KAMICA NERKOWA.doc

(92 KB) Pobierz
KAMICA NERKOWA

KAMICA  NERKOWA

Przewlekła choroba ogólnoustrojowa,

charakteryzująca się tworzeniem i obecnością

w UKM lub miąższu nerki złogów,
ukształtowanych

ze składników prawidłowego lub patologicznie zmienionego moczu.

    Złogi złożone są z organicznej macierzy inkrustowanej  składnikami krystalicznymi

Epidemiologia

l             1 - 5% populacji ludzkiej

l             2% mieszkańców Polski - choroba społeczna

l             3-cia choroba układu moczowego

                      (po ZUM i gruczolaku stercza)

l             Częściej mężczyźni (2-3x)

l             Szczyt zachorowalności:

                           mężczyźni  30 - 40 rok życia

                               kobiety       30 - 40 rok życia

                                                  50 - 65 rok życia

l             Częstość nawrotów w ciągu 5 lat   -  50%

Spadek umieralności z powodu kamicy moczowej

 

Czynniki warunkujące powstawanie kamicy nerkowej

1. środowiskowe

        2. miejscowe w układzie moczowym

        3. ogólnoustrojowe

 

l             Kamienie jednostronne - czynniki miejscowe

l             Kamienie obustronne - podłoże ogólnoustrojowe lub (i) środowiskowe

l              

l           Skład chemiczny kamieni:

 

                  > 40% - szczawian wapnia, fosforan wapnia

                     35% - szczawian wapnia

           10% - struwit (fosforan amonowo – magnezowy

                       i węglan apatytu)

                     10% - kwas moczowy

                            2% - cystyna, ksantyna

Patofizjologia

Czynniki mające znaczenie w powstawaniu

     i tworzeniu się kamieni w drogach moczowych:

l           czas przebywania powstałego w drogach moczowych kryształu

l             stopień przesycenia moczu określonym składnikiem

    pH moczu

l             obecność inhibitorów i promotorów litogenezy

l             epitaksja

l             adsorpcja kryształów na jądrze białkowym (nukleacja)          

 

 

 

 

 

Etiologiczny podział kamicy nerkowej

1. Kamica wapniowa

        - hiperkalciuria

          - hiperurikozuria

          - hiperoksaluria

         - hipocitraturia

         - hipomagnezuria

2. Kamica niewapniowa

        - moczanowa

         - cystynowa

-struwitowa

 

Hiperkalciuria

 

M > 300 mg/d (7,5 mmol/d)

  K > 250 mg/d (6,24 mmol/d)

55% chorych z kamicą wapniową
 

-  z hiperkalcemią

  -  z normokalcemią

 

   1. absorpcyjna - zwiększone wchłanianie wapnia w jelicie 

   2. nerkowa - upośledzenie cewkowej reabsorpcji wapnia

   3. resorpcyjna - zwiększona resorpcja wapnia z kości

Przyczyny hiperkalciurii

l             samoistna hiperkalciuria dorosłych

           -  najczęściej absorpcyjna  typ 1 i 2 i typ 3

           -  nerkowa

l             pierwotna nadczynność przytarczyc

l             dystalna kwasica cewkowo - nerkowa

l             długotrwałe unieruchomienie

l             zespół mleka i alkaliów

l             nadmiar witaminy D3

l             choroba Cushinga i glikokortykoterapia

l             nowotwory kości pierwotne i przerzutowe

l                 sarkoidoza

Hiperurikozuria

M  >800 mg/d (4,76 mmol/d)

                             K >759 mg/d (4,46 mmol/d)

           - najczęściej związana z dietą

           ( spożycie puryn z mięsa, ryb i drobiu)

           - wzmożona synteza endogenna (dna, defekty enzymatyczne)

           - zwiększony rozpad komórek

           (choroby rozrostowe,łuszczyca,chemioterapia nowotworowa)

           - leki urykozuryczne (probenecid, duże dawki salicylanów)

l               niekiedy jedyna nieprawidłowość u osób

     z kamieniami wapniowo - szczawianowymi

l               moczan sodowy ułatwia krystalizację szczawianu   wapnia w procesie  nukleacji różnorodnej

l               istotne znaczenie ma pH i stopień zagęszczenia moczu

 

 

 

 

 

 

Hiperoksaluria

>40 mg/d (0,45 mmol/d)

   1. Pierwotna  -   genetycznie uwarunkowana, typ I i II.

    2.Wtórna

a) nadmierne wchłanianie szczawianów z przewodu pokarmowego

l               podaż w diecie produktów bogatoszczawianowych  (herbata, czekolada, orzechy, szczaw, rabarbar, szpinak)

l               przewlekłe choroby jelita cienkiego

                                         lub stany po jego częściowej resekcji

l               dieta niskowapniowa

l               podaż fosforanu celulozy

l               patologiczna flora bakteryjna jelit

b) wysokie dawki wit.C, glikol etylenowy, metoksyfluran

c) stany niedoboru pirydoksyny (wit.B6)

 

 

Hipocitraturia

< 320 mg/d (1,7 mmol/d)

                osłabienie działania chelatującego          cytrynianów powoduje przesycenie moczu

   wolnymi jonami wapnia

   Przyczyny:

       - dystalna nerkowa kwasica cewkowa (typ 1)

        - wysoka zawartość sodu w diecie

        - spożywanie znacznych ilości białek zwierzęcych

        - przewlekłe biegunki

-                       stosowanie tiazydowych leków moczopędnych

Hipomagnezuria

M  < 2   mmol/d

                               K  < 1,5 mmol/d

      Jony magnezu są inhibitorami krystalizacji

       lub nukleacji

 

l           U chorych z kamicą wapniową:

    - istotnie mniejsze wydalane magnezu z moczem

-                       zmniejszenie ustrojowego zasobu magnezu

 

Kamica wapniowa

Kamienie szczawianowo - wapniowe

 

l             małe, chropowate albo kolczaste, twarde, barwy czerwono- lub ciemnobrunatnej. Często budowa warstwowa o promienistym układzie kryształów

l             wytrącają się w moczu kwaśnym

l             rozpuszczalność ich nie zmienia się w zakresie

     pH 4,5 - 7,5

często przebiega z hiperoksalurią

 

 

 

 

 

 

 

 

Kamienie fosforanowo - wapniowe   (rzadziej)

 

l           często duże, barwy żółtej lub brązowej

l           konsystencja zróżnicowana (twarde lub miękkie)

l           hiperfosfaturii nie przypisuje się roli patogenetycznej

Kamica niewapniowa

Kamienie struwitowe  (odlewowe)

         fosforan amonowo-magnezowy i węglan apatytu

l             częściej kobiety

l           zakażenie dróg moczowych bakteriami rozkładającymi mocznik

    Zdolność wydzielania ureazy mają:

    Proteus, Pseudomonas, Klebsiella,

    niektóre bakterie G dodatnie - Enterococcus faecalis

    Mocz :    - przesycony wodorotlenkiem amonowym

                   - odczyn zasadowy

 

Kamienie moczanowe

 

l             najczęściej związane z dną moczanową

l             średnie pH moczu < 5, 5

 

                         Kamienie cystynowe (odlewowe)

l             wrodzone zaburzenie wchłaniania dwuzasadowych aminokwasów (cystyny, lizyny, ornityny i argininy)

    w cewce bliższej i jelicie czczym

l             analiza moczu - sześciokątne kryształy u 50% chorych

test z nitroprusydkiem na obecność cystyny w moczu

Obraz kliniczny

kamica obustronna  10 - 20%                                                                 skłonność do nawrotów

    

    Objawy zależą od:

                                      wielkości i  lokalizacji złogu

                                      czasu trwania choroby

l             napady kolki nerkowej  

l             wydalanie kamieni z moczem

l             nawracające ZUM

l             krwiomocz i krwinkomocz

przebieg bezobjawowy (kamica odlewowa)- usg, rtg

Postępowanie diagnostyczne u chorych w okresie występowania kolki nerkowej

l               konieczne ustalenie lokalizacji złogów i stopnia obstrukcji moczowodów

     USG, zdjęcie przeglądowe RTG jamy brzusznej

          20%– kamienie bezcieniowe (moczanowe)

                     i „półcieniowe” (cystynowe)

...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin