NON STOP 1983.07.pdf

W środku

JIM MORRISON

LIRA '83

PŁYTY: LOMBARD, FLOYD, SPANDS,

Wkrótce

REPUBLIKA

JIM MORRISON

Urodzony 8 grudnia 1943 r. w Melbourne na Flory-

dzie. Poeta, śpiewak, kompozytor, filmowiec. Był współ-

twórcą, mózgiem i duszą powstałej w 1965 r. grupy The

Doors. W 12 rocznicę śmierci (Morrison zmarł w Pary-

żu 3 lipca 1971 r.) przypominamy tę, najbardziej chyba

kontrowersyjną w historii muzyki rockowej, postać.

Muzyka Morrisona i The Doors utrwalona została na

wydanych przez wytwórnię Elektra longplayach:

„The Doors" (styczeń 1967), „Strange Days" (paździer-

nik 1967), „Waiting For The Sun" (lipiec 1968), „The

Soft Parade" (październik 1969), „Morrison Hotel" (lu-

ty 1970), „Absolutely Live" (lipiec 1970), „13" (listopad

1970), „L.A. Woman" (kwiecień 1971), „Weird Scenes

Inside The Gold Mine" (styczeń 1972), „The Best Of

The Doors" (sierpień 1973).

Nakładem tej samej wytwórni ukazały się również

następujące single: „Break On Through" (styczeń 1967),

„Light My Fire" (kwiecień 1967), „People Are Strange"

(wrzesień 1967), „Love Me Two Times" (listopad 1967),

„Unknown Soldier" (marzec 1968), „Hello, I Love You"

(czerwiec 1968), „Touch Me" (styczeń 1969), „You Make

Me Real" (marzec 1970), „Love Her Madly" (marzec

1971), „Riders On The Storm" (czerwiec 1971).

Wybór tekstów i wypowiedzi Morrisona zawiera album

„An American Prayer" wydany w 1978 przez wytwórnię

Elektra.

Pełna dyskografia The Doors, w wydaniu dźwięko-

wym, przedstawiona została w ubiegłym roku na an-

tenie programu III Polskiego Radia, w cyklu „Katalog

Nagrań".

(Bao.)

W NUMERZE:

HELLO, I LOVE YOU

Wojciech Soporek

JIM MORRISON — śpiewam

bluesy od początku świata

Andrzej Jakubowicz

BRATYSŁAWSKA LIRA 83

Jerzy Bojanowicz

NA DRODZE

Jerzy

Wertenstein

Żuławski

FRENCH IS STRANGE

Jerzy Bojanowicz

Stale działy:

Z zagranicy telegraficznie, Z kraju jednym tchem, Albu-

my, Kalendarium, Rozmawiamy z czytelnikami oraz

N S 20.

Z am.

1365 .

M-77

Jim Morrison 1943-1971

go na instrumentach klawi-

szowych Ray'a Manzarka,

grupę tworzyli jeszcze dwaj

muzycy: gitarzysta Robby

Krieger oraz perkusista John

Densmore. Początkowo The

Doors byli zespołem drugo-

planowym, występującym w

pierwszej części koncertów

firmowanych nazwiskami bar-

dziej znanych wykonawców.

Mimo to, sceniczny ekscen-

tryzm Morrisona i oparte na

rhythm'n'bluesie muzyczne

propozycje kwartetu, zjednały

grupie spore grono zwo-

lenników w Los Angeles i o-

kolicach. Zainteresowanie ze-

społem doprowadziło go do

prestiżowych dla wkraczają-

Geniusz czy szarlatan, mu-

zyk czy aktor, szalbierz czy

poeta, gwiazdor czy antybo-

hater. Każde z tych określeń

stanowi cząstkę osobowości

Jima Morrisona, postaci w hi-

storii rocka równie słynnej

co kontrowersyjnej i niejed-

noznaczej. 2 lipca br. mija

dwanaście lat od chwili, gdy

w paryskim mieszkaniu zna-

leziono martwego lidera i

współzałożyciela jednej z naj-

ciekawszych amerykańskich

grup rockowych drugiej po-

łowy lat sześćdziesiątych, ze-

społu The Doors. Życie, a w

jaciół. Zresztą chyba tego nie

pragnął, bowiem będąc typem

introwertyka wolał zamknąć

się w sobie, odgradzając się

od otoczenia barierą własnej

odmienności. Mając osiemnaś-

cie lat zaczął pić. Robił to nie

dla towarzystwa, ani dla za-

bicia czasu i trosk. Chciał się

upijać i to był jedyny po-

wód, dla którego sięgał po al-

kohol.

Początkowo pobyt w szko-

le filmowej w Los Angeles

niewiele wpłynął na jego ży-

cie, tematyka, a w jeszcze

większym stopniu organizacja

HELLO, l LOVE YOU

WOJCIECH SOPOREK

jeszcze większym stopniu

śmierć Jima Morrisona ota-

czała atmosfera tajemniczości

i mistycyzmu. Legenda Morri-

sona trwa do dzisiaj i choć z

pewnością nie jest tak żywa

i poruszająca emocje jak mit

Jimi Hendrixa, nadal stano-

wi punkt wyjścia do rozwa-

żań nie tylko na tematy mu-

zyczne, ale także skłania do

zastanowienia się nad proble-

mami natury egzystencjalnej

i ogólnoartystycznej.

NARODZINY

GWIAZDY

studiów, nie spełniały jego

oczekiwań. Często więc opusz-

czał uniwersytet, by włóczyć

się po plażach kalifornijskiej

Wenecji. Spał byle gdzie. Czę-

sto sięgał po narkotyki, które

miały mu ułatwić pisanie

wierszy nad Pacyfikiem.

Przed ukończeniem studiów

zaprzyjaźnił się z kolegą z

college'u — Ray'em Manzar-

kiem. Wydarzenie to mia-

ło okazać się przełomowym

momentem w życiu Morri-

sona, Ray i Jim postano-

wili założyć zespół, nie

zwyczajną grupę rockową,

lecz taką, o której mieli mó-

wić wszyscy. Manzarek nie

bardzo wierzył w powodzenie

przedsięwzięcia, szczególnie o

tak ambitnych aspiracjach.

„Jim — wspominał — był ta-

kim samym studentem jak my

wszyscy". Nic wszakże nie

było do stracenia i zespół

The Doors został powołany do

życia. Grupa The Doors mia-

ła realizować poetycko-mu-

zyczne wizje — niepokoje i

obsesje — Jima Morrisona,

a te bliższe były rockowemu

teatrowi muzycznemu, w o-

becnym rozumieniu tego sfor-

mułowania, niż zwykłym kon-

certom zwykłych zespołów.

W GÓRĘ I W DÓŁ

Grupa The Doors powsta-

ła w 1965 roku. Obok woka-

listy i spiritus movens zespo-

łu, Jima Morrisona i grające-

cej na wielką estradę grupy,

koncertów w klubie „Whiskey-

-A-Go-Go". The Doors mieli

zaprezentować wymyślone

przez Morrisona widowisko

słowno-muzyczne „The End".

Był to rodzaj muzycznego me-

lodramatu z rozbudowanymi

melo-recytacjami Morrisona,

utworu przepojonego apoka-

liptycznymi wizjami artysty,

jednoznacznie nawiązującymi

do problemu kompleksu Edy-

pa i psychoanalityki Freuda.

Widowisko „The End" wywo-

łało skandal i natychmiasto-

wy koniec współpracy ze zna-

nym klubem. Echa tego wy-

darzenia dotarły do Jaca Holz-

mana, reprezentanta wytwór-

ni płytowej Elektra, który za-

interesowany oryginalnością

kwartetu Morrisona, dopro-

wadził do podpisania kontrak-

tu niezwykle dla zespołu ko-

rzystnego. Na wydanym w

1967 roku debiutanckim albu-

mie grupy, zatytułowanym

„The Doors", znalazła się

wspomniana już kompozycja

"The End", a także m.in. u-

twór „Light My Fire", który

bardzo prędko trafił na pierw-

sze miejsca światowych list

przebojów. Ta rytmiczna, z

bardzo pięknie zarysowaną li-

nią melodyczną kompozycja,

pełna gorącej erotyki, to pod-

kreślanej, to znów tonowanej

przez solówki Manzarka i

Kriegera, częstokroć stanowi-

ła finał ekstatycznych koncer-

Jim Morrison przyszedł na

świat 8 grudnia 1943 roku w

miejscowości Melbourne na

Florydzie. Był jednym z

trzech synów oficera mary-

narki wojennej Stanów Zjed-

noczonych. Pełniąc służbę

wojskową ojciec Jima dość

często zmieniał miejsce za-

mieszkania. Jim studiował w

trzech college'ach zanim zna-

lazł się w kalifornijskim

UCLA na wydziale filmowym.

Był wybitnie utalentowany,

pisał wiersze, pragnął być

poetą. Talent i duża wrażli-

wość poetycka czyniły z Mor-

risona osobę inną od jego

równieśników, zainteresowa-

nych przede wszystkim sur-

fingiam, baseballem i podbo-

jami równolatek. Był inny, a

to wystarczało, by nie mógł

znaleźć zrozumienia i przy-

tów The Doors, podczas któ-

rych magiem był Morrison u-

mundurowany w czarne ob-

cisłe ubrania ze skóry. Kreo-

wał wówczas rolę Króla Ja-

szczurów — The Lizard King

— wymyślony przez siebie

symbol miłości i seksu, Boga

i Szatana w jednej postaci.

Jim Morrison śpiewał: „Kie-

dyś znałem, jedną grę, grę z

myślami i umysłem. Myślę,

że i wy ją znacie, dobrze ją

znacie. Ta gra nazywa się:

„Zwariować"... Jestem Królem

Jaszczurów. Wszystko mogę u-

czynić. Mogę zatrzymać Zie-

mię i sprawić, by odjechały

te wszystkie niebieskie samo-

chody...". Ów fragment jest

częścią większej całości, utwo-

ru zatytułowanego „The Ce-

lebration Of The Lizard".

Był to kolejny spektakl mu-

zyczny Jima Morrisona tak

jak wszelkie jego poczynania

artystyczne, utrzymany w kli-

macie ponadnaturalnego mi-

sterium przepojonego erotyką,

duchem symboliki A. E. Po-

e'go i elementami protestu

antywojennego. Członkowie

The Doors określali siebie

mianem „seksualnych polity-

ków", zainteresowanych

„wszystkim, co ma związek

z anarchią, chaosem i stoi w

sprzeczności z autorytetem

władzy". Król Jaszczurów

miał być symbolem rewolucji

romantycznej, jaką światu o-

ferował Morrison. Wszelkie

jednak „rewolucje hollywódz-

kie", z morrisonowską włącz-

nie, miały to do siebie, że

służyły przede wszystkim sa-

morealizacji ich twórców.

Owe rebelie dotyczyły jed-

nostki będącej ich podmiotem,

status quo otaczającego świa-

ta pozostawało. Rewolucja

Jima Morrisona dotyczyła

przede wszystkim Jima Mor-

risona -- Artysty. Jej głów-

nymi hasłami były narkotyki,

seks i śmierć, zaś poświęce-

nie życia dla stworzenia no-

wego społeczeństwa miało być

aktem dużo ważniejszym niż

znalezienie się w „nowym,

wspaniałym świecie". Natu-

ralnie mało kto traktował po-

ważnie manifesty Morrissana.

uważając go za zapijaczonego

egocentryka o manierach bła-

zna. Z pewnością działalność

Jima Morrisona w pewnym

stopniu wynikała z nastrojów

i buntów młodzieży amery-

kańskiej w końcu lat sześć-

dziesiątych. Hippizm ze swo-

ją estetyką i hasłami poli-

tyczno-społecznymi, a także

głośne echa apokalipsy wiet-

namskiej musiały dotrzeć do

jego świadomości. Morrisona

nie interesowały, w prze-

ciwieństwie do Boba Dylana,

przyczyny sytuacji, w jakiej

się znajdował. Zapatrzony był

jedynie w wyimaginowaną

przez Króla Jaszczurów, irra-

cjonalną ziemię obiecaną.

Zyskawszy światową popu-

larność jako gwiazdor rocka,

Jim Morrison stale znajdował

się w centrum zainteresowa-

nia. Prasa donosiła nie tylko

o sukcesach grupy The Doors.

Z nie mniejszą satysfakcją

rozpisywała się także o wszy-

stkich wydarzeniach, w któ-

rych rolę czarnego charakte-

ru grał jej lider. Obok więc

informacji o przebojach —

„Hello, I Love You", "Love

Street", „Strange Days",

„Wishful Sinful" czy „Riders

On The Storm" — wiele pi-

sano o wypadkach samocho-

dowych Morrisona, jego cyr-

kowych wyczynach na krawę-

dziach wysokich balkonów,

nałogach i zakazach wystę-

pów The Doors w szeregu

znanych amerykańskich sal

widowiskowych. Z rzadka je-

dynie pojawiały się artykuły

ukazujące Jima Morrisona ja-

ko artystę bez reszty oddane-

go swej sztuce, jako reinkar-

nację Allana Edgara Poe'go

w wydaniu hippiesowskim.

Sensacyjno - powierzchowny

charakter miała także wyda-

na przed kilku laty biogra-

fia Morrisona, pt. „No One

Here Gets Out Alive" napi-

sana przez Jerry Hopkinsa i

Daniela Sugermana.

POSZUKIWANIE I FINAŁ

Jim Morrison był przede

wszystkim poetą, któremu

muzyka, mimo że sama w so-

bie wspaniała, służyła jedy-

nie do akcentowania wymo-

wy słów. Jego poetycka wra-

żliwość brała się z autentycz-

nej fascynacji wielką litera-

turą, twórczością symbolisty

A. E. Poe'go, uniwersalizmem

Szekspira i wierszami Celi-

ne'a, Rimbauda i Baudelaire'a.

Teksty Morrisona były wy-

padkową estetyki owych mi-

strzów pióra. Mógł w nich

razić pewien eklektyzm i nie-

zbyt bogata metaforyka, za-

wężona w pewien sposób

przez poetycki podmiot Kró-

la Jaszczurów. Jednakże dra-

matyzm i dynamika, liryzm i

kontemplacja, zmysłowość i

szczerość tekstów autora

„Wintertime Love" wywiera-

ły zamierzony efekt, wpro-

wadzając słuchacza w świat

doznań i emocji, jakie w da-

nej chwili przeznaczał mu

Morrison. Działo się tak bez

względu na to, czy Jim two-

rzył większe formy słowno-

muzycane w rodzaju „The

End", „When The Music's

Over" i „The Celebration Of

The Lizard", czy były to mi-

niatury takie jak „My Wild

Love", „Spanish Caravan"

i „Yes, The River Knows".

tystyczne. On sam, jak i pu-

bliczność, czuli się znużeni

niezmiennością i małą ela-

stycznością ram narzuconych

przez tą koncepcję. Jim Mor-

rison postanowił więc uwol-

nić się z krępującej go ja-

szczurzej skóry. Chciał zasta-

nowić się, przemyśleć nowe

pomysły, przedstawić się świa-

tu w nowym wydaniu. Ko-

nieczny stał się także długi

wypoczynek, bowiem lata

szaleńczego trybu życia dały

o sobie znać. Alkohol, środ-

ki chemiczne, kilka paczek

papierosów wypalanych co-

dziennie zdruzgotany orga-

nizm. Piękny na począt-

ku kariery, stał się u jej

końca cierpiący na wie-

le chorób i stale powiększa-

jącą się nadwagę. W 1971 ro-

ku Morrison wyjechał do Pa-

ryża, by w „stolicy poetów"

szukać wytchnienia, inspira-

cji do dalszej twórczości, by

na nowo odnaleźć siebie. Go-

dzinami spacerował po nad-

sekwańskich bulwarach, szu-

kał samotności i wiele pisał.

I nagle okazało się, że nie

żyje. 2 lipca 1971 roku znale-

ziono jego ciało leżące w

wannie łazienki, paryskiego

mieszkania. Do dziś okolicz-

ności tej śmierci są niejasne.

Na dobrą sprawę nie zna-

na jest dokładna data zgo-

nu. Oficjalna wersja, po-

dana przez policją fran-

cuską, mówiła o ataku

serca, jakiemu miał ulec

Morrison podczas kąpieli. Po-

dobno prawda jest inna, lecz

tę mają ukrywać archiwa po-

licyjne. Pogrzeb artysty odbył

się na cmentarzu Pere-La-

chaise. W malutkim konduk-

cie szła żona Jima — Pame-

la i kilkoro przyjaciół. Dziw-

nym zrządzeniem losu bardzo

nieliczne grono osób, które

mogłoby pomóc w wyjaśnie-

niu tajemniczych ostatnich

dni Jima Morrisona, nie żyje.

W kwietniu 1974 popełniła sa-

mobójstwo Pamela...

Grób Jima Morrisona nie

ma żadnych inskrypcji, lecz

mimo to bez trudu odnajdu-

ją go wielbiciele talentu li-

dera The Doors. Nad paryską

mogiłę ściągają młodzi z ca-

łego świata. Palą znicze i ma-

rihuanę, piją piwo, czasami

kładą kwiaty. Przybywa już

drugie pokolenie fanów Mor-

risona, wszak legenda o nim

nie umiera. I choć, jak napi-

sał kiedyś magazyn The Rol-

ling Stone: „Jim Morrison is

definitely dead" (J. M. na

pewno nie żyje), to jednak

wciąż jest hot'n'sexy.

Poszukiwania i eksperymen-

ty literacko-muzyczne, prag-

nienie pójścia śladem Bertolda

Brechta i Kurta Weilla, by

stworzyć nowy teatr muzycz-

ny, doprowadziły Morrisona

do wykreowania misterium

Króla Jaszczurów. Owa idea

jednak zaczęła w pewnym

momencie bardzo wyraźnie

krępować jego poczynania ar-

WOJCIECH SOPOREK

JIM MORRISON

śpiewam bluesy od początku świata

Nie wiem, jak można opo-

wiedzieć o tym, co wokalista

Doorsów, Jim Morrison, po-

trafił wywołać swoim gło-

sem. Jak można wytłuma-

czyć, dlaczego za przykład

najwspanialszej znanej mi

poezji rockowej uważam sło-

wa: „obudziłem się rano i

wziąłem sobie piwo / przyszłość

jest niepewna, a koniec jest

zawsze bliski" — „I woke up

this mornin' and I got myself

a beer/The future's uncertain

and the end is always near".

(ROADHOUSE BLUES).

cza poetyckość początkowych

wersów misterium zatytuło-

wanego „Celebracja jaszczur-

ki": „Nie dotykać ziemi, nie

widzieć słońca, nic nie musieć

robić — tylko biec, biec, biec.

Dom na wzgórzu, księżyc wi-

si nieruchomo, cienie drzew

są świadkami dzikiego po-

wiewu — chodź, pobiegniemy

razem!". Te słowa mógł na-

pisać grafoman ale Morrison

sprawił, że brzmiały absolut-

nie porywająco. Cytaty z pio-

senek. Morrisona funkcjono-

wały kiedyś jako swego ro-

dzaju zaklęcia i ostateczne

odpowiedzi na różne egzy-

stencjalne pytania.

Motywem przewodnim fil-

mu „Czas Apokalipsy" był

długi utwór Doorsów pt. „The

End" („Koniec"). I nic dziw-

nego, jeśli zważyć, że jego

pierwsze słowa brzmią: „To

już koniec — mój jedyny

przyjacielu,koniec. Koniec na-

szych złożonych planów, bez-

pieczeństwa, niespodzianek.

(THE END), I jeszcze te zło-

wieszcze słowa: „niebezpie-

czeństwo czyha na skraju

miasta". (THE END). W wy-

obraźni Coppoli ta piosenka

najwyraźniej była najlepszym

komentarzem na temat ciem-

niejszych stron Ameryki lat

60. Marrison straszy: „Prosty-

Równie nie do wytłumacze-

nia wydaja mi się tajemni-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: