Literatura rosyjska.pdf

(3571 KB) Pobierz
(anonymous)
Literatura rosyjska
1
Literatura rosyjska
Literatura rosyjska ( ros. Ру ́ сская
литерату ́ ра , "literatura ruska") – jedna z
słowiańskich literatur e uropejskich powstała
na przełomie X - XI wieku w związku z
rozwojem piśmiennictwa i kultury feudalnej
Rusi .
Historia
Rosyjski Instytut Literacki w Sankt Petersburgu.
Młody Puszkin recytuje swoje poezje przed Dierżawinem . Egzamin w Liceum w
Okres staroruski (X-XV wiek)
Fundamentem literatury rosyjskiej jest ustna twórczość ludowa –
tzw. byliny, skazy, pieśni , legendy i inne przejawy folklor u. W
rozwoju staroruskiej literatury XI-XIV w. znaczną rolę odegrały
integralne związki Rusi z Bizancjum i kulturą
południowosłowiańską, skąd przeniesione zostały na Ruś m.in.
wzorce literatury religijnej. W okresie staroruskim powstała
literatura ruska, która następnie rozwijała się odmiennie w różnych
częściach Rusi na skutek rozbicia dzielnicowego kraju.
Największy wpływ na rozwój języka rosyjskiego wywarła
północno-wschodnia część kraju (księstwa: Włodzimierskie,
Suzdalskie, Rostowskie, Moskiewskie, Białojezierskie, Twerskie,
Ewangeliarz Ostromira – najstarszy zachowany
zabytek piśmiennictwa ruskiego pochodzący z lat
497094439.007.png 497094439.008.png
 
Literatura rosyjska
2
Muromskie, Galickie i inne). Do najważniejszych zabytków literackich okresu staroruskiego należą m.in.:
Newskiego ( XIII w.) oraz Zadońszczyzna autorstwa Sofoniusza (XIV w.).
Okres zjednoczeniowy (XV-XVII wiek)
W okresie zjednoczeniowym, zwanym również "okresem moskiewskim" aspiracje zjednoczeniowe Księstwa
Moskiewskiego doprowadziły do odbudowy ponadlokalnej, ogólnoruskiej literatury. W okresie tym zaniknął ruski
język l iteracki w Wielkim Księstwie Litewskim, ustępując polskiemu językowi literackiemu.
W XV w. najbardziej wyróżniającymi się osobowościami w literaturze rosyjskiej byli Atanazy Nikitin, autor dzieła,
pt.: Podróż za trzy morza ( 1466 - 1472) oraz Pachomiusz Logofet, autor Opowieści o książętach Włodzimierskich . Pod
koniec XV w. została również sformułowana przez Filoteusza Teoria trzech Rzymów . Do najbardziej popularnych
dzieł literackich z przełomu XV i XVI w. należał Domostroj . Najważniejszymi zabytkami literatury XVI-wiecznej
są monumentalne, wielotomowe dzieła Wielkie Czetji Mineje oraz Zwód Nikonowski , które stały się oficjalnymi
kronikami ówczesnej Rosji [1] . W XVII w. do najznaczniejszych pisarzy należał Awwakum Pietrow, autor
pierwszego dzieła autobiograficznego w języku rosyjskim, pt.: Żywot protopopa Awwakuma ( 1672- 1673 ) oraz
Symeon Połocki , twórca rosyjskiego wiersza sylabicznego. Z XVII w. pochodzi także inny zabytek literatury
rosyjskiej – Synopsis Kijowski ( 1674 ). W latach 1675 - 1677 p isarz i poseł carski Mikołaj Spyfarij napisał dziennik z
podróży do Chin , pt.: Podróż przez Syberię do granic chińskich , a także Opis Chin oraz Dokument państwowy
poselstwa Mikołaja Spyfarija w Chinach . Prace te obok dziennika Marco Pola b yły jednym z najważniejszych źródeł
informacji o Chinach w ówczesnej Europie.
Okres brązowy (XVIII wiek)
W XVIII wieku , w okresie oświecenia, doszło w Rosji do dynamicznego
rozwoju wszystkich dziedzin kultury. Utworzono nowe szkoły i uniwersytety
zorganizowane na wzór nowożytno-europejski. Okres ten nazywany jest
"brązowym" w literaturze rosyjskiej. Do najważniejszych pisarzy tego okresu
Aleksander Puszkin – portret pędzla
Wasyla Tropinina z 1827 r . Zbiory
W XVIII wieku rozwija się również literatura rosyjska w łacinie. Do
najznaczniejszych rosyjskich pisarzy łacińskich należy Dymitr Kantemir ,
który tworzył także w językach rosyjskim i mołdawskim .
Okres złoty (XIX wiek)
497094439.009.png
 
Literatura rosyjska
3
Filozofami, którzy w owym czasie mieli istotny wpływ na rozwój literatury
byli m.in. jeden z twórców anarchizmu Michał Bakunin , Piotr Czadajew ,
W XIX wieku na bazie dialekt ów zachodnioruskich powstały nowe języki
literackie: ukraiński i białoruski, które nawiązywały do tradycji ruskich z
byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Okres srebrny (1880-1917)
Okres od 1880 do 1917 r. jest nazywany "srebrnym". Ważni pisarze i poeci
Mereżkowski i Fiodor Sołogub . W okresie tym tworzył również w języku
rosyjskim polski poeta Bolesław Leśmian .
Filozofami, którzy w owym czasie mieli istotny wpływ na rozwój literatury
Około 1915 r. w Sankt Petersburgu uformowała się rosyjska szkoła formalna
do której głównych działaczy należeli Wiktor Szkłowski i Bori s
Tomaszewski . Radykalni formaliści skupiali się także w Moskiewskim Kole
Lingwistycznym, do którego należeli m.in. Roman Jakobson i Nikoła j
Trubecki . Uczeni ci działali później w Czechosłowacji i USA, gdzie
przyczynili się do powstania Praskiego Koła Lingwistycznego oraz stworzyli
podstawy strukturalizmu .
497094439.001.png 497094439.002.png
 
Literatura rosyjska
4
Okres radziecki (1917-1991)
Wielki wpływ na kulturę rosyjską wywarł okres radziecki , w którym w
znaczny sposób odstąpiono od tradycyjnych form kultury, usiłując zastąpić je
nowymi, socjalistycznymi treściami.
Od 1917 roku zaczyna dominować literatura o tematyce rewolucyjnej, z
której następnie rozwinęła się rosyjska literatura radziecka. Do
najsławniejszych pisarzy okresu radzieckiego należeli m.in.: Władimi r
Współczesność
Po rozwiązaniu ZSRR widoczny jest powrót do starych tradycji ruskich przy
czym jednocześnie nie próbuje się odrzucać dziedzictwa kulturowego okresu
radzieckiego. Po zniesieniu cenzury zaczęły być wydawane teksty do tej pory
nieopublikowane w Rosji, m.in. niektóre utwory Aleksandra Sołżenicyna czy
Wieniedikta Jerofiejewa. Do obecnie tworzących pisarzy należą m.in.:
Okładka wydanego w Polsce zbioru
poezji Majakowskiego. Okładkę
zaprojektował Mieczysław Szczuka
Literatura rosyjska w Polsce
Do najznaczniejszych tłumaczy literatury rosyjskiej na język polski należał m.in. Julian Tuwim .
Dzieła literatury rosyjskiej
X-XIV wiek
• Kodeks Nowogrodzki ( ok. 990- 1010) – najstarsza księga Rusi, odkopana w
staro-cerkiewno-słowiańskim . Jest palimpsestem. Ma kilka warstw tekstu,
górna warstwa zawiera Psalmy 75-76 i niewielki fragment Ps 67,
natomiast dolna jego warstwa zawiera tekst Apokalipsy . Po raz pierwszy
opublikowany w Zwiastunie Rosyjskiej Akademii Nauk w 2001 r .
• Ewangeliarz Ostromira ( 1056 – 1057) – drugi najstarszy zabytek
piśmiennictwa s taroruskiego; spisana w języku
staro-cerkiewno-słowiańskim k sięga liturgiczna z awierająca fragmenty
Ewangelii n a wszystkie dni roku liturgicznego. Ewangeliarz miał być
darem posadnika Ostromira dla Soboru Sofijskiego w Nowogrodzie
Wielkim. Następna wzmianka o Ewangeliarzu pojawia się dopiero w
XVIII wiek u – wtedy dzieło znajdowało się już w jednej z cerkwi moskiewskiego Kremla. W 1720 r . Piotr I k azał
przesłać Ewangeliarz do Petersburga . Car Aleksander I p rzekazał zabytek Bibliotece Publicznej w Petersburgu
(dzisiejsza Rosyjska Biblioteka Narodowa ), gdzie znajduje się on do dziś. Po raz pierwszy wydany przez
Aleksandra Wostokowa w Petersburgu w 1843 r.
Kodeks Nowogrodzki – psalm 72.
497094439.003.png 497094439.004.png 497094439.005.png
 
Literatura rosyjska
5
• Opowieść o Borysie i Glebie ( XI wiek ) – autor nieznany; opowieść o
dwóch świętych prawosławnych, synach władcy Rusi Kijowskiej
muroms kim. Oboje padli ofiarą spisku Świętopełka Przeklętego .
• Powieść minionych lat ( 1113) – mnich Nestor ; najstarszy latopis ruski, w
którym zostały opisane początki państwowości ruskiej i historia dynastii
Rurykowiczów. Po raz pierwszy opublikowana w 1767 r . w Sankt
Petersburgu na podstawie Rękopisu Nikonowskiego . Powieść zachowała
się w dwóch zasadniczych odpisach:
• Latopis Laurentego ( 1377 ) – odpis wykonany przez mnicha Laurentego
Konstantynowicza na podstawie zaginionego już oryginału
przechowywanego wówczas w Twer ze. Odnaleziony przez Aleksieja
Musina-Puszkina w 1792 r . i włączony do zbiorów Rosyjskiej
Biblioteki Narodowej.
• Latopis Ipatijewski ( XV wiek ) – zabytek odnaleziony przez Nikołaja
Karamzina w 1807 r . w monastyrze św. Hipacego p od Kostromą – nazywa się go również "hipackim". Pod
jego odkryciu i zbadaniu przekazany w 1810 r . do Rosyjskiej Biblioteki Narodowej. W Latopisie Ipatijewskim
zawarte są obok Powieści minionych lat także Latopis Kijowski – opis zdarzeń z lat 1118 — 1199 r . oraz
Latopis Halicko-Wołyński doprowadzony do 1292 r . (wydarzenia lat 1203 -1292 [2] ).
• Słowo o wyprawie Igora ( ok. 1186) – autor nieznany; epos o wyprawie ruskiego księcia Igora p rzeciw
Połowcom; po raz pierwszy wydany w Moskwie w 1800 r . przez Aleksieja Musina-Puszkina. Oryginalny
manuskrypt strawił pożar Moskwy w 1812 r . Do dzisiejszych czasów zachowała się transkrypcja sporządzona w
latach 1795 - 1796 przez Musina-Puszkina jako podarunek dla carycy Katarzyny II . Istnieją podejrzenia, iż spalony
w 1812 r. oryginał mógł być falsyfikatem sporządzonym przez czeskiego pisarza i rusofila Josefa
• Suplika Daniela Więźnia ( ok. 1213- 1236 ) – autor nieznany
• Zadońszczyzna (ok. 1383- 1393) – mnich Sofoniusz
tytułowa pierwszego wydania ( Moskwa,
1800 r.)
XV-XVII wiek
497094439.006.png
 

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin