], w którym

napisano: Szczególne znaczenie działalności Dmytra Doncowa polega na jego pracy propagandowej, która wychowała bojownika. Doncow

przyczynił się do stworzenia w międzywojennej Halicji zdrowej atmosfery kultu walki i narodowego odwetu ... Jego prace budziły nienawiść do

wszystkiego co wrogie ... Przyszli legendarni przywódcy ruchu nacjonalistycznego, w tej liczbie symbol nacji Stepan Badera, rośli i

wychowywali się na pracach Dmytra Doncowa.

Autor, mając na myśli Nacjonalizm Doncowa, pisze, Ŝe w pracy tej Doncow nie zawarł pełnej wykładni własnej koncepcji nacjonalizmu

ukraińskiego. Krytycznie ustosunkowali się do jego „Nacjonalizmu” ideolodzy OUN: Julian Wassyjan, Wołodymyr Martyneć, Jewhen Onaćkyj,

opera:7

2006-05-20 21:02:22

Jednodniówka Narodowa - jednodniowka.com

Strona 2

Mykoła Sciborśkyj, Jurij Bojko (s. 82). OtóŜ nieprawda, są to gołosłowne twierdzenia Autora: doktryna D. Doncowa jest spójna, pełna, doktrynę

Doncowa sformułowaną w jego Nacjonalizmie OUN przyjęła na swe ideologiczne uzbrojenie w drodze uchwały I. Kongresu OUN w 1929 roku.

Po drugie – nie ma i nie było innych, poza D. Doncowem, twórców ideologii nacjonalizmu ukraińskiego. Wymienieni przez Autora, i nie to nie

wszyscy, mogą być traktowani jako teoretycy tego nacjonalizmu, jako interpretujący jego zasady, ale w Ŝadnym razie jako twórcy ideologii.

śaden z nich nie wyszedł ani na krok poza to, co napisał Doncow w swym Nacjonalizmie, a rzekomy ideolog Wołodymyr Martyneć, jako

praktyk, a nie teoretyk nacjonalizmu ukraińskiego, miał do Doncowa pretensje o to, Ŝe ten w swym Nacionalizmie nie ustosunkował się w sposób

jednoznacznie wrogi do Polski, Ŝe nic nie napisał o ukraińskich terytoriach etnograficznych. Autor powienien by wiedzieć, Ŝe nawet gdyby

Doncow ustosunkował się do tych problemów, to przez to wchodziłby on w sferę polityki, a nie ideologii, a to oznacza, Ŝe W. Martyneć nie

rozróŜniał pojęć ideologii i polityki. Nie rozumie tej róŜnicy takŜe Autor.

Autor wyraźnie nie docenia znaczenia ideologii nacjonalizmu ukraińskiego, a moŜe jest to postawa celowa (s. 82). Wbrew Autorowi trzeba

powiedzieć, Ŝe w środowisku nacjonalistów ukraińskich ideologia według Dmytra Doncowa miała pierwszorzędne znaczenie, co widać wyraźnie

z enuncjacji wspomnianego juŜ księdza greckokatolickiego, po wojnie doktora teologii chrześcijańskiej, Jurija Fedoriwa, a takŜe oceny w tym

zakresie wspomianego juŜ Mychajła Demkowycza-Dobrianśkiego.

Autor nie docenia znaczenia słów D. Doncowa, choć powołuje się na nie, pisząc, Ŝe Doncow zaznaczył, Ŝe celem jego pracy było ustalenie

pojęcia nacjonalizmu ukraińskiego ... nie jako programu, lecz jako „światopoglądu” (s. 83). O to właśnie chodzi: ideologia nie jest polityką, nie

jest programem politycznym, jest ona światopoglądem, sferą filozofii, nie polityki.

Dowodem na to, Ŝe Autor nie rozumie doktryny Docowa jako ideologii nacjonalizmu ukraińskiego, jest to, Ŝe, jak on pisze, Doncow traktował

narody jako oddzielne twory. Oznacza to, Ŝe Autor w ogóle nie zgłębił tej doktryny, on jej w ogóle nie rozumie. Co bowiem oznacza, Ŝe Doncow

traktował narody jako oddzielne twory? To, Ŝe nacje-narody róŜnią się między sobą językiem, kukturą, zwyczajami ect., a więc stanowią

„oddzielne twory”, wiadomo bez Doncowa. Autor, jak widać, nie zgłębił, być moŜe nawet nie dotknął problemu nurtu socjologicznego, jakim

był darwinizn społeczny, będący punktem wyjścia doktryny Doncowa. Przypomnijmy więc, Ŝe u Doncowa narody-nacje są gatunkiem w

przyrodzie (species). W tym kontekście powiedzieć naleŜy, Ŝe Hitler w swoim Mein Kampf wychodził z załoŜenia, Ŝe cały ród ludzki jest

gatunkiem w przyrodzie, a w ramach tego gatunku istnieją rasy, niektóre z nich naleŜy zwalczać jako mniej wartościowe, szkodliwe dla ras

wartoścowych. Doncow natomiast, zgodnie z darwinizmem społecznym, nacje traktuje jako odrębne w przyrodzie gatunki ze wszystkimi

wynikającymi stąd następstwami w postaci walk nacji o byt i przestrzeń, co oznacza permanentne wojny między nacjami, co oznacza

amoralność (przyroda nie zna moralności), co oznacza bezwględność w walce, przemoc, fanatyzm, nienawiść. Według niŜej podpisanego te

cechy stanowiły (i nadal stanowią) siły motoryczne nacjonalizmu ukraińskiego sformułowane przez D. Doncowa. Z prezentacji doktryny

Doncowa, jaką ofiaruje Autor, wynika, Ŝe on nie wie nic o darwinizmie społecznym, jako znanym od XIX. wieku kierunku socjologicznym,

Autor bowiem nawet nie wspomina o zakwalifikowaniu przez Doncowa nacji do gatunku w przyrodzie.

Powtórzmy: Autor ani słowem nie wspomniał o skutkach zaliczenia nacji do gatunków w przyrodzie, a więc o wynikających z ideologii

nacjonalizmu ukraińskiego stosunków między nacjami, nie wspomniał teŜ o wynikającej z ideologii nacjonalizmu ukraińskiego strukturze

wewnętrznej nacji, w której, jak i w faszyzmie (teŜ w bolszewizmie) na czele nacji stoi jej „wódz narodu”, mający do dyspozyzji „mniejszość

inicjatywną” - „warstwę lepszych ludzi”, „arystokrację”, „zakon” – którzy wobec pozostałej większości narodu, nazywanej „okiełznanym

bydłem”, „masą”, „tłumem” - stosowali „twórczą przemoc”.

Niedocenianie lub pomniejszanie przez Autora znaczenia ideologii nacjonalizmu ukraińskiego według doktyryny D. Doncowa oznacza

wybielanie istoty OUN, tym bardziej, Ŝe doktryna Doncowa nie ograniczała się do sfery rozwaŜań teoretycznych, ona była wcielana w Ŝycie w

czasie okupacji hitlerowskiej Polski i Ukrainy, jej zasady były wcielane w Ŝycie kaŜdego dnia i kaŜdej nocy na Wołyniu, w Halicji. I nie jest

istotne, Ŝe nie wszyscy czytali Nacjonalizm Doncowa. Nie moŜna w parcy naukowej mieszać pracy doktrynalnej, jaką był Nacjonalizm

Doncowa, z innymi jego, nic lub mało znaczącymi pracami, w szczególności z jego powojennymi pracami pisanymi w warunkach klęski

faszyzmu, co skutkowało dokonanie retuszu w Nacionalizmie dokonanym przez samego Doncowa. JednakŜe nawet ten retusz, ani inne prace

Doncowa, w Ŝadnej mierze nie naruszają zasad wyłoŜonych przez niego w Nacionalizmie. MoŜna się o tym przekonać ze stanowiska OUN

Bandery, która była wydawcą drugiego wydania Nacionalizmu w 1966 roku. O znaczeniu doktryny D. Doncowa powiedział obecnie

wykładający na Politechnice Lwowskiej historię banderowskiej proweniencji działacz nacjonalistyczny Wałentyn Moroz: W UWO nie wiedzieli

na którą nogę stanąć, aŜ Doncow napisał „Nacionalizm”, rzucił go na stół działaczom, i w krótkim czasie po tym powstała OUN.

Autor powołuje się na krytykę doktryny D. Doncowa dokonaną przez Pawła DoroŜynśkiego, urodzonego w Stanach Zjednoczonych działacza

OUN Melnyka. Ta krytyka była przedmiotem referatu na WZUN OUN Melnyka w Kijowie, jednak to najwyŜsze forum nie podjęło

jakiejkolwiek uchwały w tym przedmiocie, OUN Melnyka nie opublikowała tego referatu w swym organie, nie zgodziła się na krytykę tej

ideologii. śaden z odłamów OUN (OUN Bandery, OUN Melnyka, tzw. OUN za granicą) nigdy nie odstąpił od ideologii nacjonalizmu

ukraińskiego w postaci doktryny Doncowa. Istnieje dokument o przyjęciu tej doktryny na uzbrojenie ideologiczne OUN (P. Mirczuk, S.

Łenkawśkyj), ale nie ma dokumentu, który by wskazywał na odstąpienie od tej ideolgii, bądź na jej modyfiakcję. Zresztą, opartej o darwinizm

społeczny doktryny nie da się zmienić, moŜna od niej jedynie odstąpić, co w OUN nie nastąpiło, wręcz przeciwnie – dziś na Ukrainie w OUN

Bandery wyraźnie powołuje się na tę ideologię. Autor, jak widać, nie zna uchwały V. Konferencji OUN Bandery z 1955 roku, w której

powiedziano: Konferencja ZO OUN (Zagraniczne Oddziały OUN - tak nazywała się w tym czasie OUN Bandery na Zachodzie) wita wybitnego

ideologa nacjonalizmu ukraińskiego i niestrudzonego bojownika o duchowe odrodzenie rycerskiego typu ukraińskiego człowieka – dr. Dmytra

Doncowa, z 70-leciem jego Ŝycia i 50-leciem działalności społeczno-politycznej. I dalej: Ukraińska nacjonalistyczna ideologia zrodziła się z

duchowości nacji ukraińskiej oraz potrzeb jej swobodnego rozrostu ... Ukraińska ideologia nacjonalistyczna, opierając się o dominujące w

duchowości ukraińskiej idealistyczne pierwiastki, stoi na pozycjach światopglądu idealistycznego ... Są to zasady ideologiczne według doktryny

D. Doncowa. Pamiętać przy tym naleŜy, Ŝe potwierdzone one zostały w 1955 roku.

W nauce obowiązuje zasada, zgodnie z którą prace doktorskie mają obowiązek uwględniać moŜliwie całą bibliografię przedmiotu, tymczasem

Autor zignorował jedyną w skali światowej analizę ideologii nacjonalizmu ukraińskiego, jaką jest dysertacja doktorska niŜej podpisanego pt.

Ideologia nacjonalizmu ukraińskiego według Dmytra Doncowa. Autor nie musiał się z jej tezami zgadzać, ale wtedy miał obowiązek

merytorycznego ustosunkowania się do nich. Takie stanowisko Autora traktować naleŜy jako unikanie naukowej dyskusji. MoŜna teŜ twierdzić,

opera:7

2006-05-20 21:02:22

Jednodniówka Narodowa - jednodniowka.com

Strona 3

Ŝe Autor pominął wspomnianą wyŜej pracę zgodnie z zaleceniem prof. Wołodymyra Serhijczuka, który w trakcie jednego z seminariów

(Warszawa, 1997 r.) powiedział: Na Poliszczuka powoływać się nie naleŜy. JeŜeli tak, to Autorowi, jak i wszystkim zajmującym się stosunkami

polsko-ukraińskimi historykom polskim, wobec tego, Ŝe wspomniany profesor odgrywał czołową rolę w seminariach historyków polskich i

ukraińskich nacjonalistycznych, naleŜy polecić wydany w 2003 roku, pięćsetstronicowy paszkwil na Polaków Wołynia pt. Polacy na Wołyniu ...

autorstwa tego probanderowskiego profesora.

Powstanie Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i pierwsze lata jej istnienia, to tytuł II. rozdziału recenzowanej ksiąŜki. Autor podkreśla, Ŝe

obrady I. Kongresu Ukraińskich Nacjonalsitów trwały siedem dni, od 28 I do 3 II 1929 r. (s. 90). Ta uwaga o siedmiu dniach trwania Kongresu

nie jest przypadkowa, wiąŜe się ona z czasem trwania II. WZUN z 1939 roku, o czym dalej.

Autor szczegółowo wymienia skład komisji, w tym teŜ komisji ideologicznej I. Kongresu OUN (s. 91), ale, nie przypadkowo przecieŜ, nic nie

mówi o tym, jakiego rodzaju ideologię komisja ideologiczna zaproponowała Kongresowi do uchwalenia, chociaŜ zna on pracę P. Mirczuka i S.

Łenkawśkiego, w której wyraźnie napisano, Ŝe na posiedzeniu komisji ideologicznej wynikła polemika, która następnie przenisła się na końcowe

plenarne posiedzenie podczas podejmowania uchwał w przedmiocie koncepcji ideologicznych. Julian Wassyjan, Stepan Łenkawśkyj i Stepan

Ochrymowycz optowali za filozoficzno-idealistycznymi zasadami ... sformułowanymi w pisarstwie ... Dmytra Doncow.[5] Właśnie jego doktrynę

przyjął Kongres. Przy okazji naleŜałoby publicznie zapytać Autora – dlaczego pomija tak istotne informacje? Przy tym naleŜy zwrócić uwagę, Ŝe

współredaktorem pracy P. Mirczuka był właśnie Stepan Łenkawśkyj, jest to więc podana wyŜej informacja z pierwoźródła, a według niej

doktryna Doncowa została przyjęta w drodze uchwały na uzbrojenie ideologiczne OUN.

Nie do przyjęcia jest twierdzenie Autora co do tego, Ŝe w czasie trwania Kongresu I. Kedryn Rudnyćkyj opowiedział się ... przeciwko

powiązaniu sfery ideologiczno-politycznej z wojskową (s. 92): Iwan Kedryn-Rudnyćkyj był tylko gościem Kongresu, a nie jego uczestnikiem,

nie mógł więc zabierać głosu w sprawach merytorycznych.

Szkoda Ŝe Autor nie zwrócił uwagi na fakt, Ŝe to, co zostało nazwane „I. Kongresem OUN”, w rzeczy samej „kongresem” nie było, bowiem

przez „kongres”, zarówno w języku ukraińskim, jak i w polskim, rozumie się zjazd większej ilości przedstawicieli, a nie trzydziestoosobowe

spotkanie mające charakter zarodka terrorystycznej organizacji. Ta uwaga dotyczy równieŜ kolejnych „Wielkich Zborów Ukraińskich

Nacjonalistów”, które Autor bezzasadnie nazywa „Wielkimi Zgromadzeniami”, chociaŜ przymiotnikiem „wielki” nazywać ich nie ma podstaw.

I. Kongres był najliczniejszy, a juŜ, na przykład, III. Wielki Zbór Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (sierpień 1943) liczył mniej, niŜ 10

osób.

W dalszej kolejności Autor omawia strukturę organizacyjną OUN, mówi, Ŝe przyjmowanie na członka następowało po wcześniejszym

wykonaniu zadania specjalnie powierzonego, ale nie mówi, jaki charakter miały te „zadania”, a taka informacja dla oceny nielegalnie działającej

terrorystycznej OUN nie jest bez znaczenia, czy, na przykład, zastrzelenie we Lwowie kuratora Sobińskiego przez Romana Szuchewycza, nie

było wykonaniem takiego zadaniem w UWO? Autor, moŜna się domyślać, Ŝe nie bez przyczyny, przemilcza fakt, Ŝe przyjmowany do OUN

składał przysięgę na rewolwer, Ŝe członkostwo w OUN było doŜywotnie, Ŝe OUN w samej rzeczy była organizacją zbrodniczą z samych załoŜeń

jej istnienia. Z całokształtu pracy moŜna wnioskować, Ŝe Autor dysponował dokładnymi danymi o działaniach OUN, musiał więc mieć

informacje o charakterze zadań, od wykonania których uzaleŜniona była decyzja o przyjęciu kandydata na członka OUN. Struktura

organizacyjna OUN w prezentacji Autora (ss. 93-114) warta jest uwagi, dotychczas w polskiej literaturze przedmiotu nie było tak dokładnych i

szerokich jej opisów.

RównieŜ działalność UWO-OUN jest przedstawiona szeroko i szczegółowo (ss. 114-158), moŜe ona stanowić podstawę do dalszych badań

nacjonalizmu ukraińskiego.

Partie recenzowanej ksiąŜki z zakresu opisów struktury organizacyjnej OUN oraz jej terrorystycznej działalności traktować naleŜy jako bardzo

przydatny do badań materiał faktograficzny, ale nie naukowy, bowiem takim on moźe się stać dopiero po rzetelnej analizie tego materiału i

sformułowaniu obiektywnych wniosków co do oceny politycznej i prawnej, a tego Autor nie uczynił. Z opisu faktograficznego wynika, Ŝe OUN,

ze względu na swoją ideologię i plany polityczne oraz metody działania, była organizacją, z którą nie moŜna było szukać jakiegokolwiek modus

vivendi, jej taktyką w okresie międzywojennym byla tzw. „permanentna rewolucja” polegająca na tym, Ŝe im gorzej dla ludności ukraińskiej w

Polsce, tym lepiej dla OUN, bowiem nie zupełnie demokratyczna polityka II. RP wobec mniejszości narodowych (nie tylko ukraińskiej), czego

nie naleŜy ukrywać, faktycznie pomagała OUN utrzymywać nacjonalistów ukraińskich i pewne koła ludności ukraińskiej w „stanie wrzenia”.

Autor wyraźnie usiłuje minimalizować znaczenie OUN, twierdząc, na przykład, Ŝe kierownictwo „Płasta” nie było podporządkowane ani

nielegalnej UWO, ani następnie OUN (s. 133), a jednak jednym ze skutków tzw. „pacyfiakcji” z roku 1930 było rozwiązanie „Płasta” przez

władze polskie. Przypomnijmy, Ŝe „Płast”, to pozornie skauting, pozornie odpowiednik polskiego harcerstwa, Z przedstawienia sprawy przez

Autora wynika, Ŝe antyukrańska władza polska rozwiązała nawet ukraińskie niewinne harcerstwo, chociaŜ sam Autor przyznaje, Ŝe wielu

członków „Płasta” było jednocześnie członkami UWO, Ŝe Stepan Bandera wychował się w szeregach „Płasta”. W związku z tym naleŜy

powiedzieć, Ŝe brak formalnego podporządkowania „Płasta” kierownictwu UWO, potem OUN, nie oznacza, Ŝe „Płast” faktycznie nie

podporządkowany kierownictwu UWO i OUN. Sowiecki komsomoł teŜ formalnie nie był podporządkowany kierownictwu WKP(b) – KPZR, a

Hitlerjugend kierownictwu NSDAP, ale faktycznie te młodzieŜowe, bolszewickie i nazistowskie, organizacje były podporządkowane KPZR i

NSDAP. Tak się złoŜyło, Ŝe autor recenzji znał osobiście byłego „płastuna” z oddziału „Lisowi Czorty” (”Leśne Diabły”) – Omelana (Omelian –

po polsku Emil) Tarnawśkiego, członka OUN, skarbnika Ukraińskiego Centralnego Komitetu w Krakowie (UCK), zgodnie z którym „Płast” był

kuźnią wychowania ukraińskich kadr nacjonalistycznych w przedwojennej Halicji. Nie przypadkowo wychowankami „Płasta” był „prowidnyk”

OUN Bandery – Stepan Bandera, „prowidnyk” OUN Melnyka – Mykoła Pławiuk, działacz banderowskiego odłamu OUN, wieloletni rektor

monachijskiego Ukraińskiego Wolnego Uniwersytetu, sądzony razem z Banderą – Wołodymyr Janiw, banderowiec Bohdan Krawciw. TenŜe,

wychowany w „Płaście”, O. Tarnawśkyj, przez całą zawieruchę wojenną przeniósł wydaną w 1926 roku pracę D. Doncowa Nacionalizm i

dowiózł do Toronto, przekazując ją, podpisaną przez siebie na stronie tytułowej, do Robarts Library w Toronto (Uniwersytet Torontoński), gdzie

jako jedyny egzemplarz jest ona dostępna do dziś. Trzeba wskazać, Ŝe praca naukowa ma docierać do sedna zaszłości, do prawdziwego oblicza

organizacji, a nie ograniczać się do jej formalnego charakteru. O „Płaście” w kontekście nacjonalizmu ukraińskiego tak pisze Encykłopedija

ukrajinoznawstwa: ... miały miejsce dąŜenia do pogłębienia treści ideowej „Płasta”, wśród członków którego coraz większego wpływu zaczęła

opera:7

2006-05-20 21:02:22

Jednodniówka Narodowa - jednodniowka.com

Strona 4

nabierać nacjonalistyczna ideologia. PrzynaleŜność niektórych członków „Płasta” do UWO i OUN, ich udział w akcjach terrorystycznych i

szczególnie wzrost wpływów „Płasta” na młodzieŜ ukraińską tego czasu, wywoływały represje ze strony władz polskich ... W następstwie

kroków OUN w kierunku zdobycia wpływu na zorganizowaną w „Płaście” młodzieŜ, część starszych „płastunów” przeszła do pracy w OUN. W

WPR (Werchowna Płastowa Rada – Główna Rada Płastu – W.P.) przekształciła się w tajne Centrum Płastowe.[6]

Tylko ta róŜnica w faktach co do roli „Płasta” w wersji Aurora i w ocenie ukraińskiej nacjonalistycznej encyklopedii potwierdza

nieobiektywność Autora, jego usiłowania wybielenia ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego, którego (nieformalną) częścią składową był „Płast”.

Takie przestawienie recenzowanej pracy dyskwalifikuje ją, potwierdza jej nienaukowość.

Ideologia i propaganda w działałności Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów na terenie Drugiej Rzeczypospolitej, to III. rozdział recenzowanej

ksiąŜki. Tytuł rozdziału dość dziwny, bowiem zasady ideologiczne i załoŜenia programowe (ideologia i polityka) są przedmiotem indoktrynacji

ściśle określonych kół społeczności, z reguły członków organizacji, natomiast propaganda jest kierowana do szerokich warstw społeczeństwa.

OUN w swej propagandzie nie szerzyła informacji o swym, wynikającym z ideologii, celu w postaci zbudowania imperium ukraińskiego.

Ideologia jest kategorią stałą w organizacji, zaś propaganda wynika z jej taktycznych, bieŜących potrzeb, a więc nie ma uzasadnienia

rozpatrywania tch probemów w jednym rozdziale.

O nierozróŜnianiu przez Autora pojęć „ideologia” i „polityka” świadczy jego twierdzenie, Ŝe Doncow politycznie reprezentował kierunek

tworzący nie partię, lecz szkołę (s. 159). Rzecz polega na tym, Ŝe Doncow w ogóle do polityki OUN nie mieszał się, nie był on członkiem ani

UWO, ani OUN, on był wyłącznie autorem doktryny, którą na swoje ideologiczne uzbrojenie w drodze uchwały przyjęła OUN. Poza tym pisał

on o myśli politytcznej ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego, o tzw. „idei narodowej”, ale w działalności politycznej OUN udziału nie brał.

Wskazywanie przez Autora na J. Wassyjana, jako na tego, który stworzył podstawy ideologii Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (s. 161) jest

nieporozumieniem, Wassyjan tylko powtarzał to, co napisał Doncow, a to nie oznacza, Ŝe on tworzył lub przynajmniej współtworzył tę ideologię.

Autor z uporem pisze o ideologii Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, a nie o ideologii nacjonalizmu ukraińskiego, prawdopodobnie chce on

przez to odseparować faszystowskiego typu doktrynę D. Doncowa od OUN, ewentulanie pozostawić ją na sumieniu innych, niŜ OUN, struktur.

Autor, nawet wbrew Martynciowi, na którego powołuje się, usiłuje przedstawić OUN jako odseparowaną strukturę, pozornie nie będącą formą

organizacyjną ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego, chociaŜ faktycznie OUN taką formą była. Dlatego Autor pisze, Ŝe Doncow nie był ...

czołowym ideologiem OUN (s. 160). To prawda, Ŝe Doncow nie był „czołowym ideologiem OUN”, bowiem Doncow był jedynym ideologiem

integralnego nacjonalizmu ukraińskiego, który składał się z jego formy zorganizowanej w postaci OUN i niezorganizowanej w postaci

sympatyków OUN i formalnie niepodporządkowanych jej organizacji młodzieŜowych, kobiecych, a nawet religijnych.

Skoro Autor (bezpodstawnie) wskazał na Jarosława Stećkę, jako na jednego z twórców ideologii nacjonalizmu ukraińskiego (s. 165), to w tym

kontekście moŜna powiedzieć, iŜ Stećko był jedynie wyraziecielem rasizmu, on bowiem w swym Ŝyciorysie, w 1941 roku, napisał: Stoję na

stanowisku wyniszczenia śydów oraz celowości przeniesienia na Ukrainę niemieckich metod eksterminacji Ŝydostwa, wykluczając ich

asymilację ... Ten stant-punkt wyraŜam jako Szef Rządu Ukraińskiego.[7] Ten pogląd z zakresu rasizmu naleŜy do sfery ideologii, ale on nie

wykracza poza doktrynę D. Docowa, on z niej wynika, jak teŜ wspomniana przez Autora „elita” w ujęciu J. Stećki jest zwykłym powtórzeniem

tego, co o roli elit napisał D. Doncow.

Autor mówi teŜ o M. Sciborśkym, jako o współtwórcy ideolgii nacjonalizmu ukraińskiego, podkreślając uwypuklanie przez niego

„imperializmu” (s. 169). W związku z tym trzeba powiedzieć, Ŝe „imperializm” w ideologii nacjonalizmu ukraińskiego wynika expressis verbis z

doktryny Doncowa, wynika on z darwinizmu społecznego, a więc piszący na ten temat w 1938 roku M. Sciborśkyj nie wymyślił nic nowego.

Przy tej okazji, ku lepszemu rozróŜnieniu przez niektórych autorów ideologii od polityki, moŜna wskazać, Ŝe zasada ekspansji (imperializmu) w

nieskończoność nacjonalizmu ukraińskiego, wynika z jego ideologii, natomiast zasada (myśl polityczna) sprowadzająca się do zbudowania

państwa ukraińskiego na wszystkich, według arbitralnych ocen OUN, ukraińskich terytoriach etnograficznych, wynika z załoŜeń programowych,

a więc jest ze sfery polityki.

W jednym tylko miejscu Autor mówi prawdę, Ŝe S. Łenkawśkyj w zasadzie kopiował poglądy Doncowa, ale w takim razie po co on zalicza

Łenkawśkiego do współtwórców ideologii nacjonalizmu ukraińskiego?

Doncowowską zasadę kultu jednostki w nacjonalizmie ukraińskim Autor przypisuje Zenonowi Kossakowi (s. 171), a robi to niewątpliwie po to,

aby umniejszyć rolę Doncowa, bowiem jego doktryna jest znana dosyć szeroko i w sposób istotny obciąŜa konto OUN. To Doncow w 1926 roku,

gdy Zenon Kossak miał 19 lat, pisał o Wodzu Narodu, o Duce, o Führerze, a Z. Kossak tylko powtarzał za nim.

Autor przedstawia cytat z Zenona Pełenśkiego, według którego pierwszym politycznym obowiązkiem świadomego Ukraińca jest bycie

nacjonalistą (s. 174). Pozostawienie tego cytatu bez komentarza, jak to uczynił Autor, moŜe być rozumiane jako nawoływanie Ukraińców do

„bycia nacjonalistą ukraińskim”, co nie jest bez znaczenia.

Autor podnosi rolę szkolenia ideologicznego w OUN (ss. 174, 175). Przy tej okazji warto wskazać – w jaki sposób i w jakim kierunku uwięzieni

w okresie międzywojennym w więzieniu we Wronkach nacjonaliści ukraińscy przeprowadzali samokształcenie z zakresu ideologii.[8] Jest to

bardzo ciekawy opis, z którego pośrednio wynikają teŜ warunki odbywania przez nacjonalistów ukraińskich kary więzienia w Polsce.

Autor przedstawia podretuszowany po wojnie Delakog nacjonalisty ukraińskiego (s. 177), twierdząc, Ŝe pierwotny wariant „Dekalogu” uległ

zmianom i ukształtował się ostatecznie w brzemienu prezentowanym przez Autora. OtóŜ jest to powtórzenie twierdzeń ukraińskich

nacjonalistycznych autorów (wśród których historyk Roman Drozd dopuścił się nadto jawnego fałszowania tego Dekalogu), zaś w rzeczy samej

Dekalog znany był szeroko w brzmieniu podanym wraz z wyjaśnieniami przez P. Mirczuka i S. Łenkawśkiego (ten ostatni był autorem

Dekalogu), tych wyjaśnień Autor nie bierze pod uwagę. Retusz Dekalogu dokonany został po wojnie celem umniejszenia znaczenia tego credo

nacjonalisty ukraińskiego. Szczególnie waŜny jest retusz punktu 7. Dekalogu, w którym po wojnie słowo złoczynu zamieniono słowem czynu

(Nie zawahasz się dokonać największej zbrodni (złoczynu), gdy tego wymagać będzie dobro Sprawy), tymczasem w brzmieniu podanym przez

Autora punkt ten brzmi: Nie zwahasz się wykonać najniebezpieczniejszego czynu, jeśli tego wymagać będzie dobro sprawy. Słowo „czyn” nie

opera:7

2006-05-20 21:02:22

Jednodniówka Narodowa - jednodniowka.com

Strona 5

jest toŜsame ze słowem „złoczyn” (pol. „zbrodnia”). Jak wyjaśnia P. Mirczuk i S. Łenkawśkyj, przez „złoczyn” w Dekalogu rozumiane było

dokonanie zabójstwa. W punkcie 8. Autor przedstawia: Nienawiścią i bezwzględną walką przyjmować będziesz wrogów Narodu Twego, w nim

słowo „podstępem” zamienione zostało słowami „Bezwzględną walką”. W punkcie 10. Autor opuścił słowa nawet w drodze zniewolenia obcego

elementu.

Autor, idąc po linii obrony OUN, wykorzystuje absolutnie nieprzekonywający argument Jewhena Onaćkiego, zgodnie z którym faszyzm jest

nacjonalizmem narodu państwowego ... (s. 180), z czego nacjonaliści ukraińscy wywodzą, Ŝe OUN w takim razie faszystowską nie była, bo nie

było państwa ukraińskiego. Tym „argumentem” posługują się ukraińscy nacjonalistyczni historycy. Trzeba więc wskazać, Ŝe, zgodnie z tym

„argumentem” – przed 1947 rokiem nie było teŜ syjonizmu, bo nie było państwa Izrael, Ŝe organizacja chorwackich ustaszów przed wojną nie

była faszystowską, a stała się nią dopiero po utworzeniu, z przyzwolenia Hitlera, państwa Chorwacji.

Przy okazji tamŜe Autor umniejsza rolę ideologii nacjonalizmu ukraińskiego, mówiąc, Ŝe rzeczywisty stopień nasycenia ideologią dołów OUN w

kraju nie był głęboki. Było to uwarunkowane wiejskim pochodzeniem członków OUN (s. 180). Nie jest to argument do przyjęcia, albowiem

stosowanie w praktyce tego, co niŜej podpisany określa jako „siły motoryczne” w ideologii nacjonalizmu ukraińskiego, wcale nie wymaga

dokładnej lub chociaŜby pobieŜnej znajomości doktryny, nie wymaga znajomości istoty darwinizmu społecznego, wystarczyło, Ŝe „doły OUN”

wiedziały, Ŝe „wroga” trzeba nienawidzić, Ŝe moŜna i trzeba go zwalczać podstępem, w drodze popełniania nakazanej zbrodni zabójstwa –

wystarczyła wiedza tego wszystkiego tego, czego nauczał Dekalog nacjonalisty ukraińskiego, co potwierdza działanie i postawa czczonych przez

OUN jako bohaterów narodowych terrorystów – Wasyla Biłasa, Dmytra Danyłyszyna, których wykształcenie nie przewyŜszało siedmioklasowej

szkoły powszechnej.

O jawnej tendencyjności omawianej ksiąŜki w kierunku wybielania OUN świadczy absolutnie bezpodstawne twierdzenie Autora o tym, Ŝe w

latach trzydziestych ujawniały się w OUN tendencje do demokratyzacji, ewolucji w kierunku programu UNDO czy teŜ formowania nurtu

socjalistycznego (s. 181), co nie polega na prawdzie. Tego twierdzenia Autor niczym nie podbudował, albowiem nie jest w stanie znaleźć nie

niego jakiegokolwiek dowodu. Tendencje w OUN, szczegłnie w Kraju, to znaczy na terenie Polski, szczególnie po objęciu w 1932 roku

kierownictwa w OUN przez Stepana Banderę, szły w zupełnie odmiennym kierunku, co poświadcza skrajna postawa tegoŜ Bandery, która była

ilustracją tych tendencji. Prawdą jest, Ŝe po aresztowaniu i skazaniu Stepana Bandery i jego towarzyszy działalność OUN na terenie Polski

przycichła, ale było to następstwo izolacji prowodyrów OUN, a nie zmiany tendencji, i to w kierunku demokracji czy socjalizmu. JednakŜe w tak

ukształtowanych i osłabionych warunkach OUN wzięła aktywny udział w tworzeniu nacjonalistycznej Karpackiej Ukrainy. O demokracji, a tym

bardziej socjalizmie w OUN, nigdy nie mogło być mowy, Autor w tym zakresie dopuszcza się mistyfikacji, przecieŜ nie bez określonego celu.[9]

Autor porusza takŜe, bardzo aktualny dziś, problem terroryzmu, cytując za Surmą¹ (s. 189): Terror ... sam w sobie niesie moralne wytłumaczenie

dlatego, Ŝe jest odpowiedzią na przemoc wroga. Terror w tym rozumieniu nie jest przemocą ... Akt terrorystyczny, to akt bezpośredniego

osądzenia. Terrorysta to jeden z sędziów ... występują przeciwko tyranii, przy czym Surma powołuje się na zasadę salus populi suprema lex, to

znaczy, Ŝe dobro narodu jest prawem najwyŜszym. Dalej Autor cytuje z tegoŜźródła: Nie trzeba dowodzić, jak wielkie znaczenie mają takie akty

terroru; one nie tylko ratują honor narodu, nie tylko karzą wroga .... Autor pozostawia bez komentarza przytoczone (i bardziej obszerne od

przytoczonych tutaj) cytaty, co moŜna uznać za równoznaczne z pochwałą terroru, jako metody walki nielegalnego ruchu z przedstawicielami

uznanego przez prawo międzynarodowe państwa. Tego aspektu ksiąŜki jakoś nie zauwaŜyli ani Promotor, ani Recenzenci pracy, ani jej

Wydawca. Źle to o nich świadczy.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, Ŝe Autor, mimo obszernej i bardzo szczegółowo rozbudowanej w ksiąŜce struktury OUN i działalności

terrorystycznej jej członków, nie podejmuje analizy uchwał I. Kongresu OUN, a są one przecieŜ bardzo waŜne, bowiem stanowią o załoŜeniach

politycznych OUN. WskaŜmy zatem na niektóre przynajmniej postanowienia z uchwał tego Kongresu: W czasie walki wyzwoleńczej utworzona

w toku rewolucji narodowej dyktatura narodowa stworzy moŜliwości zabezpieczenia siły wewnętrznej nacji ukraińskiej oraz jak nawiększą jej

odporność. Czy nie dlatego Autor zrezygnował z omawiania tego aspeku polityki OUN, bowiem ona kojarzy się z krwawą dyktaturą OUN

Bandery wobec ukraińskiej ludności Wołynia i Halicji w latach 1941-1950? Dalej: Całkowite usunięcie wszystkich okupantów z ziem

ukraińskich, co nastąpi w toku rewolucji narodowej ... zabezpieczy tylko system własnych sił militarnych oraz celowościowa polityka

sojusznicza. Powiedzmy od razu, Ŝe w języku ukraińskim „usunięcie” oznacza „doprowadzenie do nieistnienia”. Czy nie dlatego Autor pominął

prezentację i analizę tego postanowienia, bowiem kojarzy się ono z czystką etniczną ludności polskiej Wołynia i Halicji w wykonaniu OUN

Bandery? A takŜe z „proklamacją państwa ukraińskiego” we Lwowie w dniu 30 czerwca 1941 roku, w której OUN Bandery jawnie stawiała na

Niemcy hitlerowskie i samego „Wodza Narodu Niemieckiego Adolfa Hitlera” jako „sojusznika” OUN? A co dopiero mówić o nieznanym nauce

polskiej fakcie, Ŝe tzw. Ukraińska Powstańcza Armia była tworzona w drodze stosowanego wobec chłopów ukraińskich terroru! Albo takie

postanowienie: Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów będzie prowadzić politykę wszechukraińskiej państwowości ... przeciwstawiając ją

wszystkim partyjnym i klasowym ugrupowaniom z ich metodami pracy politycznej. A więc deklaracja ruchu totalitarnego, nie uznającego

jakichkolwiek innych partii czy ruchów politycznych. A oto najwaŜniejsze postanowienie: W swej zewnętrzno-politycznej działalności Państwo

Ukraińskie dąŜyć będzie do osągnięcia jak najbardziej obronnych granic, które obejmą wszystkie ukraińskie etnograficzne tereny ... Chodzi więc

o wspomniane juŜ 1.200.000 km², a co to oznacza? W pracy naukowej na temat OUN w okresie międzywojennym musiało to być

przeanalizowane, a skoro nie zostało przeanalizowane, to wskaŜmy, Ŝe niezrewidowanym dotychczas celem politycznym (myślą polityczną,

„nacjonalną” ideą) OUN jest państwo typu faszystowskiego, w skład którego mają wejść terytoria naleŜące do Polski, Białorusi, Rosji,

Mołdawii, Rumunii, Węgier i Słowacji, a realizacja tego celu oznacza wojny. Koncepcja budowania państw na ich etnograficznych terytoriach

została uwypuklona w propagandzie OUN Bandery w czasie wojny, ta koncepcja nie doczekała się analizy, a jej punktem wyjścia powinno być

sporządzenie mapy, na której by uwidoczniono tereny, do których politycy państw europejskich, nie tylko ościennych wobec Polski czy Ukrainy,

roszczą głoszone oficjalnie i nieoficjalnie pretensje. Byłaby to mapa przyszłych permanentnych wojen wszystkich ze wszystkimi, co

pozostawałoby w zgodzie z doktryną Doncowa, a więc z ideolgią OUN.

W dalszej części ksiąŜki Autor bardzo szczegółowo (ss. 200-233) opisuje działalność propagandową i wydawniczą OUN, prezentowany materiał

wart jest uwagi, jest on ilustracją tej dziedziny działalności OUN, moŜe być nawet w pewnej mierze instrukcją, jak naleŜy uprawiać propagandę.

Na ss. 233-246 Autor znów podejmuje poruszany juŜ temat „świąt narodowych” i „kultu bohaterów” OUN. Autor pisze, Ŝe ze wszystkich

ukraińskich świąt narodowych rangę najwaŜniejszą ... otrzymały obchody rocznicy przejęcia w dniu 1 XI 1918 r. władzy we Lwowie (s. 233).

opera:7

2006-05-20 21:02:22

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: