Benny Andersen - Spodnie.pdf - Antologia Nowel i Opowiadań Duńskich - ChomikKulturalny

BENNY ANDERSEN

SPODNIE

A wiec do rzeczy - Jestem w mniejszości, a mniejszość

musi mówić do rzeczy. Większość nie musi się tłumaczyć,

wystarczającym wytłumaczeniem jest to, że się stanowi

większość. Mówi pan, żeby bez zbędnych szczegółów, tylko

że to nie takie proste. Trudno tak w przelocie od razu oce-

nić co jest ważne a co nie, weźmy na przykład sprzedawcę

ze sklepu koło mnie — ma szklane oko — i co to ma do

rzeczy, a jednak — niedawno kupiłem pół kostki masła

i kiedy się zabierałem do smarowania sobie wałówki widzę

nagle, że kromka chleba gapi się na mnie szklanym wzro-

kiem. Teraz sprawił sobie oko o numer większe, ale wtedy

dostałem szoku i przerzuciłem się na margarynę, dzięki

temu odświeżyłem sobie smak dzieciństwa — margarynę

na razowcu — od razu wróciło tyle wspomnień, że to chyba

dlatego kupiłem te spodnie.

Widzi pan — jako dziecko byłem pokrzywdzony jeśli

chodzi o ubranie — donosiłem po bracie kalosze, koszule,

cerowane skarpety, marynarki, książki, zabawki, za każ-

dym razem próbowałem podnieść krzyk, ale nie było rady,

musiałem zadowolić się moim miejscem w szeregu. Teraz

kiedy jestem starszy i bez rodziny i sam sobie kupuję ubra-

nie, przerzucam stosy używanych ubrań, bo w szytym na

miarę czułbym się jak nagi. W sklepach ze starzyzną i na

licytacjach kupuję buty i ubranie po innych, zegarki, szel-

ki, spodnie, kapelusze. Odczuwam ulgę wciągając takie

spodnie, które już ktoś donosił, dosiedział a nawet czasem

dosiusiał. Ogarnia mnie wtedy błogi spokój. Wszystkie kło-

poty mnie opuszczają — zostają w załomach mankietów tak

jak kurz i okruchy — wystarczy czasem wywrócić i wy-

trząsnąć. Owszem, niech pan nie sądzi, że nie zauważy-

łem, że mankietów już się nie nosi. Czemu nie zlikwidują

od razu rynsztoków na ulicy, żeby odpadki mogły się wa-

lać gdzie chcą? W spodniach z mankietami przynajmniej

wiadomo, gdzie się brud gromadzi.

Czując w ustach smak margaryny zrozumiałem, że po-

trzeba mi pary noszonych spodni, że to przeżycie jest mi

znowu niezbędne. Wczoraj znalazłem odpowiednią parę

u kramarza, do którego często zachodzę. Ciemnobrązowe z

wypchanym siedzeniem i kolanami jakby je koń nosił, tylko

że mnie nie zależy na tym, żeby pasowały albo żeby były

piękne, interesuje mnie czy mają osobowość, czy mają

właściwą atmosferę. Zostały naturalnie oddane do czyszcze-

nia po poprzednim właścicielu, ale wyczuwałem ich własną

aurę smutku i wierności, poczułem do nich sympatię a jed-

nocześnie zaciekawiły mnie, nie mogłem się doczekać kie-

dy wreszcie dojdę do domu i je włożę. Muszę panu powie-

dzieć, że ile razy wciągam na siebie jakieś stare łachy,

odnoszę wrażenie, że ich atmosfera mnie przenika i każe

rni robić rzeczy, które zazwyczaj nie przyszłyby mi do gło-

wy, ciągnie mnie w dzielnice, gdzie nigdy nie byłem, od-

zywam się do zupełnie obcych ludzi, których ubranie być

może znało.

Te spodnie zaciągnęły mnie w stronę portu, ale nie w tę

część dzielnicy gdzie zazwyczaj chodzę, tylko na peryferie,

gdzie kończą się porządne sklepy, pojawiają się za to ob-

skurne knajpki. Spodnie zatrzymały się dopiero przy ostat-

niej z nich. Firanki były zaciągnięte tak, że do środka nie

można było zajrzeć, ale z zewnątrz wrażenie było wystar-

czająco ponure, żeby zniechęcić do wejścia. Nie miałem

jednak wyboru — spodnie zdecydowały się właśnie na to

miejsce.

Wewnątrz nie było tak znowu najgorzej, choć nie aż tak

wykwintnie, żeby od razu leżały obrusy na stołach. Prze-

ciwnie było tam zielone linoleum, na którym kości pod-

skakiwały wesoło. Ludzie porządni, może trochę za mocni

w gębie, ale niespecjalnie pijani, ubrania i czapki trzymali

pod ręką, tak że trzeba było je przesuwać ile razy kości to-

czyły się w ich stronę, jeśli spadały na podłogę nikt nie

miał pretensji, ale czapki i butelki przesuwano bez przer-

wy. Zostałem w ubraniu i zamówiłem butelkę jasnego i por-

ter. Ze spodni byłem zadowolony. Z początku byłem trochę

niespokojny, ale teraz poklepałem je i z przyjemnością

stwierdziłem, że nie piją w kolanach tak jak nowe.

W kącie siedziała samotnie kobieta, nie powiem przy-

jemna, chyba po trzydziestce, ciemne palto i futrzana czap-

ka, taka rosyjska, twarz dość pełna, ciemne oczy, w kolo-

rze porteru, usta wygięte w podkowę jakby miały zapła-

kać, proszę jednak nie myśleć, że się jej przyglądałem, ten

rozdział już mam za sobą. Ostatnia, którą miałem, nazywała

się Ruth i pewnego dnia kiedy leżeliśmy ze sobą w domu

na otomanie i robiliśmy te rzeczy sama wyjaśniła sprawę

mówiąc: „Karl, przydałoby się wybielić sufit". Na tym

sprawa utknęła, bo w gruncie rzeczy nie obchodziła mnie

ani Ruth ani żadna inna, zależało mi tylko na jednej prze-

straszonej dziewczynce dawno temu, wie pan — mokre

drzewa, mokre ławki, małe ręce w wielkich kieszeniach

i duże ręce w małych, baton czekoladowy i wafle, tego nie

byłem w stanie zapomnieć, reszta to była wata i łaty. Ruth

oczywiście wyrzuciłem, chociaż powinienem jej być

wdzięczny za to co powiedziała, trudno było jaśniej to sfor-

mułować. Od tego czasu zacząłem kupować zapasy w kil-

ku sklepach, nikomu nie zależy na tym, żeby wpadać w

oko, a moje spożycie piwa mocno wzrosło. Porter, sznaps,

spirytus także, żeby przeczyścić zatłuszczone myśli. Dobrze,

do rzeczy, ale to wszystko co mówię, właśnie do rzeczy na-

leży. Raczej powinien się pan bać, że coś opuszczę, bo ja

właśnie tego się obawiam. Z tą kobietą to było tak, że to

musiało być coś ze spodniami, albo one ją zauważyły albo

ona je. Spojrzała w moją stronę, ale spojrzała chyba także

na spodnie i od razu straciła spokój, zaczęła grzebać w to-

rebce w poszukiwaniu szminki, odłożyła ją na stół, pod-

niosła szklankę, odstawiła z powrotem, rzuciła okiem na

kelnera, a potem znowu na mnie — albo na spodnie —

właśnie kiedy kelner zwrócił na nią uwagę. Jej niepokój

mogłem sobie wytłumaczyć tylko w jeden sposób — coś

musiało być między nią a tymi spodniami, być może spo-

dziewała się tych spodni, ale nie mnie w tych spodniach.

I wtedy zdarzył się dziw — proszę obiecać, że teraz nie

będzie mi pan przerywał — spodnie zaczęły cisnąć w ko-

lanach, zmusiły mnie do tego żebym wstał i podszedł do

niej. Pan sobie pewno pomyślał, że nie było w tym nic

dziwnego, „stary cap" — pomyślał pan sobie, ale to tylko

dlatego, że nie zwracał pan uwagi na detale, a to właśnie

one są ważne w tej sprawie. Spodnie chciały się do niej

przysiąść, a ja musiałem im towarzyszyć, żeby nie wywo-

łać zgorszenia. Usiadłem więc. Spodnie nie umiały mówić,

musiałem zabrać głos w ich imieniu, najpierw zacząłem się

więc zastanawiać czego one by mogły chcieć.

No tak, najpierw zadałem pytanie: „Czego by się pani

napiła?" — zupełny idiotyzm, zwłaszcza, że trzymała w

ręku szklaneczkę likieru.

„Dziękuję, piję" — odpowiedziała. Widzi pan, sądzę że tu

właśnie była ukryta wskazówka. Powinna powiedzieć: pro-

szę dać mi spokój, co pan sobie wyobraża" albo „dziękuję

koteczku, a ile masz pieniędzy?" — ale ona odrzekła to co

powiedziałem, i uważam, że to jest dowód na to, że musiała

już znać te spodnie nieźle. Kiedy tylko usiadłem położyła

ręce na stole i zostawiła je tam w spokoju. Trzeba zoba-

czyć co z tego wyniknie •— powiedziałem sobie — tylko

spokojnie, jeśli te spodnie czegoś chcą, na pewno się to

okaże. Siedziałem więc cichutko jak mysz i czułem jak

mnie to przenika. Coś tu było nie tak. Komuś stała się

krzywda, jej może, a może temu z tych spodni, albo im

obojgu. Spodnie oblepiały tak jakoś nieprzyjemnie aż po-

czułem gęsią skórkę na udach.

Spojrzałem na jej ręce, leżące na wprost moich. Koniusz-

ki palców dotykały z lekka zielonego stołu. Moje własne

graby przyjęły podobną pozycję, a moje kwadratowe, żół-

te, popękane paznokcie gapiły się na jej delikatne i przezro-

czyste, jak płatki kwiatu oglądane pod światło. Następnie

podkurczyła palce, wskutek czego moje zupełnie straciły

rozum, wyciągnęły się do tamtych, poczołgały po blacie

i dopadły jej rąk usiłując ponownie wyprostować im palce,

ale to spodnie cały czas były panem sytuacji, ona też nie

odsunęła rąk, nie otworzyła ich jednak również, pozwoliła

tylko moim palcom zostać wpół drogi, pod jej dłońmi —

i dopiero wtedy spojrzałem wyżej. Oczy miała teraz czarne

i okrągłe, w pierwszej chwili myślałem, że wpatrzone we

mnie, ale patrzyła na coś, co było za moimi plecami.

,,Co jest tutaj?" —• usłyszałem piskliwy, łamiący się głos

jak u chłopca, który usiłuje wydać się dorosłym i przy-

siadłem, kiedy zauważyłem olbrzymiego mężczyznę, który

zbliżył się do stolika. Cofnąłem łapska. Jej rączki wsko-

czyły do torebki i schowały się.

„To nic, to tylko..." — próbowała się uśmiechnąć, praw-

dopodobnie chciała powiedzieć „to tylko te spodnie", ale

zwątpiła czy on to właściwie zrozumie. Ja się nie odezwa-

łem, spodnie nie miały dla mnie żadnych nowych poleceń.

Jego twarz nie spodobała mi się od pierwszego wejrze-

nia, proszę to też właściwie zrozumieć — miewam kolegów

o wyglądzie co najmniej równie mało sympatycznym i nie

przeszkadzało mi to — te same chytre świńskie oczka i gęba

jak kubeł obrośnięta niewyraźnym puszkiem, te same

chełpliwe usta wykrzywione w uśmieszek na wargach —

co prawda nigdy nie mogłem pojąć co kobiety widzą w

czymś takim, ale to byli dobrzy koledzy i przypuszczam,

że z tym tutaj też mógłbym sobie nieraz tęgo golnąć, gdyby

nie te spodnie, które akurat miałem na sobie.

„Dostawiał się?"

„Nie skąd! Tak sobie tylko rozmawialiśmy, nic ważnego."

Rozmawialiśmy! Zamieniliśmy może ze dwa słowa. Praw-

dę mówiąc ujął mnie sposób, w jaki wzięła mnie w obronę,

chociaż to spodniom okazywała te względy, mówiąc „nic

ważnego". Wzruszyłem się z jednej strony i poczułem ulgę,

a z drugiej strony przykro było patrzeć jak kobieta się musi

poniżać wobec mężczyzny i bać się go, tylko dlatego że

jest wielki, pewny siebie i zazdrosny. Podniosłem się. Za-

stąpił mi drogę.

„Już pan idzie? — powiedział słodko — akurat teraz kie-

dy przyszedłem? To dziwne".

Benny Andersen - Spodnie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: