Dirie Waris - Corka Nomadow.pdf - Pisane przez życie - batka

WARIS DIRIE

i Jeonne D'Haem

Córka nomadów

Z angielskiego przełożyła

DO CIEBIE

Pomóżcie mi - usiąść i marzyć, usiąść i czytać,

Usiąść i uczyć się o świecie

Istniejącym poza naszym obecnym, teraźniejszym Światem problemów -

Marzyć o niezmierzonym horyzoncie duszy,

Która dzięki marzeniom staje się całością -

Z pęt wyzwoloną, wolną - pomóżcie mi!

Langston Huges

przełożyła Ludmiła Marjańska

Jesteś piękna, Afryko

Czy ktoś powiedział ci,

jak piękna jesteś, Afryko?

Twoje pełne ciało i zmysłowe wargi

pocałunkami darzą moją duszę -Afryko - wiąże mnie z tobą

dudniący tam-tam mojego serca, które tłoczy krew

prawem moich narodzin. Jesteś moja.

Rashidah Ismaili,

Moje marzenia na pustyni

Pewien człowiek przyszedł do Wysłańca Boga i zapytał: „Powiedz mi, Wysłanniku Boga, kto

najbardziej zasługuje na moją miłość?". „Twoja matka" - odpowiedział Prorok. „A kto jeszcze?" -

pytał dalej ów ciekawski. „Twoja matka". „A kto następny?". Prorok odpowiedział: „Twoja matka".

„A potem kto?" — dociekał pytający. „ Twój ojciec " - odpowiedział Prorok.

Jedna z legend somalijskich o proroku Mahomecie

W Somalii złe duchy są białe. Nazywane są dżinami i uchodzą za wszechobecne. Rzeczywiście wszędzie ich

pełno. Potrafią wpędzać ludzi i zwierzęta w choroby bądź płatać nam złośliwe psoty. Jeśli na przykład

odłożymy coś na bok, wystarczy, że się odwrócimy, a już nie możemy tej rzeczy znaleźć. Wiadomo, usiadł

na niej dżin. Moja matka zwykle wtedy krzyczała: „Idź precz, diable, od moich rzeczy! Wara ci od nich, nie

ma tu nic dla ciebie!". Znała bowiem dobrze ich diabelską naturę i wiedziała, jak z nimi postępować. Umiała

stosować odpowiędnie zaklęcia, a także liście lub korę właściwych drzew, aby wypędzać złe duchy, gdy

któreś z dzieci zachorowało. Z jednych kwiatów i korzeni sporządzała wywary, a inne dawała nam do

żucia na surowo. Niektóre liście i grzyby nosiła wysuszone w skórzanej sakwie. Potrafiła określać czas

na podstawie dymu, wiatru i gwiazd, toteż z racji tych nadprzyrodzonych zdolności otaczał ją ogólny

szacunek. Pamiętam, jak przynoszono do niej chore zwierzęta, aby je wyleczyła.

Urodziłam się i wychowałam na pustyni somalijskiej. Trudno mi zliczyć, ile jeszcze dzieci miała

moja matka, bo wiele z nich umarło zaraz po przyjściu na świat. Podobnie jak większość

Somalijczyków, zajmowaliśmy się hodowlą wielbłądów i kóz, których mleko stanowiło nasze główne

źródło utrzymania. Moi bracia opiekowali się wielbłądami, co zgodnie z tradycją należało do zajęć

męskich, podczas gdy dziewczęta dbały o drobniejszy inwentarz.

Moja rodzina rzadko pozostawała w jednym miejscu dłużej niż przez trzy. cztery tygodnie. Tyle

czasu potrzeba było, aby nasze stada wyskubały wszystką trawę, a wtedy ruszaliśmy w poszukiwaniu

innych pastwisk.

Któregoś dnia - a przeżyłam już wtedy osiem pór deszczowych, w naszym języku nazywanych gu -

pasłam kozy niedaleko obozowiska. Aby tam się dostać, musiałam pokonać strome ściany wyschniętego

koryta rzeki - po naszemu tuug. Już dzień wcześniej zauważyłam bowiem, że w tym miejscu rośnie

świeża trawa i kilka drzew akacji. Większe kozy, kiedy stanęły na tylnych nogach, mogły dosięgnąć dol-

nych gałęzi i obgryzać liście. W porze deszczowej kozy z łatwością same znajdują pożywienie, ale

podczas pory suchej trzeba się rozglądać za najmniejszym skrawkiem zieleni i nie spuszczać zwierząt z

oka ani na chwilę, bo za każdym krzakiem czyhają drapieżniki.

Popołudnie było tak upalne, że schroniłam się w cieniu, podśpiewując pod nosem i bawiąc się

lalkami, które zmajstrowałam z patyczków. Bawiłam się sama w „dom", gdyż mimo młodego wieku

miałam już wizję swojego przyszłego męża. Z mokrego piasku zbudowałam domek na wzór naszego,

większe kamyki miały imitować wielbłądy, a mniejsze - kozy. Uważałam, że ten domek jest ładniejszy

niż prawdziwy, który składał się z mat wyplecionych przez moją matkę z długich traw. Maty dobrze

się nadawały do szybkiego demontażu i załadowania na grzbiet wielbłąda, kiedy przenosiliśmy się z

miejsca na miejsce. Starałam się, aby moja chatka z piasku była równie przytulna, gdyż wyobrażałam

sobie, że mieszkam tam z mężem i dziećmi.

Rozgrzanego powietrza nie poruszał nawet najmniejszy wietrzyk, dzięki czemu oba brzegi

wyschniętego koryta rzeki były doskonale widoczne z dużej odległości. Kiedy wieczorem zaganiałam

stado do obozowiska, widziałam chciwe, żółte oczy hien śledzących każdy nasz krok. Trzeba się

było mieć się na baczności, aby nie okrążyły którejś z kóz, no i pod żadnym pozorem nie wolno było

okazywać strachu, tylko śmiało i zdecydowanie podążać naprzód.

W którymś momencie Biała, ulubiona koza mojej matki, zadarła łeb i wciągnęła powietrze.

Spojrzałam w tym samym kierunku i zobaczyłam na krawędzi wąwozu mężczyznę prowadzącego

wielbłąda na plecionej linie. Zazwyczaj wielbłądy chodzą gęsiego za pierwszym ze stada, który

nosi na szyi wydrążony, drewniany dzwonek, wydający charakterystyczny, głuchy dźwięk. Ten na

krawędzi poruszał się chwiejnym krokiem, kręcił w kółko i wykonywał kon-wulsyjne ruchy. Nie

walczył ze swoim panem, tylko drżał na całym ciele i toczył pianę z pyska. Wydawało się, że lada

chwila nie ruszy się dalej na krok. Zachowywał się, jakby diabeł w niego wstąpił, a przewodnik,

szarpiąc sznurem, starał się go prowadzić, dopóki biedne zwierzę rzeczywiście nie opadło z sił i nie

zwaliło się na ziemię. Wtedy prowadzący próbował zmusić je do wstania, krzycząc i bijąc kijem po

brzuchu.

Od razu poznałam, że to ciężarna wielbłądzica, a więc zwierzę o dużej wartości. Zdziwiłam się też,

że jej właściciel usiadł na ziemi i ukrył twarz w dłoniach. Nigdy jeszcze nie widziałam, żeby

dorosły mężczyzna siadał wprost na gołej ziemi. Prawdziwi koczownicy odpoczywają, stojąc na

jednej nodze i zakładając stopę drugiej na udo, a ręce trzymają splecione na kiju przełożonym przez

ramiona. Mogą czasem przykucnąć, ale nigdy nie siadają. Nie widziałam też, aby ktokolwiek bił

wielbłąda tak jak on. W moim plemieniu wielbłądy stanowiły majątek, a ich właściciele cieszyli się

autorytetem i wysoką pozycją społeczną. Za wielbłądy mogli kupić wszystko, nawet żony.

Zwierzętom tym przypisywano nadprzyrodzone właściwości. Mój ojciec i wujowie traktowali je

stanowczo, ale nigdy nie bili, chyba w razie oczywistej krnąbrności lub uporczywego nieposłuszeństwa. Wiel-

błądy bowiem często bywają złośliwe, potrafią kopnąć lub ugryźć, więc dawno już nauczyłam się trzymać z

daleka od ich nóg i zębów.

Nie chciałam, aby człowiek z wielbłądem zdał sobie sprawę z mojej obecności, bo obawiałam się, że

mógłby uderzyć także i mnie. Najchętniej pobiegłabym do domu i opowiedziała mamie, co zobaczyłam, ale

nie mogłam przecież zostawić kóz bez opieki. Gdyby się gdzieś zabłąkały lub którąś z nich porwała hiena,

ojciec spuściłby mi tęgie lanie. Przyczaiłam się więc i wstrzymałam oddech jak zagubiona w buszu

młoda gazela.

W końcu wielbłądzica przestała się trząść. Rozejrzała się dookoła, jakby dopiero teraz zdała sobie

sprawę, że leży na ziemi. Podciągnęła nogi i wstała jednym gwałtownym ruchem. Nie brakowało jej urody

właściwej wielbłądom, ale z pyska ciekła jej ślina i piana. Równocześnie z nią wstał także przewodnik,

jakby nie pierwszy raz miał do czynienia z taką sytuacją. Ponownie ujął sznur i poprowadził chore zwierzę

najpierw na dno wąwozu, a potem na jego przeciwległy brzeg, w stronę naszego obozu. Na pewno

niepokoił się stanem swojej wielbłądzicy, bo gdyby padła - straciłby nie tylko ją i jej nieuro-dzone młode,

ale i szansę na uzyskanie od niej jakiegokolwiek potomstwa w przyszłości.

Nie pamiętałam, kiedy ostatni raz tak długo utrzymywały się upał i susza. Moi rodzice nie dawali nic

poznać po sobie, ale wiedziałam, że ich to martwi. Źródła bijące z dna wąwozu wysychały i stopniowo

zaczynało nam brakować wody. Musieliśmy wciąż zmieniać miejsce pobytu w poszukiwaniu wodopoju dla

zwierząt. Ostatniej nocy padło nowo narodzone wielbłądziątko. Znalazł je mój młodszy brat, którego

nazywaliśmy Starcem, bo urodził się z kępkami siwych włosów i zawsze wiedział o wszystkim wcześniej

niż inni. Ojciec tylko trącił nogą biedne maleństwo, składające się prawie z samych nóg i szyi, a potem

wpatrzył się w bezchmurne niebo. W czasie suszy często tak spoglądał w niebq i błagał Allaha o deszcz.

Nie mogliśmy zjeść mięsa małego wielbłąda, bo islam zakazuje spożywania zwierząt, które nie zostały

Dirie Waris - Corka Nomadow.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: