1.STREPTOCOCCUS PYOGENES
- diagnostyka opiera się na badaniu mikroskopowym oraz izolacji i identyfikacji zarazka. Badania serologiczne (wykrycie antystreptolizyny O > 200j/ml to zakażenie) stosuje się przede wszystkim w wykryciu choroby reumatycznej. Najczęściej badanymi materiałami są wymazy z gardła i nosa ( rzadziej bada się ropę, plwocinę, krew ).Badanie metodą Grama (Gram+ niebieskie) jest badaniem wstępnym ale mającym istotne znaczenie. Nie wykonuje się bezpośrednich preparatów z wydzielin jamy nosowo-gardłowej ponieważ zawsze są tam dostępne paciorkowce zieleniejące (normalna flora bakteryjna).Badane materiały wysiewa się na agar z krwią i podłoża namnażające (bulion Todda-Hewitta lub cukrowy) W przypadku zakażeń uogólnionych pobiera się krew którą w ilości 10 ml posiewa się na 100ml podłoża płynnego lub półpłynnego. Hodowlę prowadzi się w warunkach tlenowych i beztlenowych. Materiały, które zawierają oprócz paciorkowców różnorodną florę bakteryjną, należy wysiewać na agar z krwią i podłoża selektywne (podłoże Pike’a, podłoże Holmesa i Termita i inne ) Posiew na pożywki beztlenowe wykonuje się w przypadku klinicznego podejrzenia zakażenia wywołanego paciorkowcami beztlenowymi albo obecności paciorkowców w preparacie mikroskopowym przy jednoczesnym braku wzrostu lub gdy materiał wydziela przykrą woń charakterystyczną dla beztlenowców. Dalsze różnicowanie polega na określeniu ich przynależności grupowej metodą precypitacji ,immunofluorescencji lub stosując test z bacytracyną (grupa A wrażliwa). Następnym etapem (po izolacji i identyfikacji) jest wykonanie antybiogramu ( grupa A wrażliwa na antybiotyki ). Paciorkowce ropne są wrażliwe na wiele antybiotyków (z wyboru stosuje się penicylinę a w przypadku uczulenia erytromycynę, linkomycynę, klindamycyę lub cefalosporyny)
2. NEISERIA GONORHEAE
- materiałem do badań : mężczyźni – wymaz lub wyciek z cewki moczowej, kobiety: materiał z cewki, wymaz z szyjki macicy i często z odbytu. Rozpoznanie rzeżączki opiera się na badaniach mikroskopowych i hodowlanych. Mikroskopem bada się najczęściej ropę i różne wydzieliny. Preparat barwi się metodą Grama ( G- różowe dwoinki ułożone wewnątrz leukocytów wielojądrzastych. U kobiet przyczyną trudności w mikroskopowym rozpoznaniu rzeżączki jest naturalna flora bakteryjna ( także rzeżączka przewlekła). We wszystkich przypadkach,gdy wynik jest ujemny lub wątpliwy należy wykonać posiew materiału na podłoże Peizzea-Stefena (bulion trypsynowany +agar + plazma końska) lub na agar czekoladowy i na podłoże selektywne (podłoże z dodatkiem antybiotyków). Po wyosobnieniu na podłożu stałym kolonii ( owalny kształt występują pojedynczo lub w czwókach , nie mają otoczek) przeprowadza się próbę na oksydazę ( oksydazododatnie czerwone które stopniowo przechodzi w brunatnoczarny ) Gonokoki nie rosną na podłożu zwykłym i w temp. 22C. Rozkładają tylko glukozę i dają dodatni odczyn immunofluorescencji z surowicą przeciwgonokokową. W diagnostyce rutynowej można wykonać odczyn wiązania dopełniacza w celu wykrycia przeciwciał w surowicy chorych. Dwoinka rzeżączki jest wrażliwa na działanie antybiotyków ( np. erytromycynę, doksycyklinę) Od dawna stwierdza się szczepy sulfonamidooporne.
3. MYCOBACTERIUM TUBERCULOSIS
- rodzaj materiału przesyłanego do badań zależy od tego jaki narząd został zajęty ( np. plwocina, wymazy z gardła i nosa, ropa, mocz , płyn mózgowo-rdzeniowy, popłuczyny żołądkowe).Do badania rzadko przesyła się krew. Im krótszy czas między pobraniem do zakażenia hodowli tym większe jest prawdopodobieństwo wyhodowania prątków.
a.) badania mikroskopowe ( preparaty barwi się metodą Ziehla-Neelsena (prątki zabarwiają się na kolor czerwony). Stosuje się coraz częściej metodę fluorescencji ( barwiąc preparat roztworem fenolu i auraminy- żółte; lub oranżem akrydyny – czerwone; reszta na zielono)
b.) posiew materiału – jeśli materiał zawiera towarzyszącą prątkom inną florę bakteryjną, należy materiał homogenizować. Zakłada się hodowlę. Materiały, które normalnie są jałowe wysiewa się na zwykłe podłoża bakteriologiczne, aby upewnić się o ich jałowości i nie poddaje się ich homogenizacji. Następnie materiał (po homogenizacji i neutralizacji ) posiewa się na kilka próbek z podłożem Loewensteina .Komórki zabezpiecza się przed wyschnięciem, wkłada na kilka tygodni do termostatu. Co tydzień przegląda się hodowlę i z podejrzanych koloni wykonuje się preparat. Kolonie rosną w postaci charakterystycznych brodawkowatych, kremowych kolonii.
c.) próby biologiczne-materiał homogenizowany można zaszczepić świnkom morskim w okolicę węzła pachwinowego. Szczepi się zawsze dwie świnki, obserwując je od chwili zakażenia. Świnka po kilku tygodniach zmniejsza wagę, jest osowiała, sierść jej matowieje. Po 3 tygodniach od momentu zakażenia robi się pierwszą próbę tuberkulinową.O dodatniej próbie tuberkulinowej zawiadamia się lekarza,a świnkę obserwuje się w dalszym ciągu.Gdy świnki padną po około 6-8 tyg., wykonuje się sekcję. Jeśli przeżyją zabija się jedną po 6, a drugą po 12tyg..
W narządach stwierdza się charakterystyczne dla gruźlicy zserowaciałe gruzełki, następnie sporządza się z nichpreparaty mikroskopowe i stwierdza obecność prądków kwasoodpornych.
d) różnicowanie szczepów- próba biologiczna pozwala odróżnić Mycobacterium tuberculosis od Mycobacterium bovis .Do szczepienia wykorzystujemy królika,który jest mało wrażliwy na zakażenie Myc.tuberculosis ,natomiast po zakażeniu Myc.bovis stwierdza się u niego spadek wagi i po około 12 tygodniach stwierdza się u niego rozległe zmiany we wszystkich narządach, szczególnie w płucach, pokrytych typowymi gużliczymi gruzełkami.
Szczepy można różnicować na pożywce z czerwienią bromokrezolową Wagnera-Mitscherlicha. Pożywka ma kolor niebieski i Myc. tuberculosis zmienia po 3-8 tygodniach podłoże na kolor żółty. Myc.bovis nie powoduje zmiany zabarwienia. Reakcja polega na utlenieniu gliceyny i powstawaniu wolnego kwasu.Myc.bovis nie utlenia gliceryny, wobec tego pożywka barwy nie zmienia.
e) badania serologiczne-serologia nie odgrywa w gruźlicy większej roli. Jedyny odczyn o pewnym znaczeniu to hemaglutynacja Middlebrooka-Dubosa. Odczyn jest swoisty, ale mało czuły.
f)próby tuberkulinowe- stosuje się u ludzi, jak i u zwierząt, które są najpraktyczniejszym i najbardziej budzącym zaufanie testem immunologicznym w gruźlicy. Można ją wykonać różna techniką przez: skaryfikację, wykonanie próby skórnej, śródskórne wstrzyknięcie tuberkuliny. Próba tuberkulinowa może być ujemna u ludzi, którzy nie byli narażeni na zakażenie, lub u których się jeszcze nie wytworzyła nadwrażliwość. Próba jest ujemna u ludzi starszych wyniszczonych inną chorobą, lub u chorych u których stosuje się leki przeciwhistaminowe lub kortykosteroidy. Brak zdolności reagowania na tuberkulinę może być spowodowany brakiem limfocytów T w ustroju.
Wrażliwość na leki. Prątki są wrażliwe na streptomycynę, hydrazyd kwasu izonikotynowego (INH) i kwas p-aminosalicylowy (PAS). Mogą mieć jednak naturalną, pierwotną odporność na antybiotyki i chemioterapeutyki, mogą ją nabyć również wtórnie podczas leczenia. Dlatego stosuje się leczenie skojarzone kilkoma antybiotykami i chemioterapeutykami. Jeśli leki są żle tolerowane lub jeśli prątki utraciły na nie wrażliwość stosuje się leki zastępcze. Należą do nich antybiotyki: wiomycyna, kapromycyna, cykloseryna, kanamycyna, ryfampicyna, lub leki syntetyczne: etionamid, etambutol i pirazynamid.
4. PSEUDOMONAS AERUGINOSA
-materiał do badań : płyn mózgowo rdzeniowy, kał. Rozpoznanie zakażenie wymaga hodowli i izolacji zarazka. Badania szczegółowe :wzrost mgławicowy,charakterystyczny barwnik, zapach, nie rozkładają laktozy.
5. STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE
- materiał do badań : plwocina i próbki krwi żylnej .Wykonuje się hodowle i izolacje .Próbka plwociny powinna być barwiona metodą Grama. Identyfikacja : test wrażliwości na optochinę, test rozpuszczalności w żółci , testy serologiczne ( reakcja pęcznienia otoczek ). Lekowrażliwość : penicylina ( izoluje się szczepy oporne ), trzecia generacja cefalosporyn,wankomycyna
6. MYCOPLAZMA PNEUMONIA
- materiał do badań: plwocina, wymazy lub popłuczyny z jamy nosowo-gardłowej. Po przygotowaniu materiału i odrzuceniu naturalnej flory, można wykonać posiew na pożywkę płynną i stałą, na hodowlę komórek, lub zakażać zwierzęta laboratoryjne. Obowiązkowe testy biochemiczne : rozkład glukozy, hydroliza argininy, hydroliza mocznika, biosynteza karotenoidów . Badania serologiczne- wykonuje się OWD ( hodowla na agarze albo z zakażonych komórek), badanie poziomu zimnych aglutynin (w atypowych zapaleniach płuc we krwi chorego pojawiają się izoaglutyniny aglutynujące krwinki ), odczyn neutralizacji. Bakteria jest wrażliwa na antybiotyki o szerokim zakresie działania oraz na działanie erytromycyny.
7. STAPHYLOCOCCUS SAPROPHITICUS
- materiał do badań: mocz i ewentualnie ropa. Rozpoznanie zarazka opiera się na : badaniu mikroskopowym i izolacji zarazka z określeniem jego właściwości chorobotwórczych. W preparacie barwionym metodą Grama obserwuje się Gram dodatnie ziarniaki często ułożone w postaci gron.Najważiejszym badaniem jest izolacja. Materiały wysiewa się na agar z krwią i podłoża wybiórczo-różnicujace (np. podłoże Chapmana, Zebovitza ) czasem stosuje się płynne podłoża wybiórczo różnicujące. Na p. stałych gronkowce wytwarzają charakterystyczne kolonie. Gronkowce łatwo nabywają łatwo oporność na antybiotyki.Lekami z wyboru są penicyliny naturalne zwłaszcza półsyntetyczne oraz np. cefalosporyny, doksycyklina,erytromycyna.
E.coli: hodowla i izolacja ( materiał: mocz ). Podłoże MacConkeya które zawiera laktozę i wskaźnik pH. Analiza biochemiczna i serotypowanie.
8. Haemophilus influaenzae
MATERIAŁ:
Krew, płyn m-r, ropa, plwocina
PREPARTAT:
Barwienie metodą Grama
Szukamy G(-) krótkich pałeczek silnie wybarwionych na biegunach o charakterystycznym ułożeniu
(Z płynu m-r i ropy wykonuje się również preparaty przy uzyciu fluoryzującej surowicy odpornościowej)
HODOWLA
Posiew na pożywki specjalne( agar z krwia, agar czekoladowy) szczególnie na podłoże Lewinthala
IDENTYFIKACJA
a) Odczyn aglutynacji z surowicą specyficzną(odczyn aglutynacji lateksu)
b) Próby biochemiczne:
- redukują azotany do azotynów
- nie hemolizują krwi
- nie dają odczynu hemaglutynacji
- rozkładają glukozę, ksylozę i mocznik
- wytwarzają indol
c) Serologia:
- reakcja pęcznienia otoczek
- bezpośrednia fluorestencjia (wprowadzenie p/ciał znakowanych fluoresceina przeciwko H. influenzae)
LEKOWRAZLIWOŚĆ:
- cefalosporyna III generacji, - amoksycylina+ kw. Klawulonowy
- chloramfenikol - ampicylina lub amoksycylina
- tetracykliny - sulfonamidy
9. Streptococcus pneumoniae
MATERIAŁ
Wysięki, ropa, krew płyn m-r,
PREPARAT:
Barwienie metoda Grama, i metodami służącymi do wykrywania otoczek (metody negatywno- pozytywne)
Szukamy G (+) dwoinek podobnych do płomyków świec zwróconych do siebie podstawami)
HODOWLA:
Posiew na podłoża wzbogacone (agar z krwią, bulion pneumokokowi)
IDENTYFIKACJA:
a) próba z optochiną ?(zahamowanie wzrostu)
b) próba rozpuszczalności w żółci (bardzo szybko rozpuszcza się w żółci w przeciwieństwie do innych paciorkowców
c) Serologia (rzadko)
- r-cja pęcznienia otoczek
LEKOWRAŻLIWOŚĆ
- penicylina - cefalosporyny III g.
- wankomycyna - sulfadiazyna
- aureomycyna
ZALECA SIĘ WYKONANIE ANTYBIOGRAMU
10. Staphylococcus aureus
Ropa, krew, płyny wysiękowe, plwocina, wymazy z nosa, gardła, kał, mocz, żółć, płyn m-r
Barwienie metodą grama.
Widoczne ziarniaki położone wewnątrz lub zewnątrz leukocytów
Podłoże agar z krwią i bulion
podłoże Chapmana – rozkład mannitolu
podłoże McConkey’a – wzrastają na nim pałeczki
Podłoża wybiórczo różnicujące:
- z 7,5% NaCl hamują wzrost innych drobnoustrojów
- z 40% żółcią
- agar z solą i mannitolem
Wygląd kolonii:
- średnica 1-3 mm
- kolonie okrągłe, gładkie, wypukłe, błyszczące, wilgotne
- zabarwione na kolor złoty, biały, lub żółty
IDENTYFIKACJIA:
- hemoliza β na agarze z krwią
- próba na koagulazę ( koagulazo (+) ) – powoduje krzepnięcie osocza
- fermentacja mannitoluh
- Clumping Factor
- paski Api
Antybiogram: metoda dyfuzyjno –krażkowa
Oporne na większośc antybiotyków β- laktamowych
Stosuje się:
- cefalosporyny I generacji
11. Clostridium botulinum
(G(+), bezotoczkowa, urzęsiona), wytwarza zarodniki)
Krwe (przed podaniem anatoksyny), resztki jedzenia, treść żołądka, wymiociny
-
Izolacja laseczek z resztek pokarmowych itd. trudna i rzadko stosowana.
Badanie biologiczne:
Z resztek pokarmowych:
Zaraża się myszki lub świnki morskie
Jedno zwierzę zakażamy dootrzewnowo przesączem pokarmu lub wymiocin.
Drugie materiałem zmieszanym z antytoksyczną surowicą lub ogrzanym w ciągu 30 min w 100°C.
Padają zwierzęta zakażone (pierwsze) a zwierzęta z antytoksyna przezywają.
SEROLOGIA:
Metoda podwójnej precypitacji w żelu agarozowym.
LEKOWRAŻLIWOŚĆ:
- Podawanie antytoksycznej surowicy
- z wyboru penicylina
12.Salmonella enteritidis
Kał, wymiociny, treść dwunastnicza, krew, mocz, żółć, ropa, płyn m-r, plwocina
(-)
- podłoże namnażające z kwaśnym selenianem sodu
(w cieplarce przez 24h)
↓
- podłoża wybiórcze:
- SS
- Mc Conkey (fermentacja laktozy)
- Wilson Blaira
ROŻNICOWANIE:
Kolonie: - okrągłe
- gładkie, lśniące, przejrzyste – forma S
- szorstkie, matowa, płaskie, suche- forma R
- krótki szereg biochemiczny:
- podłoże Kliglera
- 10% laktoza
- woda peptonowa z tryptofanem (tworzy H2S )
- podłoże Singera
- określenie struktury antygenowej
...
siwyLKT