1. Zgodnie z wynikami badań Koniki Polne...
W ramach badań nad pokarmami umożliwiającymi przetrwanie rezerwistów poproszono o spróbowanie smażonych koników polnych. Adama 1 poprosił sympatyczny rezerwista, Adama 2 niezbyt miły. Postawy rezerwistów wobec jedzenia Koników przed i po konsumpcji. Wyniki były dokładnie takie jak przewidziano, rezerwiści którzy jedli koniki na życzenie niesympatycznego oficera (Adama 2) zmieniali ocenę\ich smaku na bardziej pozytywną znacznie częściej niż ci którzy uczynili to na prośbę oficera sympatycznego (Adama1). Badani dysponujący wystarczającym uzasadnieniem zewnętrznym nie odczuwali dużej potrzeby aby zmienić postawę\wobec spożywania Koników Polnych. Mieli wystarczające wyjaśnienie dlaczego je zjedli – zrobili to, aby pomóc sympatycznemu człowiekowi. Natomiast rezerwiści którzy spełnili prośbę niesympatycznego oficera nie mieli wystarczającego uzasadnienia zewnętrznego dla swojego działania. W rezultacie przyjęli bardziej pozytywną postawę wobec jedzenia koników polnych, aby usprawiedliwić zachowanie niezgodne z dotychczasowymi upodobaniami.
W badaniu dochodzi do niezgodności zachowania z przekonaniem. Mamy tendencję do poszukiwania jednej przyczyny – jeżeli ktoś odniósł sukces to dlatego że jest bardzo zdolny ALBO bardzo pracowity. Wyjaśnienia wieloczynnikowe (jest bardzo zdolny, a jednocześnie bardzo pracowity) są dla nas mniej „ naturalne” choć najczęściej trafne. Jeżeli szukamy JEDNEJ przyczyny i mamy uzasadnienie zewnętrzne, przerywamy proces poszukiwania dalszych przyczyn. Jeżeli nie znajdujemy wyjaśnienia ZEWNĘTRZNEGO szansa na poszukiwanie uzasadnień WEWNĘTRZNYCH wzrasta niepomiernie.
2. Która fałszywa? Badanie zabawki 1 możemy sądzić, że...
Schemat badania: Zabawki. Ocena przez dzieci atrakcyjności zabawek (mechanicznego robota). Za zabawę atrakcyjnym, ale zakazanym robotem grożono surową\lub łagodną karą. Obserwowano, czy dzieci łamią zakaz? Po 45 dniach powtórnie oceniano atrakcyjność zabawki.
Jasio 1 łagodna kara (trochę bym się gniewał)
Jasio 2 surowa kara ( bardzo bym się gniewał, zabrałbym wszystkie zabawki poszedł do domu i nigdy nie wrócił..).
Wszystkie dzieci oparły się pokusie żadne nie bawiło się zakazaną zabawką. Kiedy ponownie zmierzono po czasie atrakcyjność zabawki gr. Jasia 1 (łagodna kara) uznała zabawkę za mniej atrakcyjną nie mając wystarczającego uzasadnienia z zewnątrz dla powstrzymania się od używania tej zabawki. Dzieci potrafiły przekonać same siebie że nie bawią się nią ponieważ tak naprawdę wcale im się nie podoba. Dzieci z gr. Jasia 2 (wyższa kara) wykazywały że zabawka wcale nie stała się mniej atrakcyjna dzieci nadal oceniały ją bardzo wysoko. Niektóre uznały ją za bardziej pożądaną niż wtedy gdy nie była objęta zakazem. Jaś 2 mając dostateczne zewnętrzne powody aby się nią nie bawić nadal ją lubił.
Rezultaty: dzieci z gr. Jasia 1 (łagodna kara) nie chciały bawić się zakazaną zabawką, bawiły się innymi. Dzieci z gr. Jasia 2 (surowa kara) bawiły się tą zabawką. Groźba surowej kary nie jest zatem skuteczna. Efektem łagodnej kary było długo terminowe powstrzymanie się od zabawy. Zjawisko to wystąpiło ponieważ Jaś 1 zaczął niżej cenić dane zachowanie ( zabawę robotem) nie dlatego że jakiś dorosły określił je za niepożądane. Jaś 1 sam przekonał siebie że zachowanie jest niepożądane.
ZWIĘKSZENIE UZASADNIENA ZEWNĘTRZNEGO – osłabienie motywacji wewnętrznej.
Nagrody i kary mogą mieć charakter wewnętrzny i zewnętrzny. Przykładem wzmocnienia wewnętrznego mogą być min. gry komputerowe – przejście na kolejny poziom. Nagroda pieniężna jest przykładem wzmocnienia zewnętrznego. Badania potwierdzają, że wewnętrzne przy wyrównanym wpływie czynników są silniejsze o wzmocnień zewnętrznych. Praca wykonywana z przyjemności przynosi większe zadowolenie niż praca za wynagrodzeniem.
3. W bad. Obelga 1 pokazano...
Uzasadnienie nieetycznych zachowań.
Mamy wielką potrzebę przekonywania siebie,że jesteśmy w „porządku”. Przypuśćmy że wyrządziliśmy wielką krzywdę niewinnemu człowiekowi, a krzywda była bezsporna. Nasz element poznawczy „ jestem porządnym, sprawiedliwym i rozsądnym człowiekiem” jest psychologicznie sprzeczny z elementem poznawczym; „skrzywdziłem drugiego człowieka”. Jeżeli wyrządzona krzywda jest oczywista nie będziemy mogli zredukować dysonansu przez zmianą opinii w tej sprawie. W tej sytuacji skutecznym sposobem zredukowania dysonansu jest przypisywanie ofierze winy naszego postępowania., przekonanie samego siebie że ofiara zasłużyła na to co ją spotkało. Sama zrobiła coś co sprowadziło na nią nieszczęście, bądź też jest złą osobą.
Bad. Badacze werbowali ochotników do przeprowadzenia eksperymentu. Zadanie ochotników polegało na obserwowaniu rozmowy przeprowadzanej z innym studentem (Adam). Połowa pomocników miała powiedzieć Adamowi,że spostrzegają do jako płytkiego i nudnego faceta, który nie zasługuje na zaufanie. Następnie wszyscy oceniali go na różnych skalach. Okazało się,że grupa która uległa sugestii eksperymentatora i obraziła Adama, oceniła go...niżej niż reszta uczestników badania. Po wypowiedzeniu słów które z pewnością uraziły rozmówcę, badani przekonali samych siebie że powiedzieli prawdę. Zredukowali dysonans, przekonując samych siebie, że ofiara ich okrucieństwa sama sobie na to zasłużyła. Czynnikiem ograniczającym zakres występowania tego zjawiska, jest zdolność ofiary do odwzajemniania się. Jeśli ofiara będzie mogła i chciała odwzajemnić się tym samym w przyszłości, krzywdziciel czuje, że rachunki zostaną wyrównane i nie ma potrzeby uzasadniania czynu negatywnymi cechami ofiary.
4. Które fałszywe? Myślenie analityczne...
Myślenie analityczne.
Polega na świadomej analizie cech obiektu:
– pojawia się tylko wtedy gdy mamy odpowiednio dużo zasobów poznawczych i mamy odpowiednio dużo zasobów poznawczych, oraz motywację do uruchomienia analitycznego przetwarzania informacji
jest najczęściej związane ze świadomością etapów przetwarzania,
ma wszystkie własności procesu kontrolowanego, więc wszelkie dystrakcje, a także zbyt wysoki lub zbyt niski poziom pobudzenia powodują, że ogranicza się zdolność do używania tego systemu.
5. Połączenia między informacjami powstające w wyniku doświadczenia i będące częścią systemu holistycznego...
– są oparte na zapisie współwystępowania elementów,
tworzą się – poza kilkoma wyjątkami związanymi z bardzo silnymi emocjami – w ciągu wielu powtórzeń ,
mają różną siłę i są stabilne, zmieniają się tylko stopniowo podczas uczenia się,
bardzo często są przez nas nieuświadomione – są elementami wiedzy niedeklaratywnej ( ukryte) mogą tworzyć nasze postawy ukryte, często są sprzeczne z postawami jawnymi
6. Czekoladki...
Kilka dni przed badaniem właściwym uczestnicy wypełniali szereg kwestionariuszy, które mi. Zawierały pytania dotyczące postaw. Ocenili owoce i czekoladki na 10 - cio pkt, skali od „bardzo negatywne”, do „bardzo pozytywne”. Badanie rozpoczęto od wręczenia koperty z liczbą którą uczestnicy mieli pamiętać przez cały czas trwania tego badania, była to 1 cyfrowa liczba dla połowy badanych i 8 cyfrowa dla drugiej połowy (w wielu badaniach wykazano,że utrzymywanie w pamięci dużej liczby powoduje ograniczenie zasobów poznawczych) Kolejnym etapem był wybór 5 przekąsek z 20 produktów (10 owoców i 10 czekoladek) zmienną zależną była liczba wybieranych czekoladek (od 0 do 5). Notowano także czas podejmowania decyzji.
Grupy eksperymentalne nie różniły się średnimi w zakresie postaw jawnych, liczbą wybranych czekoladek, ani czasem podejmowania decyzji. Różniły się jednak korelacjami między postawami a zachowaniem.
W warunkach nieograniczonych zasobów poznawczych liczba wybranych czekoladek nie zależała od postaw utajonych, ale zależała od postaw jawnych. Im bardziej negatywne były postawy jawne, tym mniej było wybieranych czekoladek. W Warunkach ograniczenia zasobów poznawczych liczba wybranych czekoladek nie zależała od postaw jawnych, ale zależała od postaw utajonych. Im bardziej pozytywne były postawy utajone, tym więcej wybierano czekoladek. W serii badań wykazano,że im bardziej negatywnie oceniamy słodycze, chipsy, piwo,tym mniej chętnie po nie sięgamy. Ale jeżeli nasze zasoby poznawcze są ograniczone to najlepszym predyktorem zachowania są postawy ukryte, a nie jawne. W przypadku konfliktu między postawami jawnymi a ukrytymi ( uważamy, że słodycze są złe,ale kojarzą się nam z pozytywnymi odczuciami) obserwujemy różnice w zachowaniu w zależności od ilości zasobów poznawczych, jeżeli jesteśmy zmęczeni, śpieszymy się itp., będziemy sięgać po słodycze odrzucając je w warunkach dla nas komfortowych.
7. Modele sekwencyjne...
8. Przykłady procesu automatycznego...
Procesy automatyczne, są szybkie ich modyfikalność jest trudna bo mają charakter „sztywnej reakcji na bodźce”. Są podatne na modyfikacje przez zdarzenia udaremniające wykonanie czynności (frustracja). Automatyzm jest końcowym skutkiem efektywnego treningu, który prowadzi do nabycia nowych (percepcyjnych, umysłowych, ruchowych) wzorców reakcji.
Pojemność pamięci operacyjnej (wyznaczającej nasze zasoby poznawcze) jest ograniczona i można założyć, że jeżeli wykonujemy dwie czynności równocześnie, jedna traktowana jest priorytetowo, druga dostaje tylko tyle zasobów ile zostało po zaspokojeniu pierwszej.
Przykłady...
Jeżeli do naszego ucha dociera inny tekst, jednocześnie mamy obserwować monitor komputera i wciągnąć brzuch, to każda z tych czynności dostanie cząstkę naszych zasobów (pola świadomej uwagi). Gdy uczymy się statystyki, nasz umysł może przeznaczyć część zasobów świadomej uwagi nad rozmyślaniem nad sensem tego co robimy, nad brakiem zdolności, szansami zdania egzaminu za 9 m-cy etc. Efektem będzie pogorszona sprawność do wykonania zadania. Teza o ograniczonym polu naszej świadomej uwagi została zawarta w buddyjskiej maksymie: „zapomnij o JA, skoncentruj się na zadaniach”. Gdy zatrzymujemy bezrefleksyjnie i automatycznie przetwarzanie docierających do nas informacji i zaczynamy myśleć w sposób świadomy, intencjonalny, wolicjonalny i wymagający wykorzystania zasobów poznawczych (wysiłku) staje się procesem kontrolowanym. Procesy automatyczne przenikają nasze życie codzienne,odgrywając ważną rolę w tworzeniu sytuacji psychologicznej, z której wywodzi się subiektywne dośw. Oraz późniejsze procesy świadome i intencjonalne. Procesy automatyczne które nie obciążają naszych zasobów poznawczych mogą przebiegać w tym samym czasie co kontrolowane. Automatyczność naszych reakcji pozwala zaoszczędzić zasoby, ale też może prowadzić do katastrofy. Przykład... dwaj piloci dokonują rutynowego sprawdzenia samolotu, przed przystąpieniem do lotu, bezmyślnie notując że urządzenie odmrażające jest wyłączone – stan normalny w prawie wszystkich lotach, ale nie przy mroźnej pogodzie. Lot skończył się tragicznie. Wpadek helikoptera z premierem Leszkiem Millerem na pokładzie w grudniu 2003 r miał tę samą przyczynę: awaria silników związana z ich oblodzeniem, spowodowana automatyczną akceptacją niewyłączenia urządzenia odmrażającego.
Jeżeli brak nam motywacji lub jesteśmy zmęczeni reagujemy automatycznie i nie sprawdzamy poprawności naszych reakcji. Zaobserwował to ponad 300 lat temu Spinoza ,który stwierdził,że to co widzimy i słyszymy, uważamy za automatycznie prawdziwe.
9. Procesy kontrolowane...
Procesy kontrolowane mają kolejność sekwencyjną, potrzebują zaangażowania dużych zasobów poznawczych, wymagają relatywnie wolnego czasu. Charakteryzuje je łatwa modyfikalność plastyczna reakcja na kontekst sytuacyjny. Rozwój zależny jest od wyłączenia wyższych czynności psychicznych, takich jak świadomość i uwaga.
Procesy kontrolowane są świadome, intencjonalne wymagają wykorzystania zasobów poznawczych – wysiłku. Przykładem może być myślenie o tym jak zaplanować przyszłość, czy jak zinterpretować dziwne zachowanie szefa. Takie kontrolowane myślenie jest włączane i wyłączane. Jednym z celów kontrolowanego myślenia jest nadzorowanie tego co robimy automatycznie. Proces kontrolowany może zostać przekształcony w automatyczny, jeżeli zostanie wielokrotnie powtórzony, może stać się automatyczny. Pozwala to na zwolnienie zasobów poznawczych i wzrost skuteczności. Jeżeli wielokrotnie będziemy rozpoczynali posiłek od wypicia szklanki wody, to ten zwyczaj może stać się procesem automatycznym. Proces kontrolowany wymaga motywacji i wolnych zasobów poznawczych.
10. W bad. Depresyjni 2...
Badani mieli ułożyć zdania z podanego zestawu słów...
Część osób nie dostała dodatkowych instrukcji, pozostałych poproszono o ułożenie zdań pozytywnych ( np. „przyszłość jest różowa”). Połowa każdej z tych trzech grup układa zadania w warunkach obciążenia poznawczego ( polecenie zapamiętania 6-cio cyfrowej liczby). Porównano wyniki osób depresyjnych, wyleczonych i zdrowych. Zgodnie z oczekiwaniami okazało się, że w warunkach normalnych (nie musząc zapamiętywać liczby) osoby depresyjne bez dodatkowej instrukcji układy zdań negatywnych w porównaniu z pozostałymi badaniami. Przy instrukcji dotyczącej układania zdań pozytywnych układały ich mniej i robiły więcej błędów niż osoby zdrowe. Za to w układaniu zdań negatywnych były najlepsze. Wyniki te potwierdziły wyczulenie osób depresyjnych na treści negatywne. W warunkach obciążenia poznawczego ( przez utrzymywanie w pamięci operacyjnej liczby) osoby depresyjne układały więcej zdań negatywnych niż w sytuacji normalnej. Najciekawsze wyniki dotyczą grupy wyleczonej z depresji. W normalnych warunkach zachowywali się oni jak osoby nigdy na depresje nie chorujące – nie układali zdań negatywnych, gdy nie byli o to proszeni. Oznacza to że udana terapia może stępić wyczulenie na treści negatywne – wleczeni nie różnili się od zdrowych. Ale gdy ich zasoby poznawcze zostały ograniczone przez dodatkowe zadanie, wrócili do starych automatyzmów – liczba automatyzmów wzrosła istotnie. Najciekawsze jest to, że wyleczeni w tych warunkach zachowywali się jak depresyjni, a nie jak zdrowi. Świadczy to o tym, że ich wyleczenie z depresji polegało na stosowaniu kontrolowanych procesów ( a więc wymagających ciągłego zaangażowania zasobów poznawczych). Nowe sposoby przetwarzania informacji, wyuczone w czasie terapii nie zostały jeszcze zautomatyzowane.
11. Ignorowanie 2
Badani mieli za zadanie ocenić wagę popełnionych przestępstw, wymierzając podejrzanym kary wiezienia. Informacje o przestępstwie ukazywały się na ekranie monitora wraz z innymi informacjami edytowanymi w odmiennym kolorze, które badani mieli ignorować.
Informacje przeznaczone do ignorowania były tak dobrane, że gdyby badani ich nie pomijali, miałyby one wpływ na orzekane przez nich wyroki. Połowa osób wykonywała zadanie w normalnych warunkach, drugiej połowie polecono jednoczesne obserwowanie „kątem oka” dołu ekranu i wciskanie klawisza ENTER, gdyby pojawiła się tam cyfra „5”. Okazało się że grupy różniły się orzekanymi wyrokami. Grupa „obciążona” zachowywała się tak, jakby brała pod uwagę pozornie ignorowane informacje. Wyniki te można wyjaśnić przy założeniu,że proces akceptacji informacji zachodzi bez wysiłku i automatycznie. Proces ignorowania informacji wymaga zaangażowania zasobów poznawczych – jest procesem kontrolowanym. Jeżeli nasze zasoby poznawcze są zaangażowane w inną aktywność (taką jak wyszukiwanie cyfry 5), może się okazać, że nie ma już możliwości włączenia procesu ignorowania części informacji.
Automatyzują się nie tylko nasze działania, ale także myślenie. Wszyscy mamy wiele automatycznych szablonów interpretacyjnych: „ Jeżeli słuchacze przestali mnie słuchać , to znaczy że przynudzam”. W rzeczywistości rozkojarzenie sali może wynikać ze szpetnej informacji o przyznaniu Polsce organizacji Mistrzostw Europy. Zgromadzono wiele danych wykazujących istnienie automatycznych nawyków u osób depresyjnych.
12. Dwa rodzaje celów: koncentrować się na, albo...
13. Jeśli Ala...
14. Trójetapowy model...
Trój etapowy model atrybucji Wojciszke składa się z 3 etapów:
Identyfikacja ( co aktor robi?),.. najpierw muszę dostrzec co się dzieje?
Atrybucja automatyczna ( wnioskowanie o dyspozycji)
Korekta (proces kontrolowany na wpływ sytuacji)
Jeżeli ktoś mnie popchnie, źle sobie o nim pomyślę, przypisując mu atrybucję sytuacyjną, a dopiero później zastanowię się czy ktoś nie potracił osoby która mnie pchnęła, więc może to on był ofiarą?
Atrybucja jest wnioskowaniem na podstawie zachowania.
Tr ó j e t a p o w y model atrybucji sformułowany przez Daniela Gilberta (1995), który również
próbował wyjaśnić mechanizm podstawowego błędu atrybucji. Podobnie jak autor ten zakłada, że pierwszym etapem procesu atrybucji jest identyfikacja. Natomiast na wnioskowanie o cechach składają się dwa kolejne etapy: Automatyczny wniosek o cesze, oraz Kontrolowana Poprawka na sytuacje. Gilbert odwołuje się z jednej strony do podziału procesów psychicznych na automatyczne i niewymagające zasobów
operacyjnych umysłu oraz kontrolowane i pochłaniające te zasoby z drugiej zaś strony - do wyników wskazujących, że sama obserwacja zachowania powoduje przypisanie aktorowi zgodnej z tym zachowaniem
cechy niezależnie od sytuacji. Widok gniewnie krzyczącego mężczyzny automatycznie aktywizuje pojęcie agresywności,które opisuje zarówno sens zachowania, jak i cechę jego wykonawcy.
Jednak takie automatyczne przypisanie cechy nie jest jeszcze końcową atrybucją, bowiem ta wymaga jeszcze uwzględnienia poprawki na sytuację.
Jeżeli mężczyzna krzyczy, gdyż został sprowokowany (kolega kopnął go w kostkę), przypisujemy mu agresję znacznie słabiej, niż wtedy gdy krzyczy bez żadnej prowokacji. Powodem podstawowego błędu atrybucji jest to, że przypisanie cechy na podstawie zachowania ma charakter automatyczny, podczas gdy uwzględnienie poprawki na sytuację to proces kontrolowany.
Pierwszy z tych procesów może się pojawić niemalże w każdych warunkach, drugi zaś wymaga wolnych zasobów umysłowych i łatwo ulega zaburzeniu, jeżeli umysł obserwatora jest zajęty czymś innym.
W jednym z nich badani obserwowali na wideo pewną dość nerwową kobietę wypowiadającą się na różne tematy. Badani nie znali treści wypowiedzi kobiety (fonia była wyłączona), choć u dołu ekranu wyświetlano im tematy, na jakie kobieta się wypowiada. Dla połowy badanych były to tematy silnie niepokojące (np. publiczne upokorzenie, ulubione fantazje seksualne), zaś dla drugiej połowy - tematy relaksujące (np. hobby, wymarzone wakacje).
Zadaniem osób badanych było ocenić lęk jako cechę kobiety na podstawie jej mimiki, która we wszystkich warunkach była identyczna. Badani przekonani, że kobietą wypowiada się na tematy niepokojące, przypisywali jej znacznie mniejszą lękliwość (a więc uwzględniali poprawkę na treść tematów
wypowiedzi), niż badani przekonani, że wypowiada się na tematy relaksujące.
Jednakże ta różnica niemal całkowicie zanikała, gdy umysł badanych zajęty był innym, równolegle wykonywanym zadaniem - zapamiętywaniem pokazywanych im słów. W takich warunkach badani przypisywali kobiecie silny lęk, niezależnie od tematu wypowiedzi. Dodatkowe zadanie nie przeszkadzało
więc w początkowym przypisaniu cechy, ale wyraźnie uszkadzało branie poprawki na sytuację, czyli treść zadanych tematów. Co ciekawe, nie liczy się tutaj proste odwrócenie uwagi od nacisku sytuacyjnego, lecz w...
msteacher1979