Żak-Bucholc J. & Agnosiewicz M. - Polowanie na czarownice.pdf - Historia powszechna - Zabr7

Polowanie na czarownice

Autor: J. śak-Bucholc i M. Agnosiewicz

Historia "łatwych celów"

"Wiara w demony w czasach Jezusa kwitła, co potwierdzają

liczne przypadki wypędzania demonów, o których opowiada

Nowy Testament. Ale Jezus nie uśmiercał, lecz uzdrawiał

ludzi rzekomo opętanych przez złe duchy. Kościół ich zabijał"

Deschner

"Mamy w Europie ponad sto ksiąg prawniczych traktujących o czarach i sposobach

odróŜniania czarowników fałszywych od prawdziwych"

Wolter

Natchnienie

Kościół wyznał niedawno, Ŝe polowanie na czarownice był to JEGO błąd. Nic bardziej

błędnego! To było zgodne z zaleceniami biblijnymi. Mówi bowiem Pierwsze Prawo MojŜeszowe

wyraźnie: "Nie zostawisz przy Ŝyciu czarownicy" (22, 18) - "Słowo złowróŜbne, z którego

Kościoły chrześcijańskie zbyt wiernie brały natchnienie!" (Reinach). To wszystko, Ŝaden błąd,

tylko zbytnia wierność tej złej księdze, zwanej Biblią.*

Germanowie i czarownice

"Germanowie wierzyli bardzo w czarownice. Tacyt mówi, Ŝe przypisywali charakter święty

kobietom , i Ŝe brali natchnienie z ich zdań . To nie zawiera w sobie, jak mniemano, rodzaju

szacunku rycerskiego dla płci słabej, ale wyobraŜenie, na nieszczęście zbyt rozpowszechnione, Ŝe

kobiety mają uzdolnienia naturalne do prorokowania i do czarów. Welleda, która podniosła

Batawów przeciw Rzymianom w roku 70, jest najsławniejszą z prorokiń germańskich. Zostawszy

chrześcijanami, Germanowie nadal słuchali swych czarownic; ale Inkwizycja nauczyła ich

palić je. Właśnie dominikanie niemieccy napiszą sromotną ksiąŜkę, zatytułowaną Młot na

czarownice , i właśnie dla Niemiec nadewszystko, przeciwko czarownicom niemieckim, papieŜ

Innocenty VIII skieruje bullę, potwierdzenie uroczyste i nieomylne władzy czarownic, sygnał

ohydnej rzezi, która w przebiegu dwóch wieków spowodowała spalenie Ŝywcem więcej niŜ stu

tysięcy niewinnych kobiet" (Reinach)*

"Cały XVI i cały XVII wiek są przepełnione egzekucjami

czarownic; szacują na sto tysięcy liczbę Niemek, wrzuconych w

ogień. Jeśli prawda, Ŝe trybunały cywilne okazały się w tej materji

bardziej łatwowiernemi i bardziej barbarzyńskiemi jeszcze, niŜ

trybunały kościelne, jeśli prawda, Ŝe protestanci byli zupełnie tak

samo zaciekli, jak katolicy - nawet w Ameryce, w samym środku

XVIII wieku - niemniej pozostaje dowiedzionem, Ŝe Kościół

rzymski , dając urzędowe uświęcenie pościgom z powodu

czarownictwa, delegując swych inkwizytorów, Ŝeby je

powściągnąć, niesie przed historją odpowiedzialność za

morderczy szał , którym rozum pozostaje zawstydzony i

upokorzony" (Reinach [_1_])

"Nigdy nie będzie dokładnie wiadomo, ilu nieszczęśników

wydali w ręce katów bezrozumni sędziowie, którzy spokojnie i bez skrupułów skazywali ich na

śmierć na mocy oskarŜenia o czary. Nie było ani jednego trybunału w chrześcijańskiej Europie,

który przez pełnych piętnaście stuleci nie skalałby się wielokrotnie takimi prawnymi

morderstwami. I nawet gdy powiem, Ŝe wśród chrześcijan było przeszło sto tysięcy ofiar tej

barbarzyńskiej i głupiej sprawiedliwości i Ŝe większość tych ofiar to były kobiety i niewinne

dziewczęta, jeszcze powiem zbyt mało. Biblioteki pełne są ksiąg dotyczących procesów o czary.

Wszystkie wyroki owych sędziów opierały się na przykładach czarnoksięŜników faraona,

pytonissy z Endoru, opętanych, o których mowa w Ewangelii, i apostołów, posłanych umyślnie

dla wypędzania czartów z ciał opętańców. Nikt nawet nie ośmielił się przez litość dla ludzkiego

rodzaju wysunąć obiekcji, Ŝe Bóg mógł dopuszczać opętanie i czary dawniej, lecz nie pozwala na

nie dzisiaj. Takie rozróŜnienie wydałoby się występne, domagano się ofiar. To absurdalne

barbarzyństwo od dawna plamiło chrystianizm; wszyscy ojcowie Kościoła wierzyli w magię.

Przeszło pięćdziesiąt soborów kolejno rzucało klątwę na tych, którzy za pomocą zaklęć kaŜą

diabłu wstępować w ciała ludzi. Powszechny błąd był rzeczą uświęconą. MęŜowie stanu, w

których mocy leŜało wyprowadzenie ludów z błędu, nie myśleli o tym. Zbyt byli zajęci innymi

sprawami. Lękali się potęgi przesądu. Widzieli, Ŝe fanatyzm ten zrodził się z łona religii. Nie

śmieli godzić w wynaturzonego syna, aby nie zranić matki. Woleli raczej być niewolnikami

ciemnoty ludu niŜeli z nią walczyć." (Wolter [_2_])

Prawdą jest, Ŝe Kościół długi czas nie brał powaŜnie ludowego gadania o czarach i

czarownikach. Ich istnienie realne nie było w ogóle serio traktowane. Więcej nawet - na synodzie

w Paderborn zwołanym przez Karola Wielkiego w 785 r. nałoŜono karę śmierci nie na

czarownice wcale, ale na tych co o czary innych posądzają, zaś tzw. Canon Episkopi z roku 906

głosił, Ŝe właśnie wiara w czary jest herezją ! Jeszcze papieŜ Grzegorz VII (1073-1085)

ostrzegał: "Raczej uchrońcie się przed zemstą Boga stosowną pokutą, niŜbyście mieli daremnie

niczym drapieŜne zwierzęta atakować owe niewiasty bez winy i tym właśnie sprowadzić na siebie

gniew BoŜy" [_3_]

Jedną z pierwszych oznak zmiany poglądów w kwestiiczarów była bulla papieŜa Grzegorza

IX z 1233 roku, skierowana do Konrada z Marburga, której następstwem (wedle Montague

Summersa) było wprowadzenie do Niemiec inkwizycji. Dwie bulle papieŜa Aleksandra IV, z lat

1258 i 1260, zwracały uwagę inkwizytorów, zarówno franciszkańskich, jak i dominikańskich, by

odróŜniał bacznie czarnoksięstwo od herezji. Prawie kaŜdy z papieŜy stuleci czternastego i

piętnastego wydawał bulle przeciwko praktykom magicznym, przy czym niemal kaŜda z nich

wymierzona była w działalność konkretnych jednostek bądź ugrupowań.

Obrazy przedstawiające czarownice latające na miotłach po raz pierwszy pojawiły się ok.

1280 r., zaś drugi znany motyw - sabat - stworzony został jako... fikcja ! I to przez... samych

sędziów! Ścigali oni wtedy waldensów [_4_] Waldensów wyklęto m.in. za to, Ŝe: " Potępiają

kościół rzymski dlatego, poniewaŜ od czasu papieŜa Sylwestra przyjmował, dzierŜył i pozyskiwał

posiadłości. (...) Potępiają i odrzucają papieŜa wysyłającego wojowników przeciw Saracenom i

głoszącego wyprawę krzyŜową przeciw poganom." (Relacja inkwizytora Piotra z roku 1395

dotycząca waldensów, [_5_]). MoŜna się zastanowić, czy aby na pewno tak dziwacznym jest to,

Ŝe właśnie w Rzymie wielu ludzi widziało nowy Babilon i Antychrysta. Potępiać ludzi za to, Ŝe

byli przeciw bogactwu Kościoła i wojnom przez niego prowadzonym... ?

W "kwestii czarów" działo się sporo w XIII w. Był

to okres szerzenia się rozmaitych nieprawomyślnych

sekt, jak waldensi, przeto procesy o czary stały się

wygodnym narzędziem do walki z nimi, zaś granica

między kacerstwem a czarownictwem nie była ostra.

Niektórzy nieszczęśnicy deklarowali swą lojalność

wobec doktryny katolickiej w następujących słowach:

"Nie jestem kacerzem, bo mam Ŝonę i śpię z nią, mam

dzieci j jem mięso, kłamię, przeklinam i jestem

wierzącym chrześcijaninem. Tak mi dopomóŜ Bóg."

[_6_] Budujące, nieprawdaŜ?

A propos - sam papieŜ Sylwester III uwaŜany był

za czarnoksięŜnika, bo uchodził za ... mądrego (sic!).

CóŜ, mądrość jeszcze długo była podejrzana.

Jan XXII (1316-1334). Jeden z najbardziej przesądnych papieŜy w dziejach Kościoła,

człowiek opętany myślą, Ŝe wrogowie nieustannie spiskują, pragnąc za pomocą czarów pozbawić

go Ŝycia. W roku 1317 wszystkich, których podejrzewał o to przestępstwo, kazał torturować

dopóty, dopóki nie przyznają się do winy. Trzy lata później, 22 sierpnia 1320 roku, w Awinionie

wymusił na kardynale Williamie Goudinie, by nakazał trybunałowi inkwizycyjnemu w

Carcassonne podjęcie działań przeciwko magom, czarownikom oraz tym, którzy zaklinają

demony, sporządzają figurki z wosku bądź bezczeszczą święte sakramenty, jako heretykom i

zarządził konfiskatę ich majątków. Tym samym, chociaŜ jego poprzednicy równieŜ wydawali

bulle skierowane przeciwko osobom uprawiającym praktyki magiczne, Jan XXII stał się

pierwszym papieŜem, który oficjalnie opowiedział się za koncepcją herezji czarnoksięstwa. "[...]

pragnąc gorąco, by wszyscy złoczyńcy, którzy szkodzą owczarni Chrystusowej, zostali wygnani z

domu BoŜego, Ŝyczymy sobie, nakazujemy i polecamy ci, na mocy naszej władzy, byś wyszukiwał i

aresztował, a takŜe na inne sposoby działał przeciwko tym, którzy składają ofiary diabłom i

oddają im cześć albo oddają się im w poddaństwo wręczając im dokument lub coś innego

podpisanego ich własnym imieniem; tym, którzy zawierają otwarcie przymierze z diabłami, tym,

którzy sporządzają lub kaŜą sporządzać innym figurki z wosku lub z czegoś innego, aby w ten

sposób, a takŜe za pomocą przywoływania diabłów, zmusić je do popełniania wszelkiego

rodzajumaleficiów ( maleficium - łac. występek, przestępstwo - przyp.) ; tym, którzy, naduŜywając

sakramentu chrztu, chrzczą albo powodują, by ochrzczone zostały figurki sporządzone z wosku

lub z innych substancji, albo uciekając się do zaklinania złych duchów czynią lub powodują, Ŝe

uczynione zostaje coś podobnego [...], a takŜe guślarzom i czarownikom, którzy posługują się

sakramentem mszy świętej lub hostią, a takŜe innymi sakramentami Kościoła, lub jakimkolwiek z

nich, czy to w jego formie, czy treści, dla praktyk magicznych i czarnoksięskich."

Kilkakrotnie jeszcze w czasie swojego pontyfikatu Jan XXII starał się rozpętać polowania

na czarownice. Bulla, którą wydał w roku 1318, zezwalała na wytaczanie procesów zmarłym

heretykom - "naleŜy zatrzeć pamięć nawet o tych, którzy zmarli" . W napisanym w roku 1330

liście do inkwizytorów w Narbonne i Tuluzie traktuje on magię i herezję jako równorzędne

zbrodnie przeciwko Bogu. W bulli z roku 1326 (lub 1327) opisuje szczegółowo zbrodnie

popełniane przez czarownice, zapewniając, Ŝe przestępstwa te są faktem rzeczywistym.

"Niektórzy ludzie, chrześcijanie z imienia jedynie, porzucili światło pierwszej prawdy na rzecz

przymierza ze śmiercią i frymarku z piekłem. Składają ofiary diabłom i oddają im cześć;

sporządzają sobie lub w inny sposób wchodzą w posiadanie figurek, pierścieni, zwierciadeł,

flaszek i innych przedmiotów, poprzez które, dzięki swej sztuce magicznej, rozkazują demonom,

otrzymują od nich odpowiedzi na zadane pytania, proszą je o pomoc w realizacji swych

potępieńczych celów, oddając się w jak najhaniebniejsze wobec nich poddaństwo, by cele te

osiągnąć" .

Inne dokumenty przeciw czarom ogłosili poza tym: Benedykt XII (1334-1342),

Grzegorz XI (1370-1378), Aleksander V (1409-1410), Marcin V (1417-1431), Eugeniusz IV

(1431-1447), który wydał ich aŜ cztery, Mikołaj V (1447-1455), Kalikst III (1455-1458) i

Pius II (1458 -1464). Na baczniejszą uwagę zasługuje tylko jedna z nich, opublikowana przez

Eugeniusza IV w roku 1437 i skierowana do wszystkich inkwizytorów; wskazuje ona na

nasilającą się wiarę w najrozmaitsze przejawy maleficiów, ani razu jednak nie wspomina o

transwekcji, inkubach czy sabatach (o tych ostatnich mówi dopiero, pochodząca z roku 1500,

bulla papieŜa Aleksandra VI). Sykstus IV był pierwszym papieŜem, który w swoich trzech

Żak-Bucholc J. & Agnosiewicz M. - Polowanie na czarownice.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: