Bank- instytucja pośrednicząca między tymi którzy posiadają pieniądze w nadmiarze a tymi którzy ich potrzebują.
1.przedsiębiorstw usługowe, którego działalność polega na udzielaniu kredytów i zdobywaniu środków potrzebnych do sfinansowania tych kredytów 2.podmiot dokonujący akumulacji i dystrybucji kapitału pieniężnego oraz są pośrednikami, którzy dzięki transformacji wielkości terminu i ryzyka doprowadzają do wzajemnego uzgodnienia struktur popytu i podaży. 3.wg ustawy- osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. 4.wg Unii Europejskiej- bank zdefiniowany jest poprzez wymienienie wykonywanych czynności.
1. 1.Podział systemów ze względu na bezpośredniość finansowania gospodarki przez bank centralny:
a)system w gosp. planowanej- wszystko jest sterowane planem; nie istnieje odzielenie funkcji BC od funkcji b.komerc ( b. centralny jest jednocześnie b.emisyjnym.banków, b.państwa, b.narodowym), nie istniał rynek pieniężny i rynek kapitałowy a stopa % i kredyt nie były instrument sterującymi alokacją zasobów, były instrumentami planowania gospoda. b)system w gosp. rynkowej- obserwujemy zjawisko dualizmu w kreowaniu pieniądza i decentralizacj przy podejmowaniu decyzji gosp. przez samodzielne podmioty. Ważną cechą syst. bankowego w gosp. rynkowej jest to, iż występuje w nim podział na banki komercyjne, bank centralny (emisyjny), banki rozwojowe, oszczędnościowe i specjalne. Bank centralny znajduje się zawsze na innej płaszczyźnie niż banki komercyjne dlatego że jest bankiem banków.
a)model anglosaski- opiera się na rynku finansowym. Doprowadziło to do tego, że wielkie korporacje uniezależniły się od banków komercyjnych tzn. że banki komercyjne spełniają tylko funkcje rozliczeniowe i płatnicze. Podstawowy dopływ kapitału do przedsiębiorstwa .następuje poprzez giełdę i emisję papierów wartościowych. W modelu tym podstawową rolę odgrywają banki specjalne, gł. banki inwestycyjne, które zajmują się bezpośrednim transferem do lokowania środków pieniężnych na rynku papierów wartościowych. zalety:
- pobudzanie innowacji finansowych,
- sprzyjanie działaniu inwestorów instytucjonalnych,- nadanie kluczowej roli rynkom akcji i obligacji przedsiębiorstwa wady:- duża formalizacja transakcji ekonomiczn,- nastawienie na częste zmiany partnerów co wymusza krótkotermin perspektywy w procesach decyzyjn,- nastawienie na częste oparcie finansowania przedsiębiorst na anonimowym rynku papierów wartościowych.Przykładem takiego systemu jest brytyjski system bankowy. b) model niemiecko-japoński- zakłada, że najważniejszy jest system bankowy. Banki mają charakter uniwersalny (dokonują wszystkich czynności bankowych) i istnieją ścisłe związki kapitałowe między korporacjami a bankami. Jest to połączenie banku depozyto-kredyt. i banku inwestycyjnego.
Zalety:- podmioty gosp. są finansowane na podstawie indywidualnych umów kredytowych,
- między bankami a podmiotami gosp. istnieje długoterminowe finansowanie, - stymulowane jest powstawanie silnych banków uniwersalnych Wady:
- niedostateczne rozszerzenie wachlarza instrumentów finansowych, - opóźnienia we wprowadzaniu innowacji bankowych, - mniejsza odporność na konkurencję ze strony instytucji parabankowych,
- konflikt interesów między dział. inwestycyjną a kredytową banku
Przykład takiego systemu: niemiecki system bankowy.System bankowy- musi obejmować wszystkie instytucje bankowe, wzajemne powiązania między bankami oraz stosunki z otoczenia. Jest to wielopoziomowy układ, który składa się z banku centralnego i banków komercyjnych a wspólną cechą wszystkich systemów bankowych jest wyodrębnienie banku centralnego i uniwersalizm oferowanych usług.1.Funkcje współczesnego systemu bankowego: - tworzenie mechanizmu gromadzenia środków oraz inwestowania ich w różne przedsięwzięcia,- zapewnienie odpowiednich rozwiązań w zarządzaniu ryzykiem bankowym, gł. ryzyko kredytowe.- zapewnienie możliwości dokonywania płatności między podmiotami w kraju i zagranicą (transfer środków na życzenie klienta),- zapewnienie informacji cenowej aby klienci mogli dokonać wyboru,- stworzenie warunków do transformacji czasu, wielkości i ryzyka, czyli transformacji środków inwestowania.Transf. czasu(transformacja terminu)- prolongata wkładów, zmiana tych wkładów na inne(substytucja), możliwość likwidacji wkładów przed terminem, możliwość wykorzystania pomocy z zew.Transf. wielkości środków- wiąże się z brakiem zgody między sumą oferowaną a sumą zapotrzebowania. Transf. ryzyka- polega na wewnętrznym rozłożeniu ryzyka między wiele podmiotów oraz na zew. zabezpieczeniu, np. kredyty banku centralnego. Czynniki rozwoju systemu bankowego:
- porządek gospodarczy i społeczny,
- popyt na usługi bankowe, jego struktura, wielkość oraz zachodzące zmiany,- prawne aspekty dział. bankowej,- zdolność gospodarki do innowacji,Koncepcje rozwoju systemu bankowego:
a)koncepcja funkcjonalna- zakłada, że funkcje systemu bankowego są stałe a jego rozwój jest następstwem rozwoju gosp. rynkowej. b) koncepcja instytucjonalna- zakłada, że istnieją ścisłe powiązania między kształto instytucji finansowej a rozwojem systemu bankowego. Nie ma spontanicznego kształtowania systemu bankowego.Rodzaje banków w systemie bankowym:
a)bank centralny - Jest podstawą każdego systemu bankowego w każdej gospodarce i w każdym modelu systemów finansowych. funkcje BC: emisyjna- bank centralny emituje banknoty, monety; reguluje i zapewnia bezpieczeństwo obiegu pieniądza gotówkowego, emituje papiery wartościowe.
banku banków- organizuje i prowadzi rozrachunki międzybanko, angażuje się w funkcjonowanie międzybankowego rynku pieniężn, jest kredytodawcą ostatniej instancji(kredyt refinansowy dla banków komercyjnych), pełni nadzór nad płynnością i wypłacalnością pozostałych banków, prowadzi działania zapobiegawcze ewentualnemu zagrożeniu w systemie bankowym.banku państwa- wykonuje obsługę budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i innych instytucji państwowych, realizuje zlecenia w zakresie obrotu rządowymi papiery wartościowe, realizuje zadania związane z zaciąganiem i udzielaniem kredytów i pożyczek w stosunku z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi.
banki uniwersalne - Jest to naj. rozpowszechniona forma banku w gospodarce. Jest to taki bank,który nie ma ograniczeń pod względem ilościowym, jakościowo-rzeczowym i geograficznym. Świadczy usługi każdego rodzaju i w dowolny sposób kształtuje sieć swoich placówek. Celem działalności jest
osiągnięcie zysku, lecz nie za wszelką cenę. Gł. przeszkodami maksymalizacji zysku przez bank są:- konieczność zachowania płynności, czyli zdolności do ciągłego wywiązywania się z zobowiązań,- konieczność przestrzegania prawa,- konieczność takiego postępowania, które zapewnia zaufanie do banku,
Uniwersalizm oznacza brak ograniczeń do podejmowania dział. bankowej w dowolnych obszarach.
Zasady działania banków uniwersal:
- samodzielność- bank podejmuje wszystkie decyzje samodzielnie, ale w granicach obowiązującego prawa.
- samofinansowanie- wszystkie wydatki banku są pokrywane z jego własnych przychodów.- komercjali- bank jest nastawiony na zysk z uwzględnieniem stopnia opłacalnoś.
- uniwersalizm- pełna swoboda oferowanych usług.- konkurencyjno- konkurencyjność ekonomiczna (np. wysokość stopy%) i konkurencyjn pozaekonomiczna (jakość obsługi, nowoczesność produktów, oferowan wachlarz usług).a)banki specjalne - jest to przeciwieństwo banków uniwersalnych. Bank specjalny może być albo bankie depozytowo-kredytowym albo bankiem zajmującym się operacjami związanymi z emisją, sprzedażą, zakupem i zarządzaniem pap.wart. Mogą mieć również specjalizację terytorialną, np. banki krajowe, regionalne lub specjalizację branżową, np. b.przemysłowe, handlowe, rolne itp.Do banków specjalnych zalicza się również:
1.Banki inwestycyjne- są najważnie bankami specjalnymi. Ich działaln. obejmuje:- przeprowadzanie i gwarantowanie emisji ,-utrzymanie płynności na rynku wtórnym dla krajowych akcji i papierów dłużnych,
-przeprowadzanie przejęć i fuzji,
-transakcje swapowe, -doradztwo finansowe, -działalność analityczna i konsulting finansowy, -opinie i wyceny -angażowanie kapitałów przynoszących zysk, 2.Banki hipoteczne- to instytucje kredytu majątkowego. Udzielają kredyty długoterminowe, których
zabezpiecze jest prawo zastawu na nieruchomościach. Akcje tych banków znajdują się gł. w posiadaniu banków uniwersalnych. Pozyskuje on środki na udzielanie kredytu w drodze sprzedaży tzw.
Listów zastawnych, których zabezpieczeniem jest nieruchomość lub ziemia zastawiona w banku.
3.Kasy oszczędnościowo-budowlane- udzielają długoterm. pożyczek na finansowanie budowy,
renowacji lub zakupu domu czy mieszkania własnościowego. Kasy przyjmują wkłady oszczędnościowe
niskooprocentowane. 4.Instytucje kredytu ratalnego- udzielają krótko i średnioterminowych kredytów konsumpcyjnych.
Polska Kasa Opieki S.A., Bank Handlowy S.A. , Bank Gospodarki Żywnościowej, Bank Rozwoju Eksportu S.A. , banki spółdzielcze.
Przemiany 1988:
- początek urealniania stopy procentowej od depozytów i kredytów - utworzono sieć 9 państwowych działów kredytowych (na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów 11.04.88r.) na bazie oddziałów NBP: Bank Gdański w Gdańsku, Bank Śląski, Bank przemysłowo-Handlowy w Krakowie
Bank Depozytowo-Kredytowy w Lublinie, Powszechny Bank Gospodarczy w Łodzi, Wielkopolski Bank Kredytowy w Poznaniu
Pomorski Bank kredytowy w Szczecinie, Powszechny Bank Kredytowy w Warszawie, Bank Zachodni we Wrocławiu
- utworzono w banku możliwość zróżnicowania stawek procentowych oraz opłat za usługi bankowe
Przemiany 1989: - 1 stycznia rozpoczęły działalność operacyjną i kredytową banki wydzielone z NBP
- wprowadzono możliwość wyboru banku przez podm.gosp.- stworzono warunki do konkurencyj między bankami - odejście od specjalizacji na rzecz uniwersalizmu. Na koniec 1989 roku funkcjonowało 25 banków ogólnokrajowych i 1663 banków spółdzielczych Przemiany 1990:
- w pełni urealniono oprocentowanie depozytów i kredytów - umocniono ekonomiczne podstawy samodzieln banków - przebudowano system kredytowania przez NBP budżetu państwa- wyeliminowano automatyc pokrywanie deficytu budżetowego, aby nie powodować większej inflacji
- przywrócono obrót wekslowy
- wprowadzono nowe kredyty: dyskontowy, lombardowy, wekslowy
- uruchomiono nowy rynek pap.wart. z udziałem banku (1991) - stworzo możliwość tworzenia nowych banków w formie S.A. m.in. z udziałem kapitału zagranicznego
- sprywatyzowano banki państwowe (do dziś jeszcze 3 banki
- konsolidacja banków- łączą się w grupy kapitałowe Rok 1998- nowe prawo bankowe:BC to NBP. NBP jest bankiem centralnym Rzeczposp Polskiej, posiada osobowość prawn , ma prawa używania pieczęci z godłem państwowym, nie podlega wpisowi do rejestru, prowadzi działalność na terenie RP a siedzibą jest Warszawa.Cel BC:
Podstawowym celem jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Pozostałymi zadaniami są:
- organizowanie rozliczeń pieniężnych - prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi oraz działalności dewizowej
- prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa - reguluje płynność banków oraz refinansuje banki
- opracowuje sprawozdawczy bilans płatniczy oraz bilans należności i zobowiązań zagranicznych państwa
Organizacja NBP – organy NBP:
a) prezes NBP - Jest powoływany przez sejm na wniosek prezydenta RP, kadencja trwa 6 lat a wygasa gdy: -upłynie okres 6 lat
-zostanie złożona rezygnacja
-nastąpi śmierć -nastąpi odwołanie: w wypadku długiej choroby, pełnomocnym wyrokiem sądu, orzeczenie przez Trybunał Stanu zakazu zajmowania stanowisk kierowniczych.W razie nieobecności zajmuje go w-ce prezes (2 osoby), którego powołuje i odwołuje prezydent na wniosek prezesa NBP.
- Fun prezesa NBP:- przewodniczący Rady Polityki Pieniężnej
- przewodniczy zarządowi NBP
- stoi na czele Komisji Nadzoru Bankowego - reprezentuje bank centralny na zewnątrz b) zarząd - Kieruje działalnością NBP, w skład wchodzi prezes jako przewodnicząc oraz od 6-8 członków zarządu.
Zadania zarządu: - realizuje uchwały Rady Polityki Pieniężnej
- - podejmuje uchwały w sprawach nie zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji innych organów NBP
- udziela bankom upoważnień do wykonywania czynności obrotu dewizowego - realizuje zadania z zakresu polityki kursowej
- ocenia obieg pieniężny, rozliczenia pieniężne oraz obrót dewizowy
- nadzoruje operacje otwartego rynku - uchwala plan działalności i plan finansowy NBP - uchwala prowizje i opłaty bankowe stosowane przez NBP - określa zasady gospodarowania funduszami NBP - określa zasady polityki kadrowej i płacowej - sporządza bilans oraz rachunek zysków i strat
- uchwala roczne sprawozdanie z działalności NBP - opracowuje bilans obrotów płatniczych państwa z zagranicą. Uchwały są podejmowane większością głosów.
a)Rada Polityki Pieniężnej prezes i 9 członków powoływanych w równej liczbie przez prezydenta, Sejm i Senat spośród specjalistów fin. Członkowie powoływani są na 6 lat.
Zadania:ustala wysokość stóp procentowych - ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banku
- ustala zasady operacji otwartego rynku
- określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowyc - zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z jego działalności. ...
dzingis88