GrabarzPolski026.pdf

# 26

SZCZĘKI SERIA

KRWIĄ PISANE CZĘŚĆ 1

HORROR WŁOSKI CZĘŚĆ 4

POTWORY Z GŁĘBIN

TO WYPEŁZŁO Z WODY PRZEWODNIK

WYWIAD: MAGDALENA MARIA KAŁUŻYŃSKA

RELACJE: HORROR FESTIWAL, UNSOUND FESTIVAL

FILMY: Aligator - Lake Placid, Frankenfish, Klinika, Matnia, Mega Shark vs. Giant Octopus,

Pirania 3D, Potwór z Czarnej Laguny, Zemsta

KSIĄŻKI: Dziewczyna, która chciała się zemścić, Hipnotyzer, Maska, Misterioso, Mucha,

Ostatni rejs ”Fevre Dream”, Strażnicy piekła

KOMIKS: Hellblazer: Ogień potępienia, Mroczna Wieża: Narodziny rewolwerowca

BOGDAN RUSZKOWSKI „TATUŚ” (OPOWIADANIE)

BOGDAN RUSZKOWSKI „WINDA” (OPOWIADANIE)

Opis ten nie do końca pasuje do morskie-

go stwora, a zdaje się być raczej archety-

pem wszelkich średniowiecznych wierzeń

o smokach - bestiach ogniem ziejących,

których pełno było w średniowiecznych,

przesiąkniętych biblijnym mistycyzmem

i religijnym lękiem czasach. Jednak Lewia-

tan ma być - jak chce Biblia - stworzeniem

starszym, niż Ziemia, starszym niż morze.

To uosobienie kosmicznej prasiły, pokona-

nej „mieczem Jahwe”, by wyłonił się świat.

To właśnie Lewiatan (zwany czasami Tan-

nin) miał władać otchłanią kosmicznego

oceanu, z którego na słowa Jahwe stał sie

świat i wszystko, co na nim żyje.

Jest synonimem rzeczy monstrualnej,

ogromnej, a poprzez pryzmat Biblii - także

zła. Imion miał wiele (wielu mitologicznych

przodków/poprzedników), lecz współcze-

sna kultura chrześcijańska pamięta go

jako Lewiatana.

Jego pochodzenie wydaje się więc tłuma-

czyć mity o morskich wężach. Ich opisy

z grubsza pokrywają się z wizerunkiem

Lewiatana, a jego pochodzenie z praoce-

anu przetransformowało sie na lęk przed

niezmierzonymi (w tamtych czasach)

wodami oceanów. Morskie i oceaniczne

akweny jeszcze w czasach wielkich od-

kryć geograicznych stanowiły niezbadaną

tajemnicę, która mogła kryć w swych prze-

pastnych głębinach wszelkie twory, nawet

takie, które w swej genealogii wywodziły

sie od Lewiatana. Jeśli dodamy jeszcze,

że wedle wierzeń Lewiatan - choć ujarzmio-

ny przez Boga, ale nie zgładzony - drzemie

gdzieś na dnie morza/oceanu, to lęki tam-

tych czasów wydają się usprawiedliwione.

Nie zaatakuje niepodrażniony, ale wzburze-

nie wód może go obudzić. Stąd ten strach

panujący we wczesnych wiekach pośród

marynarzy. Bali sie wypływać zbyt daleko

na nieznane wody, bo nie obudzić ze snu

Lewiatana. Jak wierzono - w jednej chwili

był zdolny połknąć nawet słońce.

I słowo to w każdym swym kontekście

budzi bliżej nieokreślone, podświadome

uczucie grozy.

historii, sztuka nie omieszkała obdarzyć

nas setkami domniemanych wizerunków,

wyobrażeń, opisów, czy też interpretacji

mitycznej bestii, ale my sięgnijmy do opisu

najbardziej pierwotnego, a mianowicie za-

wartego w biblijnej Księdze Hioba:

Słowo Lewiatan i jego pochodzenie tłu-

maczone jest różnie. Jedni wywodzą je od

hebrajskiego Liwiathan - „istota o wijącym

się ciele”, inni zaś sugerują, iż jest ono

przekształconym imieniem ugaryckiego

Księcia Morza – Lotana. Za tymi suge-

stiami przemawia fakt, że Lotan także

miał być jakoby istotą demoniczną, o wie-

lu głowach, co zgadzałoby się z grubsza

z opisem Lewiatana.

„Wrota jego zębów któż otworzy, bo

strach około zębów jego.

Łuski jego mocne jak tarcze, bardzo

ściśle spojone. (...)

Z ust jego lampy wychodzą, a iskry

ogniste wyrywają się.

Z nozdrzy jego wychodzi dym, jak

z garnca wrzącego albo kotła.

Dech jego węgle wypala, a płomień

z ust jego wychodzi. (...)

Świetnym przykładem mitologiczne-

go węża morskiego jest skandynawski

Midgardsorm, zwany także Jormungand.

Był to wielki wąż, który zaraz po swych

narodzinach został strącony przez Odina

w wody „światowego morza”, opływają-

cego ziemię. Tam rósł, aż osiągnął mon-

strualne rozmiary. Opasawszy całą ziemię

Ten motyw z kolei nasuwa nam na myśl

ścisłe konotacje z innymi kulturami, inny-

mi mitologiami - nie tylko chrześcijańską,

która nie może uzurpować sobie praw do

mitycznego węża.

A więc jak miałby ów Lewiatan wyglądać?

Oczywiście, jak to już bywa w przypadku

wszelkich mitycznych stworzeń w naszej

zaczął kąsać swój ogon, przez co zaczęto

nazywać go „pasem ziemi”. Nawet mitycz-

ne skandynawskie olbrzymy czuły przed

nim lęk i obawiały sie łowić ryby zbyt da-

leko od brzegu.

jak aksamit. Prawie wszystkie opowieści

mówią o głowie w kształcie przypominają-

cym głowę końską, z dużymi, blisko siebie

osadzonymi oczami.

Jednym z takich wyjątkowo uciążliwych

i agresywnych wobec okrętów stworzeń

(do tego dość często, zgodnie z różnymi

doniesieniami, spotykanym!) był niejaki

Kraken.

to w jednym z francuskich czasopism

ukazał się artykuł, wzmiankujący o znale-

zisku pewnego wielorybnika, który odkrył

w gardle złowionego wieloryba ramię Kra-

kena o długości 27 stóp. Najważniejsze

jest jednak to, iż mity o Krakenach mogą

zawierać w sobie cząstkę prawdy! Wy-

stępują bowiem w przyrodzie stworzenia,

które stały sie pierwowzorem mitycznych

Krakenów, a są nimi kałamarnice olbrzy-

mie. Ich rozmiary sięgają do 18 metrów,

choć największy, o jakim sie wspomina to

24-metrowy okaz znaleziony w 1887 roku.

Warto dodać, że pierwszy żywy okaz kała-

marnicy olbrzymiej został zaobserwowany

dopiero w 2004 roku. Cała wcześniejsza

wiedza na ich temat pochodziła z badań

nad znajdowanymi martwymi okazami lub

ich fragmentami.

Pewnym wariantem lub pochodną mitu

o Midgarsdormie może być szkocki po-

twór - wąż morski Stoorworm, który jeśli

nie otrzymał w oierze dziewicy, pustoszył

wybrzeża. Zgładzony został postępem:

z jego zębów powstały Wyspy Owcze

i Szetlandy, uderzeniem ogona oddzie-

lił Skandynawię od Danii (tj. utworzył

Skagerrak i Kattegat), a z jego zwiniętego

w konwulsjach ciała powstała Islandia.

Skandynawska wiara w olbrzymiego węża

nie przestała funkcjonować wraz ze śre-

dniowieczem. Eric Pontoppidan, biskup

z Bergen pisał w 1753, że w Norwegii

wiara w istnienie gigantycznego węża

morskiego jest tak silna, że próby jakiego-

kolwiek jej podważenia narażają czynią-

cego je osobnika na śmieszność. Wedle

tradycji krajów skandynawskich węże

morskie dzielą się na dwa rodzaje. Pierw-

szy żyje wyłączne w morzu i tylko czasem

wpływa w rozlewiska rzek, a drugi żyje na

lądzie do momentu, aż urośnie tak bar-

dzo, że poruszanie się po ziemi staje się

dla niego zbyt dużym problemem. Węże

morskie - jak podają wierzenia - mają od

25 do 50 metrów długości, ich skóra, we-

dług jednych źródeł, jest sztywna i pokryta

łuską, a według innych - miękka i gładka

Pierwsze oicjalne wzmianki w źródłach

historycznych ery nowożytnej pochodzą

z 1755 roku z opracowania „Natural

History of Norway” wspominanego już

Erica Pontoppidana . Ale wcześniej wspo-

minał o nim Piliniusz Stary, według którego

stwór miał blokować Cieśninę Gibraltarską

i nie przepuszczać tamtędy okrętów. Kra-

ken miał być gigantycznych rozmiarów

zwierzęciem podobnym do ośmiornicy,

a tak opisuje go wspomniany wcześniej

Pontoppidan:

Jednak ten, kto myśli, że tylko węże mor-

skie zasiedlały morskie głębie, ten bar-

dzo się myli. Morska toń - wedle wierzeń

- miała obitować w dziwaczne, straszne

i niejednokrotnie krwiożercze stworzenia,

których podstawowym zamysłem było ata-

kować bogu ducha winne statki, nieopacz-

nie zapuszczające się w niezbadane do-

tąd rejony mórz.

„Nazywa się go Krakiem, Kraxem, lub, jak

mówią niektórzy, Krabbem. Ta ostatnia na-

zwa używana jest najczęściej. I rzeczywi-

ście wydaje się, że ona najlepiej pasuje do

tego stworzenia, które jest okrągłe, spłasz-

czone i ma wiele ramion i odnóży.” *

Kałamarnica olbrzymia pochodzi z ro-

dzaju Architeuthis, a występuje na głębo-

kościach w przedziale od ok 200-300 do

1000 metrów, głównie w kanionach wcina-

jących sie w szelf kontynentalny. Ich jedy-

nym naturalnym wrogiem są wieloryby, co

odpowiada wzmiankom o szczątkach Kra-

kenów we wnętrznościach tych stworzeń

i potwierdza mniemanie, że to właśnie one

stały sie podstawą mitów żeglarskich na

temat Krakena.

Co do rozmiarów Krakena, jedno jest pew-

ne: musiał być gigantyczny, skoro wzmian-

ki w legendach mówią, że był w stanie

swymi mackami wciągnąć pod wodę cały

okręt. Franciszek Tuczyński*, który Kra-

kena nazywa Polipem, przytacza historię

kapitana Magnusa Densa, który pomiędzy

przylądkiem Negro, a Wyspą Św. Heleny

miał spotkać tego mitycznego stwora. Kra-

ken zaatakował jego statek w trakcie prze-

prowadzanych robót konserwacyjnych.

W trakcie walki z potworem udało się zało-

dze odciąć kawał jednego z odnóży stwo-

rzenia, liczący długość 25 stóp. Wedle ich

obliczeń, całość macki Krakena musiała

oscylować w granicach 40 stóp.

Potwory morskie od wieków pobudzały

wyobraźnię nie tylko żeglarzy i żądnego

sensacji społeczeństwa, ale także wielu

badaczy i historyków. W czasach obec-

nych, kiedy te mityczne stworzenia na

dobre zadomowiły się przede wszystkim

w popkulturze, wydaje sie, że nauka już

na dobre rozwiała mgłę mitów i legend.

Lewiatan czy Kraken to obecnie domena

horrorów lub kina awanturniczo-przygodo-

wego (jak „Piraci z Karaibów” czy „Starcie

Tytanów”), a morskie głębiny wydają się

być na wskroś przebadane i nie mieć

przed nami tajemnic.

Autorem przytoczonej przez Tuczyńskie-

go historii jest Denis De Montfort, lecz

sama jej geneza sięga roku 1783, kiedy

[ BOGDAN RUSZKOWSKI - TATUŚ ]

My sami z jednej strony wkładamy je mię-

dzy bajki, urojenia, ale z drugiej oczekuje-

my, że nauka nie powiedziała ostatniego

słowa i jeszcze coś pozostało do odkrycia,

do zbadania. W końcu najbardziej boimy

sie tego, co - choć irracjonalne - jest praw-

dopodobne i może nas w życiu spotkać.

Chcielibyście spotkać Krakena?

* Zoia Drapella „Od Lewiatana do Jormungandra” , Wyd. Morskie, Gdańsk 1976.

BOGDAN RUSZKOWSKI

TATUŚ

z Grabarza Polskiego #25

Konkurs „Paranormal Activity 2”

Gadżety promocyjne związane z horrorem „Paranormal Activity 2” (budziki lub kamery

internetowe opatrzone logotypem ilmu), otrzymują: Adam Popławski, Justyna Nowacka

oraz kefas-1984. Fundatorem nagród jest dystrybutor ilmu, irma UIP.

Ulubione hasło jury: „Moje bokserki nigdy nie zapomną ‘Paranormal Activity 2’!”

(autor: kefas-1984).

Konkurs wydawnictwa Noir Sur Blanc

Odpowiedź: główni bohaterowie dwóch nowości książkowych z katalogu wydawnic-

twa Noir Sur Blanc: „Sprawy ‘Czarnej Wdowy’” Jerónimo Tristante oraz „Okropnej

sprawiedliwości” Donny Leon to: Víctor Mendéz Ros oraz Guido Brunetti.

Egzemplarze książek otrzymują: Maciek Różański, Agnieszka Święchowicz oraz

Bartłomiej Stopyra. Fundatorem nagród jest wydawnictwo Noir Sur Blanc.

Konkurs wydawnictwa Albatros

Odpowiedź: „Narodziny rewolwerowca” są oparte głównie na pierwszym i czwartym

tomie cyklu „Mroczna wieża”.

Komiksy otrzymują: Anna Kętrzyńska, Mariusz Wroński oraz mroczny_roland.

Fundatorem nagród jest wydawnictwo Albatros.

Konkurs wydawnictwa Rebis

Odpowiedź: Sabina Kane, bohaterka wydanej ostatnio powieści Jaye Wells pt. „Rudo-

włosa” jest z zawodu zabójczynią.

Nagrody książkowe otrzymują: Piotr Niewczas, Andrzej Gorlicki, Martyna Grzeszek.

Fundatorem nagród jest wydawnictwo Rebis.

Tamara miała sześć lat i uważała się za najbardziej nieszczęśliwą dziewczynkę na

świecie. A wszystko przez jeden głupi wazonik. Tupnęła nóżką. To niesprawiedliwe!

Tatuś nie musiał jej znowu zamykać w piwnicy. Nie bała się ciemności, była już dużą

dziewczynką. Po prostu chciała obejrzeć swoją ulubioną kreskówkę.

A poszło o ten mały wazonik, który tatuś kupił mamusi. Wcale nie chciała go stłuc.

To był przypadek. Biegła za Pikiem, małym pudelkiem i wpadła na stolik. Skrzywiła się

na wspomnienie bólu w ramieniu, jaki wtedy poczuła. Na pewno będę miała siniaka,

pomyślała. Komplet siniaków będzie też na drugim ramieniu – tam gdzie tatuś złapał

ją, gdy stolik się wywrócił, a wazonik potłukł.

Zaciągnął ją do piwnicy, krzycząc coś o wstrętnym bachorze. Tamara nie płakała.

Miała sześć lat, była dużą dziewczynką i wiedziała już, że z jakiegoś powodu doro-

słych denerwuje płacz dziecka. Nie wiedziała czemu tak jest, ale pamiętała, że kiedyś

płakała, a tatuś krzyczał żeby nie darła tej wstrętnej mordy. Tak więc wcale nie płakała

gdy ciągnął ją do piwnicy (i to mimo tego, że ramię ją bolało „jak diabli” – ulubione po-

wiedzonko jej przyjaciółki Arisy pasowało tu... no właśnie – jak diabli), nie płakała też

kiedy zamykał drzwi, zostawiając ją w kompletnej ciemności. Dopiero kiedy usłyszała

jak siada w fotelu i włącza telewizor pozwoliła sobie na cichutkie pochlipywanie.

- Nie płacz – usłyszała w ciemności.

- Aris – wyszeptała. – To cudownie, że jesteś.

- Nie mogłam cię tu tak zostawić.

Wszystkich zwycięzców, którzy nie przesłali nam adresu do wysyłki nagród, prosimy

o jak najszybsze wysłanie maila z odpowiednimi danymi na adres bartek@grabarz.net.

Gratulujemy wygranych, a wszystkim pozostałym uczestnikom dziękujemy za przesła-

nie odpowiedzi i zapraszamy do udziału w kolejnych konkursach!

Tamara uśmiechnęła się. Dziwna sprawa z tą Aris. Była jej najlepszą przyjaciółką,

Jednak co jakiś czas światową prasą

i wyobraźnią społeczeństwa wstrząsają

sensacyjne doniesienia z różnych stron

świata o zaobserwowanych dziwnych,

wężowatych stworach, czy zwierzętach

o kształtach dinozaura. Doniesienia te są

zawsze komentowane i dementowane

jako plotki, złudzenia czy próby oszustwa.

Wyniki konkursów

[ BIBLIOTEKA GRABARZA POLSKIEGO ]

[ BOGDAN RUSZKOWSKI - TATUŚ ]

a przecież nawet nie istniała. Tamara wymyśliła ją dwa lata temu. Od tego czasu Aris

była przy niej kiedy tylko jej potrzebowała – najczęściej gdy tatuś był zły. Tamara nie

bała się ciemności – nigdy nie była, tu w piwnicy, sama.

żego stracha i wypowiedziała wyliczankę:

„Raz, dwa, trzy,

Tatuś dziś niegrzeczny był.

Cztery, pięć,

Tatusia potwór ma chęć zjeść.”

W ciemności poruszyło się coś dużego, włochatego i z wieloma odnóżami...

Już nie przyznawała się rodzicom, że rozmawia z Aris. Nie od chwili gdy podsłu-

chała jak tatuś mówił do mamusi, że nie może znaleźć pieprzonej pracy, a jego cór-

ka ma jakąś cholerną pieprzoną schizo coś tam, bo gada do wymyślonej przyjaciół-

ki. „A może stać nas na psychiatrę?” – krzyczał. „Nie stać i ja się, kurwa, zabawię

w domowego psychiatrę i wybiję jej te głupoty z głowy – pasem!” Mama nic nie mó-

wiła. Bała się...

* * *

Tatuś siedział w fotelu przed telewizorem i oddawał się błogim marzeniom o tym,

co zrobi gdy jego jebana żona przyniesie wreszcie jebaną wypłatę. Kiedy usłyszał

wołanie córki zwlókł się z fotela.

- No teraz to ją chyba, kurwa, zabiję – powiedział do pustych ścian.

- A czego boi się tatuś? – spytała Aris, jakby czytając w jej myślach.

Tamara odpowiedziała bez namysłu.

- To może go trochę postraszymy? –

- Ale jak? – spytała Tamara.

- Wyobraź sobie to czego on się boi, tylko duże, wielkie, ogromniaste jak diabli.

- Nie, ja nie mogę, nie umiem.

- Umiesz – roześmiała się Aris. – Przecież mnie sobie wyobraziłaś, a istnieję na-

prawdę. To dar. Jeśli czegoś naprawdę chcesz, to się spełni.

- Wszystko czego chcę? – spytała Tamara.

- Wszystko.

- Ale tatusiowi nic się nie stanie?

- No coś ty, tylko go postraszymy.

Otworzył drzwi do piwnicy...

Tamara zamknęła oczy (to nic, że w piwnicy było ciemno, zamknięte oczy poma-

gały w koncentracji). Wyobraziła sobie to, czego tatuś naprawdę się bał, tylko takie

ogromniaste.

- Jeszcze wyliczanka – przypomniała Aris.

- Musimy to robić? – Tamara wcale nie była pewna, czy chce straszyć tatusia.

- Pomyśl jak on się wystraszy. Już nigdy na ciebie nie nakrzyczy, nie zamknie

w piwnicy, nie zbije. I nie będzie już bił mamusi.

Ten ostatni argument przekonał Tamarę. Zamknęła oczy, wyobraziła sobie tego du-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: