JOHANNES VILHELM JENSEN-Wiersze.pdf

1944

JOHANNES VILHELM JENSEN

Johannes Vilhelm Jensen urodził się w 1873 roku w ro-

dzinie weterynarza i sam studiował medycynę, już wtedy

jednak podejmując się prac literackich. Studiów nie skoń-

czył. Wcześnie wyjechał do USA, gdzie przebywał przez

wiele lat, zaprzyjaźniając się m.in. z Faulknerem. Potem

był korespondentem prasowym we Francji, Hiszpanii i na

Dalekim Wschodzie. Z biegiem lat stał się czołową posta-

cią literatury duńskiej i wywierał ogromny wpływ na

ukształtowanie humanistycznego ducha swoich czasów.

Zmarł w 1950 roku.

Jensen był przede wszystkim prozaikiem. We wczes-

nych utworach poświęcał uwagę problematyce psycholo-

giczno-obyczajowej, przekuwając w fabuły własne do-

świadczenia związane z odchodzeniem od religii pod

wpływem zafascynowania darwinizmem. Potem wiele

inwencji oddawał własnemu ludowi i ojczyźnie, tworząc

tzw. „realizm jutlandzki" i opisując losy chłopów nordyc-

kich. Był w ogóle piewcą nordyckiej kultury i historii. Jako

poeta sięgał od tematów opisowych aż po metafizyczne,

przede wszystkim jednak osiągnął własną stylistykę, wy-

wiedzioną z języka potocznego i brutalnego, stroniącego

od martwych literackich fraz i formuł. Dlatego panuje do

dziś przekonanie, że proza i poezja Jensena miały bardzo

wielki wpływ na rozwój i kształt współczesnej literatury

duńskiej.

Ważniejsze utwory: prozatorskie — Himmerlandshi-

storier (1910), Eksotiske Noveller (1919) i cykl powieś-

ciowy Den Lange Rejse ( 1908-1922); eseistyczne — Evo-

lution ogMoral (1915), Retninger i Tiden ( 1930); poety-

ckie — Digte (1906), Aarstiderne (1923), Verdens Lys

(1926), Den Iyske Blaest ( 1931 ).

Na stacji Memphis

Pół na jawie i pół we śnie,

przytłoczony obłą rzeczywistością, jeszcze

zatopiony we mgle snów Danaid

stoję kłapiąc zębami

na stacji Memphis, Tennessee.

Pada deszcz.

Noc opustoszała i wygasła,

deszcz zrywa płaty ziemi

swą bezrozumną mroczną siłą.

Wszystko jest nieprzeniknioną mazią.

Dlaczego pociąg staje tu co godzinę?

Dlaczego mój los tu się zatrzymał?

Czy to ucieczka przed deszczem i nudą

w Danii, Indiach i Japonii,

by przesiąknąć deszczem i zgnić w Memphis,

Tennessee, USA?

Nastaje dzień. Światło sączy się smętnie

nad mokrym więzieniem.

Dzień obnaża bezlitośnie

zimne szyny i czarne kałuże.

Poczekalnia, automat z czekoladą,

skórka pomarańczy, niedopałki cygar i zapałki,

dzień szczerzy zęby odsłaniając plujące rynny

i odwieczną kratę deszczu,

deszcz, mówię z nieba na ziemię.

Jakiż świat jest głuchy i nieporuszony,

jakiż nieutalentowany Stwórca!

Dlaczego spłacam należność

w tej plebejskiej rzeczywistości-knajpie!

Cicho! Spójrz jak maszyna,

potężna machina, spokojnie stoi, sycząc

i otulając się dymem, cierpliwa.

Przed posiłkiem zapal fajkę,

przeklnij Boga i połknij swój ból!

Przyjdź więc i zostań w Memphis!

Twe życie jest i tak

kwaśnym deszczem, i przeznaczone ci

było zawsze pozostać spóźnionym gościem

w mizernej poczekalni —

Zostań w Memphis, Tennessee!

W którymś z tych plakatowo krzykliwych domów

szczęście na ciebie czeka,

jeśli poskromisz niecierpliwość —

także tu śpi krągła młoda kobieta

w gąszczu włosów,

przybędzie ku tobie

w piękny dzień na ulicy

niczym fala odurzenia,

jakby cię znała.

Czyż nie ma wiosny?

Czyż deszcz nie jest urodzajny?

Czyż nie brzmi jak szepty zakochanych,

długie przytłumione słowa miłości

usta przy ustach

między deszczem i ziemią?

Dzień wstał zatroskany,

a teraz, spójrz, jaśnieje deszcz!

Czyż dzień skorzysta z prawa walki?

Pojaśniało wszak. Zapach ziemi

przebija spod rdzawych peronów

pomieszany z ostrym tchnieniem deszczu i kurzu.

Przedsmak wiosny —

czyż to nie pocieszające?

Spójrz teraz, spójrz, jak Missisipi

w swym łożu zatopionych lasów

przyjmuje dzień!

Spójrz, jak wielka rzeka rozkoszuje się zakolami!

Jak po królewsku napina łuk, unosząc

w swych wirach flotę drzew i odpady.

Spójrz, jak kołysze monstrualny parostatek

w objęciach powodzi

niczym tancerz na parkiecie!

Spójrz na pogrążone cyple — jakaż pradawna cisza

w pejzażu zatopionych lasów!

Czyżbyś nie widział, jak rwące wody poranka

przywdziewają skromne światło dnia

i rześko wędrują pod ciężarnymi chmurami!

Uspokój się i ty, niepojednany!

Czyż nigdy nie zapomnisz o obiecanej wieczności?

Odmawiasz ziemi odrobiny wdzięczności?

Czegóż pragnie twe serce kochanka?

Uspokój się i zostań w Memphis,

stań na placu,

wejdź, ubezpiecz się na życie wśród innych,

miej gest,

by czuli się z tobą bezpieczni

i nie wyrzucili ze związku.

Adoruj kobietę ofiarując róże i złoty pierścionek

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: