Dzieło Ks. Bronisława Markiewicza w ostatnich latach

Ks. Walerian Moroz CSMA

 Zgromadzenie Św. Michała Archanioła o popularnej nazwie michalici jest instytutem zakonnym, oddanym posłannictwu apostolskiemu. Jego celem jest uwielbienie Boga, dobro Kościo­ła i uświęcenie członków wspólnoty przez szerzenie „powściągli­wości i pracy” jako skutecznego środka do rozwiązywania kon­fliktów i niepokojów ludzkości. Posługi apostolskie są różne, z tych najważniejsze: wychowanie młodzieży, zwłaszcza biednej i opuszczonej, duszpasterstwo ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb ludzi religijnie zaniedbanych, rekolekcje i misje ludowe, misje zagraniczne, działalność wydawnicza oraz budzenie i pielę­gnowanie powołań kapłańskich i zakonnych.

Duchowość Zgromadzenia streszczają dwie zasady: „Któż jak Bóg” oraz „powściągliwość i praca”. Pierwsza wyraża podstawowy obowiązek człowieka: oddawanie czci Panu Bogu i wierność Jego przykazaniom. Druga jest praktycz­nym sposobem realizowania zasady pierwszej. Uczy głoszenia chwały Bożej pracą i ograniczeniem potrzeb własnych dla dobra drugich, włącza w pokutę Chrystusa, usuwa przeszkody i wzajemnie zbliża ludzi do siebie. „Powściągliwość i praca” stanowi charakterystyczne znamię formacji i życia członków wspólnoty zakonnej oraz posłannictwa zewnętrznego. Konstytucje, wskazując na dzisiejszy kryzys słowa, na nieufność wobec mnóstwa przepowiadających, przypominają, że przezwyciężyć ten kryzys mogą ludzie, którzy czynią to, co głoszą. Powściągli­wy i pracowity uczy panowania nad popędami, zaleca postawę twórczą, zachęca do podjętej pokuty i opromienia ją pokojem wewnętrznym.

Charakterystyczne znamię michalitów stawia wymagania w zakresie stopy życiowej. Ma ona odpowiadać sposobowi odżywiania się i w ogóle poziomowi egzystencji robotników, wieśniaków i ubogich rodzin danej okolicy. Żąda również rezygnacji z używania tytoniu i picia alkoholu. Prawo zakonne michalitów ma na uwadze coraz większą aktualność zasady powściągliwości i pracy. Przypomina więc jej doniosłą role nie tylko w życiu jednostek i rodzin, ale całych społeczeństw, jak na to wskazywał założyciel ks. Bronisław Markiewicz. Walor tej zasady widać zwłaszcza na tle procesów, dokonujących się w krajach społecznie i gospodarczo zaniedbanych. Powściągliwość i praca, rozumiana w duchu michalickim, podkreśla godność człowieka, wyzwala energię twórczą, łagodzi ostrość konfliktów, zapewnia niezależność gospodarczą, przyczynia się do równowagi, braterstwa i pokoju w świecie.

Głównym patronem Zgromadzenia i dzieł michalickich jest św. Michał Archa­nioł, „pierwszy obrońca Królestwa Chrystusowego”. Powodowany gorliwością o cześć  Bożą pokonał on zbuntowane  duchy.  Wyraził hołd  Niepokalanej Bogarodzicy Maryi, miażdżącej piętą węża. Stanął na usługi Chrystusa ukrzyżo­wanego i zmartwychwstałego, którego Królestwo nie będące „z tego świata” realizuje się już w doczesności przez zwycięstwo nad śmiercią, piekłem i szata­nem. Kult Św. Michała Archanioła zmierza do przyśpieszenia Królestwa Bożego w duszach ludzkich i w całym świecie.

Wraz z refleksją nad duchowością i odnową prawa zakonnego ożywiła się działalność zewnętrzna. Zgromadzenie prowadzi obecnie w Polsce tylko jeden zakład opiekuńczy dla młodzieży, w którym wychowują się chłopcy zaniedbani społecznie i wymagający szczególnej troski. Natomiast rozwija szerszą działal­ność duszpasterską zwłaszcza wśród uboższych warstw z akcentem na dzieci i młodzież oraz podejmuje pracę rekolekcyjno-misyjną. W ramach ruchu ewangelizacyjnego zajmuje się formowaniem młodego pokolenia pod względem religijno-moralnym przez wieloseryjne rekolekcje i inne formy oddziaływania duszpasterskiego.

W ostatnich latach znaczna grupa członków Zgromadzenia Św. Michała w Rzymie i w Castel Sant Elia. Michalici są również we Francji, Austrii i Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Rozpoczęto pracę misyjną w Nowej Gwi­nei, Paragwaju i Zairze. Nadzieje rokuje praca duszpasterska i wychowawcza w paragwajskich stacjach misyjnych w diecezji Villarrica. Został tam utworzony dom powołań dla miejscowych biednych chłopców. Organizuje się misję w Do­minikanie.

Rodzina michalicka w szerokim znaczeniu składa się dzisiaj z instytutów życia konsekrowanego oraz ze zrzeszeń zewnętrznych, współpracujących lub wspiera­jących tę rodzinę, Do instytutów zakonnych należy gałąź męska – Zgromadzenie Św. Michała Archanioła, czyli Księża Michalici oraz gałąź żeńska – Zgromadzenie Sióstr Św. Michała Archanioła, czyli Siostry Michalitki. Do zrzeszeń zewnętrz­nych zaliczani są: 1) Pomocnicy dzieł michalickich o tradycyjnej nazwie Towa­rzystwo Powściągliwość i Praca, 2) Byli wychowankowie i pracownicy z różnych michalickich instytucji wychowawczych oraz 3) Czciciele Św. Michała Archa­nioła.

Gałąź męska michalitów jest instytutem wiodącym. Składa się z kapłanów i braci. Terenem jej pracy jest zarówno Polska, w której Zgromadzenie powstało, jak i inne kraje, w których utworzono ośrodki działania. Siedziba Zarządu Generalnego znajduje się w Polsce pod Warszawą w miejscowości Marki-Struga. Siostry michalitki koncentrują się głównie w kraju macierzystym. Ostatnio rozpoczęły pracę misyjną na terenie Afryki – w Libii.

Towarzystwo Powściągliwość i Praca jest apostolatem, nawiązującym do zasady pomocniczości. Apostoł Narodów wyraził ją w następującym stwierdze­niu: ,,Jesteśmy pomocnikami Boga” (1 Kor 3, 9). Ta forma posłannictwa sięga czasów Ojca Założyciela. Skupia zarówno duchownych, jak i świeckich, którzy włączają się do realizacji dzieł michalickich jako członkowie współpracujący lub wspierający. Pomocnicy starają się idee Sługi Bożego ks. Bronisława Markiewicza szerzyć słowem i czynem.

Byli wychowankowie i dawniejsi pracownicy zakładów wychowawczych two­rzą pewne koła, względnie pozostają w luźnym związku ze Zgromadzeniem Św. Michała Archanioła. Utrzymują z nim jednak pewien kontakt. Zgromadzenie: 1) zachęca ich do wzajemnej więzi i służenia sobie pomocą, 2) sugeruje im pewne zadania apostolskie, 3> zaprasza do siebie jak do rodziny, do ośrodków wychowa­wczych, w których spędzili lata młodzieńcze, względnie w których pracowali, 4) pragnie ich uwrażliwić na problem dziecka opuszczonego, zwłaszcza byłych wychowanków, by wspominając doznaną opiekę wspierali młodzież potrzebują­cą pomocy.

Czciciele Św. Michała Archanioła stanowią nową formę aktualnego apostols­twa. Zadaniem tego ruchu jest: 1) modlitwa za przyczyną Św. Michała Archanio­ła o Królestwo Chrystusa i Maryi Niepokalanej w umysłach i sercach ludzkich, 2) troska o ocalenie dzieci i młodzieży przed zgorszeniem, 3) własne świadectwo życia chrześcijańskiego i zachęcanie innych do wierności Bogu, 4) wspieranie dzieła powołań do stanu kapłańskiego, zakonnego i na apostołów świeckich.

Rodzina michalicka założona przez sługę Bożego ks. Bronisława Markiewicza nie miała na początku istnienia dokładnie ukształtowanych form apostolskich, ale jasno zostały wytyczone główne kierunki działania. Szczegółowe formy precyzo­wało życia Posłannictwo michalickie jest wciąż na czasie. Spełnia w obecnej dobie postulaty Kościoła posoborowego i ma perspektywę ze względu na aktualność koncepcji ideowej.

 Artykuł zamieszczony w Powściągliwość i Praca, 10/1983