Wysiłek fizyczny
Wysiłek fizyczny uznawany za element tzw. zdrowego trybu życia, nie tylko zaleca się osobom zdrowym, w znacznym stopniu pomaga również chorym na cukrzycę. O tym, że poprawia krążenie krwi, obniża ciśnienie tętnicze, pozwala zrzucić zbędne kilogramy, obniża cholesterol, zwiększa wydolność naszego organizmu i poprawia samopoczucie wie chyba każdy z nas. Warunkiem dobroczynnego wpływu aktywności fizycznej na nasz organizm jest jednak pełne jego dostosowanie do naszych możliwości – taki aby się zmęczyć, ale jednak nie przeforsować.
Umiarkowana i przede wszystkim systematyczna aktywność fizyczna wywołuje w organizmie cukrzyka wiele korzystnych efektów, m.in.:
· ułatwia zmniejszenie nadmiernej masy ciała,
· zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę (czyli przy takim samym jej stężeniu więcej glukozy przechodzi z krwi do komórek),
· pomaga lepiej kontrolować poziom cukru we krwi,
· obniża ryzyko rozwoju późnych, niekorzystnych następstw cukrzycy.
Za umiarkowany uważa się wysiłek fizyczny trwający minimum 30 minut, powtarzany co najmniej 3 razy w tygodniu. Ponadto w trakcie ćwiczeń nie powinno się przekraczać 60-85% swojej tzw. maksymalnej częstości pracy serca. Tę częstość maksymalną wyliczamy odejmując od 220 swój wiek w latach. Przykładowo: częstość pracy serca dla 50-letniego chorego nie powinna być w trakcie wysiłku wyższa niż ok. 144/min (220 – 50 = 170; a 85% ze 170 to 144). Oczywiście każdorazowo wysiłek należy dostosować do naszego aktualnego samopoczucia i kondycji fizycznej. Trzeba przy tym wspomnieć, że wysiłek fizyczny jest przeciwwskazany u osób z kwasicą cukrzycową i z cukrzycowymi zmianami w siatkówce oka (tzw. retinopatią proliferacyjną – ze względu na wzrost ryzyka krwawienia).
Fizjologicznie wysiłek powoduje wzrost zużycia glukozy przez tkanki (poprzez wzrost ich wrażliwości na insulinę), zwiększenie jej produkcji przez wątrobę i zmniejszenie stężenia insuliny we krwi. Na początku wysiłku głównym źródłem energii są zapasy glukozy (w postaci glikogenu) zawarte w mięśniach, potem wykorzystywane są glukoza i tłuszcze krążące we krwi. U chorych na cukrzycę organizm nie ma wpływu na stężenie insuliny we krwi, gdyż jest ona podawana z zewnątrz. Przy nie zmienionej jej podaży może zatem dojść do hipoglikemii (spadku stężenia glukozy we krwi poniżej normy), której największe zagrożenie występuje przez ok. 2 pierwsze godziny od podania szybko działającego analogu insuliny (w tym czasie występuje jego najsilniejsze działanie) oraz po ok. 3-4 godzinach po podaniu insuliny krótko działającej. Dodatkowo w wyniku lepszego ukrwienia tkanki podskórnej podczas aktywności fizycznej, insulina może wchłaniać się szybciej z miejsca podania. Aby zatem zapobiec hipoglikemii związanej z wysiłkiem należy przestrzegać kilku ważnych zasad:
· Mierzyć poziom cukru we krwi przed, w trakcie i kilka godzin po wysiłku.
· W zależności od tego poziomu i przyjętego posiłku zmniejszyć zaplanowaną dawkę insuliny lub spożyć dodatkową porcję węglowodanów (cukrów).
· Unikać cięższego wysiłku w okresie szczytu działania insuliny.
· Nie podawać insuliny w okolice ciała najintensywniej uczestniczące w wysiłku.
Należy również pamiętać o tym, że gdy planowany wysiłek ma miejsce w czasie ustępowania działania insuliny długodziałającej może dojść do sytuacji odwrotnej czyli hiperglikemii (za wysokiego poziomu glukozy we krwi) i związanych z nią konsekwencji.
Należy pamiętać również, że zarówno dla chorego na cukrzycę, jak i dla osób zdrowych, ważne jest rozpoczynanie wysiłku fizycznego od właściwej rozgrzewki oraz kończenie ćwiczeń poprzez stopniowe zwalnianie tempa i rozluźnienie. Rozgrzewka powinna obejmować 5-10 minut ćwiczeń (marsz, jazda na rowerze, itp.) o niewielkim nasileniu. Zadaniem rozgrzewki jest przygotowanie mięśni, serca oraz płuc do stopniowego narastania intensywności wysiłku. Następnie przez ok. 10 minut należy delikatnie rozciągać głównie te grupy mięśni, które będą pracowały podczas zaplanowanych ćwiczeń. Podobnie należy kończyć ćwiczenia przez około 5-10 minut, tak aby częstotliwość pracy serca stopniowo zmniejszyła się do wartości sprzed ćwiczeń.
Blackkalia