Transplantacja.pdf
(
1278 KB
)
Pobierz
100941955 UNPDF
TRANSPLANTACJA- co to jest?
Transplantacja
(z łac. transplantare, czyli szczepić i plantare - sadzić) - przeszczepianie
narządów lub tkanek. Przeszczepianiem narządów zajmuje się medyczna dziedzina naukowa
nazywana transplantologią.
Przeszczep - tkanka (skóra, rogówka, kości) lub narząd (serce, nerka) pobrane od dawcy,
podlegające chirurgicznemu przeszczepieniu do organizmu biorcy. Niektóre tkanki i narządy
mogą być konserwowane i przechowywane w tzw. bankach.
DAWCA:
Żywy dawca albo zwłoki ludzkie, od których pobiera się komórki, tkanki lub narządy.
DAWSTWO:
Przekazywanie komórek, tkanek lub narządów ludzkich przeznaczonych do zastosowania u
ludzi(potrzebujących).
BIORCA:
To osoba chora, której nie można wyleczyć, podając leki czy wykonując operację. Musi on
wyrazić zgodę na przeszczep.
ŚMIERĆ MÓZGOWA:
Do pobrania narządów ofiary wypadku można przystąpić po stwierdzeniu śmierci. Jako
kryterium śmierci zwykle przyjmuje
się ostateczne zatrzymanie akcji
serca.
Stosuje się też kryterium śmierci mózgowej. Stwierdza się ją na podstawie wytycznych
opracowanych przez wielu specjalistów. Obowiązują one od 1996 roku. Zostały
zaakceptowane przez polskie prawo. Uznaje się, że śmierć mózgowa następuje, gdy chory
przestaje samodzielnie oddychać, jest w śpiączce oraz gdy poprzez specjalistyczne badania
stwierdzono uszkodzenie struktury mózgu. Jeśli zachodzi podejrzenie śmierci mózgowej,
ordynator oddziału musi dwukrotnie, w odstępie trzech godzin, sprawdzić, czy nie występują
odruchy pnia mózgu:
*t» zwężanie źrenic pod wpływem silnego światła,
<* zamykanie powiek po dotknięciu odsłoniętej gałki ocznej ciałem obcym,
»J» ruchy gałek ocznych, oczopląs po wlaniu do ucha małej ilości lodowatej wody,
<* reakcje mięśni na silne bodźce bólowe,
•J* odruch wymiotny lub kaszel występujący po wprowadzeniu do przełyku i krtani ciała
obcego,
•J* powracanie gałek ocznych do poprzedniej pozycji po gwałtownym obróceniu głowy
na boki,
»> choć chwilowe próby samodzielnego oddychania po odłączeniu respiratora.
Gdy żaden z tych odruchów nie występuje, komisja złożona z trzech lekarzy oraz jednego
specjalisty od anestezjologii i intensywnej terapii orzeka śmierć mózgu. Zgodnie z
obowiązującym w Polsce prawem w tym momencie ustaje obowiązek dalszego stosowania
jakiejkolwiek terapii - nawet pomimo trwającej samodzielnej pracy serca. W takiej sytuacji
można przystąpić do pobrania narządów.
TYPY PRZESZCZEPÓW:
»J»
aloseniczne
-
polegają na przeniesieniu tkanki lub narządu między osobnikami
różnych genetycznie, ale obrębie tego samego gatunku (np. człowiek —> człowiek)
»5*
ksenoęeniczne
-
przeszczepy międzygatunkowe (np. świnia —> człowiek)
*3»
autoseniczne
-
polegają na przeniesieniu własnej tkanki lub narządu biorcy z jednego
miejsca na drugie np. przeszczep skóry
•>
izoeeniczne
-
polegają na przeniesieniu tkanki między osobnikami identycznymi
genetycznie np. pomiędzy bliźniętami jednojajowymi
NARZĄDY, KTÓRE MOŻNA PRZESZCZEPIAĆ:
•> wątroba
•J* nerka
<* trzustka
»> serce
»J* płuca
»S» jelita
•> szpik kostny
*> rogówka
»*• skóra
•J* płuca
WARUNKI POWODZENIA PRZESZCZEPU:
*t* zgodność tkankowa
»»* właściwy dobór dawcy i biorcy
<» odpowiednie leczenie immunosupresyjne
1
•> umiejętność rozpoznania i leczenia procesu odrzucania narządu przez organizm biorcy
•> zapobieganie powikłaniom i ich leczenie
POBRANIE NARZĄDÓW DO PRZESZCZEPU
W większości przypadków narządy do przeszczepienia pobiera się od osób zmarłych, u
których stwierdzono śmierć mózgową i które za życia nie wyraziły sprzeciwu na ich oddanie
po śmierci. Dopuszcza się także pobranie narządu od żywej osoby w celu przeszczepienia
innej osobie (krewny w linii prostej, rodzeństwo, małżonek). Wcześniej, należy uzyskać
zgodę dawcy i stwierdzić, czy jego życie nie będzie narażone na niebezpieczeństwo.
KTO MOŻE BYĆ DAWCA?:
Nie od każdego można pobrać narząd do przeszczepu. Są ściśle określone kryteria, jakie musi
spełniać potencjalny dawca. Narządów nie pobiera się od osób, które były zakażone
bakteriami, grzybami czy wirusami (zwłaszcza HIV), chorowały na nowotwory złośliwe,
uogólnioną miażdżycę lub choroby immunologiczne i takie, które uszkodziły poszczególne
narządy. Przeciwwskazaniem do pobrania jest także wiek powyżej 70 lat, nadciśnienie
tętnicze, cukrzyca, nadużywanie alkoholu, środków farmakologicznych niszczących organy.
PRZESZCZEP RODZINNY:
W Polsce prawo dopuszcza przekazanie nerki lub fragmentu wątroby albo szpiku osobie
spokrewnionej. W przypadku wątroby pobiera się fragment narządu od zdrowej osoby i
przeszczepia krewnemu. Jest to doskonałe rozwiązanie w przypadku małych dzieci, dla
których bardzo trudno zdobyć narząd pochodzący od zmarłego. Zgodnie z polskim prawem
nerkę od żywego dawcy można przeszczepić osobie spokrewnionej genetycznie (rodzeństwo,
1
Leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu narządu polega na równoczesnym stosowaniu kilku leków w
określonych schematach, w zależności od przeszczepianego narządu, stopnia ryzyka immunologicznego,
nasilenia zaburzeń metabolicznych, obecności schorzeń współistniejących oraz czynności przeszczepu.
rodzice, dziadkowie, kuzyni) lub emocjonalnie (małżonkowie, rodzice przybrani, osoby
żyjące w konkubinacie, przyjaciele). Pobranie narządu jest poprzedzone wieloma
specjalistycznymi badaniami stwierdzającymi zgodność tkankową i oceniającymi ogólny stan
zdrowia dawcy, a także rozmową z psychologiem, aby upewnić się, że podjęta przez dawcę
decyzja jest świadoma, dobrowolna i dokładnie przemyślana. Każdy dawca jest też
informowany o przebiegu operacji i ewentualnych powikłaniach. Transplantolodzy
podkreślają, że czynność i czas funkcjonowania nerki przeszczepionej od żywego dawcy są
wielokrotnie lepsze od przeszczepu ze zwłok. Mniejsze jest ryzyko powikłań pooperacyjnych
i odrzucenia.
NAJLESZPY DAWCA:
ORGAN
WIEK
INNE WYMAGANIA WOBEC DAWCY
NERKI
Od 7 dni do 70 lat
Brak przewlekłych chorób nerk
TRZUSTKA
Od 5 do 50 lat
brak zapalenia trzustki, uzależnienia od alkoholu
hospitalizacja na OIOM (oddział intensywnej
WĄTROBA
Od 5 do 50 lat
opieki medycznej) nie dłużej niż 7 dni
SERCE
Poniżej 50 lat
brak rozległych uszkodzeń klatki piersiowej,
brak chorób serca, krótki czas pobytu na OIOM
dobre zdrowie, złożenie deklaracji do Rejestru
SZPIK
Od 18 do 50 lat
Dawców Szpiku, zgoda na poddanie się
specjalistycznym badaniom oznaczającym
antygeny HLA
OCZEKIWANIE NA TRANSPLANTACJE:
<* Biorca musi wyrazić zgodę na przeszczep.
•> Po wyrażeniu zgody chorego kieruje się na serię specjalistycznych badań - od zwykłej
morfologii przez badanie obecności wirusów (HIV, WZW), prześwietlenia klatki
piersiowej, badania ginekologiczne i urologiczne aż po ocenę stanu odżywienia
organizmu i rozmowę z psychologiem. Jednym z ważniejszych badań jest oznaczenie
z próbki krwi antygenów HLA, które dają wiedzę o tzw. zgodności tkankowej, czyli
możliwości dobrania organów.
<» Po zebraniu informacji o cechach poszukiwanego narządu chorego wpisuje się na
Krajową Listę Biorców (KLB)
•> Pacjent czeka w domu na wiadomość, że jest dla niego narząd.
<« Gdy nadejdzie informacja, że wytypowano właściwy dla niego narząd, musi szybko
zgłosić się do szpitala.
•t* Tu chory przechodzi ostateczne badania. Najmniejsze odstępstwo od normy, a nawet
drobna infekcja uniemożliwiaj ą przeprowadzenie transplantacji.
PRZYGOTOWANIE NARZĄDU DO TRANSPLANTACJI:
*J» Po stwierdzeniu przez niezależną komisję śmierci mózgu rozważa się możliwość
pobrania narządów do przeszczepu.
*t» Lekarz sprawdza, czy zmarły jeszcze za życia nie sprzeciwił się pobraniu od niego
narządów do transplantacji. Jeśli tak - ciało zostaje pochowane. Jeśli nie - można
pobrać narządy.
*t* Teraz wykonuje się badania, które oznaczają cechy narządu i kwalifikują go dla
odpowiedniego biorcy.
<* Z kliniki, gdzie pobrano narząd, przekazuje się do Poltransplantu informację o
pozyskaniu organu do przeszczepu. Pracownik Centrum Koordynacyjnego sprawdza
na Krajowej Liście Biorców, dla którego z oczekujących będzie on odpowiedni pod
względem zgodności tkankowej. To jest tzw. skojarzenie dawcy z biorcą.
»J* Narząd jest jak najszybciej transportowany do kliniki, w której lekarze przygotowują
biorcę do przyjęcia przeszczepu.
KRAJOWA LISTA BIORCÓW:
Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem Krajowa Lista Biorców (KLB) gromadzi
informacje o osobach czekających na przeszczep wątroby, serca, płuca, nerki lub nerki i
trzustki. Na liście znajdują się osoby zgłoszone przez ośrodki dializujące chorych na nerki
oraz centra transplantacyjne. Lista działa według zasad, które określają sposób zgłaszania
chorych oraz optymalny czas, w jakim powinna być wykonana operacja (tzw. stopień pilności
zabiegu). Zgodnie z międzynarodowym prawem transplantacyjnym narządy pobrane ze zwłok
mogą być przeszczepione wyłącznie osobom umieszczonym na oficjalnej liście oczekujących.
Pacjenci otrzymujący narząd od dawcy żywego muszą być również wprowadzeni na taką listę
Plik z chomika:
Kotija
Inne pliki z tego folderu:
Zagrożenia życia u dzieci - skrypt pediatria i neonatologia.pdf
(895 KB)
Wprowadzenie do pediatrii (prezentacje).pdf
(194137 KB)
Krawczyński - Propedeutyka pediatrii (obcięte niektóre fragmenty).pdf
(120252 KB)
Ortopedia, traumatologia i rehabilitacja narządów ruchu - (red.) Piątkowski.pdf.pdf
(43569 KB)
Krajewska-Kułak E, Szczepański M - Badanie fizykalne w praktyce pielęgniarek i położnych.pdf
(56031 KB)
Inne foldery tego chomika:
_ Psychologia rozwoju człowieka
Akademia Makijażu
Angielski
Audiobooki
Dokumenty
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin