M.Niełaczna Zmiany za murami. Stosowanie standardów postępowania w PL.pdf

(966 KB) Pobierz
00_Wstep.indd
Maria Niełaczna
Zmiany za murami?
Stosowanie standardów postępowania
z więźniami w Polsce
Profesorowi Andrzejowi Rzeplińskiemu
Warszawa 2011
Redakcja naukowa i recenzja: Witold Klaus
Redakcja językowa: Anna Godziuk
Projekt okładki: Krzysztof Łagodziński
Publikacja powstała w ramach projektu „Watch 24” fi nansowanego przez
Open Society Ins tute – Budapest.
© Copyright by Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
ISBN: 978-83-60720-10-3
Wydanie I, Warszawa 2011
Wydawca:
Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
Al. 3 Maja 12 lok. 510, 00-391 Warszawa
tel./fax 22 621-51-65
e-mail: biuro@interwencjaprawna.pl
www.interwencjaprawna.pl
Realizacja:
Ośrodek Wydawniczo-Poligrafi czny „SIM“
00-669 Warszawa, ul. Emilii Plater 9/11
tel. 22 629 80 38, fax 22 629 80 36
e-mail: owpsim@post.pl
745160965.001.png
Spis treści
R
P ..........................................................................................................11
1. Wstęp ...........................................................................................................11
1.1. Założenia, cele i metodologia badań...................................................11
1.2. Historia wizytowanych jednostek .......................................................14
1.3. Międzynarodowe reguły postępowania z więźniami ..........................22
2. Ukryte przeludnienie? .................................................................................24
3. Warunki bytowe w najstarszych polskich jednostkach penitencjarnych......29
3.1. Ogólne spostrzeżenia dotyczące warunków bytowych
w najstarszych jednostkach penitencjarnych ......................................32
3.2. Ogólny stan utrzymania jednostek penitencjarnych ...........................40
3.3. Pola spacerowe ...................................................................................46
3.4. Cele mieszkalne...................................................................................50
3.5. Kącik sanitarny ....................................................................................56
3.6. Cele, które nie zapewniają ludzkiego traktowania ..............................60
3.7. Cele dla więźniów niepełnosprawnych ...............................................63
3.8. Światło, wentylacja i temperatura ......................................................64
3.9. Wyżywienie .........................................................................................69
3.10. Higiena osobista..................................................................................72
4. Postępowanie z więźniami ...........................................................................74
4.1. Zatrudnienie więźniów ........................................................................74
4.2. Przygotowanie zawodowe więźniów ..................................................80
4.3. Oferta zajęć cyklicznych i okazjonalnych .............................................83
4.4. Możliwości spędzania czasu poza celą ................................................89
4.5. Kontakt ze światem zewnętrznym.......................................................91
4.6. Rozmowy wychowawcze jako przykład dobrej praktyki .....................93
Spis treści
4.7. Ryzyko poniżającego traktowania więźniów w wizytowanych
jednostkach ........................................................................................94
5. Konkluzje......................................................................................................99
P
. R ....103
Część I
Postępowanie ze skazanymi przy przyjęciu do jednostki penitencjarnej
w celu odbycia kary pozbawienia wolności w świetle regulacji krajowej
i standardów Rady Europy ............................................................................103
1. Wstęp .........................................................................................................103
2. Charakterystyka okresu przejściowego. Dwie perspektywy.......................106
2.1. Perspektywa funkcjonariuszy Służby Więziennej ..............................107
2.2. Perspektywa skazanych.....................................................................109
3. Zagadnienia prawne ..................................................................................110
3.1. Przyjęcie do jednostki penitencjarnej w celu odbycia kary
pozbawienia wolności i tzw. okres przejściowy. Przepisy polskie......110
3.1.1. Przyjmowanie do zakładu karnego (aresztu śledczego) ..........112
3.1.2. Cele lub oddziały przejściowe .................................................116
3.2. Standardy europejskie ......................................................................120
3.2.1. Europejskie Reguły Więzienne ................................................122
3.2.2. Standardy Komitetu Zapobiegania Torturom (CPT).................126
3.2.3. Dobre praktyki w Wielkiej Brytanii..........................................129
Część II
Monitoring postępowania ze skazanymi przy przyjęciu do jednostki
penitencjarnej w celu odbycia kary pozbawienia wolności.
Wyniki przeprowadzonych badań ................................................................131
1. Zagadnienia metodologiczne .....................................................................131
2. Uwagi ogólne .............................................................................................134
2.1. Współpraca Stowarzyszenia z władzami i personelem
wizytowanych jednostek ...................................................................134
4
Spis treści
2.2. Cel okresu przejściowego w opinii personelu ...................................135
2.3. Dane statystyczne .............................................................................136
3. Godność .....................................................................................................138
3.1. Warunki bytowe................................................................................138
3.1.1. Pomieszczenia przy przyjęciu do jednostki penitencjarnej .....138
3.1.2. Cele przejściowe......................................................................141
3.2. Sposób postępowania ze skazanymi .................................................146
3.2.1. Postawa personelu .................................................................146
3.2.2. Procedury przy przyjęciu do jednostki penitencjarnej ...........146
3.2.3. Dokumentacja obrażeń ..........................................................150
3.2.4. Postępowanie ze skazanymi należącymi do szczególnych
kategorii (niepełnosprawni, cudzoziemcy, zaburzeni
psychicznie) ............................................................................151
3.3. Informowanie skazanych o prawach i obowiązkach..........................152
3.3.2. Dostęp do informacji w oddziale mieszkalnym .......................154
4. Bezpieczeństwo..........................................................................................157
4.1. Rozpoznanie skazanego ....................................................................157
4.1.1. Wiedza o skazanym przy przyjęciu ..........................................157
4.1.2. Badania osobopoznawcze .......................................................159
4.2. Zapobieganie samouszkodzeniom i próbom samobójczym ..............166
4.3. Zapobieganie przemocy między więźniami lub innym negatywnym
zjawiskom..........................................................................................169
5. Organizacja czasu wolnego ........................................................................171
5.1. Zajęcia skazanych w celi ....................................................................171
5.2. Zajęcia skazanych poza celą ..............................................................172
6. Zapobieganie negatywnym skutkom uwięzienia........................................174
6.1. Identyfi kowanie bieżących potrzeb i problemów skazanego ............174
6.2. Pomoc oferowana skazanemu przez personel ..................................176
7. Inne kwes e ...............................................................................................178
7.1. Personel więzienny ...........................................................................178
7.2. Wypadki nadzwyczajne .....................................................................181
8. Rekomendacje Stowarzyszenia ..................................................................183
3.3.1. Informowanie przy przyjęciu do jednostki penitencjarnej ......152
Zgłoś jeśli naruszono regulamin