47.pdf

4Wielokrotne jajeczkowanie: fakt czy fikcja, s. 164Zak³ócenia cyklu, s. 154Poród w domu, s. 184Pytania o czystoæ, s. 10

F undamenty R odziny

nr 1(47) styczeñ-luty 2004

Dwumiesiêcznik Ligi Ma³¿eñstwo Ma³¿eñstwu

Koszt egz.: 3 z³

Silniejsi od s³aboci

¯ycie przynosi wyzwania destabilizuj¹ce

po¿ycie seksualne, w których nie widaæ

klarownych granic miêdzy mi³oci¹ a krzywd¹.

I to one budz¹ najwiêcej pytañ i w¹tpliwoci.

iele ma³¿eñstw wspó³¿y-

j¹cych seksualnie zgod-

nie z naturalnym cyklem

kobiety ma dowiadcze-

nie, ¿e taki styl ¿ycia

sprzyja umacnianiu ich wzajemnej wiêzi. Dla

nich opcja stosowania antykoncepcji jest

tak odleg³a, ¿e nie bior¹ jej w ogóle pod

uwagê bez wzglêdu na d³ugoæ przerw we

wspó³¿yciu seksualnym. Na przeciwleg³ym

biegunie znajduj¹ siê ma³¿eñstwa, które nie

akceptuj¹ jakichkolwiek ograniczeñ w eks-

presji swojej seksualnoci. U¿ywaj¹ one re-

gularnie nowoczesnych rodków antykon-

cepcyjnych. Te pary nie przejmuj¹ siê na-

uczaniem Kocio³a, nie próbuj¹ nawet zro-

zumieæ jego stanowiska. Ludzkie wybory

wymykaj¹ siê jednak prostym, czarno-bia-

³ym schematom. Miêdzy tymi dwoma

opcjami istnieje jeszcze szary rodek zape³-

niony ma³¿eñstwami, które chc¹ byæ wier-

ne nauczaniu Kocio³a, ale nie umiej¹ spro-

staæ Jego wymaganiom. Szczególnie wte-

dy, gdy w ich ¿yciu pojawi¹ siê sytuacje

trudne i wyj¹tkowe, zak³ócaj¹ce regular-

noæ wspó³¿ycia, gdy naturalne planowa-

nie rodziny (NPR) jest utrudnione lub wy-

daje siê niemo¿liwe. D³ugi okres bez wspó³-

¿ycia jawi siê im jako czas wielkiego cierpie-

nia. Próbie tej nie zawsze umiej¹ sprostaæ.

bra ze wzglêdu na dobro wspó³ma³-

¿onka lub dobro nienarodzonego

jeszcze dziecka. ¯ycie przynosi

jednak tak¿e inne wyzwania

destabilizuj¹ce po¿ycie sek-

sualne, w których nie widaæ

a¿ tak klarownych granic miê-

dzy mi³oci¹ a krzywd¹. I to

one budz¹ najwiêcej pytañ

i w¹tpliwoci.

Perturbacje w ¿yciu seksu-

alnym pojawiaj¹ siê u ma³-

¿eñstw prze¿ywaj¹cych kry-

zys spowodowany bezrobo-

ciem. Gdy cz³owiek nie wy-

trzymuje naporu wewnêtrz-

nych napiêæ i presji okolicz-

noci, obojêtne wydaj¹ mu

siê normy moralne. Coraz czê-

ciej pojawiaj¹ siê sytuacje, ¿e

ma³¿onkowie przez d³u¿szy

okres czasu nie spotykaj¹ siê

ze sob¹ z racji pracy mê¿a

w odleg³ym miejscu. W chwili

spotkania nie umiej¹ po-

wstrzymaæ siê od wspó³¿ycia,

nawet za cenê grzechu: u¿y-

cia rodka antykoncepcyjnego. Czasami

choroba wspó³ma³¿onka, np. ¿ó³taczka za-

kana typu C, choæ ryzyko zara¿enia siê

drog¹ p³ciow¹ jest bardzo ma³e, wywo³uje

tak silny lêk, ¿e ma³¿onkowie, zanim siê

oswoj¹ z chorob¹, decyduj¹ siê ze wzglê-

dów bezpieczeñstwa, na wszelki wypadek,

siêgn¹æ po prezerwatywê.

Bywaj¹ sytuacje jeszcze trudniejsze do

rozwi¹zania. U niektórych ma³¿eñstw lêk

przed kolejn¹ ci¹¿¹ jest na tyle silny, ¿e pra-

wie ca³kowicie rezygnuj¹ ze wspó³¿ycia

seksualnego: Teraz po pi¹tym dziecku lêk

przed zajciem w ci¹¿ê jest u nas tak du¿y,

¿e nawet w czasie niep³odnym boimy siê

wspó³¿yæ. Tylko wiadomoæ, ¿e nie powin-

nimy mieæ wiêcej dzieci trzyma nas na

wodzy, choæ pragnienie wspó³¿ycia ca³ko-

wicie dominuje nasze myli. Gdy pragnie-

nie bliskoci staje siê trudne do opanowa-

nia, ma³¿onkowie decyduj¹ siê na dodat-

kowe zabezpieczenia, nawet wtedy, gdy s¹

w okresie niep³odnym. Szukanie takich roz-

wi¹zañ mo¿e siê pojawiæ np. w czasie kar-

mienia piersi¹.

Trudne sytuacje

W ¿yciu ma³¿eñstwa, bez wzglêdu na

wyznawany wiatopogl¹d, zdarzaj¹ siê sy-

tuacje wymagaj¹ce d³u¿szego powstrzyma-

nia siê od wspó³¿ycia seksualnego, np. re-

konwalescencja po przebytej operacji lub

gdy ci¹¿a jest zagro¿ona, itp.. Ma³¿onko-

wie maj¹ wtedy wiadomoæ, ¿e mi³oæ wy-

maga od nich powiêcenia w³asnego do-

Dokoñczenie na s. 4

ISSN 1234-8112

www.lmm.pl

O. KSAWERY KNOTZ

W ITAMY

W numerze:

Gospodarski okiem

Nowiny z medycyny: Karmienie a rak sut-

ka; Prawdopodobieñstwo poczêcia;

Wczeniaki i laktacja; Infekcje, s. 3 i 27

rodzy Czytelnicy Fundamentów Rodziny. Rozpoczêlimy jedenasty ju¿

rok wydawania naszego pisma. Do tej pory ukaza³o siê 46 numerów i jest to

chyba ca³kiem przyzwoity wynik jak na przedsiêwziêcie realizowane na

prawdê bardzo skromnymi rodkami. Wszystko zaczê³o siê w lecie 1994

roku od kilkustronnicowego dodatku do salezjañskiego pisma Ziarna.

Od tamtej pory niezmiennie ca³a nasza redakcja mieci siê na niewielkim biurku w jednej

z ma³opolskich wsi (w naszych stronach ch³opi zawsze byli ma³orolni, ale przecie¿ nieje-

den gigant zaczyna³ od produkcji w gara¿u).

Nie chcia³bym sk³adaæ szumnych deklaracji, z których potem trzeba bêdzie siê t³uma-

czyæ przed potomnoci¹. Powiem tak: uda³o nam siê powiêkszyæ objêtoæ do 28 stron

i tyle bêdziemy siê starali utrzymaæ. Równoczenie odrobinê zmniejszylimy czcionkê, co

mam nadziejê nie przysporzy pacjentów okulistom, a pozwoli zmieciæ wiêcej w tych

samych ramach.

Poddalimy te¿ drobnej kosmetyce stronê graficzn¹, choæ zdajemy sobie sprawê, ¿e to

wci¹¿ amatorszczyzna (mo¿e nie taka najgorsza) i ¿e niejeden spec móg³by pokrêciæ nosem.

W tym roku bêdziemy bardziej ni¿ dotychczas starali siê, by kolejne numery wychodzi³y

na wiat w regularnych odstêpach.

Nastêpny dotrze do Was w okolicach Wielkanocy, a jego temat wiod¹cy bêdzie brzmia³:

Du¿a rodzina du¿o radoci (mamy ju¿ sporo ciekawych materia³ów, ale gdybycie chcie-

li co dorzuciæ od siebie, to zawsze siê zmieci jak w du¿ej rodzinie).

W ostatnim czasie zmniejszy³a siê nieco liczba prenumeratorów oraz osób zamawiaj¹-

cych do kolporta¿u wiêcej egzemplarzy Fundamentów. Spowodowa³o to, ¿e koszty

wydawania naszego pisma nie znajduj¹ pe³nego pokrycia. Nigdy nie by³a to dla nas

dzia³alnoæ dochodowa i nie traktujemy jej w takich kategoriach, ale udawa³o nam siê

przynajmniej nie dok³adaæ wiele do kolejnych numerów, bo te¿ nie staæ nas na to

w d³u¿szej perspektywie. Nie ukrywam wiêc, ¿e bardzo potrzebujemy Waszej pomocy.

Przede wszystkim prosimy o odnawianie prenumeraty, ale tak¿e o zachêcanie do niej

innych (mo¿na na przyk³ad z³o¿yæ Dar Przyjació³ wiêcej na ten temat na ostatniej

stronie). Zale¿y nam te¿ na kolporterach ka¿dy kto zamówi przynajmniej dziesiêæ egzem-

plarzy, otrzymuje jeden gratis dla siebie. Prosimy tak¿e o darowizny wszystkim darczyñ-

com bêdziemy dziêkowaæ na ³amach pisma, bêd¹ oni równie¿ otrzymywaæ kolejne numery

(konto podane jest na s. 28). Wszystkie wp³aty s¹ przeznaczane wy³¹cznie na pokrycie

kosztów technicznych wydawania i wysy³ki Fundamentów Rodziny nie p³acimy

z nich ¿adnych wynagrodzeñ.

Te okulary na moim zdjêciu tak naprawdê sa zielone wyjaniam, ¿eby nie wygl¹da³o,

¿e czarno widzê. Pozdrawiam serdecznie.q

Silniejsi od s³aboci: refleksje moralisty

o etycznej ocenie trudnych sytuacji ¿y-

ciowych w ma³¿eñstwie, s. 4

Przezwyciê¿yæ komuna³y i mistyfika-

cje: Jan Pawe³ II o lêku przed p³odno-

ci¹, s. 5

Prawda encykliki Humanae vitae:

rozwa¿ania kard. Karola Wojty³y, s. 6

Wychowanie do czystoci: dokument

Papieskiej Rady ds Rodziny, s. 8

Pytania o czystoæ: wspó³¿ycie dla-

czego nie przed lubem?, s. 10

Radoæ czystej mi³oci: wybrali czy-

stoæ, s. 11

Ruch czystych serc: nowa rewolucja

obyczajowa?, s. 12

Zawsze chcielimy byæ du¿¹ rodzin¹:

wywiad z Billem Coreyem, s. 13

Nieprzewidziane okolicznoci: interpre-

tacja cyklu z zak³óceniami, s. 15

Wielokrotne jajeczkowanie fakt czy

fikcja: omówienie wyników badañ kana-

dyjskich naukowców, s. 16-17

Maciej Tabor

Poród w domu: jak Maciu przychodzi³

na wiat we w³asnej wannie, s. 18

Czy rodz¹ce siê dziecko czuje: rozwa-

¿ania dowiadczonej po³o¿nej, s. 20

Plany Bo¿e i ludzkie: wybór oczywisty,

choæ nie zawsze ³atwy, s. 22

Listy do redakcji, s. 23 i 25

Pierwsze urodziny: ostatni odcinek cy-

klu o rozwoju dziecka w pierwszym roku

¿ycia, s. 24

Nasze publikacje kupisz najtaniej

w Internetowej Ksiêgarni Rodzinnej

www.rodzinna.pl

Na przyk³ad Domowy kurs NPR

kosztuje tylko 54 z³ote!

Do ka¿dego kompletu do³¹czamy gratis

termometr owulacyjny

Pamiêæ o Profesorze: wspomnienia

o W³odzimierzu Fija³kowskim, s. 26

Ksiêgarnia Rodzinna, s. 28

www.lmm.pl

FUNDAMENTY RODZINY 1/2004

N OWINY Z MEDYCYNY

Nowiny z medycyny

karmu, a przez kolejne 2 dni wykonywaæ

ten zabieg.

Iloæ pokarmu uzyskiwana w trakcie jed-

nej sesji znamiennie ró¿ni³a siê w zale¿no-

ci od stosowanej metody odci¹gania

i wynosi³a: 51,3 g, gdy kobieta odci¹ga³a

pokarm na zmianê z jednej, a nastêpnie dru-

giej piersi bez wczeniejszej stymulacji ma-

sa¿em; 78 g, gdy odci¹gano pokarm z jed-

nej, a nastêpnie z drugiej piersi po wcze-

niejszej stymulacji gruczo³ów piersiowych

masa¿em; 88 g, gdy kobieta odci¹ga³a po-

karm z obu piersi jednoczenie bez wcze-

niejszej stymulacji masa¿em; 25 g, gdy

odci¹gano pokarm z obu piersi jednocze-

nie, a zabieg ten poprzedzono masa¿em

piersi. Stê¿enie t³uszczu w pokarmie natu-

ralnym by³o natomiast podobne we wszyst-

kich grupach.q

(Przedruk z: Medycyna Praktyczna,

www.mp.pl)

merykañscy naukowcy z kilku

orodków badawczych potwier-

dzaj¹, ¿e codzienna obserwacja

luzu szyjkowego mo¿e byæ pomocna

w zwiêkszeniu prawdopodobieñstwa

uzyskania poczêcia,

Przeanalizowano dane z 1681 cykli z 81

poczêciami u 309 par nie maj¹cych proble-

mów z p³odnoci¹ oraz z 373 cykli z 30

poczêciami u 117 par o obni¿onej p³odno-

ci. Najwiêksze prawdopodobieñstwo poczê-

cia wystêpowa³o w dniu szczytu luzu szyj-

kowego (38% dla normalnie p³odnych par

oraz 14% dla par o obni¿onej p³odnoci).

Prawdopodobieñstwo zajcia w ci¹¿ê dla par

o normalnej p³odnoci przekracza³o 5% od

trzeciego dnia przed szczytem do drugiego

dnia po szczycie, natomiast dla par o obni-

¿onej p³odnoci od jednego dnia przed szczy-

tem do jednego dnia po szczycie.q

(Obstetrics & Gynecology

2003;101:1285-1293)

piersi¹ iloraz szans rozwoju raka sutka ma-

la³ o 3,0% wraz ze zmniejszeniem o 1 rok

wieku kobiety w chwili pierwszego poro-

du, a ka¿dy nastêpny poród wi¹za³ siê ze

zmniejszeniem prawdopodobieñstwa roz-

woju raka sutka o 7,0%.

Ryzyko rozwoju raka sutka zmniejsza³o

siê wraz ze wzrostem liczby porodów, za-

równo wród kobiet, które kiedykolwiek

karmi³y, jak i wród kobiet, które nigdy nie

karmi³y piersi¹, chocia¿ karmienie piersi¹

wi¹za³o siê z dodatkowym zmniejszeniem

mo¿liwoci rozwoju raka sutka o 4,0%. Ilo-

raz szans rozwoju raka sutka zmniejsza³ siê

o 4,3% na ka¿de dodatkowe 12 miesiêcy

karmienia piersi¹. Zmniejszenie ryzyka roz-

woju raka sutka zwi¹zane z karmieniem pier-

si¹ by³o podobne wród kobiet w krajach

rozwiniêtych i rozwijaj¹cych siê, oraz nie

zale¿a³o od wieku, pochodzenia etniczne-

go, liczby porodów, wieku w chwili pierw-

szego porodu i innych analizowanych cech

demograficznych i klinicznych.q

(Przedruk za: Medycyna Praktyczna,

www.mp.pl)

czeni z Düsseldorfu oraz z Heidel-

bergu zbadali prawdopodobieñ-

stwo naturalnego poczêcia wród

par staraj¹cych siê o dziecko i praktyku-

j¹cych naturalne planowanie rodziny dla

ustalenia okresu najwy¿szej p³odnoci.

W badaniu wziê³o udzia³ 346 losowo

wybranych kobiet, które prowadzi³y obser-

wacjê swoich cykli w celu optymalnego

wykorzystania czasu p³odnoci. Maksymal-

ny okres udzia³u w eksperymencie wynosi³

12 cykli w tym czasie 310 kobiet zasz³o

w ci¹¿ê, za w przypadku 36 z nich (10.4

procent) starania o dziecko nie zakoñczy³y

siê powodzeniem. Prawdopodobieñstwa

poczêcia oszacowano osobno dla ca³ej gru-

py oraz dla par, które poczê³y dziecko.

Prawdopodobieñstwo poczêcia dla

wszystkich badanych wynios³o: w pierw-

szym cyklu 38 procent, w pierwszych trzech

cyklach 68 procent, w szeciu 81 procent,

za w 12 cyklach 92%.

W odniesieniu do tych par, które poczê-

³y dziecko, wskaniki prawdopodobieñstwa

zajcia w ci¹¿ê w kolejnych cyklach (1, 3, 6,

12) wynosi³y odpowiednio: 42, 75, 88 oraz

98 procent.

Z badañ wynika, ¿e wiêkszoæ par, planu-

j¹c wspó³¿ycie, mo¿e pocz¹æ dziecko w ci¹-

gu szeciu cykli. Jeli nie udaje siê to po tym

czasie, co druga para ma prawdopodobnie

obni¿on¹ p³odnoæ lub jest bezp³odna.q

(Human Reproduction, Vol. 18, No. 9,

1959-1966, September 2003).

arówno sam fakt karmienia pier-

si¹, jak i ³¹czny czas karmienia zna-

miennie zmniejszaj¹ ryzyko rozwo-

ju raka sutka. Autorzy badañ, których wy-

niki opublikowa³ The Lancet (2002; 360,

s. 187-195) prognozuj¹, ¿e w krajach roz-

winiêtych wyd³u¿enie czasu karmienia pier-

si¹ rednio z 8,7 do 24 miesiêcy dla ka¿de-

go dziecka i zwiêkszenie redniej liczby dzie-

ci z 2,5 do 6,5 (czyli w stopniu obserwowa-

nym do niedawna w krajach rozwijaj¹cych

siê) mog³oby zmniejszyæ zapadalnoæ na

raka sutka z 63 przypadków na 1000 kobiet

do oko³o 27 na 1000. W bardziej prawdopo-

dobnym scenariuszu, tj. przy niezmienionej

redniej liczbie dzieci (2,5), wyd³u¿enie cza-

su karmienia piersi¹ rednio o 6 miesiêcy

mog³oby zapobiec rozwojowi oko³o 5%

przypadków inwazyjnego raka sutka.

Analiz¹ objêto 47 badañ przeprowadzo-

nych w 30 krajach, w których wziê³y udzia³

³¹cznie 50 302 kobiety z rozpoznanym in-

wazyjnym rakiem sutka i 96 973 zdrowe ko-

biety stanowi¹ce grupê kontroln¹. redni

wiek kobiet w chwili rozpoznania raka sut-

ka wynosi³ 50,1 roku. W porównaniu z ko-

bietami w grupie kontrolnej chore na raka

sutka rzadziej rodzi³y i wiêcej sporód nich

nigdy nie rodzi³o. Wród kobiet, które uro-

dzi³y przynajmniej jedno dziecko, w porów-

naniu z grup¹ kontroln¹, chore na raka sut-

ka rzadziej i krócej (rednio 9,8 miesi¹ca w

stosunku do 15,6 miesi¹ca w grupie kon-

trolnej) karmi³y piersi¹.

Wród kobiet, które urodzi³y przynaj-

mniej jedno dziecko, ale nigdy nie karmi³y

dci¹ganie pokarmu z obu piersi

jednoczenie po ich wczeniej

szym masa¿u jest najskuteczniej-

szym sposobem utrzymania laktacji

u kobiet, które urodzi³y dziecko przed-

wczenie wynika z badañ opublikowa-

nych w Archives of Disease in Childhood.

Fetal and Neonatal Edition (2001/85)

Najlepszym pokarmem dla noworodków

urodzonych przedwczenie jest pokarm

naturalny, czêsto jednak rozpoczêcie kar-

mienia naturalnego bezporednio po poro-

dzie jest niemo¿liwe. W takich przypadkach

istotne znaczenie ma utrzymanie produkcji

pokarmu przez matkê. Uczeni postanowili

sprawdziæ, czy sposób odci¹gania pokar-

mu wp³ywa na iloæ i sk³ad pokarmu u ko-

biet, które urodzi³y przedwczenie.

36 kobiet, które urodzi³y przedwczenie,

losowo kwalifikowano do jednej z 2 grup,

w których przez 4 dni stosowano pompkê

elektryczn¹ w celu: odci¹gania pokarmu

jednoczenie z obu piersi (19 kobiet) i od-

ci¹gania pokarmu na przemian: najpierw

z jednej, a nastêpnie z drugiej piersi (17 ko-

biet). Dodatkowo w ka¿dej grupie pacjent-

kom losowo polecano: w pierwszej grupie

przez pierwsze 2 dni wykonywaæ masa¿

piersi przed rozpoczêciem odci¹gania po-

karmu, a przez kolejne 2 dni nie wykony-

waæ tego zabiegu; za w drugiej grupie

przez pierwsze 2 dni nie stosowaæ masa¿u

piersi przed rozpoczêciem odci¹gania po-

Opracowanie: BL, MT

FUNDAMENTY RODZINY 1/2004

M A£¯EÑSTWO

Silniejsi od s³aboci

Wszystkie okolicznoci,

które wp³ywaj¹ na decyzjê

pope³nienia z³a, jak i

intencja, z jak¹ siê co robi,

mog¹ znacznie z³agodziæ

odpowiedzialnoæ, a nawet

zredukowaæ do minimum

winê moraln¹ grzesznika.

Nie mog¹ jednak usun¹æ

z³a, które siê i tak dokonuje

bez wzglêdu na motywy

postêpowania i warunki w

jakich siê podejmowa³o

decyzjê.

Dokoñczenie ze s. 1

Kobieta karmi¹ca nie umie odczytaæ wy-

kresu z powodu niewyranych, ma³o czytel-

nych objawów luzu lub czuje siê zdezorien-

towana jego chwilowym pojawieniem siê,

a potem znikaniem. Zaczyna baæ siê, ¿e po

raz kolejny przeoczy jego pojawienie siê. Ka-

tolickiemu ma³¿eñstwu, które nie zdoby³o

bardzo dobrej umiejêtnoci interpretowania

objawów i z tego powodu nie potrafi wyko-

rzystaæ mo¿liwoci wspó³¿ycia w tym okre-

sie, jawi siê tylko jedna opcja - w ogóle nie

wspó³¿yæ przez wiele miesiêcy, rok, itp. Ko-

bieta zajmuj¹ca siê intensywnie dzieckiem

jest w stanie tak d³ugo powstrzymaæ siê od

wspó³¿ycia, ale dla mê¿a okres ten jest naj-

czêciej bardzo trudny i to on inicjuje wspó³-

¿ycie seksualne.

Zdarza siê czêsto, ¿e kobiety stosuj¹ce

metody naturalne pope³ni³y jaki b³¹d, np.

le odczyta³y wykres, nie wziê³y pod uwa-

gê wa¿nych danych i w wyniku tego prze-

oczenia lub niewiedzy poczê³o siê dziec-

ko. U jednych kobiet takie wpadki bêd¹

nauczk¹ na przysz³oæ, aby rzetelniej ba-

da³y funkcjonowanie swojego organizmu;

inne za, szczególnie te, które maj¹ ju¿ kil-

koro dzieci, albo zasz³y w kolejn¹ ci¹¿ê jesz-

cze w okresie karmienia piersi¹ poprzed-

niego dziecka mog¹ zraziæ siê do metod

naturalnych i nie bêd¹ chcia³y ich wiêcej

stosowaæ. Takie sytuacje sprawiaj¹, ¿e ko-

bieta w danym momencie swojego ¿ycia

nie jest zdolna, tak od razu, prze³amaæ psy-

chicznych blokad. Trzeba jakiego czasu,

czêsto tak¿e i pomocy, aby umia³a spoj-

rzeæ na swoj¹ sytuacjê innymi oczami. Za-

nim jednak dojdzie u niej do przewarto-

ciowania ¿ycia, nadania wydarzeniom

nowej interpretacji, trwa w buncie, smut-

ku, depresji.

We wspólnocie Kocio³a rozwi¹zywanie

trudnych problemów powinno odbywaæ

siê z wielk¹ powag¹, stosownie do wagi

ludzkiej seksualnoci, ale zawsze w wol-

noci i odpowiedzialnoci ma³¿onków

przed Bogiem i wzajemnie za siebie. Pro-

blemów tego typu nie wolno pomijaæ

i przemilczaæ tylko dlatego, ¿e s¹ bardzo

skomplikowane moralnie. Tym bardziej, ¿e

mo¿na pokazaæ kilka kierunków ich roz-

wi¹zania, które dadz¹ ma³¿onkom poczu-

cie zrozumienia ze strony Kocio³a i mi³o-

sierdzia ze strony Boga, nadziejê rozwi¹-

zania trudnoci i szansê moralnego upo-

rz¹dkowania sfery seksualnej. Gdy po

jakim czasie ma³¿onkowie wyjd¹ z kryzy-

su, zobacz¹, ¿e ¿ycie zgodne z nauk¹ Ko-

cio³a nie stoi w sprzecznoci z prawdzi-

wym dobrem ma³¿eñstwa.

Dylematy moralne

Ma³¿onkowie w ró¿ny sposób radz¹ so-

bie w sytuacjach, w których lêk przed po-

czêciem dziecka nie pozwala, przez d³ugi

okres czasu, na podjêcie wspó³¿ycia seksu-

alnego. Ma³¿eñstwa najbardziej dojrza³e

staraj¹ siê okazywaæ sobie mi³oæ na wiele

innych sposóbów, umacniaj¹c tym samym

swoj¹ wiê ma³¿eñsk¹. Inne jednak usztyw-

niaj¹ do granic mo¿liwoci wzajemny kon-

takt i tym samym pozbawiaj¹ relacjê ma³-

¿eñsk¹ ciep³a i intymnoci albo stosuj¹ za-

stêpcze wobec aktu seksualnego sposoby

zaspokojenia seksualnego. Te, które s¹ bar-

dzo spragnione bliskoci, co jaki czas siê-

gaj¹ po antykoncepcjê. S¹ te¿ takie ma³-

¿eñstwa, które maj¹ poczucie, ¿e znalaz³y

siê w sytuacji bez wyjcia. Maj¹ jasn¹ wia-

domoæ permanentnie powtarzaj¹cego siê

grzechu, ale równoczenie antykoncepcja

wydaje im siê jedynym rozwi¹zaniem ich

problemów. Takie ma³¿eñstwa czêsto od-

chodz¹ ca³kowicie od prowadzenia ¿ycia

sakramentalnego, oziêbiaj¹c swoj¹ relacjê

z Bogiem i Kocio³em. Jeszcze inne prze-

wiadczone o niemo¿noci zachowania na-

uki Kocio³a, decyduj¹ siê j¹ ca³kowicie

odrzuciæ i zaczynaj¹ regularnie stosowaæ

antykoncepcjê. Nawet je¿eli wiele z tych

ma³¿eñstw wyranie nie dopowiada czym

jest dla nich decyzja grzechu lub nawet

ca³kowitej rezygnacji z kierowania siê ka-

tolick¹ moralnoci¹, to jednak rodzi siê

w nich przewiadczenie, ¿e albo nie s¹ god-

ne byæ w Kociele, albo nauka Kocio³a

jest w wielu sytuacjach niemo¿liwa do za-

chowania, a mo¿e poprostu b³êdna. Im

wiêksze trudnoci prze¿ywaj¹ ma³¿onko-

wie, im wiêcej w ¿yciu rozpaczy z zaistnia-

³ej sytuacji, tym bardziej dramatyczny sta-

je siê rozdwiêk miêdzy ich osobistymi pro-

blemami a jednoznaczn¹ doktryn¹ Kocio-

³a. Konflikt moralny ma wp³yw na wiê

ma³¿eñsk¹, sumienie poszczególnych ma³-

¿onków, ich stosunek do Boga i nauki

Kocio³a. Gdy przybierze on na sile, kato-

licka etyka seksualna jawi siê im jako nie-

realna teoria, niemo¿liwy do realizacji ide-

a³ etyczny, nieludzki wymóg przymusza-

j¹cy do wyboru dwóch niechcianych al-

ternatyw: albo rodzenia dzieci a¿ do granic

mo¿liwoci biologicznych organizmu, albo

d³ugotrwa³ej abstynencji seksualnej z po-

wodu lêku przed poczêciem.

Ma³¿onkowie widz¹c, ¿e nie umiej¹ so-

bie poradziæ w sferze seksualnej, powinni

siê zastanowiæ, co w takiej sytuacji robiæ,

aby rozwi¹zaæ swoje problemy. Jakiej zmia-

ny powinni dokonaæ w swoim ¿yciu, aby

zachowywaæ naukê Kocio³a? Niemo¿noæ

poradzenia sobie ze swoim lêkiem, który

w konsekwencji przymusza do stosowania

antykoncepcji, wskazuje na koniecznoæ

szukania pomocy. Gdy ma³¿onkowie chc¹

¿yæ zgodnie z wol¹ Boga, znajd¹ wreszcie

takie rozwi¹zanie, które pozwoli unormo-

waæ ¿ycie seksualne i rozwi¹¿e bolesny

konflikt. W niektórych przypadkach Bóg

da im si³ê do niesienia krzy¿a i ich auten-

tycznie pocieszy, np. brak wspó³¿ycia wy-

nagrodzi wielk¹ duchow¹ i psychiczn¹ wiê-

zi¹, sprawiaj¹c, ¿e trudny czas roz³¹ki zbli-

¿y ich bardzo do siebie. Bóg nie pozwala

dowiadczaæ nikogo ponad jego mo¿liwo-

ci. Nie tylko nadaje sens brakowi wspó³-

¿ycia seksualnego, ale przede wszystkim jest

¿ywo zainteresowany przywróceniem szczê-

cia po¿ycia ma³¿eñskiego.

Dynamiczna wizja rozwoju cz³owieka

Ma³¿onkowie nie od razu staj¹ siê wiêci,

choæ wszyscy s¹ powo³ani do wiêtoci,

a to powo³anie realizuje siê w miarê, jak

osoba ludzka potrafi odpowiedzieæ na przy-

kazanie Bo¿e, o¿ywiona spokojn¹ ufnoci¹

w ³askê Bo¿¹ i we w³asn¹ wolê (Familia-

ris consortio 34). Istnieje wiêc proces doj-

rzewania powo³ania ma³¿eñskiego, który

trwa w czasie, i którego nie mo¿na sztucz-

nie przypieszyæ. Ma³¿onkowie, którzy wia-

domie bior¹ udzia³ w procesie duchowego

wzrostu, powoli, w trudzie i poród upad-

ków ucz¹ siê integrowaæ instynktowne po-

ruszenia cia³a z wy¿sz¹ uczuciowoci¹ i du-

chowoci¹. Duch w. cierpliwie kszta³tuje

nowy styl ¿ycia i powoli uzdalnia do ¿ycia

coraz bli¿szego Ewangelii. Chêæ zdecydo-

wanego zerwania z grzechem i wysi³ek za-

panowania nad si³¹ popêdów nie oznacza-

j¹, ¿e grzechy seksualne w wyniku takiego

nastawienia zaraz ust¹pi¹. Ma³¿onkowie

FUNDAMENTY RODZINY 1/2004

M A£¯EÑSTWO

mog¹ im ulegaæ jeszcze przez wiele lat. Bar-

dzo czêsto w chwilach kryzysów, za³amañ,

zw¹tpieñ, trudne do opanowania napiêcia

seksualne jeszcze siê nasilaj¹.

Adhortacja apostolska o zadaniach ro-

dziny chrzecijañskiej Familaris consortio

zwraca uwagê, ¿e cz³owiek (...) powo³any

do wiadomego wype³niania m¹drego

i pe³nego mi³oci zamys³u Bo¿ego, jest isto-

t¹ historyczn¹, która siê formuje dzieñ po

dniu, podejmuj¹c liczne i dobrowolne de-

cyzje: dlatego poznaje, mi³uje i czyni do-

bro moralne odpowiednio do etapów swe-

go rozwoju. Tak¿e i ma³¿onkowie, w zakre-

sie swego ¿ycia moralnego, s¹ powo³ani do

ustawicznego postêpu, wiedzeni szczerym

i czystym pragnieniem coraz lepszego po-

znawania wartoci, które prawo Bo¿e chro-

ni i rozwija oraz prost¹ i szlachetn¹ wol¹

kierowania siê nim w konkretnych decy-

zjach (F C 34).

W cytowanej wypowiedzi papie¿a istot-

ne jest stwierdzenie, ¿e cz³owiek jest isto-

t¹ historyczn¹. Jako taki nie dochodzi

z dnia na dzieñ do dojrza³oci duchowej

i moralnej. Dokonuje siê to stopniowo,

w czasie, w historii. Inn¹ wiadomoæ mo-

raln¹ bêdzie mia³ neofita, a inn¹ dojrza³y

chrzecijanin zaawansowany w ¿yciu du-

chowym. Wraz ze wzrostem duchowym

chrzecijanin lepiej poznaje dobro, bardziej

je kocha i chêtniej czyni. To co wczeniej

wydawa³o mu siê trudne, nieprzyjemne albo

niemo¿liwe, teraz okazuje siê ³atwe i chêtnie

podejmowane. Analogicznie, gdy jest na

ni¿szym etapie, nie ma tak wyranego roze-

znania dobra, mniej kocha Boga i nie zale¿y

mu a¿ tak bardzo, aby realizowaæ Jego przy-

kazania. Wiedza o tym, ¿e cz³owiek pozna-

je, mi³uje i czyni dobro moralne odpowied-

nio do etapów swego rozwoju (FC 34)

chroni nas przed oczekiwaniem od wszyst-

kich takiej samej wiadomoci dobra i zdol-

noci jego czynienia.

Zró¿nicowanie etapów rozwoju poszcze-

gólnych ludzi ma wp³yw na ocenê moraln¹

ich czynów. Nie ka¿dy czyn uznany obiek-

tywnie za powa¿ne nieuporz¹dkowanie mo-

ralne jest tak samo powa¿nym, osobistym

grzechem cz³owieka. Choæ zewnêtrzne skut-

ki z³a s¹ zawsze podobnie szkodliwe, to jed-

nak ró¿ne jest serce cz³owieka ludzka wia-

domoæ i wolnoæ wyboru. Na z³agodzenie

winy moralnej pope³nianych grzechów

wp³ywa niedojrza³oæ uczuciowa, nabyte

nawyki, stany lêkowe, depresyjne. Du¿¹

rolê odgrywaj¹ czynniki spo³eczne. W nie-

których sytuacjach decyzja pope³nienia

grzechu rodzi siê z trudnych czy wrêcz dra-

matycznych dowiadczeñ g³êbokiego cier-

pienia, samotnoci. Czasami cz³owiek po-

pada w rozpacz z racji ca³kowitego braku

perspektyw ekonomicznych, niejednokrot-

nie poddany jest silnej presji najbli¿szego

otoczenia.

Wszystkie okolicznoci, które wp³ywaj¹

na decyzjê pope³nienia z³a, jak i intencja,

z jak¹ siê co robi, mog¹ znacznie z³agodziæ

odpowiedzialnoæ, a nawet zredukowaæ do

minimum winê moraln¹ grzesznika. Nie

mog¹ jednak usun¹æ z³a, które siê i tak do-

konuje bez wzglêdu na motywy postêpo-

wania i warunki w jakich siê podejmowa³o

decyzjê. Podobnie jak kradzie¿ zawsze wy-

rz¹dza komu jak¹ krzywdê, nawet wtedy,

gdy osob¹ kradn¹c¹ jest bezrobotna matka

nie maj¹ca pieniêdzy na nakarmienie g³od-

nych dzieci.

Mo¿na powiedzieæ, ¿e im cz³owiek jest

mniej dojrza³y duchowo, im trudniejsza jest

jego sytuacja, im wiêkszy lêk go ogarnia -

tym mniejsza jest wiadomoæ lub dobro-

wolnoæ czynu i tym samym mniejszy jest

osobisty grzech cz³owieka. Im wiêkszej ofia-

ry wymaga trwanie w dobru, tym bardziej

taka postawa jest znakiem wiêtoci, ale

równoczenie niemo¿noæ podjêcia tak

trudnego wezwania spotyka siê z wiêkszym

mi³osierdziem Boga i wyrozumia³oci¹ Ko-

cio³a. Warto przy tym pamiêtaæ, ¿e cz³o-

wiek, który stara siê na co dzieñ ¿yæ z Bo-

giem, stara siê nie pope³niaæ grzechów,

w wielu dziedzinach ¿ycia wiernie zacho-

wuje Bo¿e przykazania, nie mo¿e tak od

razu, nagle, pope³niæ grzechu miertelne-

go w sferze seksualnej. Uto¿samienie grze-

chu miertelnego z ka¿dym grzechem sek-

sualnym kochaj¹cych siê ma³¿onków jest

g³êboko nieprawdziwe i bardzo szkodliwe

dla zdrowia psychicznego i duchowego. q

Druga czêæ artyku³u uka¿e siê

w nastêpnym numerze.

Czekamy na listy Czytelników

dotycz¹ce poruszonych

przez ojca Knotza kwestii.

Autor jest wiceprowincja³em prowincji krakowskiej zakonu Braci Mniejszych Kapucynów. Studiowa³

na PAT w Krakowie, a tak¿e we Fryburgu i na KUL. Wyk³ada teologiê pastoraln¹, jest spowiednikiem

i kierownikiem duchowym wielu ma³¿eñstw. W 2001 roku ukaza³a siê jego ksi¹¿ka Akt ma³¿eñski

Przezwyciê¿yæ komuna³y

i mistyfikacje

Jan Pawe³ II wyrazi³ ubolewanie z powodu lêków wielu ludzi przed p³odnoci¹

i wynikaj¹c¹ z niej odpowiedzialnoci¹. Jednoczenie wezwa³ do popularyzowania

naturalnych metod regulacji poczêæ.

jciec wiêty napisa³ o tym w prze-s³aniu do uczestników kongresu naukowego

Naturalne metody kontroli urodzeñ i kultura ¿ycia. Zorganizowa³y go w Rzy-

mie wydzia³y medycyny sto³ecznych uczelni, Ministerstwo Zdrowia W³och

i diecezjalne duszpasterstwo akademickie.

Nale¿y przezwyciê¿yæ swoist¹ propagandê i podj¹æ dzia³ania kulturowe, które po-

zwoli³yby przezwyciê¿yæ w tej sferze komuna³y i mistyfikacje - podkreli³ Papie¿. Jedno-

czenie wezwa³ do popularyzowania naturalnych metod regulacji poczêæ. Zdaniem Ojca

wiêtego, nale¿y rozwijaæ pracê wychowawcz¹ i formacyjn¹ z parami ma³¿eñskimi, na-

rzeczonymi i m³odzie¿¹ w ogóle oraz z pracownikami socjalnymi i duszpasterzami w celu

przedstawienia we w³aciwy sposób wszystkich aspektów naturalnej regulacji p³odnoci

w ich podstawach i motywacjach, jak równie¿ w aspektach praktycznych.

Urz¹d Nauczycielski Kocio³a z ¿yw¹ trosk¹ ledzi³ rozwój tego, co moglibymy na-

zwaæ kultur¹ odpowiedzialnej p³odnoci, promowa³ te¿ znajomoæ i zasiêg tak zwanych

naturalnych metod regulacji urodzeñ - zapewni³ Jan Pawe³ II. Przypomnia³, ¿e jego

poprzednicy Pius XII i Pawe³ VI przy wielu okazjach zachêcali do badañ na tym polu po

to w³anie, aby po³o¿yæ coraz solidniejsze naukowe podstawy pod regulacjê urodzeñ,

licz¹c¹ siê z osob¹ i planem Boga wobec ludzkiej pary i jej rozrodczoci. Tylko w kontek-

cie wzajemnej, ca³ociowej i bezgranicznej mi³oci ma³¿onków mo¿liwe jest prze¿ycie w

ca³ej jego godnoci wydarzenia rodzicielstwa, z którym zwi¹zana jest przysz³oæ ludzkoci

- stwierdzi³ Ojciec wiêty.

Zaapelowa³ nastêpnie do lekarzy o bardziej intensywne badania w zakresie naturalne-

go planowania rodziny oraz o poprawê bazy naukowej dla tych metod. Chodzi tu bowiem

nie tylko o zachowanie naturalnych rytmów p³odnoci, lecz o wewnêtrzn¹ jednoæ cia³a

i duszy w mi³oci ma³¿onków. Wyrazi³ uznanie dla pracy lekarzy i naukowców, którzy

staraj¹c siê byæ konsekwentni swemu powo³aniu do s³u¿by ¿yciu, oddaj¹ siê pracy

badawczej nad naturalnymi metodami regulacji p³odnoci i propaguj¹ je, promuj¹c jedno-

czenie wychowanie do wartoci moralnych.q

(KAI, 30.01.2004)

FUNDAMENTY RODZINY 1/2004

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: