„Nauka może stać się dla dzieci ciekawą i zajmującą,
jeżeli będzie opromieniona jasnym światłem myśli,
uczuć, twórczości, piękna i zabawy”
W. Suchomliński
Program własny
kółka muzycznego „Przygrywka”
dla dzieci z klas I –III
Opracowanie: Anna Skoropada
Wrocław 2004r.
Page 2
2
SPIS TREŚCI
I. Wprowadzenie do programu
1. Metryczka programu
2. Uzasadnienie powstania programu.
3. Założenia programu
4. Użytkownicy programu
5. Warunki realizacji programu
II . Cele programu
1. Cele ogólne
2. Cele operacyjne
III. Treści nauczania
1. Treści programowe w pierwszym roku realizacji programu
2. Treści programowe w drugim roku realizacji
3. Treści programowe w trzecim roku realizacji
IV. Procedury osiągania celów
1. Metody pracy
2. Formy działalności
3. Materiał nauczania
4. Techniki nauczania
5. Formy pracy
6. Pomoce dydaktyczne
V. Opis założonych osiągnięć ucznia
VI. Ocena osiągnięć ucznia
VII. Założenia ewaluacyjne
VIII. Materiały źródłowe
Page 3
3
I. Wprowadzenie do programu własnego
Typ zajęć – zajęcia pozalekcyjne - kółko muzyczne o nazwie „Przygrywka”
Typ szkoły – szkoła podstawowa
Etap nauki – kształcenie zintegrowane
Wymiar godzin – 1 zajęcie 45-minutowe, raz w tygodniu
Informacje o autorze: Anna Skoropada
- absolwentka Wydziału Filozoficzno – Historycznego Uniwersytetu
Wrocławskiego o kierunku pedagogiki i specjalności nauczania
początkowego
- absolwentka Podstawowej Szkoły Muzycznej I Stopnia we Wrocławiu
im. Grażyny Bacewicz
- nauczyciel kształcenia zintegrowanego w Szkole Podstawowej nr 118
we Wrocławiu
2. Uzasadnienie powstania programu
Dziecko jest istotą niezgłębioną i ogromnie indywidualną. W jego zadziwieniu,
naiwnym wyobrażeniu o świecie pełnym znaków zapytania nie ma miejsca na schemat,
rutynę czy działania mało kreatywne. Moim, jako nauczyciela zadaniem jest zaspokajanie
potrzeb dziecka, ukształtowanie osobowości aktywnej i wszechstronnej, poszerzanie wiedzy o
sobie samym i świecie, dbanie o rozwój uzdolnień i zainteresowań m.in. muzycznych.
Zadania te mogę realizować poprzez wychowanie przez sztukę.
Wartości humanistyczne sztuki mogą zostać wykorzystane jako bodźce wywołujące określone
nastroje i przeżycia. Poprzez sztukę można również kierować tymi doznaniami, wzbogacając
sferę emocjonalną. Kontakt ze sztuką wpływa korzystnie na rozwój procesów poznawczych,
rozładowanie stanów napięć emocjonalnych, a tym samym utrzymanie równowagi
psychicznej dziecka. Ta szeroka skala wartości sztuki może być realizowana na
prowadzonych przez mnie muzycznych zajęciach pozalekcyjnych, na kółku muzycznym dla
chętnych dzieci z klas I –III. Kółko muzyczne „Przygrywka” stara się rozwijać podstawowe
zdolności muzyczne w takim zakresie, na jaki pozwalają indywidualne możliwości każdego z
uczestników. Kształcenie muzyczne na zajęciach kółka muzycznego znacznie odbiega od
przekazywanej wiedzy podczas obowiązkowych zajęć kształcenia zintegrowanego, na których
tematyka praktycznie jest zdominowana przez treści polonistyczne, środowiskowe i
matematyczne. Na przekazanie treści muzycznych i rozwinięcie swej artystycznej pasji
często po prostu nie ma czasu. Kółko muzyczne gwarantuje zdobycie wiedzy, umiejętności,
swobodną i miłą atmosferę, rozwój talentów i świetną zabawę.
Głównym założeniem programu jest ukształtowanie pozytywnej motywacji do
muzyki, zapewnienie bezpośredniego kontaktu z muzyką w formie różnorodnej działalności
muzycznej, nabycie cech umożliwiających uprawianie muzyki choćby w najprostszych jej
formach oraz przygotowanie odbiorców muzyki. Jako, że etap kształcenia obejmuje dzieci z
klas I-III, niniejszy program został skonstruowany w cyklu 3- letnim. Pierwszy rok realizacji
obejmuje dzieci z klas pierwszych, drugi rok obejmuje dzieci z klas drugich, a trzeci rok -
dzieci z klas trzecich. Program na każdym etapie przewiduje naukę i rozwój umiejętności
Page 4
4
muzycznych: śpiew i ćwiczenia mowy, grę na instrumencie, ruch z muzyką, tworzenie i
słuchanie muzyki.
a) uczniowie klasy pierwszej, drugiej i trzeciej, którzy są podmiotem programu,
b) wykwalifikowany nauczyciel, który zna teorię muzyki i umie grać na instrumencie
muzycznym. Nauczyciel ten w oparciu o program realizuje założone cele, układa rozkład
materiału, trafnie dobiera i stosuje środki i materiały dydaktyczne, prowadzi
dokumentację przebiegu procesu kształcenia muzycznego.
c) rodzice, którzy aktywnie mogą wspierać dziecko w jego twórczej pasji.
Realizacja trzyletniego cyklu programu rozpocznie się w klasie pierwszej w roku
szkolnym 2004/2005 i kontynuowana będzie w następnych latach. Uczniowie jedną godzinę
lekcyjną w tygodniu odbywać będą w grupie około 30- osobowej . Specjalnie przystosowana
do zajęć sala wyposażona będzie w podstawowy sprzęt muzyczny – pianino lub keebord,
liczne instrumenty perkusyjne, wykładzinę do muzycznych zajęć ruchowych, odtwarzacz płyt
cd, magnetofon z możliwością nagrywania . Do dyspozycji dzieci będą także liczne
śpiewniki, plakaty muzyczne, przybory szkolne i zabawki przydatne w edukacji muzycznej.
II. Cele programu
1. Cele ogólne:
- rozbudzanie pozytywnego stosunku do muzyki;
- kształtowanie osobowości twórczej i aktywnej;
- rozwijanie wrażliwości artystycznej i emocjonalnej;
- rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań i uzdolnień muzycznych;
- rozwijanie umiejętności słuchania muzyki i jej analizowania pod kątem np. tempa, rytmu,
melodii, dynamiki, artykulacji;
- zapoznawanie dzieci z dziełami muzycznymi poprzez grę na instrumentach i percepcję
muzyki;
- poznawanie wiadomości o muzyce i muzykach oraz ciągłe ich poszerzanie;
- kształtowanie umiejętności wykonawczych poprzez poprawny śpiew, grę w stopniu
elementarnym na instrumentach, tworzenie akompaniamentu do piosenek, wyrażanie
muzyki ruchem;
- poszerzanie doświadczeń muzycznych poprzez różne formy aktywności twórczej.
2. Cele operacyjne:
Dziecko:
- poprawnie śpiewa z pamięci piosenki jednogłosowe, dwugłosowe, kanony z
uwzględnieniem zmian: tempa, dynamiki, artykulacji, intonacji, rytmu i barwy brzmienia,
- umie śpiewać indywidualnie i w gromadzie poznane piosenki;
- zna i stosuje w praktyce zasady prawidłowego oddychania podczas wykonywanych
piosenek i rytmizowanych tekstów;
- rozpoznaje brzmienie instrumentów perkusyjnych i umie wykonać przy ich pomocy
proste tematy rytmiczne i łatwe akompaniamenty;
- ilustruje ruchowo budowę utworu muzycznego AB, ABA;
Page 5
5
- zna podstawowe kroki krakowiaka i umie je wykonać;
- zna podstawowe kroki do walca angielskiego, tanga, cha-chy, samby, rock and rolla
i umie je zaprezentować na parkiecie;
- potrafi improwizować ruch, rytm i melodię do poznanego utworu;
- określa wysokość i czas trwania dźwięków, źródła ich pochodzenia;
- rozpoznaje rodzaje głosu ludzkiego: sopran, alt, tenor i bas w słuchanych utworach;
- umie rozpoznać kierunki linii melodycznej, zmiany, kontrasty i powtórzenia w niej
zachodzące;
- rozróżnia rytm, tempo, dynamikę, barwę dźwięku w słuchanym i wykonywanym utworze;
- zna twórczość Fryderyka Chopina , rozpoznaje kilka jego utworów;
- słucha muzyki, rozróżnia utwory wokalne od instrumentalnych, rozróżnia rodzaje
zespołów muzycznych.
Treści programowe w poszczególnych latach realizacji
1. Treści programowe w pierwszym roku realizacji
L.p. Dział
Treści programowe Kompetencje i umiejętności
Uwagi:
1.
Śpiew
i
mowa
Piosenki
jednogłosowe
Oddech
jego
regulacja. Głos i
jego emisja .
Rytmiczna recytacja
tekstów.
Poprawne śpiewanie z pamięci
10-12
piosenek
jednogłosowych
z
uwzględnieniem
zmian:
tempa, dynamiki, artykulacji,
intonacji i barwy głosu.
Śpiewanie
zbiorowe
indywidualne
poznanych
piosenek,
śpiewanie
dźwięków o różnej wysokości
zróżnicowanym
czasie
trwania.
Prawidłowe
oddychanie
podczas
wykonywanych
piosenek, ćwiczeń - melodii i
recytacji
zrytmizowanych
Poprawne
wymawianie
wyrazów
prawidłowe
intonowanie dźwięków
rytmizowanie
tekstów z podziałem na sylaby
(zmiany
rytmu,
tempa,
dynamiki,
artykulacji,
Tematyka
piosenek:
szkoła,
pory roku, dom,
rodzina, piosenki
ludowe i okazjonal-
ne: pasowanie na
ucznia, święta,
Dzień Matki, Ojca,
Babci,
Dziadka,
zakończenie roku
szkolnego .
Do wykorzystania:
zabawy i ćwiczenia
oddechowe.
Ćwiczenia oparte
na wzorach melodii
złożonych z kilku
dźwięków.
W
ćwiczeniach
należy
zwracać
uwagę na dobrą
dykcję i prawidło-
Page 6
6
intonacji, barwy głosu).
wy podział
na
sylaby.
2.
Gra
instrumen-
tach
Brzmienie
oraz
technika gry na
instrumentach
perkusyjnych
melodycznych
niemelodycznych.
Rozpoznawanie
poszczególnych instrumentów,
poznanie
ich
brzmienia,
opanowanie techniki gry,
wykonywanie
prostych
tematów
rytmicznych
łatwych akompaniamentów do
piosenek.
Określenie stosunku trwania
ćwierćnuty
ósemki
względem siebie.
Instrumenty
perkusyjne: trójkąt,
bębenek, tamburyn,
talerze,
kołatka,
grzechotka,
pudełka
akustyczne,
dzwonki
chromatyczne.
3.
Ruch
muzyką
Zabawy ruchowe.
Pokazywanie
ruchem
budowy
utworu dwu- i
trzyczęściowego
(AB, ABA)
Przedstawianie
rytmicznych,
akcentu, zmian występujących
w utworze, kierunku linii
melodycznej.
Umiejętność
szybkiego
reagowania na zmiany: tempa,
rytmu, dynamiki, artykulacji,
wysokości i barwy dźwięku.
ćwierćnut i ósemek.
Wykonywanie podstawowych
kroków krakowiaka.
Zakres
ćwiczeń
muzyczno-
ruchowych:
relaksacyjne,
zakresu
techniki
ruchu, kształcące
orientację
w
przestrzeni,
kształcące poczucie
rytmu, rozwijające
słuch
wysokościowy,
pobudzająco-
hamujące, zabawy
ruchowe
ze
śpiewem,
improwizowanie i
tworzenie ruchu.
4.
Tworzenie
muzyki
Zadania twórcze –
improwizacja.
Samodzielne
tworzenie
melodii i stosowanie zmian
tempa, rytmu, dynamiki,
artykulacji, barwy głosu,
wysokości dźwięku.
Samodzielne improwizowanie
rytmów
melodii
do
poznanego tekstu.
5.
Percepcja
Cechy dźwięku –
wysokość,
czas
trwania,
rodzaj,
źródło pochodzenia.
Rozpoznawanie i określanie
wysokości i czasu trwania
dźwięków oraz źródła ich
pochodzenia.
Poznanie
brzmienia
instrumentów: trąbki, pianina,
skrzypiec, gitary.
Page 7
7
Rodzaje
głosu
ludzkiego: sopran,
bas.
Linia melodyczna.
Elementy muzyki
Utwory wokalne i
instrumentalne,
słuchanie muzyki
sopranu i basu w słuchanych
utworach.
kierunków
linii melodycznej, zmian,
kontrastów i powtórzeń w niej
zachodzących.
rytmu, tempa, dynamiki,
barwy dźwięku, rejestru.
Omawianie
słuchanych
utworów
wokalnych
instrumentalnych pod kątem
nastroju.
Uwagi
dwugłosowe,
kanony.
Rozwój
dziecka.
Regulacja oddechu.
Ćwiczenia mowy i
rytmiczna recytacja
Poprawne zaśpiewanie
pamięci 10-12 piosenek,
prawidłowe wykonanie 1- 2
kanonów
dwugłosowych.
indywidualny
zbiorowy.
Rozpoznawanie, określanie i
stosowanie zmian tempa,
dynamiki
intonacji, barwy i wysokości
dźwięku.
Poprawne wymawianie i
intonowanie
wyrazów.
Stosowanie
prawidłowego
oddechu
wykonywania
ćwiczeń-
melodii, piosenek i recytacji
zrytmizowanych tekstów.
Prawidłowe akcentowanie i
sylabizowanie
Rytmiczne
recytowanie
i z zastosowaniem zmian
tempa rytmu, dynamiki i
artykulacji.
piosenek: szkoła,
rodzina, przyroda,
...
Mamla