biuletyn_10_11_2007.pdf

NR 10–11 (81–82)

październik

–listopad 2007

BIULETYN

Bezpłatny dodatek:

płyta DVD z ﬁ lmem

„Kobiety i wojna”

BIULETYN

INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

Polskie Siły Zbrojne

numer indeksu 374431

nakład 15000 egz.

na Zachodzie

cena 7,50 zł (w tym 0% VAT)

INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

ODDZIAŁY IPN

ADRESY I TELEFONY

BIAŁYSTOK

ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok

tel. (0-85) 664 57 03

GDAŃSK

ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia

tel. (0-58) 660 67 00

fax (0-58) 660 67 01

KATOWICE

ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice

tel. (0-32) 609 98 40

KRAKÓW

ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków

tel. (0-12) 421 11 00

LUBLIN

ul. Szewska 2, 20-086 Lublin

tel. (0-81) 536 34 01

ŁÓDŹ

ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź

tel. (0-42) 616 27 45

POZNAŃ

ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań

tel. (0-61) 835 69 00

RZESZÓW

ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów

tel. (0-17) 860 60 18

SZCZECIN

ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin

tel. (0-91) 484 98 00

WARSZAWA

ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa

tel. (0-22) 526 19 10

WROCŁAW

ul. Sołtysowicka 21a, 51-168 Wrocław

tel. (0-71) 326 76 00

BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

Kolegium: Jan Żaryn – przewodniczący,

Łukasz Kamiński, Kazimierz Krajewski, Filip Musiał,

Barbara Polak, Leszek Próchniak, Jan M. Ruman, Jacek Żurek

Redaguje zespół: Jan M. Ruman – redaktor naczelny (tel. 0-22 431-83-74), jan.ruman@ipn.gov.pl

Barbara Polak – zastępca redaktora naczelnego (tel. 0-22 431-83-75), barbara.polak@ipn.gov.pl

Jacek Żurek – sekretarz redakcji (tel. 0-22 431-83-55), jacek.zurek@ipn.gov.pl

Piotr Życieński – fotograf (tel. 0-22 431-83-95), piotr.zycienski@ipn.gov.pl

sekretariat – Maria Wiśniewska (tel. 0-22 431-83-47), maria.wisniewska@ipn.gov.pl

Projekt graﬁ czny: Krzysztof Findziński; redakcja techniczna: Andrzej Broniak;

łamanie: Wojciech Czaplicki; korekta: Anna Kaniewska

Adres redakcji: ul. Hrubieszowska 6a, Warszawa

Adres do korespondencji: ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa

www.ipn.gov.pl

Druk: „2 K” s.c., ul. Płocka 35/43, 93-134 Łódź

ADRESY I TELEFONY

ODDZIAŁY IPN

BIULETYN

N R 10–11 ( 81–82)

PAŹDZIERNIK–LISTOPAD

2007

SPIS TREŚCI

REPORTAŻ

Jerzy Kirszak – VII Międzynarodowy Motocyklowy Rajd Katyński ........ 8

ROZMOWY BIULETYNU

Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie

Z Jerzym Kirszakiem i Pawłem Wieczorkiewiczem

rozmawia Barbara Polak ................................................................... 20

KOMENTARZE HISTORYCZNE

Paweł Kosiński – Błękitna Armia .................................................................. 38

Sławomir Kalbarczyk − Przedmioty odnalezione w Bykowni

i Kuropatach świadczą o polskości oﬁ ar......................................... 47

Witold Wasilewski – Żołnierze, których zabrakło… .................................. 55

Wojtek Matusiak − Polskie skrzydło myśliwskie w Wielkiej Brytanii ....61

Piotr Semków − Komandorski slalom ........................................................ 74

Jerzy Kirszak − Generał Sosnkowski pod Ankoną ................................... 81

Janusz Wróbel − Parada zwycięstwa bez Polaków................................. 99

Roman Smolorz − Brygada Świętokrzyska w Ratyzbonie ................... 108

Dariusz Węgrzyn − Śląskie tropy do Malessy.......................................... 119

Krzysztof Pogorzelski − Sprawa katyńska

w oczach mieszkańców Białostocczyzny ........................................ 123

Krzysztof Madej − Plan Marshalla ............................................................. 131

Bogusław Tracz − Pod czujnym okiem bezpieki.

Generał broni Leon Berbecki i generałowa Halina Jatelnicka ... 137

RECENZJE

Norbert Wójtowicz − Cztery miesiące z życia „Salamandra” .............. 144

Konrad Białecki − Sighietu Marmaţiei − czyli pamięć o komunizmie

w wersji rumuńskiej .............................................................................149

Mirosława Błażejowska − Pamięć bólu ........................................................ 153

Noty o autorach ....................................................................................... 156

Na okładce: niecałe 100 km na zachód od Cloppenburga, w Oberlangen znajdował się wyzwolony

przez 1. Dywizję Pancerną żeński obóz jeńców wojennych z Powstania Warszawskiego. Polscy

lotnicy stali się tam częstymi gośćmi, a warszawianki równie często gościły w bazie lotniczej.

INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

WYDARZENIA .......................................................................................... 2

Apel Pamięci Poległych Lotników – 27 sierpnia

„Jesteśmy tu, aby

oddać hołd bohaterom

w lotniczych mundu-

rach, dzięki którym

żyjemy w wolnej

i niepodległej Ojczyź-

nie” – powiedział gen.

broni pil. Andrzej

Błasik, dowódca Sił

Powietrznych. I do-

dał – „Zebraliśmy się

na warszawskim pla-

cu przed Pomnikiem

ku Czci Lotników

Polskich Poległych

w latach 1939–1945,

na którym wyryto po-

nad 2100 nazwisk pilotów spoczywających na cmentarzach rozproszonych po całym świe-

cie”. W apelu wzięli udział m.in. Ryszard Kaczorowski, ostatni prezydent Polski na uchodź-

stwie, Jacek Kotas, podsekretarz stanu w MON, a także uczestnicy V. Światowego Zjazdu

Lotników Polskich, wśród nich dowódca dywizjonu 306 i 315 gen. pil. Tadeusz Andersz.

Płk pil. Andrzej Jeziorski, prezes Stowarzyszenia Lotników Polskich na Zachodzie, przypo-

mniał historię powstania pomnika. Został on ufundowany przez lotników z PSZ na Zachodzie

w hołdzie poległym kolegom. Delegaci zjazdu złożyli wieńce pod pomnikiem i wpisali się do

księgi pamiątkowej. Uroczystość uświetnił przelot zespołu akrobacyjnego Orlików. Orkiestra

Reprezentacyjna Sił Powietrznych wykonała Marsz Lotników oraz Pierwszą Brygadę – pieśń

honorową Polskich Sił Zbrojnych.

jmr

IPN z KUBAŃSKĄ OPOZYCJĄ − 30 sierpnia

Delegacja kubańskich opozycjonistów została przyjęta przez prezesa IPN Janusza

Kurtykę w siedzibie Instytutu w Warszawie. Przybyły z Kubańczykami prezes Funda-

cji Wolność i Demokracja Tomasz Pisula scharakteryzował ich krótko „łącznie 120 lat

więzienia, ludzie, przez których »przechodzi« gros pomocy dla kubańskiej opozycji”.

Jednym z uczestników spotkania był Huber Matos.

Legenda kubańskiej diaspory, 89-letni dziś Huber Matos, z zawo-

du nauczyciel, jeden z wodzów kubańskiej rewolucji, która w 1958

roku obaliła dyktaturę Fulgencio Batisty. Następnie krótko dowódca

wojska w prowincji Camaguey, cieszący się poparciem Fidela Castro.

Sceptyczny wobec coraz silniejszych wpływów komunistów w no-

wych władzach, zwłaszcza w armii, dwukrotnie składa dymisję na

piśmie. Pierwsza zostaje odrzucona, efektem drugiej jest proces są-

dowy. W grudniu 1959 r. skazany

na 20-letnie więzienie, większość

wyroku odsiaduje w Isla de la Ju-

ventud – miejscu, które w 1953 r.

w tej samej roli poznał Fidel Castro.

W więzieniu torturowany ﬁ zycznie

i psychicznie. W latach 60. jego żo-

nie i dzieciom udało się wyemigro-

wać z Kuby. Zwolniony z więzienia

21 października 1979 r. Wyjeżdża

z kraju, w Kostaryce spotyka się

z rodziną, następnie razem jadą do

silnego ośrodka kubańskiej emigra-

cji w Miami.

Prezes Kurtyka i wicedyrektor Biura Edukacji Publicznej Łukasz Kamiński zapropono-

wali przedstawicielom kubańskiej diaspory współpracę informacyjną i naukową. Służby spe-

cjalne państw bloku komunistycznego ściśle ze sobą współpracowały, organizowały wspólne

operacje na obszarze innych krajów, odbywały narady, jak również wymieniały informacje

między sobą. Ponadto służby te były zorganizowane w podobny sposób – na wzór organów

bezpieczeństwa ZSRS. Badania niektórych obszarów działalności służb specjalnych państw

komunistycznych Europy Środkowo-Wschodniej (w tym PRL) mogą więc być punktem wyj-

ścia do późniejszych badań archiwów kubańskich.

Współpraca IPN i Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie

– 10 września

Porozumienie o współpracy

pomiędzy Instytutem Pamięci

Narodowej – Komisją Ściga-

nia Zbrodni przeciwko Naro-

dowi Polskiemu a Ukraińskim

Uniwersytetem Katolickim

we Lwowie zostało podpisane

w gmachu uniwersytetu. Ce-

lem porozumienia, które pod-

pisali prezes IPN dr hab. Janusz

Kurtyka i rektor Ukraińskiego

Uniwersytetu Katolickiego

o. dr Borys Gudziak, jest roz-

wijanie wzajemnej współpracy

w zakresie oświaty, nauki i kul-

tury. Porozumienie umożliwi współdziałanie w dziedzinie wydawania publikacji, wspierania

projektów badawczych, organizacji konferencji naukowych, wystaw, seminariów i praktyk

studenckich.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: