KINEZYTERAPIA

      WYKŁAD 3- FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY KINEZYTERAPII:

·         ruch to aplikowany wysiłek, który prowadzi do zmęczenia;

·         ruch jest stymulatorem wielu procesów fizjologicznych w okresie dzieciństwa, w wieku dojrzałym i podeszłym;

                                         WPŁYW KIENZYTERAPII NA PRACĘ MIĘŚNI:

·         fizjologia mięśnia

·         zmiany w tkance mięśniowej pod wpływem ćwiczeń ruchowych ( w mięśniu następują pewne zmiany pod wpływem ćwiczeń, rośnie wytrzymałość mięśnia, rośnie jego siła, zmienia się także przewodnictwo mięśniowo-nerwowe);

·         zależność rodzaju ćwiczeń kinezyterapeutycznych od rodzaju schorzenia;

Możliwość wykonywania ćwiczenia zależy od wydolności ogólnoustrojowej chorego (w tym układu nerwowego; nie tylko mięśni) i stanu miejscowego obszaru poddanego leczeniu.

                                               WYDOLNOŚĆ OGÓLNOUSTROJOWA

                                                      PRAWO AMDT-SCHULTZA

Reakcje na ruch, ćwiczenia są określone. Prawo to mówi o natężeniu bodźców ruchowych, i tak:

·         słabe bodźce jedynie utrzymują czynności życiowe;

·         silne bodźce pobudzają mechanizmy adaptacyjne;

·         zbyt silne bodźce są dla organizmu szkodliwe;

Dlatego tak ważne jest odpowiednie dawkowanie wysiłku!!!!!!

                              MIARA ZAANGAŻOWANIA WYSIŁKU FIZYCNEGO:

·         mierzy się to utratą kalorii (kcal) w czasie wysiłku (min) przy określonej wadze ciała; zależnie od płci

np. praca lekka kobiety charakteryzuje się utratą 1,5-3,4 kcal/ min przy wadze 55kg

·         określenie zużycia tlenu (l/ min)

max. pobór tlenu (pułap tlenowy)= VO2  max.; mierzy się to zdolnością przetwarzania tlenu przez organizm

                                                                    Zużycie tlenu

                        moc przelotowa organizmu                                faktyczne zużycie tlenu na minutę

np. wysiłek lekki= zużycie 0,5 l/ min; tętno 60- 100 l/ min;

       wysiłek bardzo ciężki= powyżej 3l/ min; tętno 150-175 l/min

·         ocena adaptacji pracy serca (częstotliwość skurczów na minutę)

np. u osób, które nie są poddawane wysiłkowi średniemu co najmniej to serce bije z prędkością coraz większą dochodząc czasem do 180 uderzeń na minutę;

u osób, które są wytrenowane, które mają duże zdolności adaptacyjne rzut minutowy serca jest tak duży, że serce w spoczynku bije z prędkością 50-60 uderzeń na minutę;

Miarą wielkości obciążenia jest liczba możliwych do wykonania powtórzeń ruchu z danym obciążeniem:

Miara powtórzeniowa- najczęstszą miarą wysiłku i pracy jest czas albo ilość powtórzeń albo kod tabeli (np. obciążenie średnie)-jednak najczęściej określa się ilość powtórzeń.

                                                              WYSIŁEK FIZYCZNY

                                Związany ze zdolnością przystosowawczą do pracy fizycznej

Możliwość wykonywania wysiłku fizycznego                                      związany z tolerancją na zmęczenie

przez dłuższy czas i z większa intensywnością                                      (tolerancja wysiłku)

(zdolność wysiłkowa)

                                                       związek wydolności fizycznej beztlenowej

                                                       (anaerobowej)

związek wydolności fizycznej ogólnej

(wydolność tlenowo -aerobowa)-

możliwość przerobienia określonej

ilości tlenu w ciągu minuty

Wysiłek fizyczny powoduje zwiększenie zdolności przystosowawczej, czyli adaptacyjnej organizmu do rodzaju określonej pracy.

                                O WYDAJNOŚCI FIZYCZNEJ ORGANIZMU DECYDUJĄ:

·         przemiany energetyczne (procesy tlenowe i beztlenowe) + rezerwy energetyczne (np. glikogen w wątrobie);

·         sprawność termoregulacji; system chłodzenia i klimatyzacji wewnętrznej;

·         sprawność gospodarki wodno- elektrolitowej (mineralnej);

·         poziom koordynacji nerwowo- mięśniowej, w tym :

-                      siła i szybkość ruchów

-                      technika wykonywania ćwiczeń

-                      koordynacja precyzja ruchu;

·         właściwości budowy ciała (mięśnie; dł. kończyn);

·         czynniki psychologiczne

U osób chorych należy zatem określić tzw. tolerancje wysiłkową.

TOLERANCJA WYSIŁKOWA-jest to zdolność organizmu do wykonywanej pracy fizycznej od momentu występowania objawów dyskomfortu do chwili potrzeby jej przerwania.

1.       U ludzi zdrowych decydują podobne uwarunkowania co w wydolności fizycznej.

2.       U ludzi chorych, natomiast decydują czynniki patologiczne (np. niedokrwienie mięśnia sercowego, obniżony poziom cukru, choroby wątroby, długotrwałe unieruchomienie chorego, uboczne skutki farmakoterapii)

                                     PAMIETAJ!!!

1.       Nie przeszarżuj z natężeniem ćwiczeń!

2.       Zawsze w pracy opieraj się na zdobytej wiedzy i doświadczeniu własnym wynikającym z pracy z chorym!

3.       Skonsultuj wielkość obciążenia wysiłkowego chorego z lekarzem!

                                    O WYBORZE RODZAJU ĆWICZEŃ DECYDUJĄ:

·         stan środowiska wewnętrznego organizmu; stan ogólny chorego (homeostaza);

·         tolerancja wysiłkowa organizmu;

·         zmiany czynnościowe (tj. zmiany sposobu wykonywania lub ograniczenie możliwości wykonania danej czynności w narządzie ruchu) oraz morfologiczne;

                   JAKIE MOŻLIWOŚCI MA KINEZYTERAPEUTA (wykonywanie ćwiczeń)

·         stan miejscowy poddany ćwiczeniu;

·         celowość i rodzaj ćwiczenia zależy od zaburzenia poszczególnych struktur organizmu;

np. jeżeli mamy sytuacje, w której należy określić, że o wykonaniu danego ćwiczenia decyduje wiele struktur i układów, w całości dopiero umożliwiających zarysowanie danego ruchu, to na pewno musimy w tym uwzględnić układ ośrodkowy tzw. centralny układ nerwowy (mózg, rdzeń kręgowy), drogi nerwowe (nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego), musimy myśleć o układzie mięśniowym jako o głównym efektorze, czyli wykonawcy ćwiczenia, musimy wiedzieć, że istnieją tekie czynniki jak torebka stawowa i ścięgno i więzadło, powierzchnia stawowa.

ŚCIĘGNO-struktura, która łączy mięsień z punktem kostnym szczepu;

WIĘZADŁO- element łącznotkankowy, który łączy dwa punkty kostne;

Jeżeli funkcjonują wszystkie te struktury to możliwy jest ruch czynny, bierny i miara zdolności przewodnictwa nerwowo- mięśniowego, czyli odruchy. Odruchami badamy możliwość przeprowadzania sygnału odruchowego z obwodu do rdzenia kręgowego i na odwrót do jednostki wykonawczej.

CO JEST NIE MOŻLIWE DO WYKONANIA PRZY ZABURZENIU OKREŚLINEJ CZĘŚCI

                                         ELEMENTU ŁUKU ODRUCHOWEGO

1) nie funkcjonuje: ośrodkowy układ nerwowy (mózg)

-                      nie możliwy: ruch czynny (rozkazy wykonania ruchu czynnego płyną z mózgu)

-                      odruchy: prawidłowe (biegną tzw. łukiem odruchowym na poziomie rdzenia kręgowego)

2) nie funkcjonuje: ośrodkowy układ nerwowy (rdzeń kręgowy)

-                      niemożliwy: ruch czynny (np. palaplegia- w wyniku uszkodzenia rdzenia)

-                      odruchy: zmienione

3) nie funkcjonuje: układ mięśniowy

-                      niemożliwy: ruch czynny (brak efektora)

-                      odruchy: osłabione ( w zależności od choroby mięśni)

4) nie funkcjonuje: układ więzadłowo- torebkowy stawów

                                                                          PRZYKURCZ

                                        torebka stawu jest                             torebka stawu jest zerwana

                                       przykurczona

-                      niemożliwy: ruch czynny pełny tzn. chory

będzie mógł wykonać ruch jedynie do pewnej

wartości kątowej; ruch bierny ograniczony

- torebka stawowa przykurczona będzie stawiała

opór;

-                      odruchy: prawidłowe

5) nie funkcjonuje: układ więzadłowo- torebkowy stawów

                                                                        USZKODZENIE

                                     (zerwanie, naderwanie aparatu więzadłowego i torebki stawowej)

-                      niemożliwa: stabilizacja stawu (stabilizacja jest bardzo upośledzona wtedy)

-                      występuje: ruch czynny, ruch bierny jest nadmierny tzw. hipermobilność

-                      odruchy: prawidłowe

6) nie funkcjonuje: układ powierzchni chrząstki stawowej

                                                                        USZKODZENIE

(dotyczy to albo zaawansowanej zmiany zwyrodnieniowej albo procesu chorobowego uszkadzającego tą chrząstkę) najczęstsza choroba to reumatoidalne zapalenie stawów-fizjologiczne zmiany; sprawy pourazowe, które mogą się przyczynić do uszkodzenia powierzchni chrzęstnych np. uszkodzenie łąkotki (składa się ona w połowie z chrząstki);

                                   FIZJOLOGIA RUCHU W STAWIE (w zależności od rodzaju stawu)

                             15%-20%                                                             80%-85%

                       poślizgu                                                                            przetaczania

         np. staw biodrowy, kolanowy,

               ramienny;

Gdy promień nasady równy jest promieniowi wklęsłości panewek, wtedy staw ma wyłącznie ruch poślizgu.

Jeżeli nie ma ruchu poślizgu to zostaje ograniczona ruchomość, następuje zniesienia ruchu. Jeżeli do tego jeszcze dołożymy takie pojęcia jak zablokowanie stawu, unieruchomienie stawu, a właściwie ruchu poślizgowego, w wyniku zakleszczenia np. wolnego ciała (ciało Hof)-uniemożliwia to ruch.

PATOFIZJOLOGIA RUCHU W STAWIE- uszkodzenia chrząstki stawów skutkuje zmniejszeniem ruchu poślizgu w stawie.

4 STOPNIOWA SKALA USZKODZENIA CHRZĄSTKI STAWU A KINEZYTERAPIA

                                                                                                                                               (wg. A. Seyfrieda)

1 stopień.

Moment, w którym jest możliwy ruch z obciążeniem nie co mniejszym niż maksymalne; zmniejszona płynność ruchu (chory nie może swobodnie się poruszać- bo zaczyna go boleć); ruch z oporem możliwy do wykonania w pewnym zakresie; nie jest w stanie wykonywać wysiłku submaksymalnego;

2 stopień.

Chory może wykonywać ruch w danym stawie (ruch wolny, bierny); przy minimalnym obciążeniu płynność ruchu zostaje zaburzona; natomiast powierzchnia chrząstki stawowej jest zkorodowana;

3 stopień.

Możliwy jest ruch w odciążeniu (w pełnym zakresie)- jest to stopień zaawansowania destrukcji znacznej (chrząstka jest zniszczona, chropowata, cieńsza, towarzyszą temu zjawiska nadżerek-zwiększenie przestrzeni miedzy kostnej); ruch możliwy tylko i wyłącznie kiedy kinezyterapeuta uniesie ręką część poruszaną lub jak chorego podwiesi się do UGUL`u;

 ...