sciaga-z-socjologii-1.pdf

Co to jest socjologia?

AUGUSTE COMTE.

wymyślił pojęcie

„socjologia” – na

początku używał „fizyka

społeczna”

twierdził, że

społeczeństwo podlega

niezmiennym prawom

tak samo jak świat

fizyczny

uważał socjologię za

naukę pozytywną- czyli,

że nauka ta wymaga

takich samych

rygorystycznych praw

naukowych jakie

obowiązują w fizyce i

chemii

pozytywizm utrzymuje,

że nauka powinna

zajmować się rzeczami,

które są namacalne,

które można

doświadczyć. Na

podstawie obserwacji

można zdefiniować

prawa wyjaśniające

związki między

obserwowanymi

zjawiskami. Zgodnie z tą

nauką, wiedza na temat

społeczeństwa powinna

obierać się na danych

empirycznych

uzyskanych dzięki

obserwacji,

porównaniom i

eksperymentom.

Stworzył prawo trzech

etapów, które mówi o

trzech stadiach ludzkiego

pojmowania świata

EMILE DURKHEIM

„Fakty społeczne należy

traktować jak rzeczy”-

czyli, że analiza życia

społecznego powinna

być równie skrupulatna

jak badanie naturalnych

obiektów i zjawisk

fakty społeczne- to wg

Durkheim’a –

zewnętrzne wobec

jednostki sposoby

działania, myślenia i

odczuwania, które żyją

własnym życiem,

niezależnie od tego, jak

żyją i co postrzegają

pojedynczy ludzie.

Druga ich właściwość, to

„przymusowość”- czyli,

że ludzi

podporządkowują się

ogólnym wzorom

społecznym.

Uważał, że fakty

społeczne nie są

widzialne i namacalne.

Możne je badać

pośrednio- czyli

analizując np. prawo,

teksty religijne, reguły

postępowania.

Szczególnie interesował

się społeczną i moralną

Solidarnością ludzi-

stworzył dwa rodzaje

solidarności-

mechaniczną i

organiczną

Mechaniczna- istnieje

tam, gdzie jest słaby

podział pracy- większość

ludzi wykonuje te same

KAROL MARKS

uważał, że to kapitalizm

przyniósł zasadnicze

zmiana w społeczeństwie

Wyróżniał dwa

zasadnicze elementy

przedsiębiorstwa

kapitalistycznego-

kapitał (wszelkie mienie,

włączając pieniądze,

maszyny, a nawet

fabryki) oraz praca

zarobkowa (dotyczy

ludzi którzy nie

posiadają własnego

kapitału i musza szukać

zarobku u ludzi

posiadających kapitał).

Ci pierwsi, to klasa

rządząca, tzw.

Kapitaliści, drudzy, to

klasa robotnicza, czyli

proletariat.

Stosunek między klasami

jest nierówny i

kapitaliści wyzyskują

ludzi pracujących.

Materialistyczna

koncepcja dziejów-

zmiana w społeczeństwie

nie zachodzi pod

względem idei, lecz ze

względów

ekonomicznych.

Konflikty klasowe są

motorem historii. Cała

historia ludzkości jest

historią walk klasowych

Zarysował następujące

etapy historyczne- od

prymitywnych wspólnot

łowców i zbieraczy,

przez system

MAX WEBER

Uważał, w

przeciwieństwie do

Marksa, iż idee i

wartości mają wielkie

znaczenie dla zmiany

społecznej.

Mniejsze znaczenie

przypisywał walce klas

Uważał, że socjologia

powinna zajmować się

badaniem działania

społecznego, a nie

struktur.

Twierdził, że to idee i

motywy ludzkie

powodują zmianę.

Wg Webera uważał, że

jednostki ludzkie są w

swoim działaniu wolne i

mogą kształtować własną

przyszłość. W

przeciwieństwie do

Marksa i Durkheima nie

uznawał zewnętrznych,

niezależnych od

jednostek struktur.

Stworzył tzw typ

idealny- czyli pomocne

w rozumieniu

rzeczywistości modele

pojęciowe i

analityczne.(każdą

sytuację na świecie

można zrozumieć,

porównując ją z typem

idealnym. Choć typ

idealny, to nie jest coś

doskonałego czy

pożądanego, jest to

jedynie „czysta forma”

zjawiska)

RACJONALIZACJA- to

rozwój nauki,

nowoczesnej techniki i

biurokracji pospołu.

Cechuje jednowoczesne

społeczeństwo. (W

przeciwieństwie do

tradycji)

Uważał, że powstanie

kapitalizacji, jest

wynikiem dążenia

społeczeństw do

racjonalizacji.

FUNKCJONALIZM

zakłada, że poszczególne

elementy złożonego

systemu, jakim jest

społeczeństwo,

współdziałają ze sobą,

tworząc stabilną, zgraną

całość- jak organizm.

Wszystkie elementy

życia, są ściśle

powiązane (religia,

ekonomia itp.)

Funkcjonaliści

(Durkheim i Comte)

posługiwali się analogią

organiczną- porównanie

funkcjonowania

społeczeństwa do

żywego organizmu

Funkcjonalizm podkreśla

znaczenie konsensusu

moralnego- czyli gdy

większość społeczeństwa

podziela te same

wartości, tworzą

równowagę i porządek

społeczny.

We współczesnym

świecie odchodzi się od

funkcjonalizmu- gdyż

(teologiczny,

metafizycznym i

pozytywnym)

W teologicznym

myśleniem rządziły idee

religijne i wiara. Na

etapie metafizycznym (w

Renesansie) ludzie

odeszli od postrzegania

w kategoriach

ponadnaturalnych.

Natomiast etap

pozytywny (od odkrycia

Galileusza, Kopernika,

Newtona) jest fazą

poznawania świata

metodami naukowymi.

Chciał stworzenia

„religii

człowieczeństwa”, w

której wiarę i dogmat

zastąpiłyby podstawy

naukowe.

Samo społeczeństwo jest

częścią przyrody

(naturalizm)

czynności, wiążą ich

wspólne doświadczenia i

poglądy. Solidarność ta

jest oparta na konsensie i

wspólnocie przekonań.

Organiczna- postępująca

industrializacja

doprowadziła do

załamania się

solidarności

mechanicznej i tym

samym powstała

solidarność organiczna-

w związku z podziałem

ról w społeczeństwie i

wykonywaniem różnych

zawodów. Siłą tej

solidarności jest

zależność ekonomiczna

jednostek oraz

rozpoznanie tego co

wnoszą inni.

ANOMIA społeczna-

zjawisko rozprężenia

norm społecznych, braku

nowych wartości,

upadająca moralność,

wiara religijna. W

związku z tym, pojawia

się poczucie

bezsensowności

Jedno z najsłynniejszych

studiów jest poświęcono

analizie samobójstwa.

niewolniczy

starożytności i system

feudalny. Dopiero

pojawienie się kupców i

rzemieślników wyznacza

początek klasy

przedsiębiorców, czyli

kapitalistów.

Uważał, że tak jak

kapitaliści obalili

feudalizm, tak też oni

zostaną wyparci przez

inny system-

socjalistyczny

zarzuca się mu, iż

uogólnia społeczeństwa,

zmniejszając role jego

podziału i pomijając rolę

jednostki.

TEORIA KONFLIKTU

Odrzuca założenie o

konsensie społecznym

Kładzie nacisk na

podział społeczeństwa,

walkę klasową,

nierównościami.

Opisuje i bada konflikty

pomiędzy różnymi

grupami (rządzeni –

rządzący ) starającymi

się osiągnąć własne

interesy. Głównym

przedstawicielem tej

myśli jest Karol Marks

TEORIA DZIAŁANIA

SPOŁECZNEGO

W przeciwieństwie do

teorii konfliktu i

funkcjonalizmu, który

kładł nacisk na znaczenie

struktur w

społeczeństwie, teoria

działania społecznego

kładzie nacisk na

formowanie tych struktur

przez działania i

interakcje członków

społeczeństw.

Chce uchwycić sens

działania społecznego

Weber jest uznawany za

pioniera badań teorii

działania społecznego

INTERAKCJONIZM

SYMBOLICZNY

„Zdaniem G. H. Mead’a

to dzięki językowi

stajemy się istotami

samoświadomymi, a

więc mamy poczucie

własnej indywidualności

i możemy spojrzeć na

siebie z zewnątrz, tak jak

widzą nas inni”.

Kluczowym elementem

jest symbol!

Każda interakcja między

ludźmi polega na

wymianie symboli

Nauka ta kładzie nacisk

na badanie bezpośredniej

interakcji w sytuacjach

życia codziennego.

KULTURA I

SPOŁECZEŃSTWO

GLOBALIZACJA

1. Czynniki sprzyjające

globalizacji

2. Spór o globalizację.

3. Globalizacja a

społeczeństwo ryzyka.

Supermarket jako

przykład globalizacji-

warzywa, przyprawy,

kawa, sosy.

W dzisiejszym świecie

jesteśmy bardziej niż

kiedykolwiek zależni

między lokalnością a

globalnością. Tak szybki

wzrost zależności

nastąpił w wyniku

rozwoju komunikacji,

technik informacyjnych i

transportu.

GLOBALIZACJA- to

tworzenie się jednego

świata we wszystkich

wymiarach- społecznych,

ekonomicznych i

politycznych.

Czynniki sprzyjające

globalizacji:

rozwój technik

informacyjnych i

telekomunikacji

(telefony, faksy,

telewizja cyfrowa, poczta

elektroniczna i Internet)

integracja gospodarki

światowej- którą nie jest

ani rolnictwo ani

SPÓR O

GLOBALIZACJĘ-

istnieją trzy szkoły

myślenia

Sceptycy- uważają, że

idea globalizacji jest

przereklamowana, a jej

podstawy sięgają historii;

uważają, że gospodarka

światowa nie jest aż tak

zintegrowana, by można

mówić o gospodarce

faktycznie globalnej;

zwracają uwagę na

regionalizację w

procesach zachodzących

w ramach gospodarki

światowej, czyli

wyłonienie się głównych

bloków finansowych i

handlowych. Wg

sceptyków, rosnąca

regionalizacja dowodzi

spadku, a nie wzrostu

integracji gospodarki

światowej. Uważają, że

rządy nadal odgrywają

kluczową rolę na scenie

gospodarczej.

Hiperglobaliści- w

przeciwieństwie do

sceptyków, uważają, że

globalizacja jest bardzo

realnym zjawiskiem,

którego skutki daje się

odczuć na każdym kroku.

Tworzy nowy porządek

GLOBALIZACJA A

RYZYKO

Ryzyko globalizacji-

wynika z jej przebiegu,

który jest procesem

otwartym i nie jesteśmy

w stanie kontrolować

całkowice jej przebiegu,

a także posiada w sobie

wiele sprzeczności.

Do ryzyka stworzonego

przez człowieka

zaliczamy:

ryzyko związane ze

środowiskiem-

ingerencja człowieka w

świat naturalny

ryzyko zdrowotne-

stosowanie w rolnictwie

pestycydów i

herbicydów, czy

karmienie zwierząt

hormonami i

antybiotykami. Dużym

problemem jest żywność

genetycznie

modyfikowana a także

choroba wściekłych

krów.

Wszystkie te rodzaje

ryzyka, wytwarzają

globalne „społeczeństwo

ryzyka”. Oczywiście

ryzyko nie ogranicza się

do środowiska, czy

zdrowie, ale również

porusza wiele aspektów

STRATYFIKACJE I

NIERÓWNOŚCI

STRATYFIKACJA-

związana jest z

nierównym dostępem do

społecznie pożądanych

dóbr (materialne, władza,

prestiż, wykształcenie,

zdrowie, kapitał

kulturowy, kapitał

kultury fizycznej)

Uwarstwienie społeczne.

SYSTEMY

STRATYFIKACJI:

Niewolnictwo-

przedmiotem własności

byli ludzi

SYSTEM KASTOWY-

zupełne zamknięcie kast

w swoich granicach

(pochodzi z Indii)

SYSTEM STANOWY-

kiedy różne stany mają

różne obowiązki i prawa

(np. feudalizm- szlachta,

duchowieństwo,

mieszczaństwo)

SYSTEM KLASOWY-

nie jest ustanowiony

formalnie, jest oddolny,

pozycja nie jest dana na

stałe, pozycja jest

osiągana; główną role

pełnią nierówności

ekonomiczne;

bezosobowe relacje

TEORIE KLAS I

KULTURA- ogół

dorobków, ludzkich

społeczeństw.

Wartość- to co jest dla

nas ważne

NORMA- to reguła

zachowań,

odzwierciedlająca

wartości danej kultury

Subkultura, kontrkultura,

RELATYWIZM

KULTUROWY-

kluczowe założenie

socjologii, mówi o

badaniu poszczególnych

kultur w kategoriach ich

własnych sensów i

wartości.

ETNOCENTRYZM-

ocena innej kultury z

perspektywy własnej.

SOCJALIZACJA-

proces w którym nowi

członkowie

społeczeństwa uczą się,

jak w tym

społeczeństwie żyć.

(Przekazywanie całości

dorobku kultury

jednostce w trakcie jej

wzrastania)

INSTYTUCJE

SOCJALIZACJI- to

grupy lub konteksty

społeczne, w których

zachodzą ważne procesy

socjalizacji.

Socjalizacja Pierwotna-

etap edukacji kulturowej,

który przypada na okres

niemowlęcy i wczesno-

dziecięcy

SOCJALIZACJA

WTÓRNA- obejmuje

starsze dzieci i rozciąga

się na dorosłe życie.

Czynnikami socjalizacji

stają się nie tylko

rodzice, ale także szkołą,

organizacje, media,

praca.

ROLA SPOŁECZNA-

społecznie określone

oczekiwania, które ma

do spełnienia osoba

zajmująca daną pozycję

społeczną

TOŻSAMOŚĆ- jak my

rozumiemy samych

siebie i co jest dla nas

ważne. Do źródeł

tożsamości należą płeć,

orientacja seksualna,

narodowość lub

etniczność i klasa

społeczna.

tożsamość społeczna- są

to cechy, jakie jednostce

przypisują inni.

Przykłady tożsamości

społecznych to student,

matka, prawnik, katolik,

bezdomny, Azjata itp.

Mają wymiar zbiorowy.

TOŻSAMOŚĆ

JEDNOSTKOWA-

oznacza naszą odrębność

przemysł, ale głównie

opiera się na nieważkiej

gospodarce tzn.

gospodarce, której

produkty opierają się na

informacji jak w

przypadku programów

komputerowych.

PRZYCZYNY

POSTĘPU

GLOBALIZACJI.

-przemiany polityczne

przemiany polityczne-

upadek komunizmu

sowieckiego. System z

czasów zimnej wojny-

pierwszy i drugi świat,

przestaje istnieć.

rozwój organizacji

międzynarodowych,

takich jak ONZ, NATO,

działalność i rozwój

instytucji pozarządowych

i międzynarodowych np.

Międzynarodowy

Związek Telegraficzny,

Greenpeace, AI, Lekarze

bez Granic, Czerwony

krzyż

-przepływ informacji

światowe środki

przekazu- dzięki temu

człowiek uświadamia

sobie zależność między

innymi ludźmi i ich

tragediami.

społeczność

międzynarodowa

podejmuje kroki w celu

ochrony praw życia i

człowieka w innych

państwach

globalny. Globalizacja

jest postrzegana jako

dogra do „świata bez

granic”, świata, w

którym handel będzie

potężniejszy od rządów

narodowych. Uważają

również, że rządy

narodowe tracą swoją

moc, a obywatele tych

państw tracą wiarę w

istniejący system

sprawowania władzy.

Uważają, że nastanie

„epoka globalna”

zwolennicy koncepcji

transformacji- zajmują

pośrednie stanowisko.

Uważają, że istotnie

wiele przemian porządku

globalnego zachodzi, ale

wiele starych struktur

trwa nadal. Rządy wciąż

zachowują swoją

pozycję, a przemiany te

nie są ograniczone do

samej gospodarki.

Postrzegają globalizację

jako otwarty i

dynamiczny proces który

może ulegać zmianom,

który obejmuje czasami

nawet sprzeczne

tendencje. Globalizacja

jest zdecentralizowana.

Nie uważają, jak

hiperglobaliści, że forma

globalna sprawia utratę

suwerenności

poszczególnych krajów,

ale, że następuję ich

restrukturyzacja. Państwa

społecznych, jak utrata

pracy, struktura

zatrudnienia, malejące

znaczenie tradycji i

obyczaju.

STRATYFIKACJI-

głównymi twórcami

teorii klas był Marks i

Weber.

Marks- większość

swoich prac poświęcił

zagadnieniu stratyfikacji,

lecz nie wypracował

samego pojęcia klasy.

Informacje na ten temat

możemy jednak

wyczytać z pewną

dokładnością z napisanej

części prac Marksa.

Co to jest klasa?

Wg MARKSA KLASA

to grupa ludzi o

podobnym stosunku do

środków produkcji, które

zapewniają im

utrzymanie. Dzieli klasy

na kapitalistów i klasę

robotniczą.

Stosunki między tymi

klasami jest oparta na

konflikcie interesu.

Relacje klasowe mają

charakter wyzysku- czyli

nadprodukcja klasy

robotniczej i zysk

uzyskany przez

kapitalistów to wartość

dodatkowa.

Marks w stosunku do

ubożenia się klasy

robotniczej w stosunku

do klasy kapitalistów,

używał terminu

peuperyzacji.

Wysuwa też teorię

alienacji praca jest

monotonna (nie ma

kontroli nad czym i co

Jednym z największych

problemów globalizacji,

jest wzrost nierówności

społecznych, zarówno w

obrębie społeczeństw,

jak i między nimi.

Globalizacj zaostrza

tendencje podziału, gdyż

sprzyja kumulacji zysku,

majątku i środków w

obrębie małej grupy

najbogatszych krajów.

KAMPANIA NA

RZECZ „GLOBALNEJ

SPRAWIEDLIWOŚCI”

Antyglobaliści uważają,

że wolny handel jest

raczej jednostronnym

sposobem na

wzbogacanie się dla

zamożnych, natomiast

pogarsza stan

gospodarczy już

biednych krajów. Stoją

również na stanowisku,

że wolny handel jest

potrzebny, ale powinien

nim rządzić zasady inne

od tych, które proponuje

WTO. Zasady handlowe

powinny mieć na celu

przede wszystkim

ochronę praw człowieka,

środowiska, prawa pracy

i gospodarek lokalnych-

a nie zapewnienie

bogatym korporacjom

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: