wybory prezydenckie w USA.pdf

RAPORT

WYBORY PREZYDENCKIE

W USA: KTO POPRAWI

AMERYKĘ PO BUSHU?

Paweł Burdzy

TAKIEGO SKRóCENIA KAlENDARZA WYBORCZEGO

W AMERYCE JESZCZE NIE BYłO. CHOCIAż PIERWSZE

PRAWYBORY ODBĘDą SIĘ DOPIERO W STYCZNIU, A DO

ElEKCJI PREZYDENTA USA POZOSTAłO Aż DWANAśCIE

MIESIĘCY, KAMPANIA TRWA W NAJlEPSZE OD CO NAJMNIEJ

Pół ROKU. I NA ROK ZANIM AMERYKANIE PóJDą DO URN

„W PIERWSZY WTOREK PO PIERWSZYM PONIEDZIAłKU

lISTOPADA” WSZYSTKICH NURTUJE TYlKO JEDNO

PYTANIE: KTO (JEślI W OGólE TO MOżlIWE) MOżE

ZATRZYMAć HIllARY ClINTON?

To najciekawsze i najbardziej otwarte wybory pre-

zydenckie od osiemdziesięciu lat, gdyż nie startuje

ani urzędujący prezydent bądź wiceprezydent. Już te-

raz wytworzyła się grupa liderów zarówno po stronie

Demokratów jak i Republikanów. Wydaje się, że to z tej

czołowej szóstki wyłoniony zostanie przyszły, 44. prezy-

dent USA. Ostatnie zbiorcze sondaże pokazywały, że

liderami Partii Demokratycznej są (dane na pierwsze

dni października): senator Hillary Clinton 48,2 proc.,

senator Barack Obama 22,6 proc. i dalej, już z wy-

raźną stratą, były senator John Edwards 11,6 proc.

Po stronie Partii Republikańskiej prowadzi były bur-

mistrz Nowego Jorku, Rudolph Giuliani, 30,2 proc.

a za nim były senator Fred Thompson 19 proc. (pomi-

mo że oicjalnie jeszcze nie wystartował) oraz senator

John McCain z 13 proc. Chyba, że do walki włączy się

dwóch wielkich nieobecnych, aczkolwiek zapowiadanych

kandydatów: demokrata Al Gore (były wiceprezydent, który po przegra-

nej kampanii 2000 r. trzyma się na uboczu polityki) i obecny burmistrz

Nowego Jorku, miliarder, Michael Bloomberg (kandydat niezależny, świe-

żo po wystąpieniu z Partii Republikańskiej).

Na rok przed wyborami jest jednak tylko jeden zdecydowany faworyt:

Hillary Clinton. Była pierwsza dama (1993-2001) i senator z Nowego

Jorku (od 2001 r.) idzie jak burza – w trzecim kwartale zebrała więcej

funduszy na kampanię niż jej główny rywal do nominacji, Obama, (trady-

cyjna oznaka siły kandydata, o czym poniżej), jej przewaga w sondażach

na początku października wzrosła nawet do 33 proc. a w hipotetycznym

starciu wygrywa z każdym kandydatem Partii Republikańskiej. Jej sy-

tuacja jest tak dobra, że zdaniem wielu, te wybory pani Clinton może

jedynie przegrać na własne życzenie, gdyż żaden z innych kandydatów

nie prowadzi tak dobrze zorganizowanej i zdyscyplinowanej kampanii.

Z drugiej strony warto pamiętać, że podczas poprzedniej kampanii ab-

solutnym liderem w walce o Biały Dom był … demokrata Howard Dean,

który poległ w jednych z pierwszych prawyborów i ostatecznie nie zdołał

nawet zdobyć nominacji Partii Demokratycznej. Jeszcze inni zadają so-

bie pytanie czy Amerykanie są gotowi na dynastię: bo gdyby udało się

Hillary wygrać, mieliby na zmianę w Białym Domu przez 24 lata Busha

lub Clinton, z możliwością przedłużenia tego przekładańca o kolejne

cztery lata.

W coraz większym stopniu kampanie prezydenckie w USA charakte-

ryzują się pewną cyklicznością. Chodzi o cykle informacyjne, gdy jedni

kandydaci, albo zagadnienia zdają się władać umysłami Amerykanów,

aby po kilku tygodniach ustąpić innym zagadnieniom. W dobie interne-

tu, kilku telewizyjnych kanałów informacyjnych nadających w forma-

cie 24/7 i – mniej znanego w Polsce talk radio – te cykle informacyjne

są coraz krótsze, tempo, jakiemu poddani są kandydaci, coraz większe,

a stopień egzaminowania kandydatów, ich życiorysów, zgodności czynów

z głoszonymi poglądami właściwie nieograniczony. Mówiąc w skrócie,

każda sprawa może zostać wywleczona na światło dzienne, a kandydat

musi umieć przekonywująco wybrnąć z każdej opresji. Prawybory są

takimi morderczymi eliminacjami, które mają wyłonić dwóch, „ogniem

próbowanych” kandydatów, z których tylko jeden zostanie prezyden-

tem USA.

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

III-IV - 2007 /5-6

REPUBlIKANIE: W POSZUKIWANIU DUCHA REAGANA

Najpierw ekscytował wszystkich republikański senator John McCain.

Najstarszy w stawce, 70-letni bohater wojny w Wietnamie (lotnik, spędził

5,5 roku w wietnamskiej niewoli). Jako polityk, przeciwnik politycznej ko-

rupcji i reformator, próbował ustawiać się na naturalnego następcę Busha.

Problem w tym, że Bush jest obecnie najbardziej nielubianym prezyden-

tem od czasów Nixona i powoływanie się na niego tylko ciągnie kandydata

w dół. McCain, który stara się uczynić ze stałości poglądów cnotę (zawsze

popierał interwencję w Iraku, choć krytykował jej wykonanie), zaczyna

odczuwać na własnej skórze, że stanie blisko obecnego prezydenta jest bar-

dzo niepopularne. I tak, z miesiąca na miesiąc gwiazda kandydata blednie,

tak że pod koniec czerwca musiał walczyć o zdobycie funduszy i ponowne

osiągnięcie w sondażach dwucyfrowego wyniku.

Później Republikanów porwał Mitt Romney, były republikański guber-

nator stan Massachusetts najbardziej liberalnego (lewackiego) ze stanów.

Ku zaskoczeniu wielu zebrał spore poparcie i – co najważniejsze – dziesiąt-

ki milionów na prowadzenie kampanii. Szybko się okazało, że zamroczenie

GOP ( Grand Old Party – jak nazywa się Republikanów) Romneyem nie

trwała zbyt długo, na co wpływ miał fakt częstej zmiany poglądów i wyzna-

wania wiary mormonów. W zimowe tygodnie narodziła się kolejna gwiaz-

da republikańskich prawyborów – Rudolph „Rudy” Giuliani. legendarny

„burmistrz Ameryki”, który dzięki rządom żelaznej ręki wyprowadził Nowy

Jork na prostą po latach inansowej ruiny i bandytyzmu na ulicach. Jego

legendę przypieczętowała postawa w czasie zamachów terrorystycznych

11 września 2001 r. Kiedy wydawało się, że w cuglach będzie płynął ku

nominacji, Republikanie zaczęli się mu przyglądać jeszcze bardziej (wy-

szło na to, że w kwestii aborcji i homoseksualistów jest bardzo na lewo)

i w efekcie poparcie zaczęło spadać.

Kiedy wydawało się, że Republikanów nie jest już w stanie wprawić

w entuzjazm żaden z kandydatów, pojawiła się kandydatura aktora znane-

go serialu „law and order” (także w Polsce, pod tytułem „Prawo i porzą-

dek”), byłego senatora, Freda Thompsona. W swojej karierze ogrywał już

bardzo ważnych polityków, a jego poglądy zdają się pasować przeciętne-

mu wyborcy Partii Republikańskiej i mają coś z ducha konserwatywnego

optymizmu Reagana. Dla wielu obserwatorów Thompson, który ostatnie

kilka lat spędził poza polityką, to ostatnia szansa GOP na Biały Dom. Ale

zadanie przed nim karkołomne, gdyż wlanie optymizmu w koalicję „roz-

czarowanych, złych i zapatrzonych w siebie, którzy porzucili optymizm

Reagana i próbują grać na strachu przed terrorem i imigrantami” (jak

opisał Partię Republikańską jeden z publicystów) 1 , przerosłoby samego

Ronalda Reagana.

U DEMOKRATóW: POJEDYNEK DWOJGA SENATORóW

Wśród kandydatów Partii Demokratycznej od początku poważnie o no-

minację walczy dwoje kandydatów. Najpierw w świetle relektorów zna-

lazła się senator z Nowego Jorku i była pierwsza dama, Hillary Clinton,

kiedy ogłosiła przystąpienie do walki o Biały Dom. Decyzję o kandy-

dowaniu oicjalnie ogłoszono w styczniu, choć pani senator prowadziła

kampanię prezydencką od kilku lat (nieżyczliwi kandydatce twierdzą, że

tak naprawdę nigdy jej nie przestała prowadzić, a jedynie kontynuowała

wcześniejszy wysiłek u boku męża, Billa Clintona). I kiedy wydawało się,

że nic nie odbierze pani Clinton pozycji murowanej faworytki do nomina-

cji Partii Demokratycznej, udział w wyborach zadeklarował czarnoskóry

senator B. Obama. Przez kilka tygodni zapanowała w Ameryce istna

„Barack-omania”, a przemierzający Amerykę kandydat gromadził nie

tylko dziesiątki tysięcy zwolenników, ale dziesiątki milionów kampanij-

nych datków.

PRZEDE WSZYSTKIM PIENIąDZE

W tym miejscu ważne wyjaśnienie. Aby w ogóle w prawyborach zaist-

nieć, trzeba zebrać spore fundusze na prowadzenie kampanii. System wy-

borczy przewiduje, co prawda, dotacje z budżetu państwa, ale wydatki idą

w miliony i poważni kandydaci, aby wygrać, prawie połowę czasu spędza-

ją na zbieraniu datków. Biorąc pod uwagę ograniczenia ilościowe (do 2,5

tys. dolarów w cyklu wyborczym na obywatela), sztuka polega na dotarciu

do jak najszerszej bazy donatorów. Umiejętność zbierania funduszy jest

jednym z głównych kryteriów siły i sprawności. Wyniki za drugi kwartał

wprawiły wielu obserwatorów w prawdziwe osłupienie, albowiem absolut-

nym liderem okazał się senator Obama zbierając w tym okresie 32,5 mln

dolarów (od blisko 258 tys. donatorów), zdeklasował on rywali: następna,

Hillary Clinton, zebrała o dziesięć milionów mniej, żaden z Republikanów

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

III-IV - 2007 /5-6

nie zbliżył się nawet do 15 mln. I choć w kolejnym kwartale pani Clinton

znów wróciła na pierwsze miejsce, to Obama dalej zachowuje szanse na sku-

teczne konkurowanie z nią w prawyborach, podczas gdy senator Edwards

prawdopodobnie zdecyduje się na inansowanie z kasy państwowej i wiążą-

ce się z nim poważne ograniczenia.

Ale gwiazda Obamy może szybko zblednąć, gdyż 7 lipca odbył się wiel-

ki koncert „live Earth” organizowany przez Gore’a. Od czasu porażki

wyborczej były wiceprezydent stał się wręcz prorokiem walki z globalnym

ociepleniem. Otrzymał Oscara za ilm o zagrożeniach z emisją dwutlen-

ku węgla do atmosfery. Udany koncert na wszystkich kontynentach miał

utrwalić renomę Gore’a i być doskonałą platformą do ogłoszenia zamiaru

walki o Biały Dom. Najbardziej oczekiwany z dotychczas niezgłoszonych

kandydatów dał próbkę moralizatorskich haseł, pod jakimi mógłby wal-

czyć o zwycięstwo wzywając USA do podpisania nowego traktatu, który

zmniejszyłby „zanieczyszczenia powodujące efekt cieplarniany o 90 proc.

w krajach rozwiniętych”. Nazywał to posunięcie „moralnym wyzwaniem,

które wpłynie na przetrwanie cywilizacji człowieka” 2 . Pozycję Gore’a jesz-

cze bardziej wzmocniło przyznanie mu w początkach października poko-

jowej Nagrody Nobla. Jednak sam wiceprezydent nie wydaje się zbytnim

entuzjastą wyścigu o Biały Dom, co skłania wielu obserwatorów do domy-

słów, że będzie raczej starał się wesprzeć któregoś z dwójki kandydatów

– Clinton, Obama.

ZMĘCZENI BUSHEM I IRAKIEM

W sondażowych pojedynkach kandydatów powtarza się prawidłowość

– zwycięża kandydat Partii Demokratycznej, co dobrze oddaje zmęczenie

Amerykanów siedmioletnimi rządami obecnego gospodarza Białego Domu,

G.W. Busha i jego największą klęską polityczną: ciągnącą się kolejny rok

wojnę w Iraku. Obecny prezydent ma najniższe notowania popularności

od czasu, gdy prezydent Nixon rezygnował uwikłany w aferę Watergate.

Dodatkowo, jak sugeruje poważna analiza wyborców niezależnych przepro-

1) E.J. Dionne Jr., The GOP’s Identity Crisis , Washington Post, 15 czerwca 2007 r.

2) Al Gore, Moving Beyond Kyoto , New York Times, 7 lipca 2007 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: