Połączenia kości wspólnie z układem szkieletowym tworzą bierny narząd ruchu.
Dzielimy je na:
•połączenia ścisłe
•połączenia wolne = stawy
POŁĄCZENIA ŚCISŁE- dzielimy je na:
-więzozrosty- jest połączeniem, w którym materiałem łączącym jest tkanka łączna
-chrząstkozrosty- materiałem łączącym jest chrząstka (np. połączenie trzonów kręgów za pomocą krążka międzykręgowego)
-kościozrosty- powstają na skutek skostnienia więzozrostów i chrząstkozrostów (np. kość krzyżowa, która powstała ze skostnienia krążków międzykręgowych krzyżowych)
Więzozrosty- odróżnia się jego 4 rodzaje:
•występują pomiędzy kośćmi czaszki
•wklinowanie- mianem tym określa się umocowanie korzeni zębów w zębodołach przez tkankę łączną zwaną ozębną czyli okostna zębodołu.
•więzozrost sprężysty- więzadła: łączą kręgi ze sobą w kręgosłupie
•więzozrost włóknisty- błona międzykostna: łączy sąsiadujące kości, np. błona międzykostna przedramienia.
POŁĄCZENIA WOLNE
STAW (Articulatio)- jest ruchomym połączeniem dwu lub większej ilości kości; wyróżniamy w nim stałe i niestałe składniki stawu.
STAŁE:
• powierzchnia stawowa- główka i panewka, pokryte od zewnątrz chrząstką stawową lub szklistą
jama stawowa- jest włosowatą szczeliną wypełnioną mazią objętą od zewnątrz torebką stawową
•torebka stawowa- błona łącząca ze sobą końce kości, odgradza staw od otoczenia. Składa się z:
- błony włóknistej- zewnętrznej, utrzymuje końce kości i jest mocna
- błony maziowej- wewnętrznej, jest cienka i wypełnia maź stawową która wypełnia jamę stawową. Maź zwilża powierzchnie stawowe i w ten sposób zmniejsza tarcie pomiędzy powierzchniami kości.
NIESTAŁE:
• więzadła stawowe- pasma łącznotkankowe, utrzymują kości stawów w prawidłowym położeniu, wzmacniają torebkę stawową
• obrąbki stawowe- pasma chrząstki włóknistej, które przyczepiają się do brzegu panewki i ją pogłębiają
• krążki i łękotki stawowe- są to płytki chrząstki włóknistej, które całkowicie (krążki) lub częściowo (łąkotki) rozdzielają jamę stawową. Występują tam, gdzie powierzchnie stawowe są niedopasowane.
POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA
• więzozrosty
• chrząstkozrosty
• kościozrosty
• stawy
Więzozrosty- tworzą więzadła i wyróżniamy:
❖więzadła długie- biegną wzdłuż kręgosłupa
a) więzadło podłużne przednie i tylne
b) więzadło nadkolcowe
❖więzadła krótkie- łączą ze sobą jednakowe elementy dwu sąsiadujących ze sobą kręgów i zaliczamy:
a)więzadło międzypoprzeczne- łączy wyrostki poprzeczne
b)więzadło międzykołcowe- łączy wyrostki kolczyste
c)więzadło między łukowe- łączy łuki sąsiadujących ze sobą kręgów
Chrząstkozrosty
• utworzone są przez krążki międzykręgowe, które łączą ze sobą trzony sąsiadujących kręgów
• pierwszy krążek znajduje się między 2 a 3 kręgiem szyjnym, a ostatni między kręgiem lędźwiowym a podstawą kości krzyżowej
• krążek międzykręgowy zbudowany jest z:
• pierścienia włóknistego- położony obwodowo
• jądra miażdżystego- półpłynny, położony centralnie
Kościozrosty- są następstwem skostnienia chrząstkozrostów i więzozrostów, np. kość guziczka lub krzyżowa.
Stawy międzykręgowe: czyli stawy między wyrostkami stawowymi kręgów, tworzą stykające się ze sobą powierzchnie stawowe wyrostków stawowych, w stawach tych łączą się powierzchnie stawowe dolne położone na wyrostkach stawowych kręgów wyżej leżących z powierzchniami stawowymi górnymi kręgów niżej leżących.
KRZYWIZNY KRĘGOSŁUPA:
• lordoza szyjna (3-4 miesiąc życia)
• kyfoza piersiowa ( 3 miesiąc płodu)
• lordoza lędźwiowa (1 rok)
• kyfoza krzyżowa (5 miesiąc płodu)
• Patologicznie występuje: skolioza
POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA Z CZASZKĄ:
•staw górny głowy= szczytowo- potyliczny (połączenie kręgu szczytowego z kością potyliczną; potakiwanie)
•staw dolny głowy= staw szczytowo- obrotowy (połączenie kręgu szczytowego z kręgiem obrotowym, przeczenie)
POŁĄCZENIA MIĘDZY KOŚĆMI CZASZKI
• połączenia ścisłe
> więzozrosty
a) szwy
b) ciemiączka nieparzyste- przednie i tylne
c) ciemiączka parzyste- przednio- boczne= klinowe i tylno- boczne= sutkowe
d) wklinowanie- zęba w zębodole
> chrząstkozrosty- występują między kośćmi podstawy czaszki
> kościozrosty- skostnienia szwów
•połączenia wolne- staw skroniowo- żuchwowy
KLATKA PIERSIOWA
• staw mostkowo- żebrowy- chrząstki żebrowe łączą się z wcięciami żebrowymi mostka
• staw żebrowo- kręgowy- głowa i guzek żebra łączą się z dołkami żebrowymi trzonu i wyrostkami poprzecznymi kręgów piersiowych
TYPY KLATKI PIERSIOWEJ:
> kurza- mostek wysunięty ku przodowi, stąd zwiększony wymiar przednio- tylny
> lejkowata- dolna część mostka i przyczepiające się do niej chrząstki żebrowe są wpuklone do jamy klatki piersiowej
> asteniczna- wydłużona i spłaszczona z opuszczonymi zebrami; żebra tworzą kąt ostry
> rozedmowa= pykniczna- powiększona i silnie uwypuklona; żebra tworzą kąt rozwarty
> normsteniczna- żebra tworzą kąt prosty
OTWORY KLATKI PIERSIOWEJ:
• górny- którego płaszczyzna nachyla się ku przodowi i dołowi; ograniczają go: górny brzeg rękojeści mostka, pierwsze żebra i trzon pierwszego kręgu piersiowego; przechodzi przez niego: tchawica, wielkie naczynia tętnicze i żylne, przewód piersiowy
• dolny- ograniczają go: wyrostek mieczykowaty, chrząstki żeber od 7 do 10, końce żeber jedenastych, brzegi dolne 12 pary żeber i 12 kręg piersiowy; leży tu część żołądka.
STAWY KOŃCZYNY GÓRNEJ I JEJ OBRĘCZY
STAWY OBRĘCZY
• staw mostkowo- obojczykowy- utworzony przez wcięcie obojczykowe mostka i koniec mostkowy obojczyka
• staw barkowo- obojczykowy- utworzony przez wyrostek barkowy łopatki i koniec barkowy obojczyka
W obu stawach występują krążki stawowe, które zwiększają ich powierzchnie stawowe. Dzięki temu możemy unieść ramię powyżej stawu barkowego!!!
POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ WOLNEJ
• staw ramienny(articulatio humeri)- utworzony jest przez wydrążenie stawowe łopatki pogłębione przez obrąbek stawowy oraz przez głowę kości ramiennej.
Czynnościowo jest to staw kulisty wolny. Dzięki niemu wykonujemy następujące ruchy:
- zginanie i prostowanie
- odwodzenie i przywodzenia ramienia
- ruchy obrotowe (nawracanie i odwracanie)
- obwodzenie
• staw łokciowy (articulatio cubiti)- jest to staw zawiasowo- obrotowy; składa się z 3 stawów:
1) staw ramienno- łokciowy-głowę tworzy bloczek kości ramiennej, a panewkę wcięcie bloczkowe kości łokciowej
2) staw ramienno promieniowy- głowę tworzy główka kości ramiennej, a panewkę dołek głowy kości promieniowej
3) staw promieniowo- łokciowy bliższy- głowę tworzy obwód stawowy głowy kości promieniowej, a panewkę wcięcie promieniowe na kości łokciowej
- Staw łokciowy umożliwia następujące ruchy:
* zginanie i prostowanie
* ruchy obrotowe (nawracanie i odwracanie przedramienia)
POŁĄCZENIA KOŚCI PRZEDRAMIENIA
• staw promieniowo- łokciowy bliższy
• staw promieniowo łokciowy dalszy- głowę stanowi obwód stawowy głowy kości łokciowej, panewkę- wcięcie łokciowe kości promieniowej
• błona międzykostna przedramienia= więzozrost przedramienia
• oba stawy należą do stawów obrotowych- ruchy nawracania i odwracania
STAW PROMIENIOWO- NADGARSTKOWY (articulatio radiocarpalis)
• głowę tworzy szereg bliższy kości nadgarstka i krążek stawowy, a panewkę powierzchnia stawowa nadgarstkowa kości promieniowej
• czynnościowo jest to staw eliptyczny; zachodzą w nim ruchy:
-zgięcie i prostowanie grzbietowe
-zgięcie i prostowanie dłoniowe
-przywodzenie i odwodzenie
-obwodzenie
STAWY RĘKI
• staw śródnagarstkowy
• staw nadgarstkowo- śród ręczny
• staw nadgarstkowo- śródręczny kciuka (staw siodełkowaty; kciuk posiada zdolność przeciwstawiania się pozostałym palcom)
• staw stawy śródręczno- paliczkowe
• stawy międzypaliczkowe bliższe i dalsze
POŁĄCZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ
POŁĄCZENIA OBRĘCZY - MIEDNICA (Pelvis)
• więzozrosty- więzozrosty pachwinowe
• chrząstkozrosty- spojenie łonowe
• kościozrosty- kość krzyżowa
• staw krzyżowo- biodrowy
POŁĄCZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ WOLNEJ
> staw biodrowy (articulatio coxae)
• głowę stanowi głowa kości udowej a panewkę stanowi kość miedniczna pogłębiona o obrąbek stawowy
• czynnościowo jest to staw kulisty panewkowy
-zginanie i prostowania
-odwodzenie i przywodzenie
-nawracanie i przywracanie
> staw kolanowy (articulatio genus)
• głowę tworzy kłykieć kości udowej; panewkę kłykieć kości piszczelowej i rzepka
• dodatkowo łąkotka przyśrodkowa i boczna
• czynnościowo jest to staw zawiasowo- obrotowy i wykonujemy ruchy:
- zgięcie i prostowanie
- ruchy obrotowe
> połączenia kości podudzia
• staw piszczelowo- strzałkowy
• więzozrost piszczelowo- strzałkowy
• błona międzykostna podudzia
> staw skokowo- goleniowy (articulatio talocrulalis)
• główkę tworzy bloczek kości skokowej; panewkę powierzchnia stawowa dolna kości piszczelowej i powierzchnie stawowe kości przyśrodkowej i bocznej
• staw zawiasowy (podeszwowo- typowe zgięcie i grzbietowo- prostowanie)
> stawy stopy
• staw skokowo- piętowo- łódkowy
• staw kulisty (ruchy odwracania z przywodzeniem, nawracania z odwodzeniem)
okil125