CHEMIA
Program nauczania w gimnazjum specjalnym dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim
Koncepcja programu opracowana została na podstawie programowej kształcenia ogólnego zawartej w rozporządzeniu MEN z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.
SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Pozyskiwanie, wykorzystywanie i tworzenie informacji
Uczeń samodzielnie pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł (np. układ okresowy pierwiastków, tablice, wykresy, słowniki, zasoby Internetu, multimedia), wykorzystuje technologie informacyjne.
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów
Uczeń opisuje właściwości substancji na podstawie wiedzy o budowie materii; wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych, zapisuje je w postaci równań reakcji z zastosowaniem terminologii i symboliki chemicznej; wykorzystuje posiadaną wiedzę do powiązania właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i wpływem na środowisko naturalne; wykonuje proste obliczenia dotyczące praw chemicznych
III. Opanowanie czynności praktycznych
Uczeń bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza proste doświadczenia chemiczne.
Cele kształcenia i wychowania zawarte w programie to:
· przedstawienie znaczenia wiedzy chemicznej w życiu codziennym,
· wskazanie powiązania chemii z innymi naukami,
· kształtowanie postaw badawczych,
· wpojenie uczniom wiadomości i umiejętności praktycznych, stanowiących podstawę do kształcenia w następnych etapach edukacji,
· kształtowanie właściwych postaw w zakresie dbałości o zdrowie i ochronę środowiska przyrodniczego.
Cele edukacyjne
Cele edukacyjne nauczania chemii w gimnazjum specjalnym
· Rozbudzenie zainteresowań wiedzą z dziedziny chemii
· Poznanie wybranych substancji chemicznych i zastosowania w praktyce życia codziennego
· Kształcenie umiejętności obserwowania zjawisk chemicznych w otaczającym środowisku
· Nabycie umiejętności dostrzegania roli chemii w życiu codziennym
· Nabycie umiejętności wykonywania prostych doświadczeń, opisywania ich i prezentowania wyników
· Nabycie umiejętności bezpiecznego posługiwania się prostym sprzętem laboratoryjnym oraz odczynnikami chemicznymi
· Kształtowanie umiejętności wykorzystania różnorodnych źródeł informacji
· Wykazywanie postaw bezpiecznego zachowania się w kontakcie z substancjami szkodliwymi i niebezpiecznymi dla zdrowia
Cele wychowawcze
· Kształcenie postawy badawczej uczniów
· Rozwijanie zainteresowania chemią jako nauką badawczą i przydatną w życiu codziennym
· Kształtowanie nawyków ochrony życia i zdrowia własnego i innych ludzi
· Nauczenie umiejętności pracy w grupie
· Kształcenie umiejętności poszukiwania innych źródeł informacji
· Rozwijanie troski o stan środowiska lokalnego i globalnego i aktywnej postawy proekologicznej i prozdrowotnej
· Uświadamianie zagrożeń dla środowiska związanych z działalnością człowieka.
TREŚCI NAUCZANIA ZGODNE Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Z DN.23.XII.2008
Treści nauczania
I. Substancje i ich właściwości
II. Wewnętrzna budowa materii
III. Reakcje chemiczne
IV. Powietrze i inne gazy
V. Woda i roztwory wodne
VI. Kwasy i zasady
VII. Sole
VIII. Węgiel i jego związki z wodorem
IX. Pochodne węglowodorów. Substancje o znaczeniu biologicznym
Program nauczania jest przewidziany do realizacji w ramach 130 godzin, tj. 4 godzin tygodniowo w całym cyklu kształcenia: 1 godzina tygodniowo w klasie pierwszej gimnazjum, 1 godzina tygodniowo w klasie drugiej i 2 godziny tygodniowo w klasie trzeciej.
Treści nauczania zawarte w programie są:
· zgodne z Podstawą programową kształcenia ogólnego w zakresie nauczania chemii w gimnazjum (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17),
· zgodne z aktualnym stanem wiedzy chemicznej oraz pozostałych przedmiotów przyrodniczych,
· dostosowane do możliwości ucznia gimnazjum specjalnego
Ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim obowiązuje ta sama podstawa programowa, co uczniów z normą intelektualną. Program nauczania jest odpowiednio dostosowany do jego indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych.
Praca z uczniem upośledzonym umysłowo wymaga konieczności poznania ogólnych właściwości psychofizycznych dziecka i poznania każdego wychowanka jako odrębnej indywidualności.
Dzieci upośledzone umysłowo mają bardzo zaburzone myślenie abstrakcyjne, słowno-pojęciowe. Ich rozwój bardzo często zatrzymuje się na poziomie myślenia konkretno - obrazowego. Mają kłopoty z abstrahowaniem, uogólnianiem, tworzeniem pojęć, wnioskowaniem czy przewidywaniem ( myśleniem przyczynowo-skutkowym).
Specyfika kształcenia dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim polega na całościowym, zintegrowanym nauczaniu i wychowaniu. Nauczanie oparte jest na wielozmysłowym poznaniu otaczającego świata.
Podczas pracy z uczniem upośledzonym powinny być zastosowane różnorodne metody tradycyjne, związane z myśleniem na poziomie konkretno – obrazowym, takie jak: pokaz, obserwacja, rozmowa, praca z tekstem i przede wszystkim aktywne, dotyczące praktycznej działalności ucznia, uczenia się przez doświadczenie. Metody słowne powinny być uzupełniane metodami oglądowymi i zajęć praktycznych. Zajęcia powinny być różnorodne, należy stosować atrakcyjne formy, aby pobudzić zainteresowania ucznia i umożliwić jego ekspresję.
Formy pracy z uczniem: indywidualna, zbiorowa, grupowa.
Warunkiem skuteczności realizacji zadań jest właściwy dobór i wykorzystanie środków dydaktycznych. Mogą być to: indywidualne karty pracy, gry dydaktyczne, układanki, narzędzia i materiały do zajęć manualnych, filmy, rysunki, animacje, przeźrocza, programy multimedialne, modele, wykresy służące rozwijaniu zdolności poznawczych uczniów niepełnosprawnych intelektualnie.
Należy zachowywać zasadę stopniowania trudności i indywidualizacji w procesie kształcenia
Sposoby oceniania: ocena nie tylko określa poziom osiągnięć ucznia, ale motywuje go do dalszej nauki. Oceniając należy pamiętać o uprzednim dokładnym poznaniu możliwości i ograniczeń dziecka.
Właściwa realizacja celów edukacyjnych powinna również uwzględniać słabe i mocne strony ucznia, podnosić poczucie własnej wartości, motywować do nauki, budzić wiarę we własne możliwości. Należy unikać postrzegania ucznia tylko w kontekście jego upośledzenia.
Szczegółowe treści nauczania
Klasa I
I. Substancje i ich właściwości.
Właściwości substancji.
- opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych, na co dzień produktów, np.: soli kamiennej, cukru, mąki, wody, miedzi, żelaza
- wykonuje doświadczenia, w których bada właściwości wybranych substancji
- przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość
Mieszaniny substancji
- opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych
- opisuje proste metody rozdzielania mieszanin na składniki
- wskazuje różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie
- sporządza mieszaniny: wody i piasku, wody i soli kamiennej, kredy i soli kamiennej, siarki i opiłków żelaza, wody i oleju jadalnego, wody i atramentu; rozdziela je na składniki
Mieszanie się substancji
- ziarnista budowa materii
- wyjaśnia zjawisko dyfuzji, rozpuszczania, mieszania
- wymienia stany skupienia substancji na przykładzie wody
- wymienia nazwy procesów zachodzących podczas zmian stanów skupienia
- planuje doświadczenia potwierdzające ziarnistość materii
Pierwiastek chemiczny a związek chemiczny.
- wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem chemicznym a związkiem chemicznym
- wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboli chemicznej
- zna symbole pierwiastków chemicznych: H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg i posługuje się nimi
Metale i niemetale.
- klasyfikuje pierwiastki chemiczne na metale i niemetale
- odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości
III. Reakcje chemiczne.
Zjawisko fizyczne a reakcja chemiczna.
- opisuje różnice w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej
- podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka
- projektuje i wykonuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną
Energia w reakcjach chemicznych.
- definiuje pojęcia reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne – proces spalania i rozkładu
- podaje przykłady reakcji egzoenergetycznych i endoenergetycznych
- oblicza masy cząsteczkowe prostych związków chemicznych, dokonuje prostych obliczeń związanych z zastosowaniem prawa stałości składu i prawa zachowania masy
Typy reakcji chemicznych: synteza, analiza, wymiana.
- opisuje, na czym polega reakcja syntezy, analizy i wymiany
- podaje przykłady reakcji syntezy, analizy i wymiany
- zapisuje słownie przebieg reakcji syntezy, analizy i wymiany
- wskazuje substraty i produkty
- dobiera współczynniki w reakcjach chemicznych
- obserwuje doświadczenia ilustrujące typy reakcji i formułuje wnioski
V. Woda i roztwory wodne.
Budowa cząsteczki wody
- opisuje budowę cząsteczki wody
- wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem a dla innych nie
- podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie i tworzą roztwory właściwe
- podaje przykłady substancji nierozpuszczalnych w wodzie tworzących koloidy i zawiesiny
- bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie
Rozpuszczanie się substancji w wodzie
- planuje i wykonuje doświadczenia wskazujące wpływ różnych czynników n szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie
- opisuje różnice pomiędzy roztworem rozcieńczonym, stężonym, nasyconym i nienasyconym
- odczytuje rozpuszczalność substancji z wykresu jej rozpuszczalności
- oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze
Stężenie procentowe
- proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość
- oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze ( z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności)
Gospodarka wodą
- proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą
IV. Powietrze i inne gazy.
Powietrze.
- wykonuje lub obserwuje doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną
- opisuje skład i właściwości powietrza
Tlen i jego właściwości.
- opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenu
- opisuje znaczenie i zastosowania tlenu
- planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości tlenu
- opisuje obieg tlenu w przyrodzie
Azot – główny składnik powietrza.
- opisuje właściwości fizyczne, chemiczne azotu
- przygotowuje z innych źródeł informacje o azocie
Gazy szlachetne
- wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie
- wymienia zastosowania gazów szlachetnych
Tlenek węgla
- opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenku węgla
- planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości tlenku węgla
Wodór i jego właściwości.
- opisuje właściwości fizyczne i chemiczne wodoru
- wymienia zastosowania wodoru
- planuje i wykonuje doświadczenia mające na celu badanie właściwości wodoru
Zanieczyszczenia powietrza.
- wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza
- planuje sposoby postępowania umożliwiające ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami
- opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej
- proponuje sposoby zapobiegania jej powiększeniu
Rdzewienie żelaza
- opisuje rdzewienie żelaza
- proponuje sposoby zabezpieczania produktów przed rdzewieniem
Tlenek wapnia, żelaza i glinu
- wymienia zastosowania tlenków wapnia, żelaza i glinu
- planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające wykryć CO2 w powietrzu wydychanym z płuc
Otrzymywanie tlenu, wodoru i tlenku węgla
- spalanie węgla
- rozkład wody pod wpływem prądu elektrycznego
- pisze równania reakcji otrzymywania tlenu, wodoru, tlenku węgla
...
maksiulo