ZAKAŻENIA PERINATALNE I POSTNATALNE
Większość kobiet prowadzi w czasie ciąży normalny tryb życia i nie jest możliwe uchronnienie ich przed potencjalnie szkodliwymi patogenami.
· zjawiska korzystne :
- przechorowanie przez matkę danej choroby przed zajściem w ciąże (najczęściej w dzieciństwie), oraz szczepienia ochronne
→ pozostaje trwała odporność na zakarzenie i kontakt z nim w ciązy jest zupełnie niegroźny
- zakażenia bezobjawowe zarazkami powszechnymi w przyrodzie :
→ rozwija się trwała, lub czsowa odporność
→ np. 50% w wieku rozrodczym ma przeciwciała przeciwko cytomegalii, a nieco mniej przeciwko toksoplazmozie (co świadczy o przechorowaniu)
DROGI ZAKAŻENIA :
· przez łożysko :
- nie każde zachorowanie przez matkę na daną chorobę oznacza zakażenie płodu
- dla większości zarazków zdrowe, nieuszkodzone łozysko stanowi skuteczną barierę
- isnieją jednak wirusy, bakterie i pierwotniaki mogące przechodzić przez łożysko
→ wówczas zakażenie płodu poprzedzone jest zakażeniem matki z uogólnieniem do krwi
→ przechodzenie z krwi matki przez naczynia łozyska jest ułatwione w przypadku zmian zapalnych, lub martwiczych łożyska
· w czasie akcji porodowej :
- flora znajdująca się w kanale rodnym często nie powoduje zadnych dolegliwości u kobiety, ale może okazać się bardzo patogenna dla noworodka
- odejście wód płodowych w pewnym sensie oczyszcza drogi rodne mechanicznie, ale nie zawsze jest to mechanizm wystarczajacy i noworodek ulega zakażeniu
· droga wstępująca :
- zakażenia układu moczowo – płciowego kobiety mogą się przenosić przez szyjkę macicy na jajo płodowe zakażajac łożysko, owodnię, a następnie płód
- bardzo rzadko
· przez ciągłość z mięsnia macicy, lub przymacicz :
· w następstwie zabiegów diagnostycznych i leczniczych :
- amniopunkcja
- sródmaciczne przetaczanie krwi
- niezmiernie rzadko
ZAKAŻENIE W ZALEŻNOSCI OD OKRESU CIĄŻY :
- niezależnie od okresu ciąży zakażenie prowadzi do długotrwałych zaburzeń w życiu pozapłodowym
· zakażenia we wczesnych okresach ciąży :
- sa szczegónie niebezpieczne, zwłaszcza w okresie organogenezy (I trymestr)
- mogą powodować wady organogenezy, wykształcenie się wad wrodzonych, zahamowanie rozwoju wewnątrzmaciczenego
· zakażenie w późniejszym okresie ciaży :
- może spowodować ostrą chorobę zakaźna przebytą jeszcze w życiu wewnątrzmacicznym, lub już po urodzeniu
PRZEGLĄD ZAKAŻEŃ :
- niemal każdy drobnoustrój może być przyczyną powikłań ciąży
- wyodrębniono te najczęściej wywołyjące zakażenia jako grupę TORCH
· TORCH :
- T – Toxoplazmoza
- O – Others infections : ospa wietrzna, odra, grypa, świnka, choroby spowodowane wirusami Coxsackie B, HBV, HIV, listerioza, chlamydioza, zimnica
- R – Różyczka
- C – Cytomegalia
- H – Herpes simplex typ 2
RÓŻYCZKA :
- vide różyczka wrodzona
TOKSOPLAZMOZA :
- vide toksoplazmoza wrodzona
CYTOMEGALIA :
- vide cytomegalia wrodzona
ZAKAŻENIE WIRUSEM OPRYSZCZKI :
· etiopatogeneza :
- w 2/3 przypadków HSV typu 2
- zakażenie przy przechodzeniu przez kanał rodny
· objawy :
- pojawiają się od 2 do 10 dni od zakażenia
- gwałtownie
- eczema herpeticum :
→ liczne rozsiane wykwity na skórze i błonach śluzowych
- trombocytopenia
- gorączka (zazwyczaj wysoka)
- śmiertelność przekracza 60%
· rozpoznanie :
- izolacja wirusa z niejsc zmienionych (treść pęcherzków i owrzodzeń)
- testy serologiczne z krwią matki i noworodka (OWD, ELISA)
· leczenie :
- stosowanie acyklowiru zarówno u matki przed porodem jak i u dziecka po porodzie
ZAKAŻENIE WIRUSEM VARICELLA – ZOSTER :
- jeżeli matka w czasie ciaży zachoruje na ospę to ryzyko zakażenia płodu wynosi poniżej 3% (większe jeśli do zakażenia doszło w czasie I, lub II trymestru)
- w przypadku zakażenia matki w końcowym okresie ciąży objawy ospy wietrznej u dziecka mogą się pojawić do 10 dnia życia (świadczy to o zakażeniu pzezłożyskowym)
- jeżeli u matki wysypka pojawi się > 4 dnia po urodzeniu to dziecko nie uległo zakażeniu
· objawy (zespół ospy wrodzonej) :
- blizny skórne
- zmiany w narządzie wzroku :
→ zapalenie siatkówki
→ zaćma
→ zanik n.II
→ małoocze
→ zespół Hornera
→ anizokoria
→ oczopląs
- zanik mięśni
- niedorozwój kończyn(y)
- uszkodzenie OUN :
→ zanik kory mozgowej
→ niedorozwój móżdżku
→ drgawki
→ porażenie n. VII
→ zaburzenia połykania
- niska masa urodzeniowa
- zgon w 30%
- acyklowir
ZAKAŻENIE WIRUSEM WZW :
· zakażenie WZW typu A :
- jeśli dojdzie do zakażenia matki podczas ciąży ryzyko uszkodzenia płodu jest znkome
- może dojsc do poronienia na skutek zmian metabolicznych spowodowanych uszkodzniem wątroby
- gdy zapalenie przebiega pod koniec ciąży może dojść do zakażenia podczas porodu
- ciężarnej można podać gammaglobulinę ludzką
· zakażenie WZW typu B i C :
- do zakażenia może dojść podczas akcji porodowej
- gdy u matki antygen HBs jest + należy podać noworodkowi najpóźniej w ciągu kilkunastu godzin po porodzie swoistą immunoglobulinę anty – HBs (działanie ovhronne trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy) i pierwszą dawkę szczepionki
- w każdej z wymienionych postaci WZW dziecko należy odizolować od matki i zakaz karmienia piersią
ZAKAŻENIE WIRUSEM COXSACKIE :
- do zakażenia dochodzić może wewnątrzmaciczo, w czasie porodu i po porodzie
- dziecko mozę urodzić się pozornie zdrowe, a skutki zakazenia ujawniają się później
· postacie zakażenia :
- encephalomiocarditis neonatorum :
→ przebieg ostry, gwałtowny
→ zgon zazwyczaj w ciągu kilkunastu godzin
- zapalenie wątroby z żółtaczką
- zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych i mózgu (częściej grupa B wirusów)
LISTERIOZA :
- zakażenie pałeczką Listeria monocytogenes
- izoluje się jąu 5% populacji, częściej u ludzi mających kontakt ze zwierzętami
- do zakażenia może dojść przez łozysko jeśli matka ma aktywną chorobę, częściej drogą wstępującą i podczas porodu w przyapdku kolonizacji przez pałeczkę dróg rodnych
- w przypadku zakażenia wewnatrzmacicznego zwłaszcza we wczesnym okresie ciazy dochdzi do uszkodzeia płodu i poronienia, lub porodu niewczesnego
- u dzieci zakażonych podczas i po porodzie okres wylęgania może wynosić 5 i więcej dni
- przebieg jest ciężki i bardzo ciężki...
Ceslaus