Stanisław Wałach 1919-1983 - wystawa monograficzna 17-24 paź 2003 - Salon Antykwaryczny NAUTILUS.pdf - Polonica okultystyczne(2) - insideCOREi3

Stanisław Wałach

1919 - 1983

Strona techniczna

Stanisław Wałach

1919 - 1983

wystawa monograiczna

17 - 24 październik 2003

Salon Antykwaryczny NAUTILUS

Stanisław Wałach uro-

dził się 17 września 1919

roku w podkrakowskim

Kurdwanowie, z czasem

będącym już dzielnicą Kra-

kowa. Od chłopięcych lat

przejawiając uzdolnienia

plastyczne - poszedł w tym

kierunku. Pełnię artystycznej

edukacji zdobył w uczelniach

Krakowa. Najpierw w latach 1931 - 32 w prywatnej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem prof. Alfreda Terleckie-

go, z kolei w latach 1932 - 35 w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego; w okresie 1935

- 39 uzupełniająca nauka w Rzemieślniczej Szkole Zawodowej, a wówczas też praca zawodowa w irmie malarskiej

G. Twardowskiego, jako też w irmie Birke i Tomma. Wyższe studia artystyczne w Akademii Sztuk Pięknych w Kra-

kowie Stanisław Wałach rozpoczyna w 1938 roku. Ich tok oicjalny przerywa II wojna światowa zmuszając studenta

do podjęcia dalszego kształcenia się, jak wielu jego kolegów z ASP w Instytucie Sztuk Plastycznych, tzw. Kunst-

gewerbeschule w latach 1941 - 43, kiedy to jedynie tam podczas okupacji można było pobierać nauki artystyczne.

Dopiero z zakończeniem wojny, gdy wyższe uczelnie znów podjęły swą działalność, w roku 1945 Stanisław Wałach

powrócił na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie. Ostatni rok studiował w pracowni prof. Jerzego Fedkowicza

otrzymując dyplom ASP w 1947 r. Praca artystyczna Stanisława Wałacha rozwijała się w trzech kierunkach: malar-

stwa monumentalnego w obiektach świeckich i sakralnych oraz w realizacjach dużych imprez wystawienniczych.

Zaklinacz czasu

Przy pierwszym poznaniu twórczość Stanisława Wałacha wywołuje moje mieszane uczucia.

Jego obrazy stawiają mnie w dość kłopotliwej sytuacji oceny zjawisk, które wymykają się wszelakim

klasyikacjom. Jest to nawet rodzaj konsternacji: tej sztuce nie można odmówić oryginalności, jest ona

bardzo odrębna, nie naśladuje bezpośrednio żadnych pozostałych zjawisk w sztuce i chyba dlatego jest

niemożliwa do jednoznacznej oceny, gdyż brakuje ku temu odpowiednich narzędzi lub kryteriów. Bo

co można „zrobić” np. z nowym pierwiastkiem, którego nie ma w tablicy Mendelejewa? Co ciekawe,

twórczość Wałacha stawiała w podobnej sytuacji nie tylko mnie, ale już wielu innych komentatorów,

krytyków i historyków sztuki. Ci, którzy Wałacha znali, przyjaźnili się z nim, pisali o Wałachowych

przymiotach osobistych 1 . Wśród znajomych słynął on bowiem jako człowiek bardzo dobry, wesoły,

zawsze chętny do pomocy, ogromnie pracowity, z wielkim zapałem i temperamentem twórczym. Nato-

miast ci, którym osoba artysty pozostawała nieznana, stojąc przed trudem

oceny jego dzieł, woleli uznać jego prace raczej za artystyczny dowcip,

aniżeli „sztukę wysoką”, ewentualnie widzieli w nich szczególnego typu

prymitywizm. Znakomity krytyk Janusz Bogucki napisał, że malarstwo

Wałacha „łączy dyscyplinę abstrakcjonistyczną z poetyką bliską naiwnego

realizmu, przy czym oba te na pozór sprzeczne elementy są niezawodnie

prawdziwe i razem decydują o odrębnym klimacie jego sztuki”. 2 Dla Mar-

ka Rutkowkskiego Wałach rysował się jako wizjoner i dowcipniś: „Stani-

sław Wałach od dwunastu lat jest malarzem własnych wizji. Pośród „Modeli

przestrzennych” znajduje się kompozycja nazwana „Pojazdem międzypla-

netarnym”. Jest to trójwymiarowa konstrukcja z chochelką pomalowaną na

kolor czerwony, będąca żartem plastycznym”. 3 Podobnie oceniła go Barba-

ra Majewska: „Wałach żyje w świecie aktorów poetyckiej groteski, czasem

poważnej, smutnej. (...) Prymityw, coś z ludowego, coś z małego miastecz-

ka, coś z szopki i wędrownego teatrzyku. (...) Ale to też jest groteska”. 4 Tak-

że dla Jerzego Madeyskiego Wałach był trochę niepoważny: „...Wałach ma

w sobie wiele

z nowoczesnego malarza niedzielnego. Nie określa to oczywiście techniki

lub poziomu wykonania jego obrazów - pod tym względem są one prawie

bez zarzutu; raczej o pewien (celowy lub niezamierzony) sposób naiwne-

go myślenia i beztroskę czerpania z najrozmaitszych wzorów... (...) Autor

upraszcza i syntetyzuje przedmiot - w jego pracach brzmią wyraźne echa

kubizmu i abstrakcji geometrycznej. (...) Wszystko razem przepojone

dążeniem do nieco groteskowej ekspresji oscyluje na pograniczu sztuki

dramatycznej i żartobliwej”. 5 Recenzentom trudno było ocenić jego ob-

razy: Stanisław Wałach, człowiek wędrujący po świecie dalekim i bliskim

- krakowskim to artysta pełen tajemniczych wizji. 6 Inny komentator

podsumował: „Wszystko nieprawdopodobne, groteskowe i równocześnie

pełne jakiejś prawdy o człowieku. Śmieszy to i zaciekawia zarazem”. 7

Tylko nieliczni mają odwagę na poważniejszą ocenę sztuki Wałacha. Ciekawą tezę wypowiada Henryk

Weber, iż „malarstwo Wałacha (...) leży na pograniczu sztuki przedstawiającej i nie przedstawiającej.

On abstrakcyjnie przedstawia”. 8 Jednocześnie Weber przyznawał, że sztuka Wałacha jest dla niego po

prostu szokująca.

Najodważniej oceniał sztukę Wałacha Piotr Skrzynecki. Warto przytoczyć tu fragment wypowiedzi.

„Wałach wprowadza do swojego malarstwa wiele ciekawych materiałów... (...) Nowe konstrukcje two-

rzy częstokroć z fragmentów prawdziwych przedmiotów... Nie boi się tanich i jarmarcznych, brzydkich

po prostu efektów. Artysta łączy poetykę malarstwa abstrakcyjnego z brzydkimi specjalnie zrobionymi

Stanisław Wałach 1919-1983 - wystawa monograficzna 17-24 paź 2003 - Salon Antykwaryczny NAUTILUS.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: