Yasunari Kawabata - Kraina śniegu.pdf - K - mistrzcater

KAWABATA YASUNARI

KRAINA ŚNIEGU

Przełożył

WIESŁAW KOTAŃSKI

OD TŁUMACZA

Starszy, siwawy pan, średniego wzrostu, o wychudłej postaci,

lecz czerstwy i nienagannie się trzymający, ubrany w ciemne kimono,

powitał mnie latem 1958 r. w mieście Kamakura, przed progiem

swojej willi.

Poza zewnętrzną charakterystyką gospodarza niewiele

wspomnień ze spotkania z panem Kawabatą udało mi się zachować.

Dom typowo japoński, zebrane w nim cenne obiekty sztuki ludowej,

przyjęcie dla kilku osób przy tradycyjnie niskim, choć dużym stole,

pięknie przygotowane przystawki a la japonaise i wódka ryżowa sake

rozlewana na ciepło do płytkich małych czarek — wszystko to

stanowiło raczej tło, na którym obiecywałem sobie zaobserwować

zachowanie się pisarza w jakimś pełnym niespodzianek ceremoniale...

Słyszałem przecież już coś niecoś o Kawabacie jako o znanym bon

vivant! Tymczasem bohater okazał się w miarę tylko ożywiony, mało

rozmowny, natomiast przenikliwie wpatrujący się w mówiącego.

Kilka krótkich grzecznościowych toastów za zdrowie gościa i

pomyślny rozwój dalekiej Polski, odwzajemnionych w dalszych

kolejkach, nie przyniosło bynajmniej nasycenia. Pytań też nie stawiał

niema! żadnych. Całkowite chyba przeciwieństwo stanowiła żona

pisarza, stale pełna inicjatywy w urozmaicaniu gościom i mężowi

czasu.

Nie jedyny to niewątpliwie pisarz, który jest zamknięty w sobie i

w pewnej mierze oderwany od życia. Kawabatą zresztą, mimo że

łatwo się od otoczenia psychicznie izoluje, bynajmniej od życia nie

stroni. Chętnie zje i wypije, uczestniczy w wycieczkach i podróżach,

bierze czynny udział w życiu literackim, w szczególności wiele

pomagając młodym adeptom, zwiedza wystawy, rozgrywa nawet

mistrzostwa japońskiej gry zwanej go itd.

Y. Kawabata urodził się 11. VI. 1899 w Osaka. We wczesnej

młodości traci oboje rodziców, po czym biorą go na wychowanie

dziadkowie. W wieku lat ośmiu przeżywa śmierć babki, a wreszcie

jako szesnastoletni młodzieniec — śmierć dziadka. Pod opieką obcych

ludzi chłopiec kończy szkolę średnią i liceum, aby wstąpić na

Uniwersytet Tokijski W 1924 r. kończy Wydział literatury Japońskiej.

Debiut literacki przychodzi jeszcze w czasie studiów, w r. 1921.

Nowela zamieszczona wtedy w jednym z czasopism, tak samo jak i

następna wydrukowana w 1923 r” nie stanowią jeszcze rewelacji. W

1924 r. zakłada Kawabata wespół z rówieśnikiem swoim R.

Yokoraitsu pismo literackie „Bungei-jidai” i w r. 1926 zamieszcza tu

nowelę pt. Izuno odoriko („Tancerka z Izu”), która przynosi mu dużą

sławę. W następnych latach ogłasza szereg dalszych utworów. Lecz

dopiero rozpoczęty w 1935 r. druk fragmentów, później ogłoszonej w

całości powieści Kraina śniegu znowu odświeża sławę twórcy. Odtąd

zresztą coraz częściej poczynają się pojawiać powieści świadczące o

jego niespożytych siłach twórczych. Do najsłynniejszych należą:

Yama-no oto („Odgłosy gór”, 1949), Sembazuru („Tysiące żurawi”,

1950), Mizuumi („Jezioro”, 1954), w których talent jego rozwija się z

coraz większą siłą.

Kawabata należy w obecnej chwili do najpopularniejszych

pisarzy w Japonii. Wielokrotne nakłady jego utworów znajdują

zawsze wdzięcznych czytelników. Na poczytność tego autora składa

się kilka czynników. Część z nich ma charakter pozaliteracki, część

zaś tkwi w literackich walorach twórczości Kawabaty.

W latach dwudziestych w społeczno-politycznym życiu Japonii

zachodziły głębokie przemiany: silny kryzys gospodarczy,

imperialistyczna agresja na kontynent, rozwój protestacyjnych ruchów

robotniczych, terrorystyczne metody faszyzującego rządu. W tym

okresie pojawia się na arenie literackiej Kawabata, utalentowany

pisarz, który ze względów estetycznych ogranicza się niemal

wyłącznie do zainteresowania tym, co piękne i wzruszające, i fantazję

traktuje jako porywający wypad w krainę starannie

wyselekcjonowanych osobistych wspomnień i skojarzeń.

W warunkach lat dwudziestych w Japonii droga Kawabaty,

zwana z punktu widzenia teorii szkół literackich „neosensualizmem”

lub „szkołą nowego widzenia”, poczęła zdobywać coraz szersze

uznanie kręgów czytelniczych. Jego piękne, niemal pozbawione cieni,

artystycznie przetworzone relacje z jak najbardziej zazwyczaj

autentycznych, osobistych „przygód” dawały szerokiemu odbiorcy

wytchnienie i pozwalały mu nie tylko zapominać o codziennych

troskach, lecz także dostrzegać piękno i przyjemność w rzeczach

drobnych, bliskich i dostępnych niemal każdemu, a przede wszystkim

w rzeczach japońskich, gdyż Kawabata wyjątkowo potrafi odsłaniać

ich urok. Te bogactwa pisarstwa Kawabaty przysparzały mu zawsze

czytelników i naśladowców. Za mistrzem poszło wielu innych nie

mniej utalentowanych autorów, którzy wraz ze swym duchowym

wodzem I dziś jeszcze, po wojnie, stanowią w Japonii najbardziej

wpływową grupę pisarzy. Jasna rzecz jednak, że po przeżyciach

wojennych niejedno w poglądach estetycznych i ideowych pisarzy tej

grupy uległo przewartościowaniu.

Kawabata zresztą nie jest w realizacji swego pisarskiego

programu nienaturalny, co też zdobywa mu wśród czytelników

czułych na szczerość wypowiedzi niemałe uznanie. Do

charakterystycznej postawy wyrafinowanego estety, niezdolnego do

co wznioślejszych porywów lub wzbraniającego się przed nimi,

doprowadziły Kawabatę niewątpliwie już doświadczenia młodości.

Wytworzył w sobie system obrony, każący mu unikać przesadnych

efektów, stronić od wszystkiego, co grozi smutkiem, budzi odrazę lub

sprowadza poważniejsze kłopoty. Podstawowymi motorami owej

postawy są zapewne: apokaliptyczna wizja śmierci stanowiącej nie

kres, a raczej przeciwieństwo życia oraz charakterystyczny dla sierot

lęk przed osamotnieniem. To one wywołują stały głód wrażeń,

których podstawową funkcją ma być potwierdzenie istnienia i życia,

zmuszają do szukania towarzystwa, przyjaciół, choć stała obawa, czy

się ich wkrótce nie straci, stwarza hamulce uczuciowe silniejsze może

od potrzeby kontaktu. Lubiany przez ludzi, z którymi się styka, mrozi

ich jednak swą stałą rezerwą. Uchodzi za znawcę kobiet, lecz mimo

najwyższej kurtuazji, która łatwo zyskuje mu ich sympatię, nie ma

opinii pożeracza serc. Zawiedziony w młodości, nigdy już nie uwierzy

w możliwość przewidywania dalekich perspektyw — niezrozumiała

Yasunari Kawabata - Kraina śniegu.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: