opracował dr Paweł M. Socha
Zestaw skal do pomiaru religijności składa się z 4. skal:
1. Skala Indywidualnej Religijności (S. I. R.)
2. Skala Wewnętrznej Orientacji Religijnej
3. Skala Zewnętrznej Orientacji Religijnej
4. Skala Poszukującej orientacji Religijnej
5. Skala Religijności Chrześcijańskiej (S. R. C.)
Ad 1.
Skala Indywidualnej Religijności skonstruowana została przez A . Latałę i P. Sochę (1981) do badań postaw wobec religii katolickiej. Mierzy ona głównie religijną ortodoksję katolicką, jako stopień zbieżności przekonań religijnych osoby badanej z modelem religijności „kościelnej” i „obyczajowej”. Pozycje skali dotyczą czterech składników takiej religijności: doktryny religijnej, moralności religijnej, kultu religijnego i stosunku do Kościoła Katolickiego.
Ad 2-4. W amerykańskiej (najbogatszej w odniesieniu do tych metod, które powstały w USA) literaturze trzy skale orientacji religijnych noszą nazwy odpowiednio:
Intrinsic Religious Orientation Scale
Quest Religious Orientation Scale
Dwie pierwsze z nich zostały stworzone przez G. W. Allporta i J. M. Rossa (1967; por. Wulff, 1999, w druku). Skalę Quest skonstruował C. D. Batson (1976, por. Batson, Schoenrade i Ventis, 1993, s. 155-190; Wulff, 1999, w druku). W badaniach Batsona i współpracowników skale te stosowane są w zestawie z trzema innymi skalami: Zewnętrzną (External), Wewnętrzną (Internal) i Religijnej Ortodoksji (razem 6 skal, noszących nazwę Inwentarza Życia Religijnego (IŻR – ang. Religious Life Inventory - RLI) Skale zostały przystosowane do warunków polskich (Socha, 1992), a porównanie wyników polskich z amerykańskimi wskazuje jedynie na niewielkie różnice międzykulturowe (Socha, 1999).
Wyniki analizy danych obejmują trzy grupy osób:
Grupa 1: 91 osób, w tym 58 kobiet i 20 mężczyzn, rozpiętość wieku 19 – 75 lat, średnia wieku 27,6.
78 osób zadeklarowało religijność lub zdecydowaną religijność, co kwalifikuje je do analizy wyników w skalach orientacji religijnych.
Rzetelność skal obliczona została za pomocą współczynnika α Cronbacha. Wyniósł on dla poszczególnych skal:
Skala S.I.R.: 0,96
Skala W: 0,83
Skala Z: 0,56
Skala P: 0,62
W tej grupie skala Z nie wykazała wystarczająco wysokiej rzetelności (analiza czynnikowa ujawniła znaczne zróżnicowanie czynnikowe). Rzetelność skali pozostaje na poziomie granicznym.
Grupa 2: 418 osób, 232 (56,3%) kobiet i 179 (43,4%) mężczyzn (0,3% brak danych), rozpiętość wieku 14 – 63 lata, średnia arytmetyczna 31,7
273 osoby zadeklarowały religijność lub silną religijność, co kwalifikuje je do analizy wyników w skalach orientacji religijnych.
Rzetelność skal Z, W i P obliczona została na grupie 217 osób za pomocą współczynnika α Cronbacha. Wyniósł on dla poszczególnych skal:
Skala S.I.R.: 0,97
Skala W: 0,91
Skala Z: 0,85
Skala P: 0,63
Jedynie współczynnik dla P jest na granicy dopuszczalnej dla takiej skali. Pozostałe są wysokie i świadczą o dobrej rzetelności skal.
Grupa 3: 359 osób, 190 (51,35%) kobiet i 180 (48,65%) mężczyzn, rozpiętość wieku 18 – 35 lat, średnia arytmetyczna 22,3. Do analizy skal Z, W i P użyto przypadków, dla których wartość wyniku w skali S.I.R. była większa lub równa 83 (piąty percentyl rozkładu).
Rzetelność skal Z, W i P obliczona została na grupach odpowiednio 174, 173 i 171 wyselekcjonowanych osób za pomocą współczynnika Cronbacha. Wyniósł on dla poszczególnych skal:
Skala S.I.R.: 0,94
Skala W: 0,63
Skala Z: 0,73
Skala P: 0,60
Zachodzi obawa, że współczynniki dla skal W i P są na granicy dopuszczalnej dla takich skal.Tymczasowe normy (percentyle) do skal, opracowane dla grupy 2:
S. I . R.
SKALA W
SKALA Z
SKALA P
1
24 – 30
9 – 16
11 – 24
12 – 29
2
31 – 41
30 – 31
3
42 – 50
17 – 21
25 – 28
32 – 33
4
51 – 59
22 – 23
29 – 30
34
5
60 – 67
24 – 25
31 – 32
35 – 36
6
68 – 74
26 – 27
33 – 35
37
7
75 – 84
28 – 30
36 – 37
38 – 39
8
85 – 97
31 – 33
38
40 – 41
9
98 – 108
34 – 36
39
42 – 43
10
109 – 120
37 lub więcej
40 lub więcej
44 lub więcej
Tymczasowe normy (percentyle) do skal, opracowane dla grupy 3:
agacia_