Prosta praktyka medytacji - Jacek Bolewski SJ.pdf - KSIĄŻKI CHRZEŚCIJAŃSKIE [PDF] - Belchatow2

Jacek Bolewski SJ

Prosta praktyka medytacji

Spis treści

Wstępne

wyjaśnienie

I. Problematyka

medytacji

1. Moda

medytację

2. Nieporozumienia

związane

medytacją

3. Medytacja

i doświadczenie

religijne

II. Droga

modlitwy

1. Etapy

modlitwy

2. Jedność

modlitewnej

drogi

3. Skupienie

Jednym

III. Ćwiczenie

modlitwy

prostoty

1. Skupienie

obejmujące

ciało

2. Skupienie

oddechu

3. Skupienie

Imieniu:

Jezus

IV. Oczekiwanie

Boga

- w Jezusie

1. Bosko

- ludzkie

działanie

2. Trwanie

- owocowanie

w Jezusie

3. Trynitarny

wymiar

medytacji

V. Droga

oczyszczenia

1. Trudności

- znaki

drodze

2. Droga

krzyża

3. Nie

ja,

lecz

Chrystus

mnie

VI. Droga

życia

w miłości

1. Miłość

doskonała

2. Jedność

- modlitwy

i życia

3. Owoc

żywota

Twojego

- Jezus

Wstępne wyjaśnienie

Jeszcze jedna książka o medytacji? Twierdząca odpowiedź na to pytanie wymaga

wyjaśnienia. Pierwszą trudnością, przed którą staje piszący o medytacji autor, jest

znalezienie tytułu - usprawiedliwienia dla nowej pracy na nienowy temat. Wzmianka o

medytacji jest konieczna, ale nie wystarczająca. Dlatego tym, co ma wyróżniać niniejszą

pozycję, są dodatkowe określenia zawarte w tytule i wskazujące dwa elementy: prostoty i

praktyki.

Prostota... Jej związek z medytacją jest na tyle istotny, że w dalszych rozważaniach sporo

miejsca zajmie tzw. „modlitwa prostoty". Szukając w medytacji drogi jedności czy

zjednoczenia możemy zresztą z góry oczekiwać, że właśnie prostota jest na tej drodze

najwyraźniejszym znakiem bliskości celu. A dalej: prosta praktyka... Tak, w medytacji

droga i cel są proste, skoro są jednym - Jednym. Jednak właśnie ta prostota jest źródłem

trudności. Nie ograniczają się one do medytacji; są raczej przejawem bardziej

zasadniczych trudności człowieka we własnym życiu w obliczu innych i Boga. W

dalszych rozważaniach przyświecać nam będzie słowo Kierkegaarda: To nie droga jest

trudna, ale trudności są drogą. Trudności związane z medytacją będą znakiem tego

wszystkiego, co dzieli jeszcze od prostoty. Nie będą argumentem przeciwko prostej

praktyce medytacyjnej, lecz posłużą jako dodatkowa pomoc i dowód jej owocowania -

kolejny znak zbliżania się do celu.

Gdyby to nie brzmiało zbyt pretensjonalnie, można by także scharakteryzować tę

książeczkę jako „przewodnik medytacji". Spisane tutaj uwagi wyrosły z wieloletniej

praktyki autora, najpierw w przyjmowaniu medytacyjnego doświadczenia, później zaś

dodatkowo w dzieleniu się nim z innymi. Pierwszym owocem tej praktyki była książka

„Nic jak Bóg. Postacie iluminacji Wschodu i Zachodu", która ukazuje się aktualnie w

wydawnictwie „Pusty Obłok". Wizja teologiczna, przedstawiona w tej pracy z

perspektywy chrześcijańskiej, była - jest - otwarta na spotkanie z wielkimi religiami

Wschodu. Niech będzie wolno autorowi polecić tę książkę jako bardziej teoretyczne

uzasadnienie drogi, która w niniejszych rozważaniach jest przedstawiona przede

wszystkim jako określona praktyka: „prosta praktyka medytacji".

Dla kogo jest ten „przewodnik"? Dla wszystkich, którzy szukają właściwej drogi - życia

oraz modlitwy - i już przeczuwają, że znajdą ją właśnie jako jedność. Dla chrześcijan

objawieniem tej jedności jest Jezus Chrystus -Przewodnik wiary (Hbr 12,2) w jednego

Boga we wspólnocie Osób. Dlatego w chrześcijańskiej perspektywie dalszych rozważań

Osoba Jezusa zajmuje centralne miejsce. W tej mierze jednak, w jakiej zajmujemy się tu

nie tyle teorią, ile „prostą praktyką medytacji", jej droga odsłania się jako oferta dla

wszystkich poszukujących jedności - ostatecznie Jednego, którego imię może się

przejawiać w rozmaitych postaciach.

Na koniec - jeszcze jedno wyjaśnienie. Nie było zamiarem autora „przyspieszanie"

wydania tych rozważań. Na razie miało wystarczyć dzielenie się nimi w wąskim kręgu

uczestników kursów medytacyjnych. Ale po jednym z tych kursów został sporządzony

odpis wygłoszonych słów. Włożona w to praca pani Darii Plaskacz zmobilizowała autora

do nowego zredagowania notatek i w konsekwencji - do napisania niniejszej książeczki.

Autor pragnąłby, aby jego wdzięczność wobec Animatorki tej pracy stała się także

udziałem czytelników - tych, którzy nie ograniczą się do lektury, lecz zechcą się włączyć

w zaproponowaną tu praktykę.

Pisane w czasie od 25. czerwca (liturgiczne wspomnienie blog. Doroty z Mątowów) do 29.

sierpnia (wspom. męczeństwa św. Jana Chrzciciela) 1992 r.

I. Problematyka medytacji

Medytacja stała się modna. Świadczy o tym nie tylko ilość poświęconych jej książek.

Bardziej jeszcze aniżeli z książkowych tytułów i okładek słowo „medytacja" przyciąga z

plakatów i ogłoszeń, rozwieszanych w miejscach najbardziej uczęszczanych naszych

miast. Nawet u przechodniów, którzy nie wnikają w treść tych ogłoszeń, utrwalają się w

pamięci pisane wielkimi literami słowa: MEDYTACJA, ewentualnie z dodatkiem innych

jak TRANSCENDENTALNA, czy WSCHODNIA, czy ZEN... A kiedy wreszcie

przechodzień zatrzyma się zaciekawiony i przeczyta resztę ogłoszenia, wtedy może się

dowiedzieć o kursach i miejscach spotkań, gdzie wszystkim chętnym jest oferowane

bliższe czy dalsze wtajemniczenie. Zatrzymajmy się i my, by przyjrzeć się temu zjawisku.

1. Moda na medytację

Dobrze się stało, że wśród wielu modnych prądów przychodzących do nas z Zachodu nie

zabrakło również tego jednego: mody na medytację. Dawniej „moda" miała u nas (w PRL)

znaczenie zawężone, ograniczone do ubioru - jednej z niewielu form wolnego wyboru w

naszej zacieśnionej rzeczywistości. Potem zaczęła się rozszerzać na styl życia, na formy

spędzania czasu. Dzisiaj, kiedy „wszystko wolno", także moda może dotyczyć

wszystkiego. A jednak nasze mody są dalej ograniczone w swym „wolnym wyborze",

zwracając się niezmiennie ku Zachodowi. Chcemy go dogonić, zrównać się z nim, a

warunkiem powodzenia wydaje się „przyspieszenie" i zrównanie naszego „tempa" z tym,

które obowiązuje w stechnologizowanym świecie zachodnim. Cóż, może się to uda. Pod

pewnymi względami już „dorównujemy"... Ale cóż z tego, jeśli Zachód jest znowu dalej,

to znaczy: bliżej... Wschodu. Już od wielu lat to, co nazywamy „Dalekim Wschodem",

przybliża się do Zachodu, by stamtąd - wreszcie - przybliżyć się także do nas. Nasza moda

na medytację może być na tym tle jeszcze jedną próbą „dorównania". Może być jednak

czymś więcej.

Wpatrując się głębiej w przykład Zachodu zauważmy, że trudno już obecnie mówić tam o

modzie, skoro zainteresowanie medytacją utrzymuje się od szeregu lat, i chociaż nie jest

masowe, to jednak pozostaje trwałe i nie-malejące. Co więcej, nauka medytacji nie

ogranicza się tam do kursów czy spotkań związanych z religiami Wschodu, ale stała się

ważnym elementem formacji chrześcijańskiej - w zakonach i w dostępnych dla wszystkich

domach rekolekcyjnych. W Polsce formacja tego typu dopiero się rozpoczyna. Za

wcześnie zatem, aby także w tej ostatniej dziedzinie mówić u nas o modzie. A może w

ogóle uda się uniknąć „mody"? Może wystarczy, że po prostu będzie praktykowana

medytacja - nie tyle jako „egzotyczny" element „importowanej" duchowości, ile raczej w

postaci bardziej „rodzimej", nawiązującej do naszych własnych tradycji? Trzeba tylko

odkryć, czym jest medytacja w swym najgłębszym wymiarze. Czym jest? Wyrazem -nie

mody, lecz modlitwy.

Tak, związek medytacji z modlitwą jest na tyle istotny, że trzeba mu będzie poświęcić

więcej miejsca w dalszych rozważaniach. Ale jeszcze głębiej wiąże się medytacja z

postawą, która także z chrześcijańskiego i biblijnego punktu widzenia jest nie tylko

ważniejsza, ale najważniejsza. Zwraca na to uwagę znamienne świadectwo pewnego

mistrza hinduizmu - Gopi Kriszny. Podczas spotkania z młodymi Niemcami tak

odpowiedział na jedno z pytań dotyczących medytacji: „Im bardziej słucham

Europejczyków mówiących o medytacji, tym bardziej czuję, że właściwie powinienem im

odradzać jej uprawianie. Oni przecież nie rozumieją zupełnie, o co chodzi. Proszę

poczytać w swoich świętych pismach, a znajdziecie to samo, co w naszych: Winieneś

miłować twego bliźniego; winieneś miłować Boga; winieneś miłować twego bliźniego w

Bogu. Wszystko inne jest zbyteczne. Nigdzie nie jest napisane: Winieneś medytować. Jeśli

jednak chcesz miłować Boga i twego bliźniego, i odkryjesz wielką prawdę, że medytacja

może tobie w tym pomóc, może się stać na tej drodze decydującą pomocą, wtedy winieneś

medytować; jeśli zaś tego nie odkryjesz, winieneś ją zostawić w spokoju".

To świadectwo hinduskiego mistrza odwołujące się do prawdy i praktyki chrześcijańskiej

oznacza nie tylko: sens medytacji jest ostatecznie w tym, że prowadzi ona do wzrostu

miłości Boga i bliźniego. Chodzi zarazem o rozproszenie różnych nieporozumień, do

których „moda" na medytację stwarza dodatkową okazję. Najczęstszym może

nieporozumieniem, spotykanym zwłaszcza u przeciwników „modnej" praktyki, jest zarzut,

że medytacja stanowi ucieczkę od rzeczywistości. To prawda, że niektóre „egzotyczne"

formy mogą sprawiać takie wrażenie. Ale podobny zarzut można by sformułować

przeciwko wielu postaciom życia religijnego, które swoim stylem różnią się od tego, czym

żyje większość... Z tego punktu widzenia „oderwaniem się" od rzeczywistości byłoby nie

tylko życie zakonne, szczególnie w zgromadzeniach kontemplacyjnych; także wyjazd na

rekolekcje czy dłuższy czas poświęcony modlitwie mógłby spotkać się z podobnymi

zastrzeżeniami. Dlatego potrzebne jest głębsze spojrzenie. Trzeba rozróżnić to, co w

powyższych zarzutach może być słuszne od tego, co wynika z nieporozumienia.

2. Nieporozumienia związane z medytacją

Co kryje się zatem za odrzucaniem medytacji jako „ucieczki" od rzeczywistości? Najpierw

wyobrażenie samej medytacji jako określonej postawy: zamkniętych oczu, siedzenia z

„założonymi rękami", skupienia się na własnym wnętrzu. Trudno zaprzeczyć, że

wszystkie elementy takiej postawy wyrażają „oderwanie się" - jeśli nie od rzeczywistości,

to przynajmniej od otoczenia, od działania. W tym miejscu nie chodzi jeszcze o

rozważanie, czy i na ile opisana postawa jest właściwa. Najpierw trzeba sięgnąć głębiej i

zapytać o sens „oderwania" czy „ucieczki" od rzeczywistości. Sens tych pojęć nie jest

bowiem jednoznaczny. Wszystko zależy od tego, co rozumiemy przez „rzeczywistość";

dopiero na tym tle można określić, co jest odrywaniem się od niej. I właśnie w odniesieniu

do „rzeczywistości" potrzebne jest dokładniejsze rozróżnienie.

Bez wchodzenia w rozważania filozoficzno-teologiczne wystarczy zauważyć:

rzeczywistość, w której na co dzień żyjemy, jest na tyle złożona i przemieszana, że nie

wszystkie jej elementy dają się zaakceptować; dlatego odrzucenie ich czy „oderwanie się"

od nich wydaje się konieczne. W tym właśnie sensie sam Jezus w Ewangelii wymaga pod

wieloma względami „oderwania się" - w postawie określanej mianem wyrzeczenia,

zaparcia się, „nienawiści" itd. - nie wobec całej rzeczywistości, ale wobec tych jej

elementów, które nie pozwalają dotrzeć - przynajmniej z początku - do tego, co w

Prosta praktyka medytacji - Jacek Bolewski SJ.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: