Blond Georges - Ocean przygody. Tom 1.pdf - feanor11111

OCEAN

PRZYGODY

GEORGES BLOND

TOM 1

SPIS TREŚCI

TOM I

Co wiemy o oceanach? - przedmowa Alaina Bombarda ............. 7

Atlantyk................................................................................... 25

Pacyfik .................................................................................... 231

Morze Śródziemne .................................................................. 421

Mapy ........................................................................................ 686

Indeks ważniejszych osób ......................................................... 693

Indeks ważniejszych statków morskich i powietrznych .......... 699

W tomie II:

Ocean Indyjski

Morza polarne

Mapy

Indeks ważniejszych osób

Indeks ważniejszych statków morskich i powietrznych

Słowniczek morski

CO WIEMY O OCEANACH?

W latach siedemdziesiątych XX wieku pisarz i historyk Georges

Blond opublikował pięć obszernych tomów zatytułowanych La grande

aventure des océans (Wielka przygoda oceanów), w których opisał odkrycia

i losy żeglarzy na Atlantyku, Pacyfiku, Morzu Śródziemnym, Oceanie

Indyjskim, Oceanie Arktycznym i na morzach wokół Antarktydy.

Obszerna dokumentacja stanowiąca podstawę dzieła, a także talent

pisarski Georges'a Blonda sprawiły, że książka ta jest pasjonującym, a za-

razem niedoścignionym przykładem swojego gatunku.

Jednak dzisiaj współczesna wizja życia w oceanach i ich historii

zmusza, by we wstępie do nowego wydania niezrównanego dzieła Blonda

skupić uwagę na morzach jako na zasadniczym elemencie życia naszej

planety, by zastanowić się nad tym, czym morza były w przeszłości, a

czym są dzisiaj, by rozważyć zachowanie człowieka i zastanowić się,

jakie powinno być ono w przyszłości.

Dziś przecież wiemy już, że człowiek nie jest wcale głównym bo-

haterem historii oceanów.

Dla ludzi z pokolenia Georges'a Blonda morza były obdarzonym

życiem elementem świata. Bywały kapryśne, jedyne w swoim rodzaju

lub dobroczynne. Widziane oczyma dawnych żeglarzy i poetów morze

potrafiło być dla człowieka okrutne, ale ukazywało także horyzont wol-

ności i nieskończoną przestrzeń ludzkiego losu.

Blond prezentuje wielki respekt żeglarzy wobec otaczającej ich przy-

rody, który leży u podstaw zasady zrównoważonego rozwoju. Właśnie

w czasie, który dzieli nas od pierwszego wydania La grandę aventure,

odkryto znaczenie ekologii. I dziś nie można już opowiedzieć historii

oceanów z pominięciem jej głównych bohaterów - morza i wody.

W dziele Georges'a Blonda ocean jest jak odwieczna tajemnicza

nieznajoma, przy której ludzie żyją i umierają, którą darzą zachwytem

lub przez którą oddają się rozpaczy.

I to właśnie ową nieznajomą na początku tej historii pragnęlibyśmy

umieścić na należnym jej miejscu. I o życiu tej nieznajomej chcę Wam

tu opowiedzieć. Później głos przejmie Georges Blond. W ten sposób,

wierzcie mi, lepiej zrozumiemy miłość i siłę, wściekłość i radość, które

przenikają każdą linijkę tej wspaniałej książki o przygodach człowieka

na morzu.

Ocean archaiczny. Istnienie wody, która na Ziemi powstała z krą-

żącej wokół Słońca materii, jest tak samo nieprzeniknioną tajemnicą jak

istnienie Boga. Ale woda jest widoczna i można jej dotknąć.

Woda pojawiła się na pewnym etapie ewolucji płonącej materii.

Zaczęła zbierać się na powierzchni stygnącego i twardniejącego jądra,

które stawało się Ziemią.

Znaczna część wody, występująca w stanie lotnym w atmosferze

(w postaci chmur), spadała na powierzchnię w formie skondensowanej

cieczy - deszczu. W ten sposób powstał ocean archaiczny.

Pierwotnie kula ziemska, otoczona warstwą atmosfery, była w ca-

łości pokryta wodą oceanu.

Nie było wówczas żadnych form lądu - ani kontynentów, ani wysp,

ani gór czy głębokich zapadlisk. Jądro naszej planety tworzyła wulka-

niczna lawa, a na powierzchni pokrytej wodą hulał wiatr wywołany

ruchem rotacyjnym Ziemi i występowały różne zjawiska atmosferyczne,

wpływające na zmiany temperatury.

Wulkany, wynurzając się na powierzchnię, wywierały wpływ na

ruch wiatrów, które poruszały masami wód oceanicznych, tworząc gi-

gantyczne fale. Wiatry te osiągały szybkość dwustu, a nawet trzystu ki-

lometrów na godzinę.

Owe gwałtowne ruchy powodowały absorbowanie przez wodę gazu

z atmosfery - tlenu (0 2 ), azotu (N) i dwutlenku węgla (C0 2 ). Gazem,

który woda absorbuje najłatwiej i wobec tego w największej ilości, jest

tlen. W ten sposób zrodził się kontrast pomiędzy zubożałym w tlen po-

wietrzem a utlenioną wodą.

Morze, obmywając Ziemię, unosiło ze sobą rozpuszczalne sole,

głównie chlorek sodu (NaCl) i - w mniejszej ilości - chlorek potasu

(KC1). Archaiczny ocean stał się słony.

Ziemia wynurza się z wody. Glob ziemski pod pokrywającą jego po-

wierzchnię masą wody stopniowo się ochładzał. Powstawały szczeliny i

spiętrzenia. Fałdowanie się powierzchni Ziemi doprowadziło do wy-

nurzenia się z wody, często daleko od wybuchających wulkanów, pierw-

szych skrawków lądu - masywów Armorykańskiego, Australijskiego,

Fińskiego i Rosyjskiego, a następnie łańcuchów górskich - Alp, Atlasu...

Równocześnie na dnie oceanu powstawały głębokie szczeliny. I być może

właśnie wtedy od Ziemi oderwał się Księżyc.

Z czasem oceany zaczęły dzielić się na poszczególne baseny morskie,

zawsze jednak połączone ze sobą na dużej przestrzeni lub przynajmniej

cieśniną.

Dzisiejsze oceany. Morze pierwotne z czasem coraz bardziej przy-

pominało rysunek znany nam z dzisiejszych map. Zmieniały się też wy-

stępujące na powierzchni zjawiska fizyczne.

Wiatry obrały kierunki uzależnione od położenia kontynentów. Nie-

które jednak nie straciły swojej pierwotnej siły. Stąd obok wiatrów regu-

larnych, pasatów czy wiatrów spowolnionych naturalną przeszkodą, jaką

stanowi ląd, są też i wiatry, które na swojej drodze nie napotykają żadnej

zapory. To są właśnie owe „ryczące czterdziestki", których tak bardzo

obawiają się żeglarze pływający po morzach południowej półkuli.

Prądy morskie, podobnie jak wiatr, zmieniają swoją drogę w kon-

takcie z lądem. Prąd Zatokowy (Golfstrom), który ogrzewa się na An-

tylach, wraca na zachód, zbaczając ku równikowi po otarciu się o wy-

brzeża Europy.

Wpływ na oceany wywiera jednak także niebo. Do powstania zja-

wiska przypływów i odpływów morskich przyczynił się Księżyc. Masa

naturalnego satelity oddziałuje na Ziemię, powodując regularne wzno-

Blond Georges - Ocean przygody. Tom 1.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: