WYKŁAD 5
Pseudodemokracja- typ demokracji, która nie spełnia warunków demokratyczności, nie ma spełnionych warunków wyborów, stracona pozycja demokracji.
ETAPY SYSTEMU TOTALITARNEGO;
- demokracja
-zastraszenie, pozbawienie prawa rozwoju
- prowadzi się indokrywację
Propaganda wykorzystywana maksymalnie, najpierw występuje się z brutalną siłą, pozbawienie własności, wyjazdów zagranicznych w tym pierwszym etapie pazyfikacji, pewne grupy się wyeliminuje, jak się osiągnie pewien stopień ideologiczny, wtedy ten nacisk może być mniejszy. Wszystko musi być pod kontrolą, to wtedy można dać trochę spokoju.
Przeprowadza się wybory jako dowód pewnej demokracji(legitymizacja władzy)
Pseudodemokracja się rozpada poprzez zmiany wewnętrzne. Np. Polska za czasów PRL
Można wspomagać rozpad demokracji(pseudo)
Mamy dwuwarstwowe działanie (dwa światy)
- jeden rzeczywisty, - a drugi w propagandzie
Po rozpadzie pseudodemokracji są trudności radzenia sobie z wolnością.
Przetrwanie jest bardzo trudne, to składa się do niechęci angażowania się do pracy, co przeszkadza w dochodzeniu do wszystkiego, co ogranicza widzenie samego siebie.
Ma też pewien typ elity, ta elita póżniej nie może odnaleźć się w nowej rzeczywistości.
TYPY EILT:
-integrowana ideologicznie-à charakterystyczna dla pseudodemokracji
-sfragmatyzowana
-znormatyzowana
ELITA MONOLITYCZNA- zasadniczo jednorodna. Nie dopuszcza się do podziału na frakcję, przede wszystkim przeciwstawna. Ona może być podzielona np. w PRLu była podzielona na kilka partii, a ideologia była jedna. Symbolika w życiu ludzkim jest bardzo ważna, tworzy wartości, które oddziaływująca wszystkich.
PROCES ZBLIŻANIA ELITà jest to proces przeobrażeń prowadzących do powstania DEMOKRACJI SKONSOLIDOWANEJ
Demokr. nieskonsolidowanaà demokr. Skonsolidowana
Na władzę wpływaja grupy interesu. Po to są powoływane, żeby wpływać różnymi metodami, poprzez partie polityczne, lobbing.
Kiedy partie polityczne powstają?
Jest to związane z rozwojem parlamentaryzmu, bo jak inaczej wykonywać władzę, wybory wykonywane przez wyborców- ludzi posiadających wolność wyboru(prawo wyborcze)
Początki to koniec XVIII w. tzw KOTERIE ARYSTOKRATYCZNE, nie mają żadnej organizacji sformalizowanej, żadnej struktury, programu, a to oznacza że SA to lużne związki arystokratów powiązanych przypadkowo interesami prywatnymi.
W różnych konfiguracjach te grupy mogą skutecznie oddziaływać na monarchę.
WB(tylko) przeszła wszystkie etapy ewolucyjne (poczynając od koterii arystokr., partie notabli, parie masowe- ostatni etap)
Wszystkie inne kraje znają wszystkie te etapy, ale nie można wskazać ewolucyjnego przechodzenia przez nie.
Ma to związek z przeprowadzoną z WB reformą- reforma długiego parlamentu--- 100lat wcześniej umożliwiające budowe wczesnego parlamentaryzmu
II przyczyna—struktura społeczna, rozwoj kapitalizmu
- brak wojen na terytorium WB- walczyli ale na terenie swojego kraju
- bogactwa kolonialne
KOTERIE przekształcają się w PARTIE NOTABLI, działają przy monarsze w parlamencie.
W WB partie tworzą się odgólnie- od struktury parlamentarnej po struktury terenowe- partie notabli to są.
Są małe( partie kanapowe)à najważniejsi na danym terenie ludzie ( decydenci, szefowie)
Cechy:
1) powstawanie odgórne
2) powstawanie w sposób ewolucyjny, spokojny, bez gwałtownych zmian, bez wstrząsów
III etapà powstanie partii masowych- członkostwo opiera się o wspólny program, ideologie—nie one są podstawą tworzenia partii( tzw. Więzi osobiste), tylko program wspólnota ideowa.
PARTIE KONTYNENTALNEà rozwijają się inaczej niż brytyjskie:
1)to nie jest ewolucyjna formuła, robią to w sposób gwałtowny, skokowo, nie ma ciągłości
2)są wynikiem zmian ustrojowych i zmian w prawie wyborczym
3)partie powstają ODDOLNIE- nie ma stabilnego parlamentu
4)w modelu europejskim wszystko musi się zmieniać, wszystko się tworzy
System brytyjski- jest w sposób wyrażny stabilniejszy
USA – nie ma długiej historii, start z pozycji zeroà bardzo charakterystyczne – tworzenie grup interesu—współcześnie organiz. Jest ogromnie duzo > dwa sposoby org. Interesów działają równolegle > dwie partie REPUBLIKANIE, DEMOKRACI
(różnice nie są duże, niewielki stopień formalizacji, ogólny charakter programowy, brak dyscypliny partyjnej -- różnica w porównaniu z partiami europejskimi.
Partie masowe- połowa Xix, rozwój nowych grup społecznych, pojawia się klasa robotnicza ludzi pracujących, utrwala się klasa średnia, partie robotnicze o ideologii lewicowej
Partie powstają oddolnie, równe prawa dla wszystkich klas, dwa nurty: komunistyczny i socjaldemokratyczny.
W XX w. ten podział się stabilizuje i utrwala.
Partia ma 3 cechy:
§ organizacja – brak wzorca do stosowania à
pewne minimum struktury organizacyjnej, minimalny podział ról i funkcji. Partie amerykańskie mają zupełnie lużną strukturę, nie ma to znaczenia przy realizacji władzy
w europie rzecz wygląda zupełnie inaczej
§ ideologia lub programà
Na ogół występuje ideologia i program. Ideologia była cechą podkreślaną do lat 70.80 XX wieku, partie były wiązane z konkretną ideologią.
Ten podział wyznaczał program, określał elektorat, partie miały charakter klasowy, stąd można było wyodrębnić partie chłopskie, robotnicze, partia reprezentująca konkretne interesy klasowe.
W latach 70-80 zmiana , uznano, że skoro nastąpił postęp to nie ma uzasadnienia, aby nadal utrzymywać podział na partie klasowe.
Różnice w statucie ekonomicznym ludzi przestały być drastyczne, poziom życia podniósł się wyrażnie, podział klasowy przestał istnieć.
Pojawia się tendencja partii politycznych do reprezentowania interesów ogólnonarodowych, tylko różnice w sposobie realizowania pewnych celów
Ideologia przestała nas dzielić ale jest wciąż żywa.
Każda partia ma swój program ( głównie program wyborczy). Partia ma właściwie 2 programy: manifest (program) na kadencje i program wyborczy.
Program partyjny- krótki, ogólnikowy, wygląda jak reklam, kolorowy, przyciąga wzrok, oparty na analizie potrzeb, pewne utarte sakewiaty.
§ Funkcjaà dążenie do zdobycia i utrzymania władzy, żadna partia nie traci statusu partii władzy nie zdobywając, Mozę najwyżej nie otrzymywać dotacji(powyżej 3%), minimalna liczba osób podpisania „za” powołaniem partiipozdrów sylwie
Stabilna demokracja:
- klauzula zaporowa
- pozbawienie dotacji partii, które nie uzyskują określonego progu poparcia.
PRAWNA REGULACJA PARTII POLITYCZNYCH
Początek – rok 1905 ustawa francuska o stowarzyszeniach, regulowała sytuacje partii Polit., traktując je jako wyodrębniony twór, ale stowarzyszenie, potem zmiana- odpowiedz na totalitaryzmy (konstytucjonalizacja partii) XX lecia międzywojennego
W Niemieckiej, francuskiej, hiszpańskiej konstytucji
Jak głęboka władza może ingerować w partie polityczne?? Rzecz może dotyczyć powołania, członkostwa, itd.
W Polsce ta ingerencja jest ograniczona, TK potwierdził to w jednym ze swoich orzeczeń – znaczna swoboda w sposobie powoływania władz partii Wadeckiej (wałęsa)
Orzeczenie TK przystało na założenia partii dając jej dużą swobodę działania, ochrona na poziomie konstytucji.
Każda organizacja tego typu musi pociągać SĄD KOLEŻEŃSKI – jedyna przyzwoita forma rozstrzygania konfliktów wewnętrznych.
Wypisać z partii można się zawsze, natomiast nie jest powiedziane, ze partia musi mnie przyjąć, kiedy mam na to ochotę.
KLASOWY CHARAKTERà wiąże się z ideologią , ostrze soporu klasowego się stępiło, partie dziś nie są powiązane z klasami jak kiedyś. Partia musi mieć interes ogólnonarodowy i potem dopiero swój własny.
PSL- bardzo tradycjonalistyczna partia
FUNKCJE PARTII POLITYCZNYCH:
1) Funkcja kształtowania postaw i opinii p.p
2) Funkcja wyborcza
3) Funkcja rządzenia
Prof. Sobdewski autor koncepcji tego podziału funkcji
ad1) powinna być widziana w dwóch płaszczyznach:
-artykulacji i- reprezentacji
->ustalenie intersów Elektoratu
1)trzeba wiedzieć kogo reprezentować,
Jaką się ma ofertę
2)ustalenie kogo się reprezentuje, jaki jest elektorat
3) pozyskiwanie informacji o ludziach(wiek , wykształcenie, status ekonomiczny)
4)uzyskanie inf. O ich potrzebach
- co jest ważne, co jest ważne jakie cele chcą osiągać.
Musi to mieć charakter profesjonalny, amatorszczyzna, grozi przegrana w wyborach:
- sondaże
- konflikt z czytelnikami
Dopiero posiadające wszystkie inform. Można sprecyzować oferte, poprawić i przedstawić
- oferta musi być opublikowana, przedstawiona, wytłumaczona, bo jest podstawa reprezentacji intersów, zobaczyc trzeba jaki jest możliwy odbiór, działanie partii polegające na kontakcie, a nie rozsyłanie, publikowanie ofert.
Dwa schematy :
Jeśli partia rządzi
To jest to jej oferta programowa(efekty rządzenia) wycofywanie się z reakcji, bardzo ostry Dialog, wycofywanie się z opini
Jeszcze o partiach politycznych à dążą do zdobycia i utrzymywania władzy. Partie rządzą , nie wpływają. Opozycja wpływa, a przede wszystkim dąży do zdobycia władzy.
Można zadać pytanie , w jaki sposób ona dąży do zdobycia władzy??
Wykorzystuje sytuacje, okoliczności dogodne by zdobyć władze.
GRUPY INTERESU są powoływane – główne zadanie wpływać na ośrodek decyzyjny, np. poprzez lobbing. Grupie interesu nie zależy na zdobyciu władzy, np. duża firma
Oddziaływanie grup interesu jest procesem
Partia dąży do zdobycia i utrzymywania władzy to jest ich celem konstytucyjnym
Grupa interesu dąży do wpływu na ośrodek decyzyjny a nie na władzę.
1
szeroki0