GrabarzPolski015.pdf

# 1 5

WYWIADY:

NACHO CERDÀ, GRAHAM MASTERTON

ADAM ZALEWSKI, SŁOŃ

OPOWIEŚCI NIEHORROROWE CZĘŚĆ 1

BLAIR WITCH POCZTAR CZĘŚĆ 3

POCZĄTKI „LITERATURY WAMPIRYCZNEJ”

FILMY: Aftermath, Antychryst, Genesis, Hotel zła, Ostatni postój, The Abandoned, Za cenę bólu

KSIĄŻKI: Bestia, Cień znad jeziora, Demon, Głębia ciemności, Morderstwo w La Scali,

Muzyka z zaświatów, Pamiętniki wampirów, Po zachodzie słońca, Wampir z Ropraz

AUDIOBOOK: Strzyga i inne opowieści niesamowite

ZORAN KRUŠVAR „MARIO” (OPOWIADANIE)

Najpierw zszokował cały świat

brutalnym ilmem o nekroilii pt.

„Aftermath”, potem dołączył do

bardziej mainstreamowego grona

twórców grozy za sprawą pełnome-

trażowego horroru „The Abandoned”.

Czego jeszcze możemy się po

nim spodziewać?

Panie i Panowie – przed Wami ...

Witaj. Pozwól, że zaczniemy od same-

go początku. Czy od zawsze chciałeś

kręcić ilmy?

koprodukcję o żywych trupach w Anglii.

Było to dość krwawe i przerażające, a do

tego dobrze oddawało moją obsesję na

punkcie ludzkiego ciała. Horror zawsze

bardziej wiązał się według mnie z rze-

czywistością niż jakimiś obcymi światami

– pewnie dlatego moim ulubieńcem jest

David Cronenberg...

gi ilm „Aftermath”. Traktuje on temat

nekroilii. Jak długo się przygotowy-

wałeś do tego obrazu i od czego się

zaczęło?

W pewien sposób od zawsze tego chcia-

łem, tak. Mój wujek pokazywał mi mnó-

stwo ilmów nakręconych na Super 8,

a rodzice zabierali nas co tydzień do kina

więc jako dzieciak miałem niezłe pojęcie

o tym, jak powinno robić się ilmy. Dzię-

ki moim rodzicom zobaczyłem na dużym

ekranie parę klasyków i jestem im za to

bardzo wdzięczny. Żadne z nich nie pra-

cuje jednak w przemyśle ilmowym więc

myśl o tym, że zostanę ilmowcem musia-

ła wydawać im się dość dziwna i faktycz-

nie sprzeciwiali się temu aż do momentu

nakręcenia „Aftermath”. Ten ilm przeko-

nał mojego ojca, że nie mam zamiaru re-

zygnować z kariery reżysera.

Przygotowania nie trwały długo. Napi-

sałem go w lutym, nakręciłem w maju

i w październiku już go mogłem wy-

świetlać. Było to wszystko dość szalone,

a musiałem też w tym przypadku pełnić

funkcję producenta. Zainspirowały mnie

te wszystkie sceny autopsji, w których ni-

gdy się niczego nie pokazywało: miałem

już dość słuchania jak jakiś bohater po

prostu opisuje co widzi. Postanowiłem,

że zorientuję się jak to naprawdę wygląda

i pokażę to widzom. Wierzyłem, że będzie

to bardziej przerażające niż typowe hor-

rory – i faktycznie tak się stało. Wcale nie

dlatego, że pokazałem w tym ilmie tyle

okrucieństwa, ale raczej dlatego, że po-

kazałem je w tak kliniczny, beznamiętny

sposób. Nihilizm „Aftermath” działa na wi-

dzów bardziej niż jego krwawe efekty.

Twój debiut ilmowy to „The Awake-

ning”. Czy napotkałeś jakieś trudności

przy jego realizacji?

Czytałeś pewnie mnóstwo książek

o autopsjach, żeby je ukazać jak najle-

piej w tym ilmie?

To był szkolny projekt nakręcony w dwa

dni, bez żadnego budżetu. Oczywiście

na niczym się wtedy nie znaliśmy ale

myślę, że wypadło to całkiem nieźle. Co

zabawne, dowiedziałem się później, że

kręciliśmy nasz ilm w tym samym miej-

scu, gdzie John Carpenter silmował po-

czątkowe sceny „Księcia ciemności” – on

także chodził do USC w Los Angeles. Je-

stem wielkim fanem jego twórczości.

Zgadza się – chciałem uniknąć powiela-

nia schematów i zachować realizm bez

popadania w parodię. To byłoby nieodpo-

wiednie. Żeby poczuć strach i desperację

publiczność musiała wierzyć temu, co wi-

dzi na ekranie.

Co skierowało cię ku horrorowi?

Czy ten ilm kręciłeś w prawdziwym

prosektorium?

To też wiązało się z moimi pierwszymi

doświadczeniami jeśli chodzi o ilmy.

Jako sześciolatek wślizgnąłem się na

seans „Szczęk” i ten ilm tak mnie prze-

straszył, że przez lata nie mogłem o nim

zapomnieć. Ten olbrzymi rekin pożerający

ludzi, krew zmieszana z wodą morską, ta

ciemność pod talą wody... Wszystko to

wywarło na mnie ogromne wrażenie i uza-

leżniłem się od tego rodzaju ilmów. Trzy

lata później odkryłem ilm “Living Dead at

the Manchester Morgue” – hiszpańską

Czy jesteś zadowolony z końcowego

efektu swojego pierwszego ilmu?

Czego się nauczyłeś podczas jego krę-

cenia?

Czy jakieś konkretne wydarzenie skło-

niło cię żeby stworzyć coś tak dra-

stycznego jak “Aftermath”?

Tak – I to kolejny czynnik, który dodawał

wszystkiemu realizmu. Wynająłem to

miejsce na parę nocy i kręciliśmy jak pa-

tolodzy skończyli swoją pracę. Napatrzyli-

śmy się na surrealistyczne sceny: trudne

do rozpoznania fragmenty ludzkiego ciała

na noszach, ślady krwi, a nawet kawałki

żółtego tłuszczu znajdowane tu i ówdzie.

Czasami musieliśmy przerywać ilmowa-

nie żeby można było umieścić nowe zwło-

ki w lodówkach. Moja ekipa długo jeszcze

pamiętała ten ilm...

W przeciwieństwie do bohaterów moich

ilmów nie oglądam się zbyt często za

siebie. To niezdrowe. Cokolwiek zrobiłem

– miałem ku temu konkretny powód. Za-

wsze ma się oczywiście ochotę zmienić

coś w skończonym dziele, ale najważniej-

sze jest to, aby iść naprzód, odkrywać coś

nowego. Każdy ilm odzwierciedla mnie

z pewnego okresu i nie należy dokony-

wać w tym obrazie żadnych zmian. Gdy-

by nie to, co nakręciłem wcześniej nie

byłbym teraz jako ilmowiec w takim, a nie

innym miejscu, więc nie jestem za tym,

aby wypierać się swoich wcześniejszych

dokonań – należy po prostu wyciągać

z nich pewne wnioski.

Trzęsienie ziemi w Los Angeles w 1994

r. Dopiero co przyjechałem z Europy

i skłoniło mnie to do zastanawiania się

nad kruchością życia. Mogło się to skoń-

czyć znacznie gorzej, ale na szczęście do

tego trzęsienia ziemi doszło w nocy, kie-

dy większość ludzi spała. Chciałem więc

przełożyć na język ilmu moje lęki zwią-

zane ze śmiercią i życiem po życiu (jeśli

takie istnieje) – dlatego uznałem, że pro-

sektorium będzie idealnym miejscem ak-

cji. Zresztą izyczność naszej egzystencji

nie przestaje mnie fascynować: materia,

która czyni nas ludźmi potrai wyglądać

tak nieprzyjemnie... Chciałem tu też dla

odmiany pokazać śmierć „od wewnątrz”,

nie „od zewnątrz”.

Czy były jakieś problemy ze znalezie-

niem aktora?

Nie. Parę miesięcy wcześniej widziałem

Pepa Tosara w sztuce teatralnej, a że je-

den z moich współpracowników go znał,

dostałem do niego numer i pewnego dnia

zadzwoniłem, potem dałem mu scena-

Po 4 latach przyszedł czas na Twój dru-

przekonujące. Teraz patrzę na nie z lek-

kim uśmiechem – nastąpił duży postęp

jeśli chodzi o tego typu efekty!

tu na ukazaniu tematów straty i obsesji

– i wypadło to tu znacznie przyjemniej niż

w „Aftermath”. Od tego momentu zaczą-

łem też współpracę z Xaviem Giménezem

– najlepszym operatorem, jakiego znam.

powstał na planie. W postprodukcji doda-

liśmy techniką cyfrową jakieś drobiazgi.

Całą „Trylogia śmierci” powstawała

przez osiem lat. Czy od początku wie-

działeś, że będzie to trylogia?

W „The Awakening” i „Aftermath”

przez krótkie chwile pojawiają się reli-

gijne symbole - krzyże na łańcuszkach.

Czy chciałeś coś za ich pokazaniem

przekazać?

Bez wątpienia „Genesis” to Twój naj-

dojrzalszy obraz z całej trylogii. Mamy

tu bardzo dobrych aktorów, świetnie

pasującą muzykę, jest tu mnóstwo

emocji. Z drugiej strony, nie mamy tu

aż tyle gore co w poprzednim „After-

math”. Postanowiłeś zrezygnować

z krwawych efektów żeby stworzyć

obraz dla szerszego odbiorcy?

Nie – wpadłem na ten pomysł dopiero po

nakręceniu „Aftermath”. Szczerze mówiąc

wyszło to dopiero jak scenariusz kolejne-

go ilmu był już w znacznej części goto-

wy. Zawsze dzieje się to w ten sposób

– kieruję się raczej instynktem niż jakimiś

skomplikowanymi konceptami.

Są one częścią obrzędów związanych ze

śmiercią więc ich użycie wydawało mi się

bardzo naturalne. Chodziłem do katoli-

ckiej szkoły i dorobiłem się obsesji na ich

punkcie – od dzieciństwa kojarzę krzyże z

bólem i cierpieniem, krwią i łzami, a więc

nie są to najprzyjemniejsze odczucia.

Co tak zainteresowało cię w projekcie

„The Abandoned”, że postanowiłeś na-

kręcić ten ilm?

Nie miałem takich ambicji. Nigdy też nie

żałowałem, że “Aftermath” wypadł tak,

jak wypadł. Po prostu zawsze staram się

jak najlepiej przedstawić wybrany temat

i „Genesis” wymagał znacznie delikat-

niejszego podejścia – w końcu to wiersz

przekształcony w ilm, a więc musiał spra-

wiać raczej wrażenie wizualnej pieszczoty

niż mocnego ciosu w brzuch. Choć i on

nie ma oczywiście wyłącznie radosnego

wydźwięku. W końcu śmierć też nie jest

szczególnie radosna nawet jeśli oznacza

jednocześnie początek czegoś nowego.

Twój drugi ilm traktuje o kruchości

naszego ludzkiego życia, ciała ludz-

kiego oraz duszy. Zgodzisz się z tymi

słowami?

Ten ilm przeszedł mnóstwo zmian, a więc

efekt końcowy tylko częściowo przypomi-

na to, co sobie zaplanowałem. Zaintere-

sowała mnie tu tematyka sobowtóra i po-

wrót we własną przeszłość, jaką odbywa

główna bohaterka. Jest to w jakiś sposób

podobne do fabuły “Genesis”: tu też głów-

na postać nie jest w stanie poradzić sobie

ze stratą i to ją ostatecznie niszczy.

riusz, a on się zgodził zagrać. Bałem się,

że scenariusz go przestraszy, ale to jeden

z tych aktorów, którzy nie boją się najtrud-

niejszych wyzwań.

“Aftermath” to nie tyle brutalny horror co

dramat, a więc tak – opisuje on kruchość

istnienia. Nie zależało mi na przedsta-

wieniu patologa-psychopaty tylko na

ukazaniu samotności umierania, “nicości”

w jaką obraca się nagle ludzkie życie.

Jeśli uważnie przyjrzysz się temu ilmowi,

zauważysz, że to właśnie mają symbo-

lizować wszystkie zgromadzone w nim

zwłoki. W pewnym sensie to one są tu

jedynymi “żywymi” bohaterami, w prze-

ciwieństwie do lekarzy, których widzimy

wyłącznie schowanych za maskami, cał-

kowicie anonimowych.

Nad scenariuszem pracowało trzy oso-

by: Ty, Richard Stanley i Karim Hus-

sain. Jak udało Ci się namówić Richar-

da i Karima?

Powiedz coś jeszcze o zwłokach, któ-

rych użyłeś w ilmie...

Jak długo powstawało to dzieło?

Wszystkie są sztuczne – poza „trupem

z HIV”, jak go nazwaliśmy. To facet z wą-

sem, który był kolejnym znajomym jedne-

go z moich współpracowników i zgodził

się leżeć przez parę dni na piekielnie

zimnych noszach. Bardzo zabawny gość

– nie miał nic przeciwko rozebraniu się

do naga i nakładaniu mnóstwa makijażu.

Niełatwo znaleźć ludzi chętnych do tego

typu poświęceń. Sztuczne zwłoki zostały

bardzo starannie przygotowane na dwa

miesiące zanim zaczęliśmy kręcić ilm

– wydałem na nie większość budżetu bo

wiedziałem, że muszą być jak najbardziej

Około półtora roku od powstania pomysłu

do ukończenia ilmu.

Początkowo był to projekt Karima, ale

on ostatecznie zajął się reżyserią ilmu

„Ascension”. Z kolei mój post-apokalip-

tyczny western „Oblivion” traił na półkę

więc spytałem Karima czy nie oddałby

mi scenariusza tego swojego rosyjskie-

go horroru. Później mieliśmy problemy

z budżetem i trzeba było dokonać pew-

nych zmian, a że Karim był zajęty swoim

ilmem poprosiłem o pomoc Richarda.

Z jednym i z drugim przyjaźniłem się jed-

nak na długo przed rozpoczęciem prac

nad „The Abandoned”.

Zapewne długo powstawały same po-

sągi?

Po kolejnych czterech latach pokaza-

łeś ostatnią z części Trylogii Śmierci,

„Genesis”. Powiedz parę słów o tej

produkcji.

Około czterech miesięcy. Zanim ekipa od

efektów mogła przystąpić do pracy musie-

liśmy oczywiście obsadzić Trae.

Trudno było osiągnąć efekt płaczącej

rzeźby?

Cóż, przede wszystkim ten ilm okazał się

dla mnie przełomowy i otworzył mi drzwi

do pierwszej produkcji pełnometrażo-

wej. Jeśli chodzi o fabułę to zależało mi

Nie. Chciałem jak najmniej efektów kom-

puterowych więc praktycznie cały efekt

Czemu Rosja wydała Ci się na tyle

atrakcyjna, że postanowiłeś wybrać ją

na miejsce urodzin głównej bohaterki,

Marie?

wzięcie

dokumentu „Cofin of Light”. Zdradź

nam proszę kilka szczegółów na jego

temat?

do ulubionych ilmów. Dokonania tych

reżyserów są bardzo inspirujące, ale

jeszcze mocniej działa na mnie muzyka

– zawsze kiedy piszę scenariusz, albo ob-

myślam sposób nakręcenia jakiejś sceny

włączam sobie ścieżkę dźwiękową żeby

pobudzić do działania komórki mózgowe.

A jeśli chodzi o książki to czytam sporo

literatury faktu – ona również pomaga mi

czasem wpadać na dobre pomysły.

Dobre pytanie. Przez trzy lata pracowa-

łem nad ilmem “Oblivion” dla wytwórni

Filmax, ale nigdy go nie ukończyłem. Po-

tem kolejne dwa lata zabrały mi prace nad

“The Abandoned” – no i tak minął cały ten

czas. Uwierz mi, że nie zawsze od same-

go reżysera zależy jak długa jest przerwa

między jego kolejnymi ilmami.

Pracuję w tej chwili nad jego postproduk-

cją. Jest to dokument o hiszpańskim prze-

myśle ilmowym w latach 70. i opowiadam

w nim o tak niezwykłych reżyserach jak

Paul Naschy czy Jess Franco. Myślę,

że będzie to interesująca rzecz dla osób,

które chcą dowiedzieć się czegoś więcej

o historii gatunku.

To przeciwieństwo cywilizacji Zachodu

– daleka kraina, gdzie wszystko może

się zdarzyć. W ujęciu metaforycznym to

także idealne miejsce dla Marie: olbrzymi

obszar, na którym łatwo się zgubić, tak

jak bohaterka gubi się poszukując swojej

tożsamości. Od początku odbierałem tę

historię jako „horror z odrobiną Tarkow-

skiego” – wydawało mi się, że to bardzo

pociągające połączenie.

Jesteś zadowolony z końcowego efek-

tu?

Zapewne masz jakiś ulubiony horror

po który chętnie co jakiś czas sięgasz.

Co to za ilm?

Pracujesz obecnie nad jakimś ilmem

grozy?

Bez względu na rezultat zawsze czuje się

pewną satysfakcję z dociągnięcia wszyst-

kiego do końca. Wiele rzeczy bym w tym

ilmie zmienił, ale będę musiał poczekać

z tymi pomysłami na kolejny projekt.

Mam zresztą mieszane uczucia związane

z każdym swoim wcześniejszym ilmem,

najwyraźniej jestem po prostu perfekcjo-

nistą.

Za ulubiony ilm muszę chyba uznać

“Szczęki”.

Od początku wiedziałeś jakich aktorów

zaprosisz do obsady?

Pracuję nad kilkoma projektami, zobaczy-

my który z nich jako pierwszy wypali. Nic

więcej nie mogę na razie zdradzić – są to

w zasadzie thrillery, tylko jeden z nich jest

horrorem. Nie mogę się doczekać kiedy

znów wrócę na plan.

Jakie masz plany na przyszłość?

Dziękuję za poświęcony czas i liczę na

kolejny długi metraż.

Do następnego wywiadu, mam nadzie-

ję (śmiech).

Rzeczywiście – od razu wiedziałem kogo

chciałbym widzieć w swoim ilmie. Jesz-

cze w trakcie prac przygotowawczych

zwróciłem uwagę na aktora, który zagrał

w “15 minutach” z Robertem De Niro.

Był to Karel Roden, znany także z ról

w “Hellboyu” i „Blade 2”. Właśnie takiej

charyzmy i umiejętności aktorskich po-

trzebowałem dla postaci Nikolaia. Zna-

leźliśmy go, zaoferowaliśmy mu tę rolę

i w miesiąc później był już z nami. Więcej

problemów było z obsadzeniem roli Marie.

Filmax chciał jakiejś znanej aktorki, a ja

uważałem, że to bez sensu skoro mamy

już i tak bardzo ograniczony budżet.

Opóźniło to cały proces o wiele tygodni,

a i tak ostatecznie okazało się, że to zwa-

riowany pomysł i nie ma mowy żeby do-

szło do jego realizacji. Zdecydowaliśmy

się wtedy na zatrudnienie Anastasii, którą

poznałem w Londynie. Pasowała idealnie,

a przy tym nie miała opatrzonej twarzy, co

nadawało ilmowi realizmu.

Czy przy kręceniu twoich ilmów przy-

dała ci się nauka w szkole ilmowej?

Chciałbym nie tylko reżyserować ale tak-

że zająć się produkcją ilmów innych twór-

ców. Zawsze sprawiała mi przyjemność

praca z innymi reżyserami i pomaganie

im w zrealizowaniu własnych wizji.

Spike Lee powiedział kiedyś w trakcie wy-

kładu na USC, że pobyt w szkole ilmowej

to w zasadzie nic więcej niż tani sposób

na zorganizowanie sobie życia. Częś-

ciowo się z tym zgadzam. Sam uczyłem

przez parę lat w szkole ilmowej w Bar-

celonie i z doświadczenia wiem, że tego

typu ośrodki nie mają sensu jeśli ktoś

chce tylko robić ilmy. Szkoła powinna da-

wać coś więcej niż tylko szansę na nakrę-

cenie ilmu – to w niej trzeba się nauczyć

posługiwania pewnymi przyrządami,

a także wpoić sobie dyscyplinę, studio-

wać dokonania innych twórców. Szkoła

nikogo nie nauczy się jak „mieć talent”,

ale może sprawić, że ktoś zacznie patrzeć

na ilmy w zupełnie inny sposób niż zanim

do niej traił.

Czy byłeś już kiedyś w Polsce? Pla-

nujesz może wizytę u nas w niedługim

czasie ?

Nie, ale chętnie kiedyś przyjadę do Polski.

Jeden z moich przyjaciół ma żonę Polkę

– proszę jaki ten świat jest mały!

Masz ulubionych twórców z gatunku

grozy, po których chętnie sięgasz?

Mam tu na myśli grozę ilmową, jak

i książkową?

Zanim ukończyłeś „The Abandoned”

musiało minąć kolejne osiem lat po

“Trylogii Śmierci”. Czy wcześniej nie

byłeś gotowy na tak wielkie przedsię-

Carpenter, Cronenberg, Fulci, Argento…

ale jest ich oczywiście znacznie więcej.

Mam kolekcję płyt DVD i często wracam

W zeszłym roku ukończyłeś kręcenie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: