Nie pochodzimy od Neandertalczyków.pdf

ROZWîJ DZIECKA

Co ma jeæ,

MATEMATYKA

Stochastyczny æcisk

pakowanie moýliwie najwi«kszej liczby

przedmiotw w pojemniku o zadanym kszta¸cie

i obj«toæci to prawdziwe wyzwanie dla ludzi

biznesu Ð i dla matematykw. Optymalne rozwizanie w przypadku pomaraÄcz i innych

owocw o kszta¸cie kulistym to tzw. uk¸ad szeæcienny zwarty, w ktrym przedmioty leý

na sobie warstwami jak na straganie. Takie rozmieszczenie pozwala wykorzysta 74%

dost«pnej przestrzeni i jest to najwi«ksza g«stoæ, jak da si« uzyska. Naukowcy uznawali

dotd za pewnik, ýe losowe rozmieszczenie kul w pojemniku prowadzi do mniej g«stego

upakowania, wype¸niajcego jedynie oko¸o 64% obj«toæci. Jednak w Physical Review

Letters z 6 marca br. Sal Torquato z Princeton University ze wsp¸autorami dowodz,

ýe wynik 64% otrzyma si« wy¸cznie wtedy, gdy przedmioty s rozmieszczone w sposb

maksymalnie nieuporzdkowany. Przeprowadzone przez nich symulacje komputerowe

pokazuj, ýe g«stoæ stanu upakowania losowego w rzeczywistoæci waha si« mi«dzy

64 a 74%, a poniewaý nie jest sta¸a, samo poj«cie takiego stanu okazuje si« nieprecyzyjne.

Torquato zaproponowa¸ now definicj« ãstanu maksymalnie losowego upakowania

g«stegoÓ: kule upakowane s tak ciasno, ýe nie maj moýliwoæci zmiany po¸oýenia,

a zarazem wykorzystanie przestrzeni jest najmniej efektywne.

oýliwe, ýe naukowcom uda¸o si« odkry

substancje pokarmowe, ktre uczyni ci«

inteligentniejszym Ð pod warunkiem ýe jesteæ

niemowl«ciem. Wed¸ug Developmental

Medicine and Child Neurology z marca br.,

niemowl«ta karmione mieszankami

wzbogaconymi w dwa kwasy t¸uszczowe:

dekosaheksaenowy i arachidonowy, ktre

znaleziono w mleku kobiecym, wypadaj

lepiej w testach oceniajcych rozwj

psychiczny w porwnaniu z grup kontroln,

odýywian mieszank nie zawierajc tych

substancji. Zastosowany test jest podobny

do testu oceniajcego iloraz inteligencji Ð

100 punktw to przeci«tny wynik. åredni

rezultat osigany przez niemowl«ta

otrzymujce wzbogacon mieszank«

wynosi¸ 105 punktw, a w grupie dzieci

ýywionych zwyk¸ Ð 98. Godny uwagi by¸

rwnieý rozk¸ad uzyskanych wynikw:

26% niemowlt z grupy pierwszej osign«¸o

rezultat powyýej 115 punktw w porwnaniu

z jedynie 5% niemowlt z grupy drugiej.

W tej grupie 10% dzieci uzyska¸o poniýej

85 punktw; ýadne natomiast karmione

wzbogacon mieszank nie wykazywa¸o

takiego opnienia w rozwoju. Badanie,

ktremu poddano 56 niemowlt ýywionych

mieszank przez 17 pierwszych tygodni

ýycia, wskazuje, ýe przekonanie, jakoby

karmienie piersi by¸o dla psychicznego

rozwoju dziecka bardziej korzystne,

pozostaje kontrowersyjne. Patrz

www.cup.cam.ac.uk/journals/dmc/birch.pdf

Sasha Nemecek

Losowe rozmieszczenie kul

Philip Yam

PALEOANTROPOLOGIA

Nie pochodzimy od neandertalczykw

statnie badania, o ktrych doniesiono w Nature z 30 marca br., potwierdzaj

hipotez«, ýe Homo sapiens ewoluowa¸ niezaleýnie od neandertalczyka, a wi«c

wsp¸czeænie ýyjcy cz¸owiek nie jest efektem krzyýowania si« obu gatunkw.

Naukowcy przeprowadzili analiz« mitochondrialnego DNA (mtDNA) pobranego

ze szcztkw cz¸owieka neandertalskiego znalezionych na p¸nocnym Kaukazie (dobrze

zachowane koæci moýna by¸o dok¸adnie datowa metod radiow«glow oraz

wyizolowa stosunkowo duý iloæ materia¸u genetycznego) i porwnali sekwencj«

wysoce zmiennych rejonw mtDNA tego osobnika oraz innego neandertalczyka

z Feldhofer w Niemczech, a takýe cz¸owieka wsp¸czesnego. Wyniki wskazywa¸y

na bardzo duýe pokrewieÄstwo dwch neandertalczykw. Ich miejsce na drzewie

filogenetycznym jest odleg¸e od lokalizacji cz¸owieka wsp¸czesnego. Wydaje si«

zatem, ýe pula genowa Homo sapiens sapiens nie zosta¸a wzbogacona o geny

neandertalczykw, a przynajmniej nie o geny mitochondrialne Ð dziedziczone po matce

[patrz: Kate Wong, ãKim byli neandertalczycyÓ; åwiat Nauki , czerwiec 2000].

Zuzanna StasiÄska

EKOLOGIA

Geny smaku

PALEONOTOLOGIA

Kamienne serce dinozaura

z¸owiek odrýnia cztery podstawowe

smaki Ð kwaæny, s¸odki, s¸ony i gorzki Ð oraz

ich kombinacje. Istnieje takýe pity, mniej znany

smak Ð umami [patrz: Herv This, ãCzy lubi Pani

umami?Ó, åwiat Nauki, czerwiec 2000].

Jak informuje kwietniowy Nature ,

naukowcy z Harvard Medical School dowiedli,

ýe odczuwanie smakw s¸odkiego i kwaænego

zaleýy od receptorw zwizanych z bia¸kiem G

(ktre jest przekanikiem informacji w komrce).

Zidentyfikowano grup« potencjalnych

receptorw smaku (TRB), w¸aæciwych

dla komrek kubkw smakowych. Obejmuje

ona na razie 11 bia¸ek kodowanych przez geny

po¸oýone na 11, 5 i 7 chromosomie. Pozwala to

wnioskowa, ýe receptory te zwizane

s z wykrywaniem smaku kwaænego.

TRB odrýniaj cytryn«, a co z czekolad?

a ¸amach Science z 21 kwietnia br. opisano skamienia¸e serce pnokredowego

dinozaura ptasiomiednicznego. Szkielet roælinoýercy d¸ugoæci oko¸o 5 m,

naleýcego do rodzaju Thescelosaurus , znaleziono w 1991 roku w ska¸ach sprzed

66 mln lat w Dakocie Po¸udniowej. By¸ to wi«c jeden z ostatnich dinozaurw.

Za pomoc tomografii komputerowej ujawniono w obr«bie klatki piersiowej

przesycone krzemionk serce. Na obrazie komputerowym wida dwie komory

i pojedyncz aort«. Znalezisko, opisane przez paleontologa z North Carolina

State University, DaleÕa Russella, potwierdzi¸o przypuszczenie, ýe dinozaury,

tak jak ich wsp¸czeæni krewniacy - ptaki i krokodyle - mia¸y obiegi krwi rozdzielone

ca¸kowit przegrod mi«dzykomorow (u prymitywniejszych gadw krew natleniona

miesza si« z odtlenion w jednej, tylko cz«æciowo podzielonej komorze). Dinozaury

ze wzgl«du na swoje rozmiary musia¸y t¸oczy krew do duýego obiegu pod znacznie

wi«kszym ciænieniem niý do obiegu ma¸ego. Nie by¸oby to moýliwe, gdyby mia¸y

typowo gadzie serce. Posiadanie serca zbliýonego budow do ptasiego

czy ssaczego nie rozstrzyga jednak jednoznacznie kwestii sta¸ocieplnoæci dinozaurw.

Zaawansowany krwiobieg zapewne zaspokoi¸by wyýsze zapotrzebowanie

energetyczne dinozaurw, ale krokodyle majce podobne serce s zmiennocieplne.

Karol Sabath

Z. S .

16 å WIAT N AUKI Lipiec 2000

by zmdrze?

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: