statystyka.doc

(1747 KB) Pobierz

Wykład I

Teoria - triada:

· Empirycznie sprawdzalna

· Teoria jest podstawą do skonstruowania metody

· Terapia – sposób postępowania z ludźmi

Przykładem jest poznawcza teoria depresji – Becka:

· Została dobrze sprawdzona empirycznie

· Metodą jest stworzony kwestionariusz depresji Becka

· Stworzono terapie – poznawcza terapia radzenia sobie z depresją

Kiedy pojawia się problem, to formułujemy go w jakimś języku, w przypadku psychologii jest to język teorii. Ale żeby coś nazwać teorią trzeba ją zweryfikować empirycznie.

W psychologii konstruujemy zmienne i za ich pomocą budujemy sensowne zdania czyli teorie, które po empirycznym zweryfikowaniu wchodzą do statusu teorii.

Teorią jest zespół twierdzeń umocowanych empirycznie:

· Najpierw jest refleksja metodologiczna

· Psycholog konstruuje zmienne, buduje hipotezy a następnie twierdzenia

· Warunek replikacji – powtarzalności!

Zmienne – język teorii, za ich pomocą psycholog formułuje hipotezy, a po sprawdzeniu wchodzą one w język psychologii.

Warunki poprawnej konstrukcji zmiennej

I. Warunki formalne:

A. Rozłączność – jednej osobie przysługuje tylko jedna wartość (albo tyle, albo tyle np. IQ). Jednej osobie przysługuje tylko jedna wartość. Granice muszą być jasno określone.

B. Adekwatność

B-1: Wyczerpywalność – każdej osobie musi być przypisana jakaś wartość

B-2: Wyłączność – wartości zmiennej mogą być przypisane tylko tym osobom, które ta zmienna obejmuje swoim zasięgiem

II. Warunek treściowy – kryterium wyodrębniania wartości musi być trafne (kryterium musi być wywiedzione z zaakceptowanej teorii – czy da się uzasadnić zmienną na gruncie empirycznej teorii)

POSTAĆ ZWIĄZKU

1. Albo przyjmujemy, że związek ma charakter liniowy, albo związek jest wyraźnie krzywoliniowy

2. Ważna jest dla nas natura związku między Y a X-ami

3. Kontekst teorii psychologicznej jest najważniejszy. Teoria jest punktem wyjścia. Teoria to system twierdzeń.

4. Zmienne Y i X jeśli mają brać udział w badaniu, to trzeba je umieć pomierzyć.

5. Gdy zmienne zdefiniujemy to trzeba je potem zoperacjonalizować (wskazanie np. kobieta, mężczyzna)

6. Skala pomiarowa Xi Y – skala Stivensa

1. Nominalna

2. Porządkowa

3. Interwałowa

4. Ilorazowa

To daje nam wynik

obserwowalny

8.

Gulliksen – podał podstawową aksjomatykę do tworzenia testów. Wynik, który my obserwujemy składa się z :

· Wyniku prawdziwego (nieobserwowalnego)

· Części błędu (SEM)

9. Sięgamy po ten test, który ma najniższe SEM. Prowadzi on do estymacji przedziałowej.

10. Trafność teoretyczna – powiązanie wyniku z teorią – Macierz WCWM

SEM = SD * √ 1- rtt

SD – odchylenie standardowe

r – rzetelność

11. Od testu wymaga się by był rzetelny i by był trafny.

KONTEKST INTERAKCJI

Między badaczem a osobą badaną zawiązuje się interakcja, która może mieć wpływ na wyniki.

· Status motywacyjny – od przymusu do statusu ochotnika

· Lęk przed oceną – osoby boją się ujawnienia swojego ‘ja prywatnego’ ponieważ obawiają się rozbicia tego obrazu. W badaniu trzeba zredukować lęk

· Wskazówki sugerujące hipotezę – osoba uczestnicząca w badaniu umie odczytać intencje badacza

· Nastawienia badacza – badacze nieświadomie przekazują treść swoich hipotez, oczekiwań (efekt Rosentalla). Efekt nastawienia można zredukować, gdy oddzielimy funkcje badacza od funkcji zbieracza danych.

BADACZ – OSOBA BADANA

Zmienne można podzielić na:

· Klasyfikacyjne – nie podlegają manipulacji np. płeć

· Manipulacyjne

Osoby do grup powinny być przydzielane w sposób losowy (randomizacja)

Randomizacja – określa nam sposób manipulowania zmiennymi. Zawsze przydzielaj osoby losowo by zminimalizować czynnik wpływ badanych. Manipulowanie zmienną za pomocą randomizacji jest wpisane w eksperyment.

Quazi eksperyment – brak randomizacji

Dwa modele – Bowy:

· Podejście eksperymentalne (dla zmiennej manipulacyjnej) – model Aurora

· Podejście korelacyjne (dla zmiennej klasyfikacyjnej) – model wielokrotnej regresji

Addytywność efektu – efekty się dodają

Problem addytywności – np. problem kultura – dziedziczność

Dwa modele:

· Z interakcją

· Bez interakcji

Modele ANOVA mogą być w 3 modelach:

1. model efektów stałych – dobierane przez badacza

2. model efektów losowych – losujemy ze zbioru wartości kilka wartości