Gorlice 1915.pdf
(
1727 KB
)
Pobierz
724308024 UNPDF
Bellona SA prowadzi sprzedaż wysyłkową wszystkich swoich książek
z rabatem.
www.ksiegarnia.bellona.pl
Nasz adres:
Bellona SA
ul. Grzybowska 77
00-844 Warszawa
Dział Wysyłki lei.: (22) 45 70 306. 652 27 01
fax (22) 620 42 71
Internet:
www.bellona.pl
e-mail:
biuro@bellona.pl
Ilustracja na okładce: Bartłomiej Drejewicz
Redaktor prowadzący: Zofia Gawryś
Redaktor techniczny: Andrzej Wójcik
Korektor: Anna Olszowska
© Copyright by Michał Klimecki, Warszawa 1991, 2009
© Copyright by Bellona Spółka Akcyjna, Warszawa 2009
ISBN 978-83-11-11565-1
ZAMIAST WSTĘPU
O świcie 2 maja 1915 r. żołnierze Niemiec i Austro-Węgier rozpo
częli pod Gorlicami natarcie, które zapoczątkowało nową serię klęsk
rosyjskich. Były one jednak bardziej brzemienne w skutki niż te
z jesieni 1914 r. Odwrót rosyjskiej 3. Armii spod Gorlic i Tarnowa
wprawił w ruch cały front, od Bałtyku po Karpaty. O ile jeszcze
wczesną wiosną 1915 r. rosyjskie Naczelne Dowództwo przygotowywa
ło swoje wojska do wtargnięcia na Nizinę Węgierską i analizowało moż
liwości przeniesienia działań na tereny Rzeszy, to jesienią z trudem
utrzymywało spoistość frontu opartego o Dźwinę, przebiegającego
przez jezioro Narocz, miejscowości: Smorgonie, Baranowicze, Pińsk,
Dubno, Tarnopol i Zaleszczyki.
Całość ziem polskich znajdowała się teraz w granicach Niemiec
i Austro-Węgier oraz pod okupacją ich wojsk. Rosja Romanowów,
uznawana przez większość Polaków za najbardziej nieprzejednanego
przeciwnika wskrzeszenia Rzeczypospolitej, zaborca, przeciwko któ
remu kierowała się większość polskich działań insurekcyjnych, nie mia
ła już nigdy odzyskać swojej siły i międzynarodowego autorytetu. Co
raz szybciej też zmierzała ku rewolucji.
Z czasem okazało się również, że zarówno Niemcy, jak też Austro-
-Węgry nie są w stanie zdławić niepodległościowych dążeń społeczeń
stwa polskiego. Na okupowanych ziemiach późną jesienią 1916 r. po
wstały pierwsze zalążki polskiej państwowości. Minęły jeszcze dwa lata
i sami Polacy rozpoczęli szybką odbudowę własnego państwa usuwając
okupacyjne garnizony, tworząc aparat administracyjny i wojsko. Jed
nocześnie rozwijał się proces zbrojnego określania granic Rzeczypospo
litej i walki młodej dyplomacji o ich uznanie.
Ze znaczenia bitwy gorlickiej dla przebiegu I wojny światowej oraz
dla samych Polaków dobrze zdawano sobie sprawę w okresie między
wojennym. Do napisania obszernej monografii bitwy przygotowywał
się gen. Juliusz Kleeberg, w latach Wielkiej Wojny oficer austriacki
i Legionów Polskich. Jego pracę przerwał wybuch II wojny światowej.
Powstało również kilka nie opublikowanych szkiców, które wyszły
spod pióra współpracowników Wojskowego Biura Historycznego
1
.
Bardzo wiele uwagi poświęcili bitwie jej niemieccy i austro-węgier-
scy uczestnicy. Dla oficerów wojsk państw centralnych była przecież
jednym z najchwalebniejszych epizodów wojny. Wśród nich znalazł się
dowódca 100. Cieszyńskiego Pułku Piechoty z 1915 r., później generał
WP, wybitny uczestnik wojny polsko-radzieckiej w 1920 r., Franciszek
K. Latinik
2
.
Mniej uwagi walkom pod Gorlicami poświęcili Rosjanie. Najob
szerniejszą pracą, jaką opublikowano w Rosji, było tłumaczenie synte
tycznej rozprawy oficerów szwedzkiego Sztabu Generalnego
3
.
Spotka
ła się ona z krytycznymi uwagami rosyjskiego uczestnika bitwy, z za
miłowania historyka, który po rewolucji znalazł się na emigracji w Pol
sce
4
. Bardziej wartościowe są natomiast szkice innego rosyjskiego
oficera, odnoszące się do całości działań w Galicji w latach 1914—1915,
Michaiła Boncz-Brujewicza
5
.
Nie mógł natomiast zabrać głosu gen. Radko Dmitriew, dowodzący
3. Armią pod Gorlicami i Tarnowem. Zginął w czasie rewolucji.
Po drugiej wojnie światowej wagę zmagań z maja 1915 r. przypom
niał Marian Zgórniak w obszernym i wnikliwym artykule im poświę
conym
6
.
Niniejsza książka bardzo wiele zawdzięcza ustaleniom tego
autora.
Przygotowana książka jest jedynie szkicem mającym przedstawić
zmagania na froncie galicyjskim i samą bitwę pod Gorlicami oraz jej
znaczenie dla przebiegu I wojny na Wschodzie. Bitwa lub, jak chcą
niektórzy historycy, operacja gorlicka nadal oczekuje na badacza, który
zechce napisać studium historyczno-wojskowe, między innymi na
podstawie materiałów archiwalnych strony rosyjskiej.
1
Żaden z nich nie zachował się. Jedynym śladem po nich są księgi inwenta
rzowe zasobów Wojskowego Biura Historycznego. Przechowuje je, razem z in
nymi materiałami WBH, Centralne Archiwum Wojskowe.
2
F. K. Latinik, Żołnierz polski pod Gorlicami 1915. Działalność 100. Puł
ku Ziemi Cieszyńskiej, Przemyśl 1923.
3
Srażenije pri Gorlica — Tarnów 2—6 maja 1915g. Oczerk o sowmiestnych
diejstwijach piechoty i artilerijej, Moskwa 1929. Rosyjski wydawca zamieścił ob
szerny komentarz do rozważań szwedzkich autorów.
4
P. S imanskij, rec. z: Srażenije..., „Bellona" 1929, t. XXXIV.
5
M. B o nc z - B ruj e wic z , Potieria nami Galicji w 1915 godu, cz. 1,
Moskwa 1920; cz. 2, Moskwa 1926.
6
M. Zgórniak, Bitwa pod Gorlicami 1915 r. [w:] Nad rzeką Ropą.
Szkice historyczne, Kraków 1968, s. 551—582.
Plik z chomika:
bay77
Inne pliki z tego folderu:
Atlantyk 1939-1945.pdf
(5061 KB)
Somma 1916.pdf
(7112 KB)
Płowce 1331.pdf
(3459 KB)
Salamina - Plateje 480-479.pdf
(4642 KB)
Alezja 52.pdf
(7002 KB)
Inne foldery tego chomika:
AFV Modeller
Armor PhotoGallery
ATLAS HISTORYCZNY ŚWIATA
Czołgi
Fine Scale Modeler
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin