Tybetańska Księga Umarłych.pdf

Tybetańska Księga Umarłych

TYBETAŃSKA

KSIĘGA

UMARŁYCH

przełożył IRENEUSZ KANIA

WIELKIE WYZWOLENIE

Z BAR-DO

PRZEZ

SŁUCHANIE

IRENEUSZ KANIA

BAR-DO THOS-GROL

czyli

TYBETAŃSKA KSIĘGA UMARŁYCH

Przedstawiony tekst domaga się krótkiego choćby

wprowadzenia, i to nie tylko dlatego, że jest to

pierwszy jego przekład na język polski wprost z

tybetańskiego oryginału.

Nie znaczy to, że jest on w naszym kraju

całkowicie nieznany. Owszem, niektórzy spośród

Strona 1

Tybetańska Księga Umarłych

orientalistów, przede wszystkim zaś wcale już

liczna gromadka buddystów polskich

(praktykujących różne tradycje tybetańskiej

Mahajany), mieli okazję zetknąć się z Bar-do

Thos-grol1 w przekładzie angielskim (wersja

Evans-Wentza i Lamy Kazi Dawa-Samdup z roku

1928 oraz najnowsza - Franceski Fremantle i

Chögyam Trungpy z roku 1975 2). Być może nieco

szerzej znany jest także komentarz, jaki do tego

tekstu napisał C.G. Jung. Wszystko to nie zmienia

jednak faktu, że Bar-do Thos-grol nadal ma u nas

status "księgi dla wtajemniczonych" - a tak wcale

być nie powinno.

Nie powinno tak być po pierwsze dlatego, że jest to

tekst z różnych powodów bardzo interesujący, nie

tylko dla specjalistów. Po drugie - w nim samym

zawarty jest nakaz rozpowszechniania go wszelkimi

sposobami wśród wszystkich ludzi, "głoszenia go

na ulicach" - jak mówi oryginał. Nawet jeśli

przyjmiemy, że zalecenie takie odnosi się do

buddystów, to przecież uznać można w każdym

razie, iż na naszym terenie oznacza ono możliwość

i celowość zdjęcia z Bar-do Thos-grol pieczęci

ezoteryczności, która mocą jakiegoś

nieporozumienia przylgnęła doń na dość długo.

Po trzecie - od pewnego czasu o Bar-do Thos-grol

głośno na Zachodzie. Tytuł ten (niemal wyłącznie

Strona 2

Tybetańska Księga Umarłych

tytuł) pojawia się ostatnio dość często w literaturze

tanatologicznej - której niebywałego rozkwitu

jesteśmy świadkami - a także religioznawczej.

Faktem jest, że wiele doświadczeń i przeżyć osób

odratowanych ze śmierci klinicznej, przeżyć, które

opisał Raymond Moody w bestsellerze sprzed paru

lat, książce Life after Life, mniej czy bardziej

dokładnie przypomina pewne stronice Bar-do

Thos-grol, tekstu datowanego, bądź co bądź, na

wiek XIV wedle najostrożniejszych przypuszczeń,

w rzeczywistości zapewne znacznie starszego 3.

Czwarta przyczyna - w moim przekonaniu

najgłębiej leżąca i najistotniejsza - to ta, że wbrew

pozorom Bar-do Thos-grol nie jest wyłącznie

księgą o śmierci i umieraniu. Jeśli spojrzeć nań z

punktu widzenia typologii religioznawczej, jawi się

ten tekst jako klasyczny scenariusz inicjacyjny z

głównymi jego elementami: zejście do "przestrzeni

pośmiertnej" (bar-do), wędrówka w niej - przejście

przez różnorakie próby - i wyzwolenie, czyli

zmiana statusu bytu.

O tym, że wiele naszych doświadczeń i przeżyć

można porównywać ze śmiercią za życia, że umiera

się wielokrotnie - wie każdy dorosły człowiek.

Pouczają nas o tym również wielcy myśliciele doby

współczesnej, jak Mircea Eliade czy Karl Rahner.

Życie nasze często objawia "strukturę inicjacyjną"

Strona 3

Tybetańska Księga Umarłych

(zwłaszcza etap zwany descensus ad inferos), i to

szczególnie chyba w ostatnich czasach. Nie mogą

zatem zaskakiwać następujące słowa Franceski

Fremantle, tłumaczki Bar-do Thos-grol: "Tak więc,

jakkolwiek książkę tę napisano rzekomo dla

umarłych, w rzeczywistości traktuje ona o życiu.

Sam Budda nie zwykł roztrząsać tego, co dzieje się

po śmierci, bo takie pytania nie są użyteczne w

poszukiwaniu rzeczywistości hic et nunc.

Jednakowoż nauki o reinkarnacji, sześciu rodzajach

istnienia i bar-do, stanie pośrednim pomiędzy nimi,

w dużej mierze odnoszą się do obecnego życia,

niezależnie od tego, czy stosują się one również do

istnienia pośmiertnego. Podkreśla się często, że

celem odczytywania Bar-do Thos-grol człowiekowi

zmarłemu jest przypomnienie jego postępowania za

życia. Księga umarłych może nas pouczyć, jak

żyć". (Wstęp, s. XIX-XX)

Podobnego zdania jest również Chögyam Trungpa,

żyjący w USA tybetański mistrz, autorytet w

problematyce tanatologicznej, jak byśmy

powiedzieli, i autor wstępnego komentarza do

wzmiankowanego przekładu Franceski Fremantle.

Powiada on tak: "Bar-do znaczy rozsiew. Jest to nie

tylko przerwa, zawieszenie po naszej śmierci, ale

również zawieszenie w jakiejś sytuacji życiowej;

umieranie zdarza się także za życia. Doświadczenie

Strona 4

Tybetańska Księga Umarłych

bar-do jest częścią naszej podstawowej struktury

psychologicznej. Przez cały czas zdarzają nam się

wszelkie rodzaje doświadczenia bar-do -

doświadczenia paranoi czy też zagubienia w

codziennym życiu; jest to tak, jakbyśmy nie byli

pewni ziemi pod stopami, nie wiedząc, o co mam

chodzi i dokąd zmierzamy. Toteż niniejsza książka

jest nie tylko przesłaniem dla tych, którzy właśnie

mają umierać lub już umarli; jest to również

przesłanie dla tych, co się narodzili. Narodziny i

śmierć dotyczą każdego, ciągle, w tej właśnie

chwili", (s. 1-2)

Mamy więc do czynienia ze znamienną zbieżnością

postaw myślicieli Wschodu i Zachodu,

wywodzących się wszak z wielce odmiennych

tradycji duchowych. Wolno mniemać, że ta

konwergencja odzwierciedla pewien stan

ogólniejszej świadomości egzystencjalnej - może

nie tyle radykalnie nowy, ile coraz

powszechniejszy, i że na jej wytworzenie się jakiś

wpływ miała - obok czynników natury

hermeneutycznej - również całkowicie nowa

sytuacja współczesnego człowieka, poddanego

zagrożeniu absolutnemu, i całych zbiorowości,

przeżywających coraz częściej tę część scenariusza

inicjacyjnego, którą określamy mianem descensus

ad inferos.

Strona 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: